Tíminn - 08.08.1947, Side 1

*
RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
PRAMSÓKN ARFLOKKURINN
Simar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.I.
: .ITST JÓRASKRrPSTOPUR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
slmar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, JNNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
Siml 23»
31. árg.
Reykjavík, föstndaginn 8. ágúst 1947
143. blaðS
Afkoma landbúnaðarins
í Danmörku
Viðtal við 11. Hauch landsþingsmann, formann
^anibamls sSauskra hímaðSarfélaga ng' formann
danska Búnaðarráðsins
Á meðal þeirra mörgu góðu gesta, sem gist hafa land vort að
undanförnu, var hópur norrænna þingmanna. í þeim hóp var
íormaður Sambands danskra búnaðarfélaga, forseti Búnaðarráðs-
ms danska, H. Hauch landsþingmaður. Tíðindamaður Tímans
notaði tækifærið til að eiga viðtal við hann um landbúnað Dana
ineðan hann dvaldist hér.
Hauch hefir einu sinni áður seint og timi til vorannanna var
heimsótt ísland, en það var í naumur. Þegar það loksins kom,
sambandi við Alþingishátíðina var það gott, allt of gott, má
1930. Hefir hann setið á Ríkis- ef til vill segja, því að þurrkar
þingi Dana um áraraðir og auk og hitar hafa verið svo miklir,
þess gegnt ábyrgðarmiklum að í óefni horfði um skeið.
störfitm á vegum landbúnaðar- Byggi og höfrum var sáð seint
ins um áratugi og verið land- og vegna þess, að jörðin þorn-
búnaðinum sannkallaður mátt- aði mjög í hitunum, er líklegt,
arstólpi. ' að uppskera þessara kornteg-
i unda verði nokkru minni en
æskilegt er og þörf er á einmitt
nú.
Hið þurra og hlýja vor og
sumar olli því, að grasvöxtur
varð sáralítill og um skeið -var
það algengt að sjá kýrnar standa
hungraðar á sviðnum graslend-
um. Það hlaut aftur að hafa
eftirköst á þann veg, að mjólk-
urframleiðslan dróst saman
Ennþá alvarlegri afleiðingar
hefir grasleysið þó vegna þess,
að einmitt nú, þegar erfitt eða
því nær ómögulegt er að afla
innfluttra fóðurtegunda, hefði
verið gott að geta uppskorið
verulegt magn af belgjurtaheyi
til vetrarfóðurs, en þetta brást
að mestu vegna þurrkanna.
Útlitið með uppskeru af róf-
um, kartöflum og nokkrum öðr-
um nytjajurtum, er aftur á móti
viðunanlegt eða gott, þótt sjúk-
dómar hafi herjað nokkuð, eins
og gengur þegar sumur eru hlý
og þurr.
Vinnuaflið.
— Er vinnufólkseklan mjög
tilfinnanleg fyrir íandbúnað
inn?
— Þegar seint vorar, er þörf-
in fyrir vinnuafl meiri en ann-
ars, því verkin verða að vinnast
þótt til þess sé styttri timi en
venja er til.
Einn af þeim erfiðleikum, sem
að steðja, er einmitt skortur á
vinnuafli og svo verðið á því.
Meðan á stríðinu stóð, gerðu
menn ráð fyrir, að stórkostlegt
atvinnuleysi myndi ríkja fyrst
um sinn að lokinni styrjöld, en
þetta hefir reynzt á annan veg
Þótt takmarkað magn hráefna
fáist, gleypir iðnaður og iðja
vinnuaflið. Aðgerðir aliar eru
vinnufrekar, en við verðum að
gera við hlutína, þvi fæstir hafa
efni á að kaupa nýtt, þótt það
fengist.
