Tíminn - 24.06.1947, Blaðsíða 1
: RITSTJÓRI:
5
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
; ÚTGEFANDI:
FR AMSÓKN ARFLOKKURINN
Simar 3353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hj.
31. ár|g.
Reykjavík, þriðjudagiiiii 34. júuí 1947
: .ITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargöw 9A
Siml 2323
113. blað
Skaftfellingar munu senda sinn
eigin fulltrúa á þing
Framsóknarmenn í Vestur-Skaftafellssýslu hafa valið sér fram-
bjóðanda við aukakosninguna, sem fram á að fara 13. júlí n. k.
Þeir hafa ekki sótt fulltrúaefni sitt til Reykjavíkur eins og allir
hinir flokkarnir, heldur valið til framboðs traustan og nýtan
bónda úr sýslunni. Þeir hafa valið mann, sem þeir þekktu og
treystu, mann, sem búið hefir myndarbúi í sýslunni um langt skeið,
leyst af höndum fjölmörg trúnaðarstörf fyrir sveit sína og sýslJx
með frábærum dugnaði og giftu og vaxið í áliti af hverju starfi.
Jón Glslason er fæddur í
Norðurhjáleigu í Álftaveri 11.
febr. 1895 og þar tók hann við
búi eftir föður sinn. Hajin er
kvæntur Þórunni Pálsdóttur frá
Holti í Álftaveri. Þau hafa átt
13 mannvænleg börn og eru 12
þeirra á lífi og hafa alizt upp
heima. Jón hefir verið athafna-
samur bóndi og bætt jörð sína
að húsum og landi á margan
hátt, og meðal annars ráðizt í
umfangsmikla sandgræðslu í fé-
lagi við tvo nábúa sína. En auk
búskaparannanna hefir hann
orðið að gegna hinum margvís-
legustu félagsmálastörfum fyrir sveit sína og sýslu.
Það sýnir ljóslega, hve mikla áherzlu Skaftfellingar leggja á
að senda fulltrúa sinn, Jón Gíslason, á þing, að átta samsýslungar,
allir meðal forvígismanna í félagsmálum sýslunnar, leggja kosn-
ingu hans lið sitt með því að rita greinar um kosninguna og
birtast þær á öðrum stað í blaðinu í dag.
Þau þingmannsefni munu fá, sem hafa átt jafnöruggri fylgd
kjósenda sinna að fagna, og það sýnir betur en allt annað, að
Skaftfellinga^. eru fullráðnir í að fela umboð sitt á Alþingi eigin
fulltrúa en selja það ekki í hendur kaupmannavaldsins og Morg-
unblaðsmannanna í Reykjavík.
Vörusala Sambands ísl. samvinnufélaga
jókst um 41 miljón kr. á síðastliðnu ári
Álagning S.Í.S. var mun lægri en hin lög-
leyfða álagning verðlagsyfirvaldanna
Formadur og forstjóri S./.S.
Aöalfundur Kaupfélags
Skaftfellinga
Aðalfundur Kaupfélags Skaftfellinga var haldinn í Vík 31. maí
s.l. Var þetta 40. aðalfundur félagsins. Fundinn sátu 18 fulltrúar
frá 9 félagsdeildum. Ennfremur félagsstjórnin, kaupfélagsstjór-
inn og báðir endurskoðendur, auk nokkurra gesta.
Myndir þessar eru af tveim helztu forvígismönnum Sambands íslenzkra
samvinnufélaga, Einari Árnasyni, formanna félagsstjórnar, og Vilhjálmi Þór
forstjóra. Þeir fluttu aðalræðurnar um starfsemi S. t. S. á aðalfundi þess,
sem hófst á Þingvöllum í gær.
Vörusala Sambands íslenzkra samvinnufélaga nam 139 milj.
kr. á árinu 1946 og varð því 41 milj. kr. meiri en árið áður. Eftir
vöruflokkum skiptist salan þannig, að erlendar vörur voru seldar
fyrfr 63 milj. kr., innlendar iðnaðarvörur frá eigin fyrirtækjum
íyrir 12 milj. ltr., innlendar framleiðsluvörur fyrir 62 milj. kr. og
vörur til eigin þarfa 2 milj. kr. Aukningin stafaði að langmestu
ieyti af aukinni vörusölu, en ekki nema að litlu leyti af hækkuðu
vöruverði. Samanlögð vörusala kaupfélaganna í S. í. S., en þau
voru 55 með 27.125 félagsmönnum í seinustu árslok, nam alls á
árinu 202 milj. kr., eða rúmum 42 milj. kr. meira en árið áður.
