Tíminn - 25.06.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Slmar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
31. árj$.
Reykjavík, luiðvikudaginn 25. júui 1947
114. bla»
: .ITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Llndargðtu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OO AUGLÝSINGASKRIFSTOFA
EÐDUHtJSI, Llndargöw 0A
Slml 2323
Ingvar Pálmason
lézt í fyrradag
Ingvar Pálmason alþingis-
maður lézt að heimili sínu i Nes-
kaupstað síðdegis i fyrradag.
Banamein hans var krabbamein.
. Ingvar mun hafa kennt bana-
meins síns fyrir iy2 ári síðan og
lengstum verið vanheill síðan.
Hann kom hingað til lækninga
í vetur, en fór heim, án þess að
fá bót meina sinna. Seinustu
mánuðina var hann rúmfastur.
Ingvar Pálmason var fæddur
26. júlí 1873 að Litln-Búrfelli í
Svínadal í Húnavatnssýslu.
Hann fluttist að Nesi í Norðfirði
1891 og gerðist útgerðarmaður
og formaður á fiskibát þar
nokkrum árum seinna. Árið 1906
hóf hann búskap að Ekru í Norð
firði og bjó þar jafnan síðan.
Fljótlega eftir að hann kom til
Norðfjarðar hlóðust á hann
ýms trúnaðarstörf. Hann var
hreppsnefndarmaður og bæjar-
fulltrúi frá 1901—38 og gengdi
oddvitastörfum um langt skeið.
Sýslunefndarmaður var hann
frá 1923 og til dauðadags. Hann
var einn af stofnendum lifrar-
bræðslufélagsins og íshúsfélags-
ins á Norðfirði og lengstum for-
maður þeirra. Hann var og einn
af stofnendum Sparisjóðsins og
jafnan í stjórn hans.
Ingvar var giftur Margréti
Finnsdóttir frá Tungu í Fá-
skrúðsfirði og eignuðust þau 8
börn, sem öll eru á lífi Alls
munu börn, barnabörn og barna
barnabörn hans vera yfir 50.
Þessa merka og mikilhæfa
manns jpun nánar getið síðar
hér í blaðinu.
Bygging Islendingaheimili
fyrirhuguð í Kaupmannahöfn
Fjársöfnun hafin í Reykjavfk
íslendingar í Kaupmannahöfn hafa löngum fundið til þess, að
mikil þör væri á samastað þar í borg, sem orðið gæti miðstöð ís-
lenzkra manna og kvenna, sem þar ættu langa eða skamma vist.
Margir Hafnar-íslendingar hafa lengi haft áhuga á þessu máli og
rætt það sín á milli og á fundi 14. febr. 1945 ákváðu stjórnir ís-
lendingafélagsins og Félags íslenzkra stúdenta í Kaupmannahöfn
uö stofna „Byggingarsjóð íslendinga í Kaupmannahöfn“ og gengu
frá stofnskrá hans. í gær skýrðu þeir Ólafur Lárusson prófessor
og Martin Bartels biaðamönnum frá þessum fyrirætlunum.
í 2. gr. áðurnefndrar stofn-
skrár segir svo:
„Markmið sjóðsins er að afla
fjár til byggingar húss, eða til
kaupa á húsi í Kaupmannahöfn,
er verði samastaður íslendinga.
Þar er ætlast til að verði bú-
staðir handa námsfólki, vistar-
verur handa gamalmennum,
bókasafn, lestrarstofa o. fl.“
Sjóðurinn er sjálfseignar-
stofnun, sem stjórnað er af 5
ERLENDAR FRÉTTIR
Bandaríska þingið hefir sam-
þykkt hina nýju vinnulöggjöf
með r®mlega % hlutum at-
kvæða og gengur hún því í gildi,
þó|t Truman forseti hafi synj-
að henni staðfestingar. Verka-
lýðsfélögin hafa boðað mót-
mælaráðstafanir.
