Tíminn - 03.09.1947, Blaðsíða 3

159. Mað
TlMIM, mlgvikndagimn 3. scpt. 1947
3
Sjötngnr:
Qísli Jónsson
hreppstjóri Stóru-Reykjum, Hraungerðis-
hrcppi.
Einn kunnasti bóndi og fé-
lagsmálaleiðtogi í Árnessýslu,
Gísli Jónsson hreppstjóri á
Stóru-Reykjum, er sjötugur í
dag. Hann er fæddur á Stóru-
Reykjum 3. september 1877 og
þar hefir hann alið allan sinn
aldur. Foreldrar hans voru
hjónin, Helga Einarsdóttir frá
Brúnavöllum á Skeiðum og Jón
Hannesson frá Stóru-Reykjum.
Gísli • kvæntist 1916, Maríu
Jónsdóttur frá Seljatungu í
Gaulverjabæjarhreppi, gagn-
merkri myndarkonu, og eiga
þau níu börn, sem nú eru öll
uppkomin.
Lengi framan af árum stund-
aði Gísli á Stóru-Reykjum sjó-
mennsku, jafnframt búskapn-
um. Réri hann í 10 vertíðir frá
Stokkseyri, var 11 vertíðir á
skútum frá Reykjavík og loks
á togara í 4 vertíðir. Jörð sína
hefir hann stórbætt að ræktun
og húsum. Hefir hann byggt
upp öll hús jarðarinnar, eins og
bezt getur orðið. Allt er þetta
þó aukaatriði hjá þeim marg-
þættu félagsmálum, sem Gísli
hefir lagt vinnu í um dagana
fyrir sveit sína og hérað, og
lengi munu halda nafni hans
á lofti.
Gísli á Reykjum hefir gegnt
flestum trúnaðarstörfum, sem
til eru í einu sveitarfélagi og
haft meiri og minni afskipti af
öllum helztu framfaramálum
sýslunnar áratugina, enda gegnt
þar einnig fjölmörgum trúnað-
arstörfum. Hann hefir átt sæti
í hreppsnefnd Hraungerðis-
hrepps í 34 ár og þar af verið
oddviti í 31 ár. Sýslunefndar-
maður í 25 ár, hreppstjóri í 11
ár, í skattanefnd 26 ár. Þá er
hann í yfirkjörstjórn Árnes-
sýslu, fasteignamatsnefnd, í
stjórn Kaupfélags Árnesinga
frá upphafi og nú varaformað-
ur þess, skipaður í margar
matsnefndir og þannig mætti
lengi telja. Ollum þessum störf-
um gegnir hann enn og sér
aldurinn lítt á honum. Þá var
hann lengi formaður Fram-
sóknarfélags Árnesinga og
J
i
jafnan verið einn traustasti
forvígismaður flokksins í hér-
aðinu frá því að Framsóknar-
flokkurinn hóf starfsemi sína.
Gísli á Reykjum hefir í vöggu-
gjöf þegið góðar gáfur, sam-
vizkusemi og dugnað, sem skap-
að hafa honum mikla tiltrú,
samhliða því að vera úrræða-
góður og hugkvæmur við lausn
margi'a vandamála. Hann er ó-
eigingjarn í störfum, heldur
fast á málum sínum en þó hóf-
samlega. Ræður hans eru ekki
langar en þær eru rökfastar og
hitta jafnan kjarna málsins og
það broslega fer ekki framhjá
honum. Hann er óumdeildur
leiðtogi í sveitarfélagi sínu,
þrátt fyrir mikið mannval fyrr
og síðar, og leiðsögn hans þykir
öllum gott að hlíta.
Verður hans minnst í dag af
mörgum með einlægri vináttu
þakklæti, en af ýmsum ástæð-
um er afmælisfagnaðinum frest-
að til 26. september næstkom-
andi. Á næstunni verður birt
viðtal, sem Tíminn hefir átt við
hann í tilefni af sjötugsaf-
mælinu.
arhellur og ásteytingarstein-
ana. En í þessari bók, þar sem
hver slysabyltan rekur aðra,
fara litlar sögur af orsökum
þeirra.
Það virðist því hafa veriö nóg
viðfangsefni fyrir höfundinn að
lýsa örlagastundinni, þegar
franska Dúna flýr barnið, sem
hún á og elskar, svo að skugg-
inn af lífi hennar grúfi ekki
yfir því alla tíð. En úr því að
farið var að rekja fortíðina
hefði átt að gera það svo, að
ekki væri spillt áhrifunum af
síðasta flótta þessarar glötuðu
manneskju á glapstigu fyrra
lífernis. En eftir þann lestur
munu flestir vera hættir að
taka mark á manneskjunni.
Gamlar syndir og nýjar.
Ljóð eftir Jón frá Ljár-
skógum.