Sala erlendra vara jókst um 26 milj. kr., en sala innlendra vara
um 16 milj. kr. •
Úr reikningum félagsins fyrir
árið 1946, sem lagðir voru fyrir
fundinn og úrskurðaðir voru
þar, skulu hér tilfærðar nokkr-
ar niðurstöður: Vörusala ársins
nam kr. 2.412.916.00 og hafði
aukist á árinu um 253.825.00 j
miðað við fyrra ár. Sameignar- j
sjóðir námu 389.308.00 (aukning
kr. 72.407.00). Stofnsjóður fé-j
lagsmanna nam 189.239.00
(aukning kr. 34.661.00). Inn-
stæður viðskiptamanna í reikn.'
námu 1.438.849.00 (aukning kr. j
205.754.00). Innstæður í Inn-j
lánsdeild námu 1.233.058.00 j
(aukning kr. 100.064.00).
Félagið skuldar ekkert út á
við. Innstæður viðskiptamanna
þess í reikningum, Innlánsdeild
og Stofnsjóður eru skuldir þess
inn á við. Þegar þessar skuldir
eru dregnar frá eignum félags-
ins telst það eiga nálægt 400
þúsund kjóna hreina eign.
Á aðalfundinum var sam-
þykkjt að endurgreiða félags-
mönnum 8% af verði ágóða-
skyldra vara, keyptra á árinu j
1946. Af því gengur 3% í stofn-
sjóð, en 5% í viðskiptareikninga
til útborgunar.
Á árinu byggði félagið allstórt
verkstæðishús í Vík. Átti félagið
þó annað minna fyrir.
Á árinu voru reist tvö vöru-
skýli, annað á Meðajlandi, en
hítt í Álftaveri. Félagið rak, eins
og að undanförnu útibú á
Kirkjubæjarklaustri og pöntun-
ardeild í Öræfum. Á árinu tóku
til starfa þrjár pöntunardeildir,
í Skaftártungu, Meðallandi og
Álftaveri. /
Fiskkaup Rússa fara eftir því,
hvað mikið þeir fá af síldarlýsi
Viðskiptasamningar við Svía og Rússa undirritaðir
Nýlega hefir verið gengið frá verzlunarsamningum við Ráð-
stjórnarríkin og Svíþjóð, en samningar þessir hafa lengi verið á
döfinni. Hefir verið samið um allmikla sölu á síldarafurðum til
þessara landa, en Ráðstjórnarríkin munu selja okkur kol, sement
og timbur í staðinn, en Svíar timbur og ýmsar timburvörur. Þá
hafa Rússar Iofað að kaupa nokkuð af fiski, en magnið fer eftir
því, hve mikið þeir fá af síldarolíu. Er þetta svipað ákvæði og í
brezku samningunum. Sést á þessu, að fisksala okkar byggist
orðið alveg á síldbrframleiðslunni og er því ekki undarlegt, þótt
kommúnistar vilji gera allt til að stöðva hana, svo að þeir geti
skapað það hrun, sem þeir telja beztan jarðveg fyrir byltingar-
stefnu sína.
Félagið á 12 vörubifreiðir í
förum, enda eru allar vörur á
félagssvæðið og um það fluttar
landiíkiðina frá Reykjavík, nema
til pöntunardeildarinnar 1 Ör-
æfum er flutt sjóleiðina. Auk
(Framhald á 4. slðu)
Sjómenn andvígir
verkíöllunum
Það hefir komið næsta greini-
lega i ljós, að sjómenn eru mjög
mótfallnir verkföllunum, sem
kommúnistar létu hefjast á
síldveiðiflotanum á nokkrum
stöðum 20 þ. m.
í Vestmannaeyjum hafa sjó-
menn ekki haft verkfallið að
neinu, heldur haldið áfram við
að búa skipin á veiðar, eins og
ekkert hafi í skorist.
í Borgarnesi hafa sjómenn
tekið til sinna ráða og gert
samninga við atvinnurekendur
eftir að félagsfundur hafði tekið
samningsumboðið af Alþýðu-
sambandinu.
