Tíminn - 07.06.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI: \
ÞÓRARDíN ÞÓRARINSSON )
ÚTGEFANDI: ^
PRAMSÓKNARFLOKKURINN
Síinar 2353 og 4373 !
PRENTSMIÐJAN EDDA hi.
31. árg.
> ra

„ITSTJÓRASKRIPSTOP0R:
EDDUHÚSI. Lindargötu ? A
Símar 2363 og 4373
APGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIPSTOFA:
EDDUHÚSI, Undargðtd 9 A
Simi 2323
Reykjavík, laugardaginn 7. júní 1947
103. blað
ERLENT YFIRLIT-.
Verður Korea tvö ríki?
Mikil togstreita milli Bandaríkjamanna
og Rússa.
Verulegar horfur eru nú á því, að Korea skiptist í tvö ríki.
Síðan styrjöldinni við Japan lauk hefir suðurhelmingur landsins
\erið hernuminn af Bandaríkjamönnum, en norðurhelmingurinn
af Rússum. Til þess var ætlazt, að þetta hernám væri aðeins til
bráðabirgða, en Koreu yrði fljótlega veitt fullt sjálfstæði. Samn-
ingar milli hernámsyfirvaldanna um valdaafsalið hafa hins vegar
gengið mjög stirðlega og féllu alveg niður í vetur. Eftir marg-
itrekuð tilmæli Marshalls voru viðræður hafnar aftur í vor, en
hafa nú fallið niður aftur, þar sem vonlítið þótti um árangur.
Bandaríkjamenn hafa haft á orði, að gera sinn hernámshluta
að sérstöku ríki, a. m. k. til bráðabirgða.
Dagsbrúnarmenn fá tækifæri til að bjarga
afkomu sinni og samtökum
MONTGONERY OG SONUR HANS
Korea missti sjálfstæði sltt
um seinustu aldamót, en hafði
verið sjálfstætt ríki fram að
þeim tíma um aldaraðir. Orsök-
in var vaxandi yfirgangur Jap-
ana og Rússa á þessum slóðum.
Það var ekki veigaminnsta or-
sök rússnesks-japanska stríðs-
ins 1904—05, að Japanir héldu
því fram, að Korea væri eins og
„rússneskur rýtingur, sem væri
beint að hjartastað Japans".
Eftir þessa styrjöld lögðu Jap-
anir Koreu raunverulega undir
yfirráð sín, þótt ekki væri geng-
ið formlega frá innlimuninni
fyrr en nokkrum árum síðar.
Þótt ekki hafi farið miklar
sögur af því, hefir alltaf ríkt
sterkur sjálfstæðishugur meðal
Koreubúa síðan þetta gerðist,
og Koreumenfc í öðrum löndum
hafa gert sitthvað til \>ess að
minna á hið forna sjálfstæði
landsins. Mál þeirra fékk hins
vegar enga áheyrn meðan veldi
Japana var sem mest, en þetta
toreyttist eftir árásina á Pearl
Harbor. Þá fóru Bandaríkja-
menn að veita Koreu aukna at-
hygli og kom svo að lokum, að
því var lýst yfir á Jaltafundin-
um 1945, að eitt af striðsmark-
miðum Bandamanna væri að
gera Koreu að sjálfstæðu ríki
aftur. Rússar stóðu þó ekki að
þeirri yfirlýsingu, þar eð þeir
áttu þá ekki I ófriðl við Jap-
ani.
Það varð m. a. að samkomu-
lagi, þegar þátttaka Russa í
Asíustyrjöldinni var ákveðin,
að hernámi Koreu skyldi skipt
milli Bandaríkjamanna og
Rússa, eins og að framan segir,
þ. e. Bandaríkjamenn skyldu
hernema suðurhlutann, en
Rússar norðurhlutann. Hernám-
ið skyldi vera til bráðabirgða
og Korea fá fullt sjálfstæði.
Fljótlega eftir að hernámið
hófst, tók að bera á því, að
starfsaðferðlr hernámsyflrvald-
anna voru mjög ólíkar. Á ame-
ríska hernámssvæðinu var leyfð
starfsemi allra stjórnmála-
flokka, mjög víðtækt ritfrejsi og
eignaréttur og atvinnufrelsi
nutu fullrar viðurkenningar. Á
rússneska hernámssvæðinu voru
stjórnmálaflokkarnlr bráðlega
sameinaðir i einn flokk, sam-
einingarflokk alþýðu, sem naut
forustu kommúnista. Jafnframt
var hafizt þar handa um efna-
hagslega byltingu, stórjörðum
var skipt og verksmiðjur þjóð-
nýttar, enda þótt talað hefði
verið um að láta allar slíkar
breytingar bíða, unz landsmenn
hefðu alveg fengið stjórnina í
sínar hendur og réðu því sjálfir,
hvað gert vjrði í þessum efnum.
