Tíminn - 13.09.1947, Blaðsíða 1

RrrSTJÓRI: l
ÞÓRARINN ÞÓRAEIN88ON \
ÖTGEFANDI: |
FRAMSÓKNARFLOKKURINN \
Slmar S353 og 4373
FKENTS&SIÐJAN EDDA hS \
31. árg.
I ITSTJÓRASKKIFSTOFDK: }
EDDUHÚ3I. Llndaxgötu B A
Stiaar 3353 og 437S
? AFQRKIPSLA, INNHEIMTA
\ OG AUOLÝSINGASKRIFSTOFA: ‘
| EDDUHÚSL Llndargötu 9A )
) PWrnl tm
Keykjavík, laugardaglim 13. sept. 1947
166. blað
Rætt um tollabandalag á París-
arráðstefnunni
o---------------
í viðræðum samstarfsnefndar
Parísarráðstefnunnar hefir ver-
ið samþykkt að reyna skuli
hverja þá leið, sem miðað geti
að stöðugu og heilbrigðu fjár-
hagskerfi í Evrópu með það fyrii
augum, að auka heildarvið-
skipti heimsin. Til að ná þessu
markmiði, hefir verið rætt un"
möguleika á stofnun tollbanda-
lags, eins eða fleiri, íosamræmi
við grundvallarákvæði frum-
varps að fyrirhugaðri alþjóða-
viðskiptastofnun. Er það Ijóst
að ákvarðanir um stofnun slík:
bandalags sé eigi hægt að gera
án undangenginna rannsókna
Ríkisstjórnir Austurríkis
Belgíu Bretlands, Danmerkur
Frakklands, Grikklands, Hol-
lands, írlands, íslands, Ítalíu.
Luxembourg, Portúgals og
Tyrklands liafa því komið sér
saman um að setja rannsókn-
arnefnd í því skyni að athuga
þau vandamál, sem af slíkum
breyt'ngum kynni að leiða, og
þær ráðstaíanir, sem gera þyrfti
í því skyni að koma á toila-
bandalagi milli a’lra þessara
ríkja eða einhverra þeirra og
þeirra ríkja annarra, sem boð-
ið verður að taka þátt í störfum
nefndarmnar. — Ríkisstjórnir
Belg u, Hollands og Luxembourg
hafa tekið að sér að undirbúa
málið og munu þær senda öðr-
um ríkjum boð um þátttöku. —
Verður boðað til fyrsta fundar
þegar er öðrum ríkjum hefii
verið gefinn kostur á að taka
þátt í starfi þessu.
Mun rannsóknarnefndin leita
sambands v.ð bráðabirgðatolla-
nefndina, sem skipuö verður í
samræmi við alþjóðasamning
um tolla og viðskipti, svo og
við alþjóða-viiðskiptastofnun-
ina, þegar hún tekur til starfa
(Fréttatilkynning frá utan-
utanríkismálaráðuneytinu).
ERLENDAR FRÉTTiR
Ráffgert var, aff Parísarráð-
stefnunni um Marshallstillög-
urnar lyki á mánudaginn. Nú
er búist við því, að ráðstefnunni
seinki og samdar verði nýjar
tillögur, þar sem Ameríkumenn
hafa lýst sig óánægða með þær
tillögur, sem nú liggja fyrir. M.
a. hefir Clayton ráðherra, sem
verið hefir á ferð um Evrópu til
að kynnast fjárhagsmálunum
þar, lýst óánægju yfir tillögun-
um.
Marshall utanríkisráðherra
hefir lýst yfir því á blaðamanna-
fundi, að hann sé fylgjandi því,
að Evrópuríkjunum verði veitt
bráðabirgðahjálp fyrir áramót-
in.
Bretar og Bandaríkjamenn
hafa orðið ásáttlr um að annast
sameiginlega yfirstjórn kola-
námanna í Ruhr, en fela Þjóð-
verjum framkvæmdastjórnina.
Jafnframt varð samkomulag um
að frseta þjóðnýtingu námanna.
Uppreisnarmenn í Grikklandi
hafa hafnað tilboði nýju ríkis-
stjórnarinnar um sakaruppgjöf.
Smábændaflokkurinn ung-
hefir samþykkt að víkja for-
sætisráðherranum úr miðstjórn
flokksins, þar sj=m hann sé vald-
ur að kosningaósigri flokksins.
