Tíminn - 26.08.1947, Blaðsíða 3

153. blað
TÉmrV*. ]>riðjiidagiim 26. ágást 1947
3
Hvaö gerist í áfengismálunum
í Ameríku?
Auðvitað gerist margt í Amer-
íku, en eitt af því markverðasta
er þetta:
Héruð, þorp og bæir, sem hafa
fólksfjölda 40,000 og þar fyrir
neðan, h?4a bannað algerlega
alla sölu á öli og áfangi í ríkj-
um, sem nú skulu talin:
í Massachusetts ........... 65
í New Hampshire um .... 100
í Vermont ................ 120
í Maine yfir.............. 300
í Wisconsin .............. 350
í Ohio ................... 450
í Pennsylvaniu ........... 650
í Illinois yfir ......... 1000
með samtals tveim miljónum
íbúa.
í ríkinu Virginia eru nokkur
þur héruð, í Louisana .... 16
Minnisota ................. 20
Georgia ................... 67
Alabama ................... 47
Missisippi, af 82 ......... 53
Kentucky .................. 92
og 14 önnur að nokkru leyti þur.
Kentucky er heimsfrægt ríki
fyrir hið eftirsótta áfengi þess.
í Alabama eru aðeins 20 héruð,
sem leyfa áfengissölu.
í hinu volduga Texasríki eru
139 héruð þur og skoðanakönn-
un hefir nýlega leitt í ljós, að
53% af kjósendum eldri en 21
árs eru með algeru banni fyrir
allt ríkið.
Síðasta Gallup skoðanakönn-
unin sýndi að 33% allra kjós-
enda í Ameríku eru með áfeng-
isbanni fyrir öll Bandaríkin.
Þetta sýnir glögglega, hvern-
ig þjóðin unir hinu stöðuglega
vaxandi áfengisböli sígan bann-
lögin voru afnumin. Það er
heldur ekki svo langt um liðið
að hún sé búin að gleyma,
hvei/;u margvíslega blessun —
fjárhagslega, siðferðilega og
allavega, bannið færði þjóðinni.
Ameríkumenn geta líka séð,
hvernig bannið gefst þar sem
það er og hver munur er á hin-
um „þurru“ og „votu“ svæðum.
Þeir eru líka teknir að sjá og
skilja, a£ engin ráð nema bann
duga gegn áfengisauðmagni og
áfengisbölinu.
Pétur Sigurðsson.
Misnotkun fánans
Á föstudagsmorguninn voru
flögg dregin á stangir á hinu
nýja safnahúsi í Reykjavík. Það
var verið að halda reisugildi að
reykvískum sið. Allan föstu-
daginn, laugardagsnóttina og
laugardagUm voru flöggin dreg-
in við hún, og kom ýmsum í hug,
að lengi stæði reisugildið.
En hvað, sem um það hefir
verið, er það ósiður, og brot á
velsæmi að láta fána blakta við
hún næturlangt. Þeir, sem
draga íslenzka fánann að hún,
eiga að sjá til þess, að einhver
eða einhverjir séu tiltækilegir
til að draga hann niður aftur á
réttum tíma, og ekki að mis
bjóða virðuleik og helgi fánans
með því að láta hann blakta að
nóttu til.
23. ágúst. X.
gæti verið, að ég fengi þessar
tvær sneiðar aftur seinna. Kvöld
eitt, er ég gekk inn í bókasafnið
til þess að reyna að lesa eitt-
hvað, gekk ég með vilja fram
hjá skömmtunartöflunni án
þess að líta á brauðlistann. Ég
fór að leika mér að þeirri til-
hugsun, að nú mundi brauð-
skammturinn minn aftur verða
aukinn það kvöld, og ég sagði
við sjálfan mig: „Bráðum geng-
ur þú að skránni og hyggur að
þessu, en ekki strax“.
Svo kom Gerry til mín. Hann
leit á töfluna og sagði: „Tuttle,
það er búið að auka við þig
brauðskammtinn aftur“. Og þar
með var þetta kvöld eyðilagt.
