Tíminn - 09.08.1947, Blaðsíða 3

143. blað
TÍMliyiV, laugardaginn 9. ágúst 1947
3
!
Flóttinn frá landbúnaðinum
Það er víðar en á íslandi ,sem
fólkið virðist flýja sveitirnar.
í norska blaðinu „Bergens Tid-
inde“, er nýlega sagt frá skoð-
anakönnun, sem fram hefir ver-
ið látin fara af hálfu norsku
Gallup-stofnunarinnar um á-
stæðurnar fyrir flóttanum úr
norskum sveitum. í greininni er
sagt frá því, að ílutningur fólks
úr sveitum 4 bæi sé að vísu mik-
ill, en hið gagnstæða eigi sér þó
stað, þótt í miklu minni mæli
sé. Til þess að komast að niður-
stöðu í þessum efnum, lagði
stofnunin eftirfarandi spurn-
ingu fyrir ákveðinn fjölda
sveitafólks í öllum landshlut-
um:
Eruð þér alinn upp í sveit, eða
hafið þér flutt þaðan úr kaup-
stað?
Niðurstaða svaranna varð sú.
að \1% sveitafólks hafði flutt
úr kaupstað í sveit, en 89% voru
fæddir þar og upp aldir.
,Næsta spurning var:
„Hafið þér í hyggju að flytja í
kaupstað?“
Svörin sýndu, að 12% sveita-
fólks hafði i hyggju að flytja í
kaupstað, 7% gáfu ekki á-
kveðin svör, en 81% ætlaði að
dvelja í sveit áfram.
Þeir, sem svöruðu því, að þeir
hefði í hyggju að flytja í kaup-
stað, voru síðan spurðir að því,
hver væri ástæðan til þess, að
þeir hefðu þessa ráðabreytni í
hygg'ju. Niðurstaða þeirra svara
varð svo sú, að flestir vildu
flytja þangað, vegna þess, að
þar voru betri atvinnuskilyrði,
meirí líf.sþægindi og fjölbreytt-
ari .skemmtanir.
Þegar spurt var um það, hvað
helzt vantaði í sveitunum,
reyndust svörin nær einróma á
þá lund, að það væri rafmagn
og ýmis önnur þægindi á heim-
ilinu, auk þess sem vinnufólks-
ekla og vélakostur torvelduðu
búskapinn mjög.
Samkvæmt könnunínni kom í
ljós, að 12. hver sveit^maður
í Noregi hafði í hyggju að flytja
í kaupstað. Við nánari athugun
kom í ljós, að þetta var nær allt
. ungt fólk og frá þelm héruðum
,.og sveitum, þar sem strjálbýli
var mest og framfarir minnstar.
Sannaði það, að þéttbýli, auk-
in ræktun og meiri lífsþægindi
eru þess megnug að láta fólkið
una ánægt við landbúnaðinn
ekki síður en aðrar atvinnu-
greinar. En sveitirnar verða að
geta boðið upp á eins mikil lífs-
þægindi og kaupstaðirnir, ef
það á að takast.
Heilsuvernd
Fyrsta hefti þessa árgangs er
nýlega komið út. Fyrsta grein-
in fjallar um stofnun heilsu-
hælis eða hressingarhælis, sem
Náttúrulækningafélag íslands
hyggst að koma upp að Gröf í
Hrunamannahreppi. Höfundur-
ínn er hinn síungi brautryðjandi
náttúrulækninga, Jónas Krist-
jánsson. Auk þess segir hann frá
heimsókn hjá dönskum kven-
lækni, dr Kirstine Nolfi, sem
er þekkt á sviði náttúrulækn-
inga. Þá birtist grein eftir hana:
Krabbamein læknað með matar-
æði. Þá er þýdd grein um melt-
inguna. Hálfættræð kona, Sól-
veig Jónsdóttir, segir frá því,
hvernig hún hafi læknast af ek-
semi og gigt með böðum og
breyttu mataræði. Björn L. Jóns-
son segir frá því, hvernig hann
læknaðist af skeggsýki með heit-
um böðum. Loks eru ýmsar frá-
sagnir frá starfsemi Náttúru-
Aækningafélagsins, sem gefur
Heilsuvernd út.
