Tíminn - 12.09.1947, Síða 1

RIT3TJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÓTGKPANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Símai' 2383 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
. ..ITSTJÓRASKRIPSTOFUR:
EBDUHÖSI. Ldndargðtu 0 A
slíuar 23S-3 og 4373
APGRECÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIPSTOPA:
EDDUHÓSI, Llndargötu BA
Sfml
31. árg.
Reykjavík, föstudagiiin 12. sept. 1947
165. blað
Bankarnir eiga ekki gjaldeyri
fyrir gerðum ábyrgðarskuld-
bindingum vegna vörukaupa
Fréttatilkyiming frá Lasadsbanka íslands.
Samkvæmt fréttatilkynningu frá Landsbanlta íslands nam inn-
eign bankanna erlendis í ágústlok, ásamt erlendum verðbréfum
o.fl., 24,2 milj. kr., að frádreginni þeirri upphæð, sem bundin er
vegna togarakaupa ríkisstjórnarinnar. Ábyrgðarskuldbinidingar
bankanna vegna vörukaupa námu á sama tíma 26,4 milj. kr.
FRA BARDÖGUM I INDONESIU
Stéttaráðstefn-
an sett í gær
Klukkan fjögur í gær var ráð-
stefnan, sem ríkisstjórnin boð-
aði til með fulltrúum stétta-
samtakanna sett í Alþingishús-
inu. Svo sem kunnugt er, á ráð-
stefnan að ræða um það, hvaða
leiðir séu helztar til þess að
koma atvinnuvegunum á starf-
hæfan og arðbæran grundvöll
svo og ýmis önnur aðsteðjandi
fjárhags- og verðlagsvandamál.
Stefán Jóh. Stefánsson for-
sætisráðherra setti ráðstefnuna
með ávarpi, en síðan hófu þeir
umræður Bjarni Ásgeirsson at-
vinnumálaráðherra og Jóhann
Þ. Jósefsson fjármálaráðherra.
Fulltrúarnir á ráðstefnunni
eru þessir:
Fulltrúi Vinnuveitendafélags
íslands er Eggert Claessen
framkvæmdastjóri þess. Frá
Bandalagi starfsmanna ríkis og
bæja Lárus Sigurbj örnsson for-
maður. Frá Félagi ísl. iðnrek-
enda Kristján Jóh. Kristjáns-
son formaður. Frá Landssam-
bandi iðnaðarmanna Tómas
Vigfússon byggingameistari.
Frá Landssambandi ísl. útvegs-
manna Ólafur B. Björnsson for-
seti bæjarstjórnar Akraness.
Frá Launþegadeild Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur Guð-
jón Einarsson formaður. Frá
Alþýðusambandi íslands Lúðvíg
Jósefsson alþm. Frá Sjómanna
félagi Reykjavíkur Sigurjón Á.
Ólafsson alþm. Frá Stéttasam-
bandi bænda Sverrir Gíslason
formaður og frá Farmanna og
fiskimannasambandi íslands
Þorsteinn Árnason skrifstofu-
stj óri.
ERŒNDAR FRÉTTIR
Nefnd er nýlega komin frá
Júgóslavíu til London til þess að
semja um viðskipti og greiðslur
til Breta við fyrirtæki, sem hafa
verið þjóðnýtt.
Pakistanríkiff hefir í hyggju
að sækja um lán í Bandaríkj-
unum til endurreisnar.
Argentínustjórn hefir bannað
allan útflutning á kjöti til
Bretlands fyrst um sinn. Stjórn-
in hefir tekið þessa ákvörðun
til þess að mótmæla því, að
Bretar hafa bannað að skipta
á sterlingspundum og dollurum.
f gær fóru fram aukakosn-
ingar í Liverpool og voru fram-
bjóðendur fimm við þessar
kosningar. Jafnaðarmenn höfðu
þetta þingsæti — unnu það af
íhaldsmönnum við síðustu
kosningar. Nú þykir tvísýnt, að
þeir muni halda því.
* I ágústlok námu eftirstöðvar
nýbygingarreiknings 9,2 milj.
kr. Af dollara-gjaldeyri voru
þar eftir 10,8 milj. kr., en pund-
in voru notuð upp og 1,6 milj.
kr. til viðbótar teknar að láni
af öðrum gjaldeyri.