Ný ólga er nú í Frakklandi í
sambandi við fjárlagaafgreiðsl-
una. Meiri hluti fjárveitinga-
nefndar þingsins hefir hafnað
frumv. stjórnarinnar vegna ráð-
gerðrar hækkunar á framleiðslu-
tollum, en stjórnin hefir sS,mt
ákveðið að leggja frv. fyrir
þingið. Verkföll hafa verið haf-
in til að mótmæla nýju tollun-
um.
Á föstudaginn hefst fundur
Bevins, Bidoult og Molotoffs í
París til að ræða um hjálpar-
tilboð Marshalls. Féllust Rússar
á að lokum að taka þátt í ráð-
stefnunni. Clayton aðstoðarut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna
er nú á ferð í Evrópu til að
kynnast skoðunum manna á
þessu sviði þar.
mörku. Ríkisstjórn Islands, eða
íslendingum, búsettum i Dan-
fulltrúi hennar í Danmörku, til-
nefnir endurskoðanda sjóðsins,
og skal haft samráð við hana
um allar framkvæmdir sjóðsins.
Fyrir nokkru siðan hefir verið
skipuð nefnd hér heima, sem
annast skal fjársöfnun hér á
landi til Byggingarsjóðs íslend-
inga í Kaupmannahöfn. Þó að
mikil breyting sé nú á orðin frá
þeim timum, þegar allir íslend-
ingar, sem utan fóru til náms,
leituðu til Kaupmannahafnar
þá er hitt víst, að enn um lang-
an aldur mun mikill fjöldi ís-
lendinga dveljast í Kaupmanna-
höfn nokkurn hluta ævi sinnar.
íslenzka „nýlendan" í Kaup-
mannahöfn er elzta, og mun
lengi enn verða stærsta, íslend-
ingabyggðin á meginlandi Ev
rópu. Nauðsyn þess og gagnsemi
að Íslendingar eignist þar sama-
stað, ætti þvl að vera hverjum
íslendingi augljós.
Nefndin vonast þvl til;' að all-
ir íslendingar bregðist nú vel
við, þegar til þeirra er leitaö
um aðstoð til þess, að íslend-
ingar í Danmörku — æskulýður
og gamalmenni — eignist heim-
kynni, alíslenzkan samastað,
sem orðið geti þeim í senn til
hjálpar og stuðnings í margvís-
legum erfiðleikum og tengilið-
ur við ættland sitt, tungu sína
og þjóðerni. íslendingar í öðr-
um löndum hafa löngum sýnt
vilja og áhuga á því að halda
órofnum tengslum við ættjörð
sína. íslenzka þjóðin á að sjá
sóma sinn í því að styðja þá við-
leitni eftir fremsta megni.
í fjársöfnunarnefndinni hér
eiga sæti: Frh. á 4. s.
Framkvæmdir á vegum S.I.S. voru stærri og
margþættari á síðastl. ári en nokkru sinni fyrr
Yfirlit um nokkrar helztu
framkvæmdimar
FRA AÐALFUNDI S.I.S.
Framkvæmdir Sambands íslenzkra samvinnufélaga hafa verið
margháttaðri og stórfelldari á síðastl. ári en áður eru dæmi til í
sögu þess. í skýrslum þeim, sem Einar Árnason og Vilhjálmur
Þór fluítu á aðalfundi S. í. S. í fyrradag, var gefið ítarlegt yfir-
iit um þær framkvæmdir, sem S. í. S. hófst handa um á síð-
ustliðnu ári, eða hefir í undirbúningi. Verður nokkurra þeirra
helztu getið hér á eftir:
Myndir þessar voru teknar á Aðalfundi S. f. S., sem staðiö hefir yfir á Þing-
völlum undanfarna daga. — Á efri myndinni eru, talið frá vinstri: Einar Árna-
son Eyrarlandi, formaður S. í. S., Vilhjálmur Þór forstjóri (standandi), Gunn-
ar Grímsson kaupfélagsstjóri Skagaströnd og Karl Kristjánsson oddviti Húsa-
vík, en þcir voru ritarar fundarins. — Á neðri myndinni sjást fimm stjórnar-
neðlimir S. f. S., (talið frá vinstri): Jakob Frímannsson forstjóri Akureyri,
Sigurður Jónsson bóndi Arnarvatni, Eysteinn Jónsson ráðherra Reykjavík,
Rjörn Kristjánsson kaupfélagsstjóri Kópaskcri og Þorsteinn Jónsson kaup-
félagsstjóri Reyðarfirði. Aðrir í stjórn S. í. S. eru þeir Einar Árnason Eyrar-
landi (formaður) og Þórður Pálmason kaupfélagsstjóri í Borgarnesi.