Á báðum hernámssvæðunum
fóru svo fram kosningar á síð-
astliðnu hausti. Á rússneska
hernámssvæðinu vann samein-
ingarflokkurinn vitanlega
„glæsilegan" sigur, þar sem
hann var einn um hituna, og að
kosningum loknum var sett á
fót sérstök stjórn fyrir her-
námssvæðið undir forustu kom-
múnistans Kim Ilsung. Á ame-
ríaka hernámssvæðinu unnu
borgaralegu flokkarnir mikinn
sigur, en fylgi kommúnista
reyndist sáralítið. Eftir kosn-
ingarnar var komið þar upp vísi
að sjálfstjórn Koreumanna, en
meginvöldin voru eftir sem áð-
ur I höndum hernámsvaldanna,
þar sem þau vildu ekki koma á
skipan, sem gæti spillt fyrir
sameiningu hernámssvæðanna
og framtíðarsjálfstæði Koreu.
Jafnframt þessu tóku Banda-
ríkjamenn að ýta eftir því, að
gengið yrði frá samningum um
afiéttingu hernámsins og fram-
tíðarstjóm Koreu. Rússar reynd
ust hins vegar mjög tregir 1
samningum, en héldu áfram að
styrkja aðstöðu sina á her-
(Framhald á 4. síðu)
ERLENDAR FRETTIR
Öldungadeild Bandaríkjanna
hefir staðfest friðarsamning-
ana við ftalíu, Ungverjaland,
Búlgaríu og Rúmeníu. Samning-
urinn við ítalíu var samþykkt-
ur með 77:10 atkv. Um skeið
var óttast, að öldungadeildin
kynni að fella þennan samning.
Marshall utanríkisráðherra
hefir nýlega haldið ræðu og lýst
yfir því, að Bandaríkjamenn
séu fúsir að veita áfram að-
stoð sína til efnahagslegrar
endurreisnar í Evrópu og Asíu.
Verkföllin I Frakklandi breið-
ast út. Meðal þeirra, sem hafa
hótað að gera verkfall, eru lög-
reglumenn.
RIKARD BECK
FIMMTUGUR
Einn kunnasti íslendingur
vestan hafs, Richard Beck pro-
fessor 1 Norður-Dakota er
fimmtugur mánudaginn 9-. Júni
n. k. Hann er, svo sem kunnugt
er, einn hlnn atkvæðamesti
maður í þjóðræknismálum ís-
lendinga vestan hafs. Tíminn
mun minnast Becks ítarlega á
þriðjudaginn kemur.
Hér er Montg-omery hershöfðingi í heimsókn hjá syni sínum, en hann
stundar verkfræðinám í Catterick f Yorkshire í Englandi
Kemur Truman til
Kaupmannahafnar?
Baptistar eða endurskirendur
hafa allsherjarmót I Kaup-
mannahöfn í sumar um mán-
aðamótin júlí og ágúst. Búast
menn við að það verði 5 þús-
und manna samkoma. Þangað
munu koma 1500 manns frá
Bandaríkjunum og er ráðgert
að Stassen landstjóri verði á
meðal þeirra. Alexander flota-
málaráðherra mun og koma frá
Bretlandi. Svo eru sumir að
vona að Truman forseti komi á
þetta mót með trúbræðrum sín
um og e. t. v. Ernest Bevln.
Seinasta ofbeldi kommún-
ista á Sigiufirði
Þeir neituðu sáttasemjara um meolimaskrána
Eins og skýrt var frá í blaðinu í gær, neituðu kommúnistar
í stjórn verkalýðsfélagsins Þróttar á Siglufirði að láta bera upp
í félaginu miðlunartillögur frá sáttasemjara, enda þótt þeim væri
það skylt samkvæmt vinnulöggjöfinni. Sáttasemjari ákvað þá að
nota vald sitt til að fyrirskipa atkvæðagreiðslu.