Eign bankanna erlendis, að
Irádregnu togarafénu og ný-
byggingarreikningi, nam þann-
ig aðeins 15,0 milj. kr., og vant-
aði því 12,4 milj. kr. til að bank-
arnir ættu fyrir ábyrgðarskuld-
bindingum sínum.
Þessar tölur gefa þó hvergi
nærri fullnægjandi hugmynd
um gjaldeyrisstöðuna, vegna
þess að gjaldeyriseignin er ekki
í einum óskiptum sjóði, heldur
samanstendur hún af þrenns
konar gjaldeyri, með mismun-
andi notagildi: punda-gjaldeyri,
dollara-gjaldeyri og clearing-
gjaldeyri. Þegar brúttóeign
bankanna í punda-gjaldeyri er
— eins og hér hefir verið gert
— lækkuð um þær 41,7 milj. kr.,
sem eiga að fara ti fullnaðar-
greiðslu á togurum, sem ríkis-
stjórnin festi kaup á, þá kemur
fram, að bankarnir skulduðu
33,7 milj. kr. í punda-gjaldeyri í
lok ágústmánaðar. Hin nefnda
upphæð fyrir togurunum er enn
færð sem erlend eign í reikning-
um Landsbankans, þó að verð-
bréfin, sem hún er geymd í, séu
sett hlutaðeigandi skipasmíða-
stöðv“um að handveði og Lands-
bankinn heifi þannig engan
ráðstöfunarrétt yfir henni. —
Til viðbótar þessari 33,7 milj.
kr. skuld koma svo ábyrgðar-
skuldbindingarnar í punda-
gjaldleyri, sem námu 9,9 milj.
kr. — í sambandi við þessar
upplýsingar um pundaeign
bankanna, skal það upplýst, að
salan á punda-gjaldeyri frá
bönkunum hefir það sem af er
þessu ári numið 22 milj. kr. á
mánuði til jafnaðar.
Eign bankanna í dollara-
gjaldeyri, að frádregnum ný-
byggingarreikningi vay 28,0 milj.
kr. i ágústlok, en ábyrgðar-
skuldbindingar í sama gjaldeyri
námu 9,9 milj. kr. — Eign
bankanna í clearir^t-gjaldeyri,
— en hann er aðeins hægt að
nota til vörukaupa innan við-
komandi landa — nam 21,6
milj. kr., og ábyrgðir í sama
gjaldeyri 6,6 milj. kr.

Útbreiöslustarf-
semi S.Í.S.
Baldvin Þ. Kristjánsson er
indreki S. í. S. hefir á undan-
förnum vikum ferðazt um N.-
Austurland á svæðinu milli
Seyðisfjarðar og Sauðárkróks.
Efndi hann samtals til fjórtán
funda, þar sem hann hélt, er-
indi um samvinnumál og sýndi
kvikmyndir. Sóttu þessa fundi
alls um 2200 manns.
Nýja landbúnaðarvísitalan mið-
ast við gjöld ogtekjur meðalbús
S-Vétt a i i ikyiin ÍBig' frá atvÍMisunsálaráðiineytmu
íim árskurð gerðardómsins í verðSagsniáluni
landliúnaðarins.
Atvinnumálaráðuneytiff hefir sent blöðunum fréttatilkynn-
■ngu þá, sem hér fer á eftir, um hina nýju landbúnaffarvísitölu,
sem nýlega hefir verið ákveffin. Þar eru fyrst rakin lagaákvæði
þau, sem gilda um þessi mál, og síffan úrskurffur gerffardómsins
um verðgrundvöllinn. Fulltrúar framleiðenda vildu hafa vísi-
töluna talsvert hærri, en fulltrúar neytenda vildu hafa hana
lægri. Úrskurffur hagstofustjóra, sem var oddamaður í gerffar-
dómnum, réffi úrslitum. Var hagstofustjóri ekki háffur öffru sjón-
avmiði en því, að fullnægja því ákvæði laganna, að bændum
væri tryggðar svipaffar tekjur og öðrum vinnandi stéttum. Þeir,
sem mest fjargviffrast yfir verðhækkun landbúnaðarvaranna,
njættu gjarnan minnast þess, aff hún er þannig raunverulega
ákveðin af hlutlausum embættismanni, er var engu frekar háffur
sjónarmiðum bænda en neytenda.
Fréttatilkynning atvinnumálaráðuneytisins fer svo hér á eftir:
Enn eru af og- til átök milli Hollendinga og Indónesiumanna. Myndin sýn-
ir hollenzka herdeiid sækja fram.