Ég varð fokreiður og sagði hon-
um, að það hefði ég sjálfur ætl-
að að komast að raun um. Það
liðu nokkrir dagar, þangað til
ég gat litið hann réttu auga
aftur.
Við vorum ekki búnir að svelta
í fulla þrjá mánuði, þegar við
höfðum misst alla löngun til
kvenna. Samtalið í svefnskál-
anum snerist ekki lengur um
þær. Flestir okkar leituðu ein-
veru og forðuðust um fram allt
marxneskjur, sem voru með fullu
líkamsfjöri. Við vorum raun-
verulega hálfdauðir. Þegar við
gengum, urðum við alltaf að
gæta okkar að hnjóta ekki.
Síðast í maí fengum við einn
„frídag“. Máltíðirnar, sem við
fengum þann dag, eru mér enn
í minni, umvafðar einhverjum
ævintýraljóma. Til miðdegis-
verðar fengum við ofurlítinn
bita af hænsnakjöti, ásamt kar-
töflum og grænmeti ,og í eftir-
mat fengum við súkkulaðiköku
með ís. Margir félaga minna
misstu vald á tilfinningum sín-
um og snöktu hátt, þegar þessi
matur var borinn inn.
Við vorum þá búnir með fyrri
jhe^ming sveltutfiman^. Ég vó
nú aðeins 57 kg. og var farinn
að tærast upp. Nú var ekki um
neina skyldurækni að ræða
lengur. Þeir, sem rannsökuðu
okkur, vildu nú komast að raun
um, hve framtakssamir við vær
um af sjálfsdáðum. Það kom
ljós, að við gátum ekki tekið
okkur, vildu þó komast að raun
hátt. Þeir, sem áttu að annast
þjónustustörfin, svikust um að
þvo svefnskálann. Einn þeirra
sagði við mig, að hann sæi vel,
að þykkt ryklag væri á öllu, og
hann vissi einnig, að hann ætti
að sækja sóp og sópa rykið burt,
og hann fann til samvizkubits
í hvert sinn, sem hann gekk um
skálann og sá óhreinindin, en
þó lét hann hjá líða að hreinsa
til.
Fyrstu vikurnar dreymdi mig
oft, að ég væri í veizlu og neiÞ
aði, þegar mér var boðinn mat-
ur. En þegar frá leið, fór ég að
snæða svo mikið í draumum
mínum að undrum sætti. Mig
dreymdi það meira að segja, að
ég var að myrða lækna þá, sem
höfðu samið matseðil minn.
Að lokum vorum við ekki
orðnir annað en reikandi beina
grindur. Hárið var líflaust, og
sumir fóru að fá skalla. Við gát
um ekki lengur setið á berum
stólunum, heldur urðum að
hafa teppi við bak og lendar
Hjarta og æðar hafði minnkað
töluvert. Við hreyfðum aldrei
augun til þess að sjá í kringum
okkur. Það mundi hafa orðið
allt of mikil áreynsla. Við
störðum án afláts fram fyrir
okkur, og augnaráð okkar var
tómlegt.
Allan þann tíma, sem við
sultum, urðum við að ganga 42
km. á viku. Einn þáttur þessar
ar daglegu göngu fór fram
stigmyllu, sem snerist með sex
km. hraga á klukkustund. Þar
urðum við að ganga hálfa
klukkustund á hverjum degi
(Framhald á 4. síBuj
Erich Kástner:
Gestir í Miktagarði
sokkar. Vatnskannan var tóm, en úr þvottaskálinni
hafði ekki verið hellt.
Eftir nokkra stund hafði Kesselhuth lagfært það,
sem hann gat lagfært. Að síðustu lét hann þrjá stóra
vindla og eldspýtnastokk á borðið. Svo flýtti hún sér
niður og inn í herbergi sitt. Þar tók hann mjúkt hand-
klæði, öskubakka, lítil teppi, hitapoka, ker með greni-
greinum i og þrjú epli. Með þetta í fanginu læddist
hann upp bakstigann og inn i herbergi húsbónda síns.
Til allrar hamingju mætti hann ekki neinum.