Þrátt fyrir þessa ákvörðuna
sáttasemjara, voru kommúnist-
ar ekki af baki-dottnir með þau
ofbeldisáform sln að svipta
verkamenn aðstöðu til að láta
álit sitt I ljós og ráða úrslitum
málsins. Þegar til þess kom, að
atkvæðagreiðslan áttl að hefj-
ast, neituðu kommúnlstar að af-
henda félagsní.annaskráira bg
hugðust að hindra atkvæða-
greiðsluna með þeim hætti.
Sáttasemjari lét það hins veg-
ar ekki hindra framgang at-
kvæðagreiðslunnar og úrskurð-
aði, að þeir gætu tekið þátt i
henni, sem sýndu félagsskírteini
eða gæfu um það drengskapar-
yfiriýsingu, að þeir væru I félag-
inu.
Atkvæðagreiðslan hófst svo í
gær, eins og ákveðið hafði verið,
og heldur áfram I dag. Atkvæði
munu verða talin 1 kvöld.
Frámferði kommúnista &
Siglufirði sýnir bezt, hvílíkt of-
urkapp þei'r leggja nú á það að
stöðva atvinnuvegi landsmanna
og skapa þannig neyð meðal
verkamanna, ef verða mætti til
\>ess, að þeir yrðu móttækilegri
fyrir byltingarkenningar kom-
múnismans. Fyrst er svikizt um
að bera upp tillögur, sem orðið
(Framhald á 4. síSu)
0
I dag hefst atkvæðagreiðsla um
miðlunartillöguna frá sáttasemjara
Sáttasemjari rfkísins hefir ákvcðið að láta fara fram at-
kvæðagreSefðlu um miðlunartillögu í Dagsbrúnardt/ílunni. At-
kvæðagreiðslan mun hefjast kl. 3 síðdegis í dag og halda áfram
á morgun. Tillaga sáttasemjara mun ekki verða birt fyrr en kl.
10 fyrir hádegi í dag, en þá mun verða haldinn félagsfundur í
Dagsbrún.
Þessi ákvörðun sáttasemjara er áreiðanlega vel ráðin, því að
verkamönnum er hér gefinn kostur á að afstýra verkfalli, sem
aldrei getur orðið þeim nema tU tjóns. Verður líka fastlega að
vænta þess, að þeir noti þetta tækifæri tU að rísa gegn glæfra-
fyrirætlunum kommúhista og afstýra því fjárhagslega hruni og
atvinnuleysi, sem þeir vilja leiða yfir verkalýðinn tU að gera
hann móttækilegan fyrir ofbeldis- og byltingarstefnu sína.
Nýr forstjóri Tóbaks-
einkasölunnar
Sigurður Jónasson mun láta af
störfum hjá Tóbakseinkasölu
ríkisins um næstu mánaðamót,
þar sem hann hefir tekið við
forstjórn hinna nýju olíusam-
taka kaupfélaganna og útvegs-
manna. Ákveðið mun vera, að
Jóhann Möller, skrifstofustjóri
hjá Rafveitunni, verði eftirmað-
ur Sigurðar, sem forstjóri Tó-
bakseinkasölunnar. Það er fjár-
málaráðherra, sem veitir em-
Ibættið.
Minningarathöfn
við komu Ægis
Varðskipið Ægir kom til
Reykjavíkur 1 gærkvöldi með
ellefu lík þeirra, sem fórust 1
flugslysinu mikla í Héðinsfirði.
Lagðist skipið að bryggju I
Reykjavík um kl. 10 og var
haldln hátíðleg sorgarathöfn á
bryggjunni. Lúðrasveit Reykja-
víkur lék sorgarlög meðan skip-
ið lagðist upp að bryggju, en þvl
næst flutti séra Bjarni Jónsson
vígslubiskup minningarræðu og
Dómkirkjukórinn söng. Var at-
höfnln öll mjög hátíðleg. Að
henni lokinni voru líklri flutt I
land, eitt og eitt, og flutt heim
til ættingja, sem fylgdu þeim af
bryggjunni.
Uppgjöf kommúnista.
Málflutningur kommúnista-
dejldarinnar I Sósíalistaflokkn-
um, sem hefir knúð fram Dags-
brúnarverkfallið, ber þess orðið
gleggst merki, hvílíkt glæfra-
verk þeir eru hér að vinna.
Kommúnistar eru alveg hættir
að halda því fram, að hér sé
raunverulega verið að berjast
fyrir kjarabótum handa verka-
lýðnum. Þvert á móti hafa þeir
orðið að viðurkenna, að kaup-
hækkanir " undanf arinna ára
hafa tapast verkamönnum jafn-
harðan, vegna vaxandi dýrtíð-
ar, og eins myndi fara um kaup-
hækkun nú, ef hún fengizt fram.
