Tíminn - 09.07.1947, Side 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI: \
PRAMSÓKNARFLOKKURINN J
Simar 2353 og 4373
\ PRENTSMIÐJAN EDDA h.í.
>
31. áryg.
: .ITSTJÓRASKRIFSTOFDR:
EDDTTHÚSI. LlndargOtu 9 A
Simar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Slml 2323
Reykjavík, miðvikiidagiiin 9. júlí 1947
122. blað
Samvinnuhreyfingin er
í hröðum vexti í Kína
Viðtal við kínverskaii sainvinnumann, W. K.
Wu, sem er kominn hing'að til að kynnast
fiskveiðum tslending'a
Samvinnustefnan á auknum vinsældum og útbreiðslu að fagna
um heim allan. Er það ekki hvað sízt nú eftir styrjöldina, þegar
au^u fólks eru í vaxandi mæli að opnast fyrir því, að bezta,
ef ekki einasta leiðin til varanlegs friðar, er náin félagsleg sam-
vínna á milli manna og þjóða. Um þessar mundir er hér staddur
kínverskur samvinnuleiðtogi, W. K. Wu, sem kominn er alla leið
hingað til að kynnast af eigin raun fiskveiðiaðferðum íslendinga.
Ferðast hann hér um á vegum Sambands ísl. samvinnufélaga og
leggur af stað norður til Siglufjarðar í dag. Tíðindamaður blaðsins
hitti W. K. Wu að máli í gær óg spurði hann meðal annars frá
samvinnustarfseminni í heimalandi hans Kína.
—: Er samvinnustarfsemin
ekki í örum vexti í Kína, eins og
víða annars staðar?
— Jú, fólk í Kína er nú d*ð\]*n
að sjá þýðingu samvinnustarf-
seminnar fyrir aukna velmegun
W. K. Wu.
og bætta lífsafkomu almenn-
ings. Annars hefir samvinhu-
starfsemi verið rekin í Kína
síðastl. 30 ár, þó það sé ekki fyrr
en á allra seinustu árum, sem
hún hefir náð verulegri út-
breiðslu. Mestri útbreiðslu hefir
samvinnustefnan háð á styrj-
aldarárunum og eftir styrjöldina.
— Eru .það bændur eða verka-
menn, sem aðallega hafa sam-
vinnufélög með sér?
— Samvinnustefnan hefir
náð langsamlega mestri út-
breiðslu meðal bænda í Kína. í
mörgum héruðum eru flestir
bændur í samvinnufélögum,
sem selja vörur þeirra og ann-
ast innkaup að nokkru leyti. Yf-
irleitt er þessi félagsskapur með-
al bænda ákaflega vinsæll og í
örum vexti. í fyrstu voru menn
tregir til að ganga í félögin og
skyldu ekki þýðingu þeirra til
fulls. Nú er hugsunarháttur
manna óðum að breytast í þessu
efni og augu bænda almennt að
opnast fyrir gildi samvinnu-
stefnunnar. Sjá þeir, að með
fullkomnum samvinnusamtök-
um geta þeir bætt lífskjör sín
og afkomu að miklum mun.
Þrátt fyrir það, að starfsemi
samvinnufélaganna væri mikl-
um örðugleikum háð á styrjald-
arárunum, einkum í þeim hér-
uðum er Japanir höfðu hertekið,
óx starfsemi þeirra að miklum
mun. Félögin færðust úr stað
með fólkinu undan Japönum og
héldu starfsemi sinni áfram
þrátt fyrir erfið skilyrði.
í júní voru 168.229 samvinnu-
félög starfandi í Kína, með
18.228.645 félagsmönnum. Lang
flest þessi félög eru sölufélög
bænda og að tiltölu hefir sam-
vinnustefnan náð mestri út-
breiðslu í vesturhluta landsins.
í' Szechwanhéraði eru félögin
tiltölulega flest, en þar eru þau
25 þúsund að tölu.
Aðal verzlunarvara félaganna
er hrísgrjón og annað kornmeti,
en næst koma ýmsar aðrar land-
búnaðarvörur, og olía.
— Fékkst þú menntun þína í
Kína, eða i Evrópulöndum?