Hagedorn leitaði um allt húsið, en hvergi fann hann
Schulze. Það mátti helzt ætla, að hann hefði orðið
uppnuminn. Loks sneri hann sér til Polters.
— Hann er á skautasvellinu, herra doktor, sagði
hann ólundarlega.
Skautasvellið var bak við húsið. Hagedorn flýtti sér
þangað. En hann sá ekki neinn mann á skautum.
Svellið var að mestu leyti hulið snjó, og þar voru að-
eins tveir menn við snjómokstur. Hagedorn heyrði,
að þeir voru í glaðlegum samræðum. Hann ambraði
í áttina til þeirra, og þegar hann var kominn í kall-
færi, hrópaði hann:
— Fyrirgefið — þið hafið líklega ekki séð roskinn
mann, hávaxinn, með skauta.
Annar verkamaðurinn rétti úr sér. Hann var með
rauða skotthúfu, svartar eyrnahlífar og prjóna-
vettlinga.
— Leitið og þér munuð finna, sagði hann. Hér er
maöurinn.
— Schulze? hrópaði Hagedorn. Eruð þér að moka
snjó? Eruð þér orðinn ringlaður, maður
— Síður en svo, svaraði Schulze glaðlega. Dyra-
vörðurinn sagði, að ég myndi hafa gott af dálítilli
hreyfingu. Og svo sendi hann mig hingað.
— En þetta er ósvífni. Þeir mega ekki gera þetta.
Gistihúsið hefir sjálfsagt nægu starfsliði á að skipa.
Sepp, garðyrkjumaður og umsjónarmaður skauta-
svellsins, spýtti í lófa sér og sagði:
— Mér var sagt, að þessi maður ætti að hjálpa mér.
En auðvitað erum við ekki í neinu mannahraki.
— Þér komið strax með mér, sagði Hagedorn. Ég
skal lemja dyarvöröinn sundur og saman.
— Kæri vinur, sagði Schulze og studdi sig fram á
skófluna. Ég óska þess ekki, að þér skiptið yður af
þessu.
— Eru til fleiri skóflur? spurðí Hagedorn.
— Þarna er ein, sagði Sepp. En nú er verkinu svo
langt komið, að ég get hæglega lokið þvi einn. Viljið
þér ekki fara inn, herra Schulze, og fá yður kaffi?
— Er ég mjög milcið fyrir? spurði Schulze.
Sepp hló.
— Ekki mikið. En þér hafið sýnilega aldrei lært að
beita skóflu.
Schulze hló líka. Síðan kvaddi hann Sepp, stakk
skóflunni í skafl og arkaði heim að gistihúsinu með
Hagedorn.
— Á morgun fer ég á skauta, sagði hann, þó að
ég sé kannske búinn að tína þeirri íþrótt niður. Hér
er reyndar enginn skáli, þar sem maður geti hlýjað
sér á milli. En það er nú það skemmtilegasta við
skautaferðir.
— Þér verðið að mótmæla þessari ósvífni strax,
sagði Hagedorn. Ég er viss um, að yður verður skipað
að þvo stigana í fyrramálið, ef þér látið þetta kyrrt
liggja. Þér veröið aö kæra fyrir gistihússtjóranum.
— Þetta er áreiðanlega gert með vitund og vilja
gistihússtjórans, svaraði Schulze. Þeir eru að reyna
að flæma mig burtu úr gistihúsinu. Ég skemmti mér
aftur á móti vel við þessar samræmdu hernaðarað-
gerðir þeirra. Ég vil ekki kvarta. Þér skiljið kannske
seinna, hvernig stendur á því.
— Það geri ég ekki ráð fyrir, svaraði Hagedorn,
sem þykktist við skapleysi vinar síns. Þér eruð of
góðlyndur, og þess vegna hafið þér heldur aldrei
orðið neitt í lífinu.
Hinn brosti.
— Við getum nú ekki allir verið Balkanbarónar. En
segið mér nú af ástarævintýrum yðar. Hvernig lyktaði
skiptum yðar við svörtu fegurðardísina, sem kom til
yðar, meðan þér sváfuð á svölunum?