Samningaumleitanir hófust
um helgina við verkalýðsfélög
þau, sem eiga í kaupdeilum og
verkföllum við síldarverksmiðj-
urnar, að Þrótti á Siglufirði
undanskildum. Bíður það fé-
lagsdóms að úrskurða, hvort
verkfall Þróttar sé löglegt.
f Dagsbrúnardeilujini hafa
engar viðræður farið fram, síð-
an miðlunartillaga sáttasemjara
var felld.
Hér fer á eftir tilkynning rik-
isstjórnarinnar um rússneska
viðskiptasamninginn:
í febrúarmánuði sl. sendi rík-
isstjórnin sendinefnd til Ráð-
stjórnarríkjanna til viðræðna
um ýms viðskiptamál.
Nefndina skipuðu: Pétur
Benediktsson sendiherra, og var
hann formaður nefndarinnar,
Pétur Thorsteinson sendiráðs-
ritari, varaformaður nefndar-
innar, Björn Ólafsson fyrrv.
ráðherra, Helgi Pétursson fram-
kvæmdastjóri, Erlendur Þor-
steinsson framkvæmdástjóri,
Ársæll Sigjirðsson framkvæmda-
stjóri, og ráðunautur nefndar-
innar Sveinn Jónsson útgerðar-
maðiir.
Árangurinn af sendiförinni
var sá, að hinn 21. þ. m. voru
undirritaðir kaup- og sölusamn-
ingar milli íslands og Sovét-
ríkjanna. Var samið um sölu á
verulegu magni af síldarlýsis-
framleiðslu íslendinga sufnarið
1947 og á tilteknu magni af
hraðfrystum fiski. Endanlegt
magn hans verður þó ekki á-
kveðið og fiskinum ekki afskip-
að fyrr en sýnt er, hversu mikið
magn af lýsi fellur í hlut Ráð-
stjórnarríkjanna af sumarfram- j
leiðslunni. Ennfremur var samið
um sölu á verulegu magni af
saltsíld og þorskalýsi.
Frá Ráðstjórnarríkjunum
munu íslendingar kaupa kol,
sement, timbur og lítilsháttar
af krossvið og salti.
Tilkynning rikisstjórnarinnar
um sænska samninginn hljóðar
á þessa leið:
Fimmtudaginn 19. júní undir-
rituðu Bjarni Benediktsson ut-
anríkisráðherra og Claes König
sendifulltrúi Svía samkomulag
um viðskipti milli íslands og
Svíþjóðar, sem byggt er á við-
ræðum milli Vslenzkrar og
sænlkrar- nefndar í Reykjavík,
dagana 30. apríl til 21. maí.
Samkomulag þetta gildif frá
undirskriftardegi og til 31. marz
1948.
í erindum, sem fylgja við-
skiptasamkomulaginu, eru á-
kveðnir útflutningskvótar frá
Svíþjóð fyrir símastaurujn og
staurum til rafveitu, girðinga-
staurum, söguðu og hefluðu
Framkvæmdir S. í. S. aldrei
meiri en á síðastl. ári.
Upplýsingar þessar gaf Vil-
hjálmur Þór, forstjóri S. í. S. á
aðalfundi Sambandsins, er hófst
á Þingvöllum í gær og mun
halda áfram í dag og á morgun.
Gaf hann þar itarlegt yfirlit um
starfsemi og afkomu S. í. S. Það
yfirlit sýndi, að*viðákipti S. í. S.
hafa ekki aðeins orðið meiri en
nokkru sinni fyrr á síðastl. ári,
heldur hafa framkvæmdir á
vegum þess orðið miklu meiri og
glæsilegri, jafnframt og aðrar
stórframkvæmdir eru fyrirhug-
aða? og undirbúnar. Ræða for-
stjórans bar þess einnig glöggan
vott, að samfara stórþugnum, er
gætt fullrar fyrirhyggju. í
næsta blaði verður nánar sagt
frá hinum miklu framkvæmd-
um, sem S. í. S. hefir haflzt
handa um á síðastl. ári eða
hefir í undirbúningi.
Verðlækkanir S. í. S.
í ræðu sinni upplýsti Vilhjálm-
ur, að þrátt fyrir stóraukna sölu
S. í. S. á útlendum vörum (sú
aukning nam 12 milj. kr.) hefði
hagnaðurinn af sölu þeirra orð-
ið minni en árið áður. Ástæðan
væri sú, að S. í. S. hefði tvisvar
sinnum lækkað álagninguna á
vörum sínum og hefði selt þær
með mun lægri álagningu en
verðlagsyfirvöldin höfðu leyft.