— Ég kynntist samvinnu-
stefnunni fyrst á háskólaárum
minum heima í Kína, og sá strax
að hún er heppilegasta ráðið til
aö tryggja afkomu fólksins og
bæta lífskjör þess. Ég held, að
samvinnustefnan eigi mikla
framtíð fyrir sér i heiminum og
eigi ef til vill eftir að verða
bjargráð fjölda þjóða og ein-
staklinga.
Yfirleitt hefir samvinnustefn-
unnar lítið gætt í borgum og
bæjum Kínaveldis, og meðal
kínverskra fiskimanna. Nú er
að verða nokkur breyting á
þessu.
Það vill svo til, að ég er upp-
hafsmaður að stofnun sam-
vinnusamtaka fiskimanna í
Hong Kong. í fyrstu var félagiö
aðeins eitt og sjómenn heldur
tregir til að veita því liðsinni og
ganga í það. Nú er orðin breyt-
ing á þessu. Fiskimennirnir, sem
áður voru íhaldssamir, eru nú
íFramhald á 4. síðu)
Vinsælasta íþrótt í veröldinni
Fréttir úr Hornafirði
Vifttal við Hjalta Jónsson hreppstjóra á Hóliim
Hjalti Jónsson, hreppstjóri í Hólum í Hornafirði, var nýlega
staddur hér í bænum og hafði fréttamaður Tímans tal af hon
um og spurði hann tíðinda að austan. *
ERLENDAR FRÉTTIR
Réttarhöld í málum ellefu
þýzkra hershöfðingja hófust í
Núrnberg í gær. Þeir eru ásak-
aðir um stríðsglæpi. Meöal þeirra
eru frægir hershöfðingjar eins og
von Lást,von Weichs og Rendulic.
Furðuljós eða furðuflugvélar
eru nú farin að sjást í Banda-
ríkj unum og hafa þegar sést þar
allvíða. Slík fyrirbærl sáust oft
i Svlþjóð í fyrra.
— Hvernig komst þú að aust-
an?
— Ég kom fljúgandi. Flugvél-
in er nú helzta samgöngutæki
okkar Austur-Skaftfellinga til
höfuðborgarinnar. Esja og önn-
ur skip Skipaútgerðar ríkisins
eiga að vísu að hafa þar við-
komu, en þau komast ekki inn
á Hornafjörð nema gott sé í sjó.
Flugferðirnar eru ejnu sinni í
viku.
— Hvernig hefir tíðarfarið
(Framhald á 4. síðu)
Það leikur ekki á tveim tungum, að knattspyrnan er vinsælasta íþróttin í veröldinni um þessar mundir, þótt það
eigi sérstaklega við Evrópu. Engar íþróttakeppnir eru þar jafn fjölsóttar og knattápyrnukeppnirnar. Myndin, sem
hér fylgir, var tekin, er úrvalslið þjóðanna á meginlandi Evrópu keppti við úrvalslið Breta á síðastl. vori.
Franski markvörðu rinn sést slá knöttinn frá markinu. Brezka Iiðið vann.
Í.S.Í. ætlar að beita sér fyrir
sérstökum íþróttadegi um
land allt
Frá aóalfiindi I. S. í. að Haukadal
Aðalfundur íþróttasambands íslands var haldinn að Haukadal
um síðustu helgi. Auk íþróttamálanna og sérmálefna í. S. í. var
þar rætt allmikið um áfengismálin og samþykktar um þau álykt-
anir, sem síðar verða birtar.
Samþykkt var að koma á sér-
stökum íþróttadegi um land allt
stað 17. júní, er yrði í senn
merkjasöludagur til ágóða fyrir
íþróttastarfsemina í landinu,
sýningar- og keppnisdagur.
Þá var samþykkt að óska eft-
ir samstarfi við önnum félaga-
sambönd í landinu um að reisa
veglegt minnismerki í tilefni af
endurreisn hins íslenzka lýð-
veldis og felur stjórn í. S. í. að
vinna að framgangi þess máls.