Ástæður í þessum efnum virð-
ast vera mjög líkar hér og í
Noregi, og getum við því dregið
af þesfyum niðurstöðum Gallup-
stofnúnarinnar í Noregi sömu á-
lyktanir og þeir.
Elzta naut
á landinu
Nýlega var svo að orði kom-
izt í Tímanum, að Máni frá1
Kluftum myndi vera elzta naut
á landinu, ellefu og hálfs árs.;
Svo er þó ekki, því að Vestri frá í
Stekkadal á Rauðasandi er eldri.!
Hann er fæddur 4. desember \
1934 og því tólf og hálfs árs.1
Vestri er eign Nautgriparækt-
arfélags Mosvallahrepps í Ön-
unöarfirði.
Tilmæli
Ég hefi nýlega fengið nafn-
laust bréf frá íslendingi í Norð-
ur-Ameríku. Tilefni bréfs þessa
eru fréttaþættir úr Lýtings-
staðahreppi, er birtust í Tíman-
um 1945 og 1947. Ég þakka kær-
lega fyrir þetta bréf. Mér þótti
það bæði bróðlegt og skemmti-
legt.
Það eru vinsamleg tilmæli
mín, að bréfritarinn láti mig
vita um nafn sitt og heimilis-
fang. Þá bið ég hann einnig að
láta mig vita um nafn og heim-
ilisfang gamla mannsins, sem
dvaldi í Lýtingsstaðahreppi fyr-
ir 70 árum.
Björn Egilsson, Sveinsst.
Stjjórnarfarið
í Rússlandi
(Framhald af 2. siðu)
ingarefnin eru lakari og sama
er að segja um þá, sem reisa
byggingarnar, Fátækrahverfjn í
Moskvu eru jafn slæm og þau
lökustu annars staðar í hejm-
inum. Heildarsvipur rússneskra
borga er að þær eru óhreinar,
.sóðalegar og leiðinlegar, Aðal-
götum einum er haldið við,
Hreinlætí allt og heilbrigð-
ishættir eru mun lakari en hjá
okkur. Jafnvel í stærstu borg-
unum er hreínlætið á mjög
frumstæðu stigi og sama er að
segja um hætti og venjur íbú-
anna.
Flutningatæki Rússa eru
á okkar mælikvarða — jafnvel
hægfara, yfirfull og ófullkomin
eftir mælikvarða okkar á
stríðstímum.
Heilbrígðisstarfsemi Rússa,
sem svo mjög hefir verið dáð,
er lélegri en hjá okkur að mörgu
leyti. Hreinlæti og vinnuaðferð-
ir í rússneskum sjúkrahúsum
eru yfirleitt langt fyrir neðan
það, sem tíðkast í sjúkrahúsum
okkar. Hvað læknisfræðina
snertir, getum við lítið sem ekk-
ert lært af Rússum.
Kennslumál Rússa eru ekki á
eins háu stigi og hjá okkur.
Rússneskir skólar hafa ekki eins
gott húsnæði eða kennslutæki
og skólar okkar. Menningin er
enn á mjg lágu stigi og almenn-
ingur hefir ekki eins góð tæki-
færi til að skemmta sér og hafa
ofan af fyrir sér og í Bret-
landi.
Ég hefi talið hér upp dálítið
af því, sem mundi vekja mesta
athygli hvers manns, sem fer
til Rússlands nú á dögum. 'Auð-
vitað eru aðstæðurnar i Rúss-
landi allgóðar, þegar þær eru
með bezta móti, en yfirleitt er
Rússland langt að baki okkur í
(Framhald á 4. síöu)
t
*
i
1
/•
Erich Kástner:
Gestir í Miklagarhi
En veiðikænska kattarins naut sín ekki lengur að
sinni, því að nú settust frú Mallebré og Keller barón
við næsta borð. Og innan lítillar stundar sátu hvirf-
ingar forvitinna gesta við öll borð i grennd við Hage-
dorn og frú Kasparíus.