Austan ofviðri og rigning um
allt land s.l. sólarhring
láta rekur á land, og aðrir lenda í hraknmg-
um á sjó.
í fyrrakvöld bárust fregnir hingaff til lands af lægð, sem var
á Atlantshafinu sunnan viff fsland. Dýpkaffi lægff þessi skyndi-
lega í fyrrinótt og olli aftaka veðri á austan um allt land. Verst
var þó veðriff á Suffur- og Vesturlandi.
Þjóðviljinn verður
fyrir ósköpura
Þjóðviljinn hefir roðið fyrir
þeim ósköpum, að neita nú al-
gjörlega að viðurkenna stað-
reyndir, sem eru tölulega sann-
aðar. Dag eftir dag er þar þrætt
fyrir þær upplýsingar, sem fram
koma í skýrslu fjárhagsráðs og
því haldið fram, að allt tal um
að framleiðslulíf þjóðarinnar
þoli ekki núverandi verðbólgu,
sé aðeins byggt á því, að cin-
hverjir vondir menn hér á
landi hafi náð aðstöðu til að
selja fiskframleiðslu landsins
undir heimsmarkaðsverði, svo
að tylliástæða fengizt til að
heimta kauplækkun af fjand-
skap við vinnandi alþýðu. —
Næstu daga munu verða birt
sýnishorn af þessum dæmalausa
málflutningi. Þjóðviljinn ætti
að upplýsa, hvað nú sé heims-
markaðsverð á fiski, frystum og
söltum.

Skömmtun á sápu
Skömmtun hefir verið ákveff-
dn á sápu og þvottaefni, en
hvort tveggja hefir þó verið því
nær ófáanlegt um tíma. Um
næstu mánaðarmót er þó von
á nokkrum birgðum af þessu í
verzlanir, og hafa sápufram-
leiðendur fengið fyrirmæli um
að afgreiða ekki þessar vörur
til verzlana fyrr en um næstu
mánaðamót, og verður þá
skömmtuninni komið á.
Ekki er enn kunnugt um fyr-
irkomulag skömmtunarinnar né
um magn skammtsins, en að
líkindum verða gefnir út sér-
stakir seðlar til þessara kaupa.
Samkvæmt fregnum, sem
biaðið hefir fengið frá veður-
stofunni, var ekki bú'zt við því
hvorki hér á landi, eða annars
staðar, þar sem fylgzt var með
þessum veðrabrigðum, að lægð
þessi dýpkaði svo snöggt og ylli
svo skjótum og miklum veður-
breytingum hér á landi. Sú varð
þó raunin á og skall ofviðrið
skyndilega á sunnan og vestan
lands þegar tók að líða á nótt-
ina. Mest mun veðurhæðin haía
orðið í Vestmannaeyjum. en þar
var hún mæld tólf vindstig urn
kl. sex í gærmorgun. Hélzt
hvassv ðrið í allan gærmorgun,
en uppúr hádeginu fór heldur
að draga úr veðurhæðinni. Eru
líkur til þess, að óveður þetta
sé nú á enda. Má þó búast við að
það haldist lengst á Vestfjörð-
um og út af þeim.
í Reykjavík varð veðurhæðin
mest í gærmorgun 10 vindstig
en svo hvasst varð víða um
land. Samfara ofviðrinu var úr-
hellisrigning um allt land.
í gær hafði ekki frétzt um
stórfellda skaða af völdum veð-
ursins, nema helzt frá Vest-
mannaevjum. Þar var fjöldi
skipa á höfninni, og stórt,
norskt flutningaskip lá þar við
bryggju, er veðrið skall á. Var
bað að losa timburfarm til Eyja.
í ofvirðinu slitnuðu festar
skipsins að aftan, en við það
losnuðu bátar, sem bundnir
voru utan á skipið og rak þá
frá, án þess að, við neitt yrði
ráðið. Rak þannig 10—15 báta
upp á grunn, en engan þeirra
sakaði verulega. Bátarnir voru
allir manniausir. En varðmenn
voru í norska sk:pinu, sem ekki
gátu neitt aðgert vegna veður-
(Framhald d 4. slðu)
Lagaákvæffi um verffskrán-
ingu landbúnaffarafurffa.