í fjárhagsmálum Í.S.Í. var m.
a. rætt um möguleik^, á því að
Í.S.Í. tæki við happdrætti Há-
skóla íslands, þegar einkaleyfi
Háskólans rennur út. í öðru lagi
að S.Í.S. fái einkarétt á inn-
flutningi og sölu íþróttatækja og
búninga. í þriðja lagi að athuga
möguleika á rekstri sérstaks
kvikmyndahúss og loks aö stofn-
aður verði veðbanki, sem Í.S.Í.
starfrækir. Tillögur þessar voru
bornar fram af fjárhagsnefnd
í því skyni að treysta fjárhags-
grundvöll Í.S.Í.
Þá var samþykkt áskorun til
Alþingis um að samþykkja fram
borið frumvarp um siysatrygg-
ingu íþróttamanna.
Tekjur Í.S.Í. á sl. ári námu
rúmlega 152 þús. kr. og gjöld
rúml. 150 þús. kr. Fjárhagsáætl-
un næsta árs var afgreidd með
áþekkum niðurstöðutölum.
Stjórnin var endurkosin sam-
hljóða. Ákveðið var, að halda
næsta ársþing að Reykholti.
Aflaleysi hjá togurum
Kaldbakur selur vel
Flestir togararnir eru nú
hættir veiðum í bili og stafar
það bæði af aflatregðu og léleg-
um sölum í Bretlandi.
Síðan um mánaðamót hefir
aðeins einn togari selt afla í
Bretlandi. Er það Akureyrartog-
arinn Kaldbakur, senj. seldi 4166
kit í Grimsby fyrir 10.688 stpd.
ýr prófessor
í gær var haldinn 100. fund-
urinn í ríkisráði íslands. Meðal
þess, sem þar gerðist, var skipun
Jóhanns Sæmundssonar í lyf-
læknisembættið við Háskóla ís-
lands.
Fundur freðfisks-
matsmanna
Fimmtudaginn 3, júlí s.l. var
aðalfundur haldinn í Sambandi
freðfisksmatsmanna íslands.
Fundarstjóri var Finnbogi
Árnason, Reykjavík. Fram fóru
venjul\g)g’ aðalfundarstörf, og
rædd voru ýms áhugamál sam-
bandsins viðkomandi vinnslu og
meðferð fiskjarins í hraðfrysti-
iðnaðinum.
Flutt voru erindi við fundar-
lok af Bergsteini Á. Bergsteins-
syni freðfisksmatsstjóra, Dr.
Gísla Þorkelssyni og Dr. Magnúsi
Z. Sigurðssyni, framkvæmda-
stjóra.
Föstudaginn 4. júlí sl. fóru
fundarmenn til Þingvalla og var
fundi slitið í Almannagjá.
Breytiíig á nýbygg-
ingartogara
Rvíkurbæi* lælnr
breyta oiiiiiin tog-
ara síiiaini fyrir
160 þiís. kr.
Það virðist nú komið á dag-
inn, að teikningum sumra ný-
byggingatogaranna hafi verið
æði mikið ábótavant. Hefir
Reykjavíkurbær nýlega látið
gera breytingar á einum tog-
aranum, sem er í smíðum, og
munu þær hleypa verði hans
fram um einar 160 þús. kr.
Togari þessi er i smíðum hjá
skipasmiöastöðinni Cook Welt-
on & Gemmell í Beverley. Var
nýlega samþykkt af bæjaryfir-
völdunum eftir allmikla athug-
un að láta lengja skipið og gera
á þvi ýmsar aðrar breytingar, er
myndu kosta 5500—6000 stpd.
Mun það m. a. hafa þótt íhug-
unarvert, hve skammt var á
milli olíugeymslunnar og lestar-
innar.
Fjárhagsráðið hefir
ekki enn tekið við
störfura
Formaðuriiin átti ekki
von á jafn „lakri
aðkomu“
Hið nýskipaða Fjárhagsráð
hefir enn ekki tekið verulega
til starfa. Ríkisstjórnin á-
kveður hvenær það byrjar
störf sín, en áður þarf að
setja ýmsar reglugerðir, er
kveða nánar á um starfsemi
ráðsins. Meðan ekki hefir
verið gengið frá þeim, mun
Viðskiptaráð og Nýbyg/inga-
ráð halda áfram störfum, en
líklegt er að Fjárhagsráð taki
við innan fárra daga.