— Ég þoli ekki þennan hræðilega hávaða, sagði frú
Kasparíus. Sýnið þér mér nú kettina yðar.
— Ég gæti bezt trúað, að þeir svæfu, sagði hann.
— Við skulum bara fara nógu hægt — þá vekjum
við þá ekki, sagði hún. Ég skal forðast allan hávaða.
Því lofa ég yður.
En nú kom þjónninn og rétti honum naínspjald,
sem á var letrað: „Undirritaður, sem er í tengslum við
Tobler-hringinn, vill gjarnan fá að tala við doktor
Hagedorn í fáeinar mínútur. — Kesselhuth."
Ungi maðurinn reis á fætur.
— Þér megið ekki reiðast mér, frú, sagði hann. Ég
hefi fengið boð frá manni, sem getur orðið mér innan
handar um mikinn greiða. Þetta er í sannleika sagt
furðulegt gistihús.
Svo hneigði hann sig fyrir frú Kasparíus. Og frú
Kasparíus horfði á eftir honum með leiftrandi brosi,
sem í voru fólgin mikil fyrirheit. Hún vildi gjarna
vera honum innan handar líka.
En frú Mallebré lét ekki blekkjast. Hún dæsti sæld-
arlega og ætlaði að taka stinningsþétt um stólbakið,
Kasparíus. En það er ekki hægt að dansa nema á
tók hún í handlegginn á Keller barón. Hann stundi
við, því að frúin var handþétt, þegar hún vildi heiðra
forsjónina^
— Er þetta nauðsynlegt? spurði hann.
Herra Kesselhuth gat þess fyrst, að þeir Hagedorn
hefðu komið til Miklagarðs i sama hópnum. Síðan árn-
aði hann honum allra heilla með verðlaunin, sem
hann hafði unnið i samkeppni Gljáverksmiðjanna.
Þessu næst bauð hann unga manninum glas af séniver.
Þeir völdu sér sæti úti í horni i barnum.
Marekssystkinin sátu á háum stólum við afgreiðslu-
borðið, ásamt Sullivan, enska nýlenduliðsforingjanum.
Þau drukku viský og töluðu ensku.
Hjónin frá Chemnitz sátu á litlum leðurbekk og
gældu hvort við annað. Aðrir bargestir skemmtu sér
aðallega við ástarorðin, sem þau létu falla, enda túlkar
ekkert tungumál innilegar tilfinningar jafn yndislega
og Saxaþýzkan. Jafnvel Jónsi í barnum gat ekki að
sér gert að brosa, og hann hafði þó séð og heyrt ýmis-
legt á þessum stað um dagana. En af því það þykir
ekki henta, að starfsmennirnir hlægi að gestunum,
reyndi hann eftir getu að grúfa sig yfir ískassann.
— Ég skal segja yður, hvers vegna ég gerði orð eftir
yður, sagði Kesselhuth. Ég ætlaði að spyrja yður, hvort
ég gæti gert yður greiða þér afsakið, þó að ég
spyrji blátt áfram. Yður bæri ef til vill að komast í
sæmilega stöðu, ef það stæði til boða?
—> Ég kapn bezt við hreinskilni, sagði Hagedorn, og
ég er í sannjeika sag't hjálparþurfi. Ég hefi nefnilega
verið atvinnujaus i mörg ár, og forstjóri Gljáverk-
smiðjanna óskaði mér bara góðrar ferðar, þegar ég
ætlað'i að víkja talinu að atvinnumöguleikum. Ég get
ekkj lifað lengur á þrældómi gamallar og fátækrar
móður minnar,
Kesselhuth virti hann vingjarnlega fyrir sér.