í II. kafla laga nr. 95, 5. júní
1947, um framleiðsluráð land-
búnaðarins, verðskráningu og
sölu á landbúnaðarvörum o. fl.,
eru fyrirmæli um verðskráningu
landbúnaðarvara og eru 4. gr.
og 5. gr. laganna svohljóðandi:
4. gr. Söluverð landbúnaðar-
vara á innlendum markaði skal
miðast við það, að heildartekjur
þeirra, er landbnúað stunda,
verði í sem nánustu samræmi
við tekjur annarra vinnandi
stétta.
Hagstofu íslands er skylt að
afla nauðsynlegra gagna fyrir
1. júlí ár hvert um framleiðslu-
kostnað landbúnaðarvara og
tekjur annarra vinandi stétta á
sama tíma.
5. gr. Við útreikning fram-
leiðslukostnaðar og verðljign-
ingu á söluvörum landbúnaðar-
ins á innlendum markaði í
heildsölu og smásölu skal sam-
kvæmt ákvæðum 4. gr. byggt á
verðgrundvelli, sem fengin er
með samkomulagi milli þriggja
fulltrúa, sem tilnefndir eru af
stjórn Stéttarsambands bænda,
og þriggja fulltrúa frá þessum
félagssamtökum neytenda: Al-
þýðusambandi íslands, Lands-
sambandi iðnaðarmanna, Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur.
Nefndinni til aðstoðar eru
hagstofustjóri og formaður bú-
reikningaskrifstofu landbúnað-
arins.
Verði samkomulag með öllum
nefndarmönnum, er það bind-
andi.
Nú næst ekki .samkomulag um
einhver atriði snertandi út-
reikning framleiðslukostnaðar
eða verðlagningu landbúnaðar-
vara, og skal þá vísa þeim at-
riðum, er ágreiningi valda tii
sérstakrar yfirnefndar. Yfir-
nefnd þessi skal skipuð 3 mönn-
um, einum tilnefndum af full-
trúum Stéttarsambands bænda.
öðrum af fulltrúum neytenda og
' hagstofustjóra sem oddamanni.
Fellir hún fullnaðarúrskurð
um ágreiningsmálin.
Ákvæðin um yfirnefnd gilda
á meðan greitt er niður með
ríkisfé verð landbúnaðaraíurða
eða ef útflutningsuppbætur eru
greiddar á þær.
V erðlagsnef ndin
ósammála.
í nefndina til að ákveða nýjan
verðlagsgrundvöll voru skipaðir
þessir menn:
Sverrir Gíslason, bóndi,
Hvammi, Steingrímur Stein-1
þórsson, búnaðarmálastjóri, Sig- prinsessu, dóttur brezku kon-
urjón Sigurðsson, bóndi Raft- ungshjónanna, þeirri næst elstu.
holti, allir tilnefndir af stjórn Hún er ennþá ógefin heima í
Stéttarsambands bænda, Ing- föðurgarði og situr hér ein úti
ólfur Gunnlaugsson, verkamað- á steini í fögru umhverfi.
ur, tilnefndur af Alþýðusam-
bandi íslands, Einar Gíslason,
málarameistari, tilnefndur af
Landssambandi iðnaðarmanna,
Sæmnudur Ólafsson fyrrv. stýri-
maður tilnefndur af Sjómanna-
félagi Reykjavílcur.
Nefndin hóf störf sín 9. júlí
s.l. og lauk störfum í lok ágúst-
mánaðar.
Þar sem ekki náðist fullt sam-
komvlag innan nefndarinnar
var ágreiningsatriðunum vísað
til yfirnefndar sbr. 5. gr. lag-
anna.
Úrskurffur yfirnefndarinnar.
Úrskurður yfirnefndarinnar er
dags. 30. ágúst s.l. og er hann
svohljóðandi:
„Með því að nefnd sú, sem
samkv. 5. gr. laga nr. 94, 5. júní
1947 var falið að semja um
nýjan grundvöll fyrir verðlagn-
ingu á landbúnaðarafurðum,
hefir ekki getað komizt að sam-
eiginlegri niðurstöðu, hefir á-
greiningsatriðunum verið vís-
að til úrskurðar yfirnefndar
þeirrar, sem gert er ráð fyrir í
sömu lagagrein.
í Yfirnefndina hafa verið til-
nefndir Einar Gíslason málara-
meistari af fulltrúum neytenda
og Sverrir Gíslason bóndi af
hálfu Stéttarsambands bænda,
(Framhald á 4. siðu)
Ein sit ég úti á steini
Mynd þessi er af brezkri