Samkomulag hefir nú náðst
í kolanámadeilunni í Yorks-
hirehéraði og er vinna hafin
þar aftur.
f aukakosningu, sem fram fór
í Bretlandi í fyrradag, hélt
verkamannaflokkurinn þingsæt-
inu. Hafði úrslitanna verið beð-
ið með eftirvæntingu, þar sem
þau voru talin mælikvarði á
afstöðu almennings til stjórn-
arinnar.
Nýr lektor í ensku við
Háskóla íslands
Jóhann Ilannesson magister
hefir verið ráðinn lektor í ensku
við háskó’a íslands. Hann er
nýkominn til landsins frá Berk-
'.ey í Kalíforníu, þar sem hann
hefir stundað nám síðan 1941.
Hefir hann aðallega lagt stund
á ensku, en e:nnig numið eldri
:nál eins og sanskrít og latínu.
Lauk hann A.B.-prófi 1943 og
magistersprófi 1945. — Hann
vinnur nú að doktorsritgerð
sinni. Jóhann hefir hlotið h'ð
mesta lof kennara sinna og
meðal annars verið kjörinn í
félagið Phi Betta Kappa, sem
aðeins afbrags námsmenn eru
kjörnir í.
Með Jóhanni kom hingað
kona hans Winston, sem er ætt-
uð frá Kalíforníu og dóttir
þeirra. Þorsteinn er sonur Hann
esar bóksala Jónassonar á Siglu-
firði.
Gjaldeyrisyfirfærslur
til nárasfólks tak-
takmarkaðar
V.öskiptanefnd hefir nú aug-
lýst, að allar greiðslur til ís-
’.enzkra námsmanna erlendi?
verði minnkaðar frá því sem
veiíið hefjir. Ennfremur hefSr
nefndin tilkynnt, að umsóknii
um gjaldeyri handa þeim sem
nám ætla að stunda erlendis á
uæsta ári verði að vera komnar
til skrifstofu nefndarinnar í
seinasta lagi fyrir lolc þessa
mánaða. Umsóknunum verður
að fylgja sannanir fyrir því, að
viðkomandi aðili ætli að stunda
nám, og ennfremur tilgreina á-
stæður. Þá hefir það einnig ver-
ið tekið fram að enginn gjald-
eyrir verði veittur handa þeim,
sem ætla sér að hefja nám nú
nema alveg sérstaklega standi
á. Alls engum beiðnum um
námskostnað verður sinnt fró
októberbyrjun til áramóta.
Þjóðviljinn lýsir
fyrrverandi
ríkisstjórn
Þjóðviljinn er nú tekinn að
birta heldur ljótar greinar um
þá ríkisstjórn, sem hann hefir
mest lofað, sjálfa „Nýsköpun-
arstjórn" Ólafs og Áka. í grein,
sem á að vera um skýrslu Fjár-
hagsráðs segir blaðið t. d. svo
í fyrradag:
„Það er birt sem guðleg op-
inberun, sem ætlast er til að
þjóðin falli í stafi yfir, að gjald-
eyririnn utan nýbyggingarreikn-
ings sé uppurinn. Það gátu eng-
ir nema fjármálaglópar haldið
að hann myndi endast eilíflega,
eins og heildsölunum var leyft
að ganga í honum. Og það
ljóta er, að einmitt þeir menn,
sem réðu því að heildsölunum
var .lcyft að þurrausa gjald-
eyrissjóðinn, þykjast nú undr-
andi yfir því, að hann sé bú-
inn. En hið sanna er, aö þeir
létu heiidsalana þurrausa hann
til þess að koma þjóðinni í efna-
hagsleg vandræði".
Öðru vísi er nú til orða tek-
ið, en þegar þeir Einar OI-
gcirsson og Ólafur Thors hrós-
uðu hver öðrum mest fyrir
snilligáfur og farsæla forystu,
þó að skainmt sé Iiðið á annað
ár síðan.
Ríkissjóður verður að
greiða 13,2
milj. kr. í verðuppbót
á saltfiskinn
-------------------*
TORFÆRVHLAVP.
á þessu ári
Mynd þessi er frá Englandi. Hún er af frú Fleming og gæðingi hennar,
sem er afburða snjall torfæru hestur. Bæði frúin og klárinn virðast taka
lífinu með ró, þó að í keppni sé.
Miklir skaðar urðu í of
Nálega helmingur af frassileiðshi liraðfrysta
fiskjarins er óselt eim.
j
Þaff er nú Ijóst orffið, aff