— Það var frú von Mallebré. Hún var að leita sér
lækninga — það var bæði sálin og hitt.
— Vesalings konan, sagði Schulze. En sú ljóshærða
frá Brimum. Þarf hún ekki líka læknis við?
— Nei — hún fer ekki slíkar krókaleiðir. Hún segir
bara, að við séum bæði ung og höfum ekkert fyrir
stafni sem stendur. Henni finnst synd að nota ekki
tímann.
— Og hvora lízt yður svo betur á?
— Hvoruga. En það er einu sinni svo, að konur
hafa oftast sitt fram, ef þær ætla sér eitthvað. Viljið
þér ekki annars lita eftir mér, Schulze?
— Eins og móðir eftir hrösulu barni, svaraði Schulze.
Vondar konur skulu engar snörur fá að leggja .fyrir
yður.
— Þakka yður.
ÞAKKARÁVAEP.
Öllum seim heimsóttu mig á fimmtugsafmæli mínu,
gáfu mér gjafir og sendu mér skeyti, þakka ég hjartanlega.
Lifið heil.
9. ágúst 1947.
HELGA JÓNSDÓTTIR, HLÍÐ.
Alúðarfyllstu þakkir færi ég öllum þeim, sem heiðruðu
mig á 50 ára afmælinu með heimsóknum, gjöfum og
heillaóskum.
SIGURÐUR GREIPSSON.
AUGLÝSING
frá Viðskjptanefnd
Vegna skýrslugerðar í sambandi við skrásetningu
og innköllun leyfa og ýmissa anna i sambandi við
það, verður skrifstofa Viðskiptanefndar lokuð vik-
una 25/8. til 1/9. n.k.
Reykjavik, 23. ágúst 1947.
Vtðskiptanefnelin.

Lögtak
Eftir kröfu Tryggingastofnunar ríkisins og að undan-
gengnum úrskurði uppkveðnum 25. þ. m., verða lögtök lát-
in fara fram, á kostnað gjaldenda, til tryggingar ógreid-
um slysatryggingariðgjöldum fyrir árið 1946, að átta dög-
um liðnum frá birtingu þessarar auglýsingar.
Borgarfógetinn í Reykjavík.

Tveir bleikir hestar
skagfirzkir, hafa tapazt. Annar járnalaus, stór og mik-
ill, styggur, óvíst um mark. Hinn var járnalaus á öðrum
framfæti, hár og spengilegur, styggur. Mark: líklega biti
fr. bæði eyru. — Þeir, sem hafa orðið annars eða beggja
hestanna varir, eru vinsaml. beðnir að gera mér aðvart
í síma um Brúarland.
Gnðni. Þorláksson, Seljakrekku.
jnnnnuuun::
UTBREIÐIÐ TIMANN
Saga um samkomuhús .
(Framhald af 2. slðuj
ur meirihluti, snúist þvíllkt við,'
sem þar var gert. Slík vinnu-
brögð verðulr að fyrlrbyggja. \
Okkur vantar vandaða áætl- ;
un um þörf þjóðarinnar fyrir
fundahús, skóla, ellihaali og
aðrar stofnanir, sem styrktar
eru eða reistar fyrir almenn-
ingsfé — um fjölda þeirri, stærð
og staðsetningu. —Þar á einnig
að flokka framkvæmdirnar eftir
því, hve aðkallandi þörfin er á
þeim. Þessi áætlun þarf að
verða líkt og hún væri lög. Frá
henni á helzt ekki að hvika,
nema ný viðhorf, eða yfirlýstur
almennur vilji, komi til þeirra
kasta.
ÞaS handahóf, sem ríkt hefir
um þessi mál að undanförnu á
að taka enda. Sögur eins og sú,
er sögð var hér að framan, mega
ekki endurtaka sig.
20/7. — 1947.
Búöings
duft
Romm
Vanllle
Sfitrónu
Appelsín
Súkkulaöi
Idjinnumit
iLuídar uorrar uiÉ iandi&.
^JJeitiÉ d diand(j rœ íi iuijóL
Jdhrijitoja -Jdiappantíj 2 9.