í sveitunúm er færra fólk nú
en nokkru sinni, meðal annars
af því, að ósamræmið milli af-
urðaverðsins og kaupgja>dsins
er svo mikið, að fjöldi bænda
sér hag sínum bezt borgið með
því að hafa sem fæsta menn
vinnu,
Kaup ársmannsins er nú um
4090—5000 krónur, auk þeirra
fríðinda, sem vinnumenn fá
fæði, húsnæði o. s. frv. og þetta
er há upphæð, þegar tekið er
tillit til þess verðs, sem fæst
fyrir framleiðsluna. Hvort úr
kann að rætast með vinnuaflið
fer eftir því, hve mikið verður
hægt að kaupa af hráefnum til
Sumarslátrun hefst eftir Þess að halda iðnaðinum gang
helgina og hefir framleiðsluráð . andi; en ef svo kynni að fara
landbúnaðarins ákveðið að út- að hagkvæmari viðskipti næð-
söluverð skuli vera 16.90 kg.! ust, og verð á búvörunum hækk
Þetta verð gildir þó aðeins til aði frá því, sem nú er, myndi
mánaðamóta, en þá á nýtt verð ýmsum bændum frekar kleift
á landbúnaðarvörur að ganga í að halda í vinnuaflið eða að
gildi. I (Fravihald á 4. síðu)
TVEIR BRAUTRYÐJENDUR
H. Hauch.
Hauch landsþingmaður ber
nú alhvítt hár, en önnur elli-
mörk verða vart á honum séð,
þótt hann hafi senn 71 og langa
og marga erfiðisdaga aað baki,
og ennþá er hann þrunginn
starfsorku og stendur í stór-
ræðum fyrir land sitt og þjóð.
Tíðindamaður Tímans hitti
Hauch að Hótel Borg og bað
hann frétta um ástæður danska
landbúhaðarins og viðhorfið,
sem nú ríkir. Við þessu brást
hann sem höfðingi og leysti úr
spurningunum með þeirri festu
og ró, sem honum er í blóð
borin.
Uppskeruhorfurnar.
Þegar spurt er um árferðið,
tjáir Hauch, að uppskerubrest-
ur verði nokkur í ár. Undanfar-
in ár hafa bændurnir fengið
góða uppskeru og ekki er laust
við, að sumum hætti við því að
gleyma, að þótt vel gangi um
skeið, getur harðnað í ári, svo
sem raun hefir á orðið í þetta
sinn. Veturinn var óvenju harð-
ur, frosthörkur miklar, en þær
ollu því að verulegur hluti
hveitisins eyðilagðist á ökrun-
um og svo fór einnig með rúg-
tnn á sumum landssvæðum. Af
þessum ástæðum mun verða til-
finnanlegur skortur á korpí til
manneldis á komandi ári og
verður að kaupa nokkur þús-
und smálestir, enda þótt byggi
verði blandað í brauðið i tals-
verðum mæli.
Eftir harðan vetur kom vorið
Slátrun hefst

PALL BRIEM
amtmaður.
SIGURÐUR SIGURÐSSON
búnaðarmálastjóri.
Fjárfestingarleyfi þarf hér eftir
til allra meiriháttar framkvæmda
Umlaiiþegiii leyfum ern lítil íiíúðarliíis. útiliús
s sveitum og framkvæmdii% sem kosta miiina
cn 10 fms. kr.
í blöðunum birtast um þessar mundir auglýsingar frá Fjár-
I hagsráði um hvers konar fjárfestingar, „hvort sem er til stofn-
j unar nýs atvinnurekstrar, til aukningar á atvinnurekstri, hús-
hygginga, skipakaupa, skipabygginga, hafnar-, vega-, og brúar-
| gerða, rafveitna og hvers konar annarra framkvæmda og mann-
virkja.“ Skal umsóknum um fjárfestingarleyfi í Reykjavík skilað
til Fjárhagsráðs fyrir 15. þ. m., En utan Reykjavíkur fyrir 25.
þ. m. Fjárfestingarleyfi þarf ekki aðeins til að hefja framkvæmdir
heldur einnig til að halda áfram framkvæmdum, sem eru þegar
Brjóstlíkön tveggja hrautryöj-
enda afhjúpuö á Akureyri
Hátíðlcg athöfn vift afli.jú|mn fieirra
Afhjúpun brjóstlíkana af tveimur brautryðjendum Ræktunar-
félags Norðurlands fór fram í Gróðrarstöðinni á Akureyri síðastl.
jriðjudag. Brjóstlíkönin hafði Ríkarður Jónsson myndhöggvari
ert.