Þeir hafa einnig orðið að játa,
að atvinnuvegirnir þola ekki
meiri byrðar en nú eru lagðar
á þá og afleiðing kauphækkun-
ar nú yrði því meiri og minni
stöðvun atvinnuveganna og
atvinnuleysi. Ef áform komm-
únísta heppnuðust, myndu
verkamenn því ekki fá kjara-
tiœtur, heldur kjararýrnun og
atvinnuleysi. Það er líka það,
sem forsprakkar kommúnista
stefna að, þvi að trú þeirra er
sú, að bylting geti ekki komizt
á, nema þar sem verkamenn
svelta og því sé hægt að æsa
þá til ofbeldisverka.

élögin, sem hafa
mótmælt
Þessi verkalýðsfélög hafa þeg-
ar mótmælt verkf allsbrölti kom-
múnista:
Verkalýffsfélagið Baldur á fsa-
firði. .
Verkalýðsfélag Vestmanna-
eyja.
Verkalýðsfélag Akraness.
Verkalýðs- og sjómaiinafélag
Keflavíkur.
Verkalýðsfélag Eyrarbakka.
Verkalýðsfélag Ólafsfjarðar.
Verkalýðsfélagið Árvakur á
Eskifirði.
VerkalýSsfélagiS Skjöldur á
Flateyri.
Vcrkalýðsfélatrið Vfkineur í
Vík»í Mýrdal.
Auk þessa heíir meirihlutinn
af verkaíyðsfélögum ekki einu
sinni virt svars þá áskorun Al-
þýðusambandsstjórnarinnar aö"
segja upp kaupsamningum.
Ósigur kommúnista yrðl "
sigur Dagsbrúnar.
Svo fullkomin er málefnaleg
uppgjöf kommúnista orðinn, að
(Framhald á 4. síðu)
Krafist dauðadóms
Dagbladet í Osló skýrir frá
þvl 24. f. m., að saksóknarl rik-
isins hafi krafi2t þess I máli
Ólafs Péturssonar, að hann yrði
dæmdur til dauða. Dómur hefir
ekki verið kveðin upp enn.
Samkvæmt nýjum upplýsing-
ingum, sem Tíminn hefir fengið,
hafa íslenzk stjórnarvöld gert
sér sérstakt far um að fylgjast
vel með þessu máli.
Snorrastyttan
kemur í júní
Tilkynnt hefir verið I Osló,
að Snorrastytta Vigelands, sem
á að reisa I Reykholti, verði send
með e.s. Lyra frá Bergen áleið-
is hingað 26. þ. m.
Með sömu ferð kemur norsk-
ur verkstjóri, er á að hafa um-
sjón með uppsetningu stytt-
unnar.
Viðskipti Kaupfélags Héraðsbúa
stoTukust á síðastliðnu ári
Þorsteinn Jónsson hefir verið kanpfélags-
stjóri í 30 ár.
Aðalfundur kaupfélags Héraðsbúa var haldinn á Reyðarfirði
dagana 23. og 24. mai sl. Fundinn sátu fulltrúar frá öllum deild-
um félagsins, auk framkvæmdastjóra úg endurskoðenda, sem
sjálfkjörnir eru & fundinn. Hagur félagsins er góður og hefhr
það stórfelldar framkvæmdir í byggingamálum á prjónunum.
I Á árinu, sem leið, nam vöru-
sala félagsins samtals 3 millj-
ónum 827 þús. krónum, og er
það um hálfri milljón kr. meira
en árið áður. Tekjuafgangur
nam 87 þúsund krónum.
Fjárhagur félagsins er góður
og hefirmjög batnað á seinustu
' árum, þó félagið hafi haft stór-
felldar framkvæmdir með hönd-
um og fært út starfrækslu sína.
Varasjóðir félagsins nema nú
1 milljón og 300 þús. krónum.
Eignir félagsins, þar með talið
vélar og áhöld, nema samtals
um 922 þús. krónum. Innláns-
deild félagsmanna nemur 333
þús. krónum og Stofnsjóður fé-
lagsins nemur 319 þús. krónum. mjólkur- og rjómabús að Egils-
Mikill áhugi ríkti á fundinum stöðum.
fyrir aukinni starfsemi félags- Úr stjórn félagsins áttu að
ins. M. a. var rætt um stofnun (Framhaid á 4. aiau)