Ljósm. Guðni Þórðarson.
Hækkun iðgjalda hjá Sjúkra-
samlagi Reykjavíkur
Þær breytingar hafa verið ákveðnar á iðgjöldum og innheimtu-
fyrirkomulagi Sjúkrasamlags Reykjavíkur, að heildargjöld ársins
1947 skuli hækka um 10 kr. á samlagsnúmer og hækkunin innheimt
með iðgjöldum 6 síðustu mánaða ársins á 4 mánuðum, — mánuð-
unum júlí- október.
Heildariðgjaldið síðara missiri
| ársins verður því, að meðtalinni
hækkuninni, 100 kr. á samlags-
númer, og á að innheimta það
með 25 kr. gjaldi á mánuði
hvers áðurnefndra fjögra mán-
aða. Af þessu leiðir að sjálf-
sögðu, að engin iðgjöld verða
innheimt fyrir mánuðina nóv-
ember og desember 1947. Þeim,
sem greitt hafa iðgjöld fyrir-
fram fyrir síðara helming árs-
ins, ber að sjálfsögðu að greiða
hækkunina, 10 krónur, til við-
bótar.
Um ástæðurnar fyrir þessum
ráðstöfunum vill stjórn sam-
lagsins taka þetta fram:
HÆKKUNIN: A árinu 1946
varð halli á rekstri samlagsins
um rúmlega 200 þús. krónur,
þrátt fyrir hækkun iðgjalda 1.
júní f. á. Stafar halli þessi fyrst
og fremst af hækkun á lyfjum,
sem varð á miðju ári og
hækkun visitölunnar síðustu
mánuði ársins. — Fyrirsjáanlegt
er að verulegur halli verður
einnig á rekstrinum í ár, ef ið-
gjöld verða ekki hækkuð enn.
Má í því sambandi nefna, að
fyrirsjáanleg er mjög veruleg
hækkun á útgjöldum vegna
lyfja frá því sem var í fyrra, og
að meðalvísitala yfirstandandi
(Framhald á 4. síSu)
Olíuverzlunin i hendur
íslendinga.
Fyrir frumkvæði S. í. S. var
Olíufélagið h.f. stofnað á siðastl.
sumri og voru stofnendurnir S. í.
S., og samtök útvegsmanna á
nokkrum helztu útgerðarstöðv-
um landsins. Þetta er fyrsta al-
íslenzka olíufélagið, sem starfar
hér á landi, enda er takmark
þess að koma olíuverzluninni
alveg i íslenzkar hendur og gera
hana ódýrari og hagkvæmari. —
Félagið er líka eina olíufélagið
hér, sem ekki er rekið í gróða-
skyni, þar sem ekki má greiða
hlutViöfunum meira en 6% arð.
Olíufélagið festi á síðastl. ári
kaup á eignum Hins íslenzka
steinolíufélags h.f., og fékk olíu-
umboð fyrir Standard Oil til 10
á:a. Þetta gerir félagið ekki að
neinu leyti háð hinum ameríska
olíuhring, en tryggði því hins
vegar bezta heimsmarkaðsverð.