Stærð: 164 bls.
Það leynir sér ekki að höf-
undur þessara kvæða hefir haft
næman smekk á söng og
hljóma. Það er víða mikil óm-
ræn fegurð og kliðlæg mýkt í
þessari bók. Þó að finna megi
galla á formi og hrynjandi Ijóð-
anna, eru það fremur undan-
tekningar. Söngmenn finna
þarna nokkra texta við vinsæl
lög, sem náð hafa hylli og út-
breiðslu á síðari árum.
Yrkisefnin eru með ýmsu
móti, en mörg eru kvæðin falleg
og bera þess yfirleitt vott að
vera runnin frá góðu og við-
kvæmu hjarta. Og þá er orðin
mikil breyting á íslenzkri al
þýðu, þegar kvæði eins og t. d.
„Breiðfirðingaljóð" og „Kvæði
til konunnar minnar“ eiga
ekki hylli almennra lesenda.
Það hefir verið sagt, að í
þessari bók væru öll kvæði höf-
undar. Ég sakna þess að „Tveir
Dalamenn“ er þar ekki. Lakari
ljóð hafa verið til tínd.
Það er víða bjart og létt yfir
þessum ljóðum, gleði vors og
æsku, en þó tíðum angurvær
eins og kvíði haustsins bíði
undir niðri.
Höfundurinn var stúdent og
1 samræmi við þá tízku, sem
lengi hefir haldizt þeirra á
meðal orkti hann drykkju-
kvæði: „stúdentasöngur við
skál“ hefir einkenni þessa
skálds, lipurt og lýtalaust form
og léttan hátt. Þar segir svo:
Döggin, sem 1 glösum glitrar,
gæti lífgað kaldan stein,
salurinn af söngvum titrar
— svona er stúdentsgleðin ein
Þetta er fallega kveðið, og
ekki er það fyrir einum að lá
að hafa trúað þessu. En reynsl-
an er köld og hefir grátlega
oft sýnt að döggin, sem í glös
um glóir hefir meira vald til
að deyða en llífga og Baldur
hinn góði verður ekki grátinn
úr helju, eftir að mistilteinninn
hefir grandað honum.
(Framhald á 4. siOu)
Erich. Kástner:
Gestir í Miklagarði
— Ég þarf engan bakpoka, svaraði Schulze.
— Þér þurfið einmitt bakpoka, sagði Polter og brosti
illkvitnislega. Krakkinn — sendillinn er búinn að fá
mislinga. Móðir hans getur ekki farið frá honum.
— Ég vona, að hann fái góðan bata, svaraði Schulze.
En þarf ég að fá bakpoka í eldhúsinu, þó að einhver
krakki hafi fengið mislinga?
— Lítið á listann, sagði Polter.
Schulze leit yfir hann. Þetta var löng lesning.
100 póstkort.
2 túbur sólolíu.
1 kefli silkitvinni, dökkrauður.
50 frímerki.
3 tylftir rakblöð.
2 metrar hvítur lastingur.
5 stykki handsápa.
1 bytta blek.
1 sokkabönd, svört
1 leistar.
1 pakki hóstatöflur.
1 poki piparmyntur.
1 skóbursti.
3 pakkar beiskar töflur.
1 hundabeizli.
4 úr í viðgerð.
1 tylft snjógleraugu.
1 flaska hárvatn.
1 nestiskassi. . . .
Listinn var miklu lengri en þetta. En Schulze nennti
ekki að lesa meira.
— Hvað á þetta að þýða? spurði hann.
Polter fleygði fáeinum seðlum á borðið.
— Þér skrifið svo verðið á hverjum hlut á listann.
Afganginn af peningunum skilið þér mér, og svo at-
huga ég í kvöld, hvort allt sé rétt.
Schulze stakk peningunum og listanum í vasa sinn.
— Og hvar á ég að fá þetta spurði hann.
— Niðri í þorpinu — í lyfjabúðinni, hjá hársker-
anum, í pósthúsinu, hjá úrsmiðnum og svo framvegis.
Schulze kveikti i vindli og brölti á fætur.
— Ég er ekki óþarfur maður, sagði hann. En
aldrei datt mér í hug, að ég myndi leysa konu sendils-
ins af hólmi. Þið látið mig vita, ef sótarinn ykkar kynni
að fá tannpínu.
Svo tölti hann á brott sigri hrósandi.
En Polter beit á vörina.
Kúhne gistihússtjóri kom heim litlu síðar.
— Hvað gengur að yður? spurði hann, þegar hann
sá luntasvipinn á Polter. Er eitthvað að gallinu í yður?
— Nei, svaraði Polter, þungur á brúnina. Þessi
Schulze hagar sér eins og ósvífinn strákur.
— Neitar hann að vinna? spurði Karl hinn hugum-
stóri.