— Tobjer-hringurinn á margar verksmiðjur aðrar
en Gijáverksmið^urnar, sagði hann, Og ekki aðeins
verksmið'jur, heldur mörg fyrirtæki önnur, Yður er
augiýsingastarfsemi hug'þékkust?
— Einmjtt, sagði Hagedorn. Og ég held, að ég sé
allvej fær á því svið'i, ef ég má segja sjíkt um sjálfan
mig,
Kesselhuth kinkaði kolli,
— Má ég bera fram uppástungu? hélt ungi maöur-
inn áfram, Ég skrifa móður minni og bið hana að
senda hingað þær skyssur og auglýsingahugmyndir,
sem ég hefi hripað niður. Þða yrði komið hingað á
þriðja degi í síðasta lagi,
Hafið þér gefið yður að auglýsingastörfum, herra
Kesselhuth?
En Kesselhuth hristi höfuðið.
— Ég vil samt gjarna sjá þetta, og svo læt ég það
ganga til... Hann þagnaði, en tók sig svo á. Og svo
sendi ég Tobler leyndarráði það.
Hagedorn lagði undir flatt.
— Sendið hverjum það? spurði hann.
— Tobler leyndarráði. Ég hefi þekkt hann i tuttugu
ár.
— Þekkið þér hann vel?
— Ég hefi verið samvistum við hann hvern dag í
tuttugu ár.
Það lá við, að ungi maðurinn gleymdi að draga
andann.
— Hvílíkur dagur! sagði hann. En góði maður — þér
megið ekki leika neinn skollaleik við mig. Haldið þér,
að leyndarráðið lesi annars bréfin yðar sjálfur?
— Hann hefir mikið dálæti á mér, sagði Kesselhuth
og var sýnilega upp með sér.
— Honum mun áreiðanlega skiljast, að hugmyndir
ttvcgnm rncð stuttum fyrirvara
FB H ■ ■
rigiaaire
frá Amcríkn,
Íícgn fSjjaldeyris- og mnflutningslcyfum.
Samband ísl. samvinnufélaga
TILKYNNING
frá fjármálaráðuneytinu
Fjármálaráðuneytið veknr athygli á
|»ví, að ríkisskuldabréf |»au, er um
ræðir i I. kafla laga nr. 67, 5. júní 1947
um eignakönnun, verða einungis seld
til 15. |>. m., sbr. 4. g'r. þeirra lag'a. —
Frestur þessi verður ekki lengdnr.
l*eir, sem eig'i hafa keypt bréf fyrir
áðurg’reindan dag, geta því eigi notið
þess hag'ræðis í sambandi við skatta-
framtal, sem bréfakaupum þessum
fylgir.
F jármálarábuneytib
8. ágúst 1947
ADALFUNDUR
Skógræktarfél. Reykjavíkur
/erður haldinn í Félagsheimili Verzlunarmanna, Vonar-
stræti 4, föstudaginn 15. ágúst 1947, kl. 8,30 slðdegis.
Dagskrá samkvæmt félagslögunum.
STJÓRNIN.
tmj»:
*........—■♦♦♦♦♦♦•♦♦.- —
Tilkynning
frá Viðskiptanefnd
u
«
§
1»
«
♦♦'
«
♦♦
»
!Í
Að gefnu tilefni vill Viðskiptanefndin alvarlega «
vara innílytjendur við því að' festa kaup á vöru er- |{
lendis og flytja til landsins án þess að hafa áður |l
tryggt sér gjaldeyris- og innflutningsleyíi.
7. ágúst 1947.
Viðskiptanefndin. «
:«í«Kí««:««::««:«:««:««««:«::::::j::::;::::t::::::::::jjt«:j:j{j:::t:jj;j.j{aj;.jm}S
Dýrasýningin
í Örfirisey
Ilansað í kvöld frá kl. 10.
VINNIÐ ÖTULLEGA AÐ ÚTBREIÐSLU TÍMANS