Tíminn - 25.06.1947, Blaðsíða 4

FRÁMSOKNARMENN!
Munib að koma í flokksskrifstofuna
REYKMVÍK
Skrifstofa Framsóknarflokksin ser í
Edduhúsinu v/ð Lindargötu. Sími 6066
25. JTJNÍ 1947
114. blað
Framkvæmdir á vegum S.Í.S.
(Framhald af 1. siSu)
komulagi að gera tryggingarn-
ar hentugri og hagkvæmari fyr-
ir almenning. Hér hafa undir-
tektirnar lika reynzt mjög góð-
ar. Þá tæpa 10 mánuði, sem
samvinnutryggingarnar hafa
starfað, nema brunatryggingar
hjá þeim rúmum 3000, sjóvá-
tryggingar rúmum 1000 og bif-
reiðatryggingar rúmum 1300.
Greidd iðgjöld, þegar frá eru
dregnar greiddar skaðabætur og
endurtryggingargjöld, nema
orðið röskri milj. kr.
Þótt þetta sé góður árangur,
getur hann þó orðið miklu meiri,
ef sanivinnumenn fylkja sér
einhuga ura. þetta nýja fyrir-
tæki sitt. Með því stuðla þeir
bezt að eigin hag og eflingu
samtaka sinna.
Stækkun Gefjunar og
uilarþvottastöðin.
Á seinasta aðalfundi S. í. S.
var ákveðin stórfelld stækkun
ullarverk?\niðjunnar Gefjunar.
Jafnframt var ákveðið að koma
upp stórri ullarþvottastöð. Bæði
þessi mál eru komin vel á veg,
þótt framkvæmdir tefjist enn um
stund vegna langs afgreiðslu-
frests á vélum. — Til Gefjunar
hafa verið keyptar nýjar kembi-
vélar, sem munu stóraukg af-
köst verksmiðjunnar, þegar þær
eru komnar í notkun. Þá hafa
verið fest kaup á ullarþvotta-
vélum, sem geta þvegið tvær
smálestir ullar á dag, og ættu
því að geta annað því að þvo alla
ull landsmanna.
Hvassafell.
Á síðastl. sumri kom hið nýja
skip S. í. S„ Hvassafell, sem er
stærsta og glæsilegasta skip
íslenzka flotans, í fyrsta sinn
hingað til lands. Við það eru
bundnar miklar vonir um bætta
vöruflutninga á vegum kaupfé-
laganna, en jafnframt er þeim
það ekki lítill sómi, að þetta er
stærsta skip, sem er í rekstri
samvinnufélaga í heiminum.
Rekstur skipsins hefir gengið
vel, að undanskildri nokkurri töf
í byrjuninni. Síðan hefir rekst-
ur þess borið sig, en það mun
annars fátítt nú með íslerizk
kaupskip. Skipið hefir yfirleitt
reynst hið prýðilegasta og t. d.
hefir ganghraði þess reynst
meiri en um var samið.
Blfreiða- og vélaverkstæði.
Það hefir um skeið verið
markmið S. í. S. að koma upp
fullkomnu vélaverkstæði, m. a.
vegna aukins innflutnings á
landbúnaðarvélum og bifreiðum
á vegum S. í. S. Úr framkvæmd-
um hefir þó ekki orðið fyrr en á
síðastl. vori, þegar S.Í.S. keypti
vélaverksmiðjuna Jötunn. Verk-
smiðja þessi er velbúin vélum,
en hins vegar þarf að auka hús-
rúm hennar. Til mála hefir
komið, að Samvinnufélagið
Hreyfill, sem rekur bifreiða-
stöðina Hreyfil í Reykjavík,
gerist þátttakandi í rekstri
verksmiðjunnar, enda er bif-
reiðastjórum það mikið hags-
munamál að bifreiðaviðgerðir
verði hentugri og hagkvæmari.
Bókaútgráfa. S. í. S. Off
fræðslustarfsemi.
Þá hefir S. í. S. ákveðið að
hefjast handa um stórfellda
bókaútgáfu og keyijkt bókaút-
gáfuna Narðra í þvi skyni. Var
ráðist í þau kaup til að skapa
útgáfunni fastari grundvöll,
þegar í upphafi. Ætlun er að
gefa út bækur, sem „hlúi að
hyers konar heilbrigðri menn-
ingu og samvinnu meðal
þjóðarinnar", eins og Einar
Árnason komst að orði í skýrslu
sinni 1 fyrradag. Jafnframt mun
kappkostað, að sem flestir geti
notið góðs af útgáfunni. í Sví-
þjóð og Danmörku hefir bóka-
útgáfa kaupfélaganna náð mikl-
um vinsældum.