Fyrst lék Lúðrasveit Akureyr-
ar göngulag, en því næst setti
Goö sildveiði
á Vopnafirði
Sama sem engin sild barst til
Siglufjarðar í gær, en til Rauf-
arhafnar bárust ca. 4000 mál
og svipað magn til Seyðisfjarðar
í gærkveldi. Síldin veiddist
einkum á Vopnafirði. Flugvél,
sem var í síldarleit sá allmikla
síld þar og vísaði skipum
langað.
Niðurgreiðslum hætt
Viðskiptamálaráðuneytið til-
kynnti í fyrrakvöld, að niður-
greiðslum á íslenzku smjöri
yrði hætt.
Jafnframt var tilkynnt, að
hætt yrði að selja íslenzka
smjörið gegn afhendingu
miðanna en í gegn miðunum
verður selt danskt smjör og
kostar það kr. 10.00 hvert kg.
Hardy
Thomas
á íslenzku
Fyrir nokkrum árum íslenzk-
aði Snæbjörn Jónsspn söguna
Tess eftir enska skáldið Thomas
Hardy. íípr sagan gefin út af
ísafoldarprentsmiðju og hlaut
hún miklar vinsældir.
Síðan Tess kom út Hafa ýmsir
skorað á Snæbjörn að íslenzka
fleiri rit þessa höfundar. Nú
hefir Si\æbjörn fengið þýðing-
arréttinn á íslenzku á öllum
ritum Hardys. Munu allir bóka-
vinir fagna því að fá fleiri rit
þessa mikla skálds á íslenzku.
Nýlega heimsótti Snæbjörn,
sem nú dvelst í Englandi,
Dorset-hérað til þess að kynna
sér sögustaðina í ritum Hardys.
Var hann þar gestur hjónanna
Erriest og Gertrude Bugler, sem
bæði voru persónulegir vinir
Hárdys. Rómar Snæbjörn mjög
gestrisni þeirra hjóna. M. a.
óku þau með hann um Dorset-
héraðið, sýndu honum sögu-
staðina og skýrðu fyrir honum
eitt og annað varðandi rit
Hardys.
Olafur Jónsson, framkvæmastj.
Ræktunarfélags Norðurlands.
athöínina og lýsti tilhögun
hennar. Steindór Steindórsson
menntaskólakennari fiutti ræðu
um Pál Briem störf hans og
hugsjónir, en hanri var einn að-
alstofnandi Ræktunarfél. Norð-
urlands og fyrsti formaður þess.
í lok ræðu sinnar bað Steindór
frú Þórhildi Líndal, dóttur Páls
Briem, aö afhjúpa líkaniö og
gerði hún það.
Þá töluðu þeir Kristján Briem
kaupmaður á Sauðárkróki og
Theódór Líndal hrm., og þökk
uðu heiöur þann sem minningu
Páls er sýndur. Á eftir ræðum
þeirra lék lúðrasveitin „Ég vil
elska mitt land.“
Stytta Páls Briem stendur
norðan við Gróðrarstöðvarhús
ið með ásýnd mót austri.
Eitir afhjúpun likansins af
Páli Briem var gengið til líkans
Sigurðar Sigurðssonar, sunnan
Gróðrarstöðvarhússins. Þar
f.utti Hákon Bjarnason skóg-
ræktarstjóri ræðu um Sigurð
Sigurðsson og rakti tildrögin að
því, að brjóstlíkan af honum
hefði verið reist á þessum stað.
Bað hann ungfrú Helgu dóttur
Sigurðar að afhjúpa líkanið.
Eftir að Helga hafði gert það,
flutti hún stutta ræðu og þakk-
aði fyrir hönd barnanna og
minntist föður síns með nokkr
um orðum. Síðan talaði Stefán
Stefánsson bóndi á Svalbarði og
afhenti hann líkanið Ræktun-
arfélagi Norðurlands til eignar
og varðveizlu. Fyrir þessa at
höfn lék lúðrasveitin „Yfir voru
(Framhald á 4. síðu)
| hafnar.