Þá keypti félagið ennfremur
hina miklu oliustöð Bandaríkja-
manna í Hvalfirði að mestu
leyti. Var það félaginu mikið
happ, því að annars hefði það
getað dregist alllengi, að það
gæti hafið olíuverzlun í stórum
stíl. Umráð þess yfir Hvalfjarð-
arstöðinni sköpuðu því mögu-
leika til að fá hingað stærri
olíuflutningaskip en áður hafa
komið hingað og ætti það að
gera olíuna ódýrari. í næsta
mánuði á félagið t. d. von á
14.500 smál. olíuskipi, sem verð-
ur stærsta skip, er flutt hefir
olíu fyrir fslendinga. Þá skap-
aði Hvalfjarðarstöðin félaginu
möguleika til að semja við tog-
arafélögin um að selja þeim
brennsluolíu handa nýju togur-
unum tvö næstu árin. Félagið
gat boðið togarafélögunum hag-
stæðari kjör en aðrir aðilar
töldu sig færa um.
Félagið hefir þegar stuðlað að
verulegri verðlækkun á smurn-
ingsolíum. Lækkun sú, sem olíu-
hringarnir auglýstu á síðastl.
vetri, mun og vafalaust hafa
sprottið af ótta við samkeppni
þess.
Sigursteinn Magnússon framkvæmda-
stjóri skrifstofu S. í. S. i Leith á 25
ára starfsafmæli hjá Sambandinu á
þessu ári. Síðan 1930 hefir hann verið
framkvæmdastjóri Leith-skrifstofunn-
ar. Einar Árnason minntist þessa sér-
staklega á aðalfundi S. í. S. í fyrra-
dag og þakkaði Sigursteini fyrir mikil
og vel unnin störf I þágu samvinnu-
hreyfingarinnar.
Samvinnutryggingarnar.
Á íyíðastl. sumri tók nýtt
tryggingarfyrirtæki til starfa á
vegum S. í. S., Samvinnutrygg-
ingarnar. Það er byggt upp
eftir fyrirmyndum, sem hafa
gefist samvinnumönnum mjög
vel annars staðar, enda er það
tilgangurinn með þessu fyrir-
(Framhald. á 4. síðu)
Tíminn
kemur ekki út á morgun
vegna anna prentsmiðjunnar
við prentun á sýningarskrá
Landbúnaðarsýningarinnar.
Sigfús mundi fyrst eftir kaupfélögun-
um, þegar kommúnistar voru komnir
úr ríkisstjórninni
Kommúnistar láta í Þjóðviljanum I gær eins og þeir séu miklir vinlr
kaupfélaganna og benda á því til sönnunar, að Sigfús Sigurhjartarson
hafi lagt til á þingi í vetur, að kaupfélögunum yrði tryggð réttlát hlut-
deild í innflutningnum. Þess er ekki getið, að Sigfús flutti ekki þessa
tillögu fyrr en eftir, að kommúnistar voru komnir úr ríkisstjórninni.
Meðan þeir áttu fulltrúa í henni, studdu þeir heildsalana mjög ein-
dregið í því að þröngva kosti kaupfélaganna. Áðurnefnda tillögu flutti
Sigfús heldur ekki fyrr en hann vissi, að búið var að semja milli stjórn-
arflokkanna um orðalag umrædds ákvæðis í fjárhagsráðslögunum, og
honum var því ljóst, að tillaga hans yrði ekki annað en yfirboð. Ann-
ars áetti umrætt ákvæði f járhagsráðslaganna að tryggja samvinnufélög-
unum svipuð réttindi og ákveðin voru i tillögu Sigfúsar, ef það verður
réttilega framkvæmt.
Sigfús ætti svo að fræða lesendur Þjóðviljans á, hvernig veltuskattur-
inn sæli lék Kron og önnur kaupfélög, en það var eina nýja tekjuöfl-
unarleiðin, sem kommúnistar voru fúsir til að styðja á seinasta þlngi
sbr. eina þingræðu Áka Jakobssonar.