— Siður en svo, svaraði Polter. Honum virðist bara
unun að því, þegar ég skipa honum til verka. Hann
spurði, hvort hann mætti ekki hreinsa reykháfinn á
morgun.
Karl hinn hugumstóri gapti af undrun.
— Hreinn og beinn skepnuskapur, tautaði hann.
Schulze kom aftur eftir tvær klukkustundir með
úttroðinn bakpokann. Ferðin hafði orðið hin skemmti-
legasta. Úrsmiðurinn hafði rætt við hann um ástandið
i Austur-Asíu og uppgang Japana, lyfsalinn hafði sagt
honum lærdómsríkar sögur um lækna og skottulækna,
er tóku þeim langt fram, og síðan boðið honum að
drekka með sér rauðvínsglas í veitingakránni eitthvert
næsta kvöld og einn kaupmaðurinn hafði látið skína
í það, að hann skyldi víkja honum einhverju, ef hann
keypti nauðþurftir gistihússins framvegis hjá sér.
Hann tók bakpokann af sér í eldhúsinu og hélt síð-
an upp í herbergi sitt til þess að líta yfir listann, áður
en hann gerði upp við Polter. En þegar hann opnaði
herbergið, uppgötvaði hann, að þar var gestur fyrir.
Hann stóð hér um bil á höfði undir þvottaskálargrind-
inni og veitti því enga athygli. að komið var inn.
Schulze staðnæmdist á gólfinu og spurði höstum
rómi:
— Hvers óskið þér, herra minn?
Maðurinn undir þvottaskálargrindinni spratt á fæt-
ur. Þetta reyndist vera Kesselhuth.
— Eruð þér ekki með öllum mjalla, maður minn?
sagði Schulze. Viljið þér gera svo vel að segja mér,
hvað þér hafið hér fyrir stafni?
Kesselhuth dustaði rykið af hnjánum á sér með
annarri hendi, en strauk hnakkann með hinni, því
að hann hafði rekið sig á. Hann var mjög skömm-
ustulegur á svipinn.
— Það var innstungan, sagði hann vandræðalega.
Hún var ekki í lagi.
— Ég vil ekki neina innstungu, sem sé í lagi, svar-
aði Schulze.
— Jú, herra leyndarráð, svaraði Jóhann og opnaði
nú kassa, sem var uppi á borðinu, og dró upp úr hon-
um spegilfagran rafmagnsofn.
Og nú lagðist hann aftur á hnén og stakk tenglinum
í innstunguna, skreið undan grindinni og beið þess
LUiA
RAFMAGNSPERUR
eru beztar
Seldar í ölluiu
kaupfélögum landsins.
Samband ísl. samvinnufálaga

. ♦♦*♦♦♦♦•
♦♦♦♦♦♦♦♦•
nnnnnnnnsnn:

Fósturdóttir úlfanna
Sagan af Kamelu litlu, sem fóstruð var af úlfum, er
nú komin í bókaverzlanir. Sagan er sönn. Hún lýsir
hinni stuttu ævi litlu stúlkunnar, sem fannst meðal úlfa
skokkaði á fjórum fótum, gelti og urraði að mönnum
og lapti fæðu sína, en var að lokum farin að skilja og
tala mannamál og semja sig að siðum þeirra. Bókin sýnir,
hvernig uppeldiö getur skapað manninn á hvorn veginn
sem því er beitt.
Amerískur prófessor og uppeldisfræðingur, Arnold
Gesell, hefir skrifað bókina, en Steingrímur Arason,
kennari hefir þýtt hana og fylgt úr hlaði.
Bókaverzlun Bsafoldar
Stúlka óskast
í borðstofu starfsfólksins á Kleppi.
Upplýsingar hjá ráðskonunni.
Sími 3099.
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS
Rómantísk
stórskáldsaga
eftir Rosamond Marshall
Sagan skeður í London á 18. öld]
og segir frá baráttu og ástunn
umkomulausrar götudrósar, sem'
verður ein fegursta og virðing-
armesta kona Englands. Lýs-
ingunni á hinum glæsilega per-<
sónuleik og villtri skapgerði
Kitty hefir verið jafnað viðj
Scarlett O’Hara í „Gone with^
the wind“. Kitty var á s.l. árij
metsölubók í Bandaríkjunum og<
hefir síðan verið þýdd á mörg*1
tungumál og meðal annars orð-\
mjög vinsæl í Svíþjóð. — <>
Stórkvikmynd hefir einnig verið
gerð um söguna af Kitty og er
hún leikin af Paulette Goddard
og Ray Milland. — Kitty er
eins og frú Parkington og
Ormur Rauði ein af hinum vin-
sælu „Grænu skáldsögum.“
Kitty er efnismikil,
skemmtileg og
rómantísk
ástarsaga.

BókfelLsútgáfan