í reglugerðinni um störf fjár-
hagsráðs segir að ráðið , skuli
svara leyfisbeiðnum svo fljótt,
sem við verður komið og skal
leitast við að eigi verði á svör-
um slíkar tafir að það hamli
framkvæmdum eða valdi erfið-
leikum fyrir leyfisbeiðanda.“
Leyfilegt er að ráðast í eftir-
farandi framkvæmdir, án leyf-
isbeiðna:
Heimilt skal, án fjárfestingar-
leyfis:
1. að gera mannvirki eða tæki,
sem eigi kostar meira í vinnu
og efni en kr. 10.000,00;
2. að byggja íbuðairhús til
nota fyrir sjálfan sig eða skyldu
lið sitt enda sé húsið ekki stærra
en 350 rúmmálsmetrar og eigi
óeðlilega mikið i það borið á
neinn hátt og húseigandinn
vinni að byggingu þess sjálfur
með skylduliði sinu, að mestu
leyti;
3. að byggja útihús á sveita-
bæjum eða veírbúðj.r við sjó,
enda kosti framkvæmdir eigi í
fni og vinnu meira en 50.000,
00 krónur.
Þær framkvæmdir, sem hér
iru leyfð»r verð.ur að tilkynna
til fjárhagsráðs mánuði áður en
verkið hefst og fylgi ti’.kynn-
ingunni nákvæm teikning og
áætlun um verð, fjármagn til
byggingarinnar og hverjir að
byggingunni vinna.
Fjárhagsráð getur þó fcannað
slíkar framkxvæmdir, ef það
telur að þær séu óeðlileg sóun
á vinnu og efni eða að sá, sem
hefir í hyggju að byggja húsið,
hafi þess ekki þörf né skyldu-
lið hans.
Enn frerriur getur ráðið stöðv-
að verkið eftir að það er hafiö,
ef rangar upplýsingar hafa ver-
ið gefnar um stærð hússins,
fjármagn til þess .vinnuafl eða
annað, sem verujegu máli skipt-
íd strandar
í gær strandaði sænska skipið
Karolia út af Kálíshamravík.
Skip þetta, sem er um 1000
lesta flutningaskip, var á leið
til Skagastrandar með salt. Tal-
ið er, að takast megi að ná
skipinu út á flóði. Karolia kom
frá Raufarhöfn, þar sem það
losaði hálfan farminn.
Fargjöld hækka
Nýlega gekk i gildi nú gjald-
skrá hjá bifreiðum á sérleyfis-
leiðum og langleiðum.
Fargjöldin hækka um nær
25 af hundraði. Fargjöld á þess-
um leiðum hafa ekki hækkað
síðan árið 1945, en þá hækkuðu
þau um 7 af hundraði.
Settur lögreglustjóri
Sir/urjón Sigurðsson, fulltrúi
lögreglustjóra hefir veriö settur
lögreglustjóri í Reykjavík frá 1.
ágúst að telja.
Eins og kunnugt er, hefir
Agnar Kofoed-Hansen látið af
embættinu og verið skipaður
flugmálastjóri ríkisins, en Sig-
urjón hefir verið fulltrúi lög-
reglustjóra um nokkur ár.
Lögreglustjóri
kvaddur
Lögreglan í Reykjavík hélt í
fyrrakvöld samsæti til heiðurs
Agnari Kofoed-Hansen, er nú
hefir látið af embætti lögreglu-
stjóra.
Fór hóÁið fram í Tjarnarcafé
og sátu það flestir lögreglu-
menn, er ekki voru á verði eða
í sumarleyfi.
Erlingur Pálsson yfirlögreglu-
þjónn stjórnaði hófinu og flutti
ávai*i til Agnars frá lögreglu-
mönnum og mælti einnig fyrir
minni hans. Sigurjón Sigurðs-
son, settur lögreglustjóri, flutti
ávarp fyrir hönd embættisins,
en Lárus Salómonsson lögreglu-
þjónn flutti Agnari . kvæði.
Ýmsir fleiri tóku til máls, en
Agnar þakkaði með ræðu.
Erlingur Pálsson tilkynnti
einnig, að lögreglumínn hefðu
ákveðið að gefa Agnari grip til
minningar um samstarfið við
hann.
FRÆG KONA
Mynd þessi er af einni
ustu konu Breta í tennis, frú
Káy Manziels. Myndin var tekin,
þegar hún átti í höggi vió einn
erfiðasta keppinaut sinn í
Wimbledonkeppninni fyrir
skömmu.