S. í. S. hefði talið sér skylt að
gera þetta til að reyna að draga
úr hinni sívaxandi dýrtíð í land-
inu. Jafnframt hefði það skorað
á kaupfélögin að reyna að gera
slíkt hið sama.
Þá skýrði Vilhjálmur frá því,
að gerður hefði verið saman-
burður á verðlagi hjá kaup-
mönnum og kaupfélögum á
ýmsum stöðum og hefði hann
yfirleitt sýnt, að verðlag kaup-
einstaklingsfyrirtækin, sem
kepptu við S. í. S., myndu senni-
lega vera á þriðja hundrað og
hefðu mörg fjölda starfsmanna.
S. í. S. þyrfti að keppa eitt gegn
þeim öllum og allt starfsfólk
þess við verzlun og skrifstofu-
störf hefði verið um 90 manns
í seinustu árslok, eða 14 menn
erlendis og 78 menn hér heima.
Dreyfing vörunnar.
Vilhjálmur gat þess, að S. í. S.
hefði mjög reynt að beita sér
fyrir því, að vörurnar yrðu
fluttar beint frá útlöndum til
hinna ýmsu staða um landið.
Með því móti væri hægt að
tryggja neytendum þar miklu
hagstæðari verzlun. Nokkuð
hefir áunnist í þe.ssum efnum,
O ramhald á 4. síöu)
BALLETTSYNINGIN
Ballett-dansflokkur frá Kon-
unglega leikhúsinu í Kaup-
félaganna væri lægra.
Þessar upplýsingar sanna það 1
timbri og síldartunnum. Hins fullkomlega, að kaupfélögin eru mannahofn fyrstn syn"
vegar skuidbinda íslenzk stjórn- bezta verðlagseftirlltið og ör- ÍnfU/ f -Jr fíf' n '
arvöld sig til að ve-ita útflutn- uggasta trygging neytenda fyrir vxkudagskvold, fynr fullu husi
ingsleyfi til Sviþjóðar fyrir á
kveðnu magni af saltsíld
dilka- og ærkjöti. .
1 Starfslið S. í. S. og
Tilmælmn Svia um sérstok .
hlunnindi fyrir sænsk síldveiði- j kePPinautanna-
skip hér við land var svarað á! Vilhjálmur sýndi fram á í
þá leið, að íslendingar gætu ekki r0eðu sinni, að örðugleikar inn
sanngjarnri og heilbrigðri verzl-
og un.
veitt nein réttindi, sem væru ó- | úutningsverzlunarinnar hefðu
og við fádæma hrifningu áhorf-
enda.
| í dansflokki þessum eru þrír
ungir og efnilegir dansarar, sem
getið hafa sér gott orð við Kon-
unglega leikhúsið. Flokkurinn
er vel þjálfaður, svo að unun er
að horfa á dans hans. Það er að
... . . heita má alger nýjuhg, að Reyk-
samræmanleg fiskvelðilöggjöf- yerið mjog mikhr á síðastl ári víkingar eigi kost á að sjá full.
Jfna þ’ess’ hve erfltt værf f komna ballett-sýningu slíka sem
fá margar vorur og afgreiðsla bessa
j þeirra tæki langan tíma. Hefði önnur sýning flokksins verður
inni.
, » T , ?"kmr-,V1&kiPt- 1 ™ °S er Þa5 næst-SiSaata
Vallir vann mpfí 7 ■ 1 iUm 1 S, y ! *?rlfuI”. clns sýnine er tlokkunnn hetir sér
yaiui VdllU HICU £.l.og flem fynrtækja. Annars f Revkiavik en í ráði er að
H , myncli é.hætt að tullyrSa.þaS um flokkyJn„ ,krl til Akuréyrar oS
Fimmti leikur knattspyrnu- innflutnmgsveraun t. S., að sýn, þar ef m vm
móts Islands fór fram í gær- | hun hefði yfirleitt staðið keppi-
kvöldi á íþróttavellinum í j nautum sínum vel á sporði, þótt Myndin hér að ofan er af
Reykjavík. Áttust þá við Valmv, kannske mætti benda á einstaka ballett danskonunni Inge Sand,
og Víkingur. Fóru leikar svo, að j tilfelli, þar sem þeim kynni að sem er einn af méðlimum
Valur sigraði með
gegn einu.
mörkum; hafa tekizt betur. Slíkt þyrfti flokksins sem hér er í heim-
1 heldur ekki að undra, þar sem sókn.