Það mun og ætlun Fjárhags-
ráðs að fá það greinilega gert
upp, hvernig ástatt er í gjald-
eyrismálunum, þegar það tekur
við stjórn þeirra mája. En leyf-
isveitin,sar, sem margar munu
aðeins vera framlengingar frá
fyrra ári, eru nú taldar nema
margfaldri þeirri upphæð, sem
bankarnir eru skráðir eiga er-
lendis.
Það kemur greinilega fram í
viðtali við formarin fjárhags-
ráð'in.s, Magnús Jónsson próf-
essor, sem birtist í Mbl. í gær,
að hann hefir búizt við annarri
aökomu eftir alla nýsköpunina.
,,Ég vil hvorki vera bjartsýnn
né svartsýnn,“ segir Magnús,
„en þó verð ég að segja, að
fyrstu athuganir sýn.a öllu lak-
ari aðkomu en ég hafði búizt
við.~ Ennfremur se£ir hann:
„Ég hika ekki við að staðhæfa,
að nýsköpunin er stöðvuð nú og
í framtíðinni, ef ekki verður
stórbreyting á, um hlutfall
reksturskostnaðar og sölumögU-
léika erlendis.“
Spádómar Framsóknarmanna
um stjórnarstefnu seinustu ára
hafa þannig reynzt réttir. En nú
er að draga réttar ályktanir af
óstjórninni og taka upp aðra og
heilbrigðari stefnu.
Hvassafell koraið úr
Grikklandsför
„M.s. Hvassafell,“ skip S. í. S.
kom til Akureyrar frá Grikk-
landi í fyrradag. Farmur skips-
ins var aðallega salt, en auk
þess kom það með 250 kassa af
appelsínum til S. í. S. og nokkuð
af rúsínum.
Skipið mun skilja farm sinn
eftir á höfnum norðanlands og
austan, en sigla að því búnu á
Hvítahafshafnir í Rússlandi og
taka þar timburfarm hingað til
lands.
Vararaenn í flugráði
Fyrir nokkru síðan var getið
um fullnaðarskipun Flugráðsins
hér í blaðinu. Til viðbótar skal
þess getið, að stjórnskipaðir
varamenn eru Jóhannes Snorra-
son flugmaður, sem er jafnframt
varaformaður, og Alfred Elías-
son flugmaður. Þingkjörnir
varamenn eru Friðjón Sigurðs-
son lögfræðingur og Baldvin
Jónsson lögfræðingur.
Síldveiðarnar
Veður fór lygnandi á síldar-
miðunum fyrir Norðurlandi í
fyrrinótt og munu flest skipin
hafa farið á veiðar í gær.
Siðdegis í gær fréttist, að all-
mikillar síldar hefði orðið vart á
Hún»flóa og hefðu nokkur skip
fengið fullfermi.
íslandsmótið
Fram íslandsmeistari
Úrslit knattspyrnumóts ís-
lands fóru fram í gærkvöldi milli
Fram og K.R. Lauk leiknum
með jafntefli, en það nægði
Fram til sigurs á mótinu með
7 stigum. Næst kemur Valur með
6 stig, K.R. með 5 stig og Akur-
nesingar og Víkingur með 1 stig.
Flutningaskip bætist í skipastól
Norðlendinga
í byrjun síðastl. viku kom nýtt fiski- og flutningaskip til Akur-
eyrar. Það heitir Straumey og er eign Hreins Pálssonar útgerðar-
manns í Hrísey.
Straumey er 340 smálestir að
stærð og búin öllum nýtízku
tækjum. í reynsluför, sem hún
fór skömmu eftir að hún kom
til Alcureyrar, gekk hún 11 sjó-
mílur á klukkustund. Straumey
er búin 540 hestafla Mirlees-
dieselvél.
Straumey er byggð í Englandi,
upphaflega jsem tundurdufla-
slæðari fyrir brezka flotanna.
íslenzkum aðilum tókst að fá
skipið keypt og var því breytt
samkvæmt fyrirmælum þeirra.
Eins og fyrr greinir, er það út-
búið bæði sem flutningaskip og
fiskiskip. í sumar verður það
gert út á síldveiðar og verður
Haraldur Thorlacius skipstjóri.
Það rúmar 3000 mál síldar.