Þá var gerð allmikil breyting
á Samvinnunni um seinustu ára-
mót^iþegar Haukur Snorrason
tók við ritstjórninni eftir að
Jónas Jónsson hafði látið af
henni samkvæmt eigin ósk. Heí-
ir Samvinnan öðlast auknar vin-
aældir i hinu nýja formi og *r
ætlunin að koma kaupendatölu
hennar upp í 15.000. Myndi þá
verða hægt að stækka hana til
muna og gera hana betur úr
garði.
Þá hefir komið til mála að
gera ýmsar breytingar á starf-
semi Samvinnuskólans, en skól-
inn fékk stóraukið og bætt hús-
næði á síðastl. hausti, þegar
hann fluttist á hæðina, sem var
byggð ofan á Sambandshúsið í
fyrra. Þá er í undirbúningi að
fjölga námsflokkum bréfaskól-
ans og verði meðal annars tek-
in upp tilsögn í sjómannafræð-
um.
Fyrirhugaðar framkvæmdir.
Af framkvæmdum, sem S.Í.S.
hefir í undirbúningi eða til at-
hugunar, má m. a. nefna þessar:
Unnið er að því að koma upp
prjónastofu, ásamt vinnufata-
og nærfatagerð, á Akureyri
í ráði er að koma upp smjör-
líkisgerð í Reykjavik og gefa
ýmsum kaupfélögum kost á að
eiga hlut í henni.
í undirbúningi er ennfremur
að koma upp herzlustöð fyrir
þorskalýsi.
í athugun er, hvort fram-
kvæmanlegt sé að byggja hér
kornmyllu á vegum samvinnu-
félaganna.
Þá verður í sumar byggð við-
bótarbygging við Sambandshús-
ið, sem fyrst um sinn verður
notuð fyrir skrifstofur, en síðar
mætti nota til annars, ef verk-
ast vildi, þar sem hún verður
iheð færanlegum skilrúmum.
Hækkun iðgjatda
(Framhald af 1. síðu)
árs verður að líkindum ekki
minna en 17—18 stigum hærri
en ársins 1946. Vísitöluhækkun-
in ein étur upp mestan hluta
þess tekjuauka, sem samlagið
hefir af því, að iðgjaldahækk-
unin 1. júní 1946 kemur á allt
þetta ár, í stað aðeins 7 mánaða
ársins 1946.
Við þetta bætist svo það, að
samlagið hlýtur óhjákvæmilega
að hafa töluverðan kostnað á
árínu 1948, vegna uppgjörs,
reikningsskila og innheimtu-
eftirstöðva. En á móti þeim
kostnaði koma engar iðgjalda-
tekjur, þar sem samlagið hættir
störfum um næstu áramót.
Segja má að vísu, að samlagið
eigi sjóði, sem staðið geta undir
reksturshalla ársins 1947 og
meira til. En sjóðeignum sam-
lagsins er ætlað mikilvægt hlut-
verk í sambandi við heilsuvernd
og sjúkraþjónustu í Reykjavík
í framtíðinni, og þótti því ekki
fært að ganga frekar á þær
eignir en orðið er.
FÆKKUN GJALDDAGA. Með
því að samlagið hættir störfum
um næstu áramót. þótti nauð-
synlegt að láta öll iðgjöld fyrir
þetta ár falla í gjalddaga
nokkru fyrir áramót, til þess að
flýta fyrir og auðvelda inn-
heimtu eftirstöðva og draga úr
kostnaði við reikningsskil sam-
lagsins.
Til viðbótar ofanrituðu vill
stjórn samlagsins benda mönn-
um á, að réttindi til sjúkra-
hjálpar hjá^ almannatrygging-
unum á árinu 1948 verða því
skilyrði bundin, að menn séu
ekki í vanskilum við samlagið
árið 1947. Ættu því allir þeir,
sem vanrækt hafa iðgjalda-
greiðslur, að vinda bráðan bug
að því að koma réttindum sín-
um i lag, til þess að geta notið
réttinda á þessu ári fyrir þau
gjöld, sem þeir verða hvort sem
er að greiða, ef þeir vilja ekki
missa réttindi til sjúkrahjálpar
hj á almannatryggingunum á
næsta ári. í því sambandi er
rétt að benda á, að iðgjöld til
almannatrygginganna eru inn-
heimt í einu lagi fyrir allar
greinar trygginganna og verða
menn að greiða allt iðgjaldið,
jafnt fyrir því, þó að þeir sam-
kvæmt framansögðu eigi ekki
rétt til sjúkrahjálpar, vegna
vanskila við samlagið.
fjatnla Síc
Útvegum allar stærðir og gerðir af sjálfvirkum, raf-
knúnum kælivélum fyrir matvörubúðir, veitingahús
og heimili.
Aðalumboðsmenn fyrir:
Thomas Ths. Sabroc & €o. A/S
Samband ísl. samvinnuf élaga
»$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
Bygging fsleiidinga-
heimilis . . .
(Framhald af 1. síðu)
Ólafur Lárusson, prófessor,
formaður, Þorsteinn Sch. Thor-
steinsson, lyfsali, varaformað-
ur, Vilhjálmur Þór, forstjóri,
gjaldkeri, Jakob Benediktsson,
cand. mag., ritari, Stefán Jóh.
Stefánsson, forsætisráðherra,
Guðmundur Vilhjálmsson, for-
stjóri, Benedikt Gröndal, for-
stjóri.
Ólafur Lárusson prófessor
skýrði blaðamönnum frá því, að'
bæði Norðmenn og Svíar hefðu
sín hús í Kaupmannahöfn, en
auk þess hefðu Svíár þar lika
kirkju. í íslendángahúsinu er
fyrirhugað að verði nokkur her-
bergi fyrir íslenzk gamalmenni
sem dvalið hafa í Danmörku um
langt skeið, en eru einstæðing-
ar jDar. Ennfremur verða í hús-
inu herbergi fyrir íslenzkt náms-
fólk.
íslendingar hafa oft sýnt
skilning og áhuga, þegar merki-
leg mál hafa verið á ferðinni.
Er ekki að efa að þeir muni
styðja af mætti þetta nauð-
synjamál landa sinna I Kaup-
mannahöfn.
Hafnargerb
(Framhald af 2. síðu)
Athafnasamur útgerðarbær
mundi verða nærsveitunum við
Dyrhólaós hin mesta lyftistöng,
fyrir landbúnað Vestur-SJcapta-
fellssýslu og mikinn hluta Rang-
árvallasýslu, auk þess sem létt
myndi af þessum héruðum hin-
um þungbæra flutningskostnaði,
sem nú er á öllum aðflutningi
til þessara svæða. Af þessum á-
stæðum er því einnig þörf hafn-
ar við Dyrhólaós.
4. Það er mikilsvert atriði fyrir
bæ, sem miklar framktæmdir
hefir með höndum, að geta náð
til nægilegrar vatnsorku fyrir
rafstöðvar, er miðlað geti nægri
orku til hvers konar fram-
kvæmda. Eigi ýkjalangt frá Dyr-
hólaós, er hentugt vatnsfall,
sem er Skógaá með sínum mörgu
fossum, svo að hægt væri hvað
raforku snertir að hugsa sér all-
stóran bæ við Dyrhólaós.
5. Með samgöngur í huga er
Dyrhólaós einhver hinn ákjós-
anlegasti hafnarstaður sem
hugsast getur. Fyrst er á það
að benda, að næstum hvergi er
skemmri leið að landinu frá
þeim löndum, er við skiptum
me'st við, en Dyrhólaós. Má gera
ráð fyrir, að væri þar góð af-
skipunarhöfn, væri unnt að fá
hin ódýrustu farmgjöld, er hugs-
anleg væru hér til lands einmitt
að Dyrhólaós. Má á það minna,
að það munar venjulegt vöru-
flutningaskip, er kemur frá okk-
ar aðal-viðskiptalöndum, að
minnsta kosti 30 kl.st. ferð sam-
anborið við það að fara til
Reykjavíkur. Sjá allir hverja
þýðingu þetta hefði fyrir stóran
hluta Suðurlandsundirlendisins.
6. Það hlýtur ætíð að varða
miklu fyrir þjóðarheildina, að
sem lífvænlegust skilyrði séu
sköpuð landsfólkinu, þar sem
landið er byggilegast. Nú er það
svo, að þar sem hafnir eru og
hafa verið, þangað líitar fólkið
af ástæðum, er allir þekkja. Þó
hagar víða svo til við hafnar-
staði, að uppland er þar ekki
gott, grýttir melar og blásin
hraun. Þar af leiðir, &ð öll rækt-
un, hvort heldur er til yndis eða
arðs, verður óskaplega dýr og
verður seint metinn til fjár sá
óhemju kostnaður, er farið hefir
til þeirra hluta á erfiðum rækt-
arlöndum í og við hina ýmsu bæi
hérlendis.
Við Dyrhólaós eru blómlegar
sveitir og gott land, við strönd-
ina er víðáttumikið grunnsævi
með gnægð fisks, ónotað að
mestu. Höfn við Dyrhólaey væri
því hin stórkostlegasta nýsköp-
un, þar sem hagsmunir sjávar
og sveita væru sameinaðir á
einstæðan hátt. Hefjr hin ís-
lenzka þjóð efni á að láta slíka
möguleika órannsakaða? Hvað
segir þjóðin um það?
Nokkurt umtal varð um hafn-
argerð við Dyrhólaey nálægt síð-
ustu aldamótum, og var talið, að
Englendingar vildu ráðast í það
mannvirki.
Sumarið 1942 var samþykkt á-
lyktun á Alþingi (er sýslum.
Frlðland
ræiiingjaima
(Badman’s Territory)
%
Spennandi amerisk stórmynd.
Aðalhlutverk leika:
Randolp Scott
Ann Richards
George „Gabby“ Hayes
Sýnd kl. 5, 7, og 9.
tlíjja Síi
frll> Sfctílí ’öúi)
Innheimtu-
menn Tímans
Munið að senda greiðslu
sem allra fyrst.
Glæpur og Jass
(„The Crimson Canary“)
Spennandi nútíma Jassmynd.
Aðalhlutverk: Noah Beery jr.
Claudia Drake, ásamt Coleman
Hawkins, saxafónblásara og
Oscar Pettiford, guitarspilara.
Aukamynd
Baráttan gegn hungrinu.
March of Time
Fróðleg mynd um störf UNRRA
víðsvegar um heiminn
Bönnuð börnum yngrl en 12 ára
‘Tjapharbíc
Æfmtýradrós
(Lady of Fortune) ,
Amerísk litmynd, að nokkru
eftir hinni heimsfrægu skáld-
sögu „Vanity Fair“ eftir Thack.
ery.
Miriam Hopkins
Frances Dee
Sýning kl. 5—7—9.
Bönnuð innan 14 ára.
4
—7
FJALAKÖTTURINN
sýnlr Revýuna
,Vertu bara kátur‘
í dsvg klukkan 8.30 í Sjálfstæðlshúslnu.
Húsið opnað klukkan 7.45.
Dansað til klukkan 1. Sími 7104.
Aðeins fáar sýningar eftir.
Lögtak
Samkvæmt kröfu borgarstjórans í Reykjavík og að und-
angengnum úrskurði, verða lögtök látin fara fram til
try'ggingar ógoidnum fasteigna- og lóðaleigugjöldum til
bæjarsjóðs Reykjavíkur, er féllu í gjalddaga 2. janúar s.l.,
að átta dögum liðnum frá birtingu þessarar auglýsingar,
verði þau ekki greidd' innan þess tíma.
Borgaríógetinn i Reykjavík,
K. Kristjánsson.
Gísli Sveinsson flutti) um rann-
sókn hafnarstæðis við Dyrhóla-
ey (Dyrhólaós), og mun bæði áð-
ur og síðan hafa fram farið
nokkur athugun á aðstæðum á
þessum stað.
Hvort sem sett verður 1 lög
fyrr eða seinna, að við Dyrhóla-
ey skuli gera lendingarstað eða
hö{p, þá er full nauðsyn, að
gengið verði úr skugga um öll
skilyrði þar að lútandi sem allra
fyrst, og til að herða á, að svo
verði gert, eru þessar línur skrif-
aðar.
Menntaskólanum á Akureyri
var sagt upp 17. þ. m. Braut-
skráðir voru 47 stúdentar, 22 úr
máladeild, 22 úr stærðfræði-
deild og 3 utanskóla. Þetta er
20. stúdentaárgangurinn, sem
skólinn sendir frá sér.
Fyrir hönd 15 ára stúdenta var
tilkynnt, að þeir hefðu ákveðið
að gefa skólanum málverk af
Sigurði Guðmundssyni skóla-
meistara, og hefði Jón Stefáns-
son listmálari lofað að mála
það. Frá 10 ára stúdentum fékk
Aðalfimdur S. í. F.
Aðalfundur Sölusambands Is-
lenzkra fiskframleiðenda var
haldinn í Hafnarhvoli 16. þ. m.
Fundarstjóri var Jón Auðunn
Jónsson og ritarar þeir Arnór
Guðmundsson og , Sveinbjörn
Árnason. Formaður sambands-
ins, Magnús Sigurðsson banka-
stjóri, gaf félagsmönnum ýtar-
lega skýrzlu um rekstur stofn-
unarinnar síðastliðið ár. Enn-
fremur skýrði hann frá sölum
þeim, er fram hafa farið á þessu
ári, frá ríkissamningum íslend-
inga við aðrar þjóðir, löggild-
ingu S.Í.F. og ríkisábyrgðarlög-
unum.
Kristján Einarsson skýrði
reikninga félagsins og gaf enn-
fremur fundarmönnum skýrzlu
um söluhorfur, fiskverkunar-
tilraunir þær, sem nú eru á döf-
inni og ýmsar leiðbeiningar
viðvíkjandi geymslu saltfisksins
í sumar. Stjórn og endurskoð-
endur voru endurkosnir. Fund-
armenn snæddu sameiginlega
hádegisverð og sat Thor Thors,
sendiherra, borðhaldið i boði fé-
lagsstj órnarinnar.
skólinn að gjöf málverk, sem
einn þeirra, Sigurður Sigurðsson
frá Sauðárkróki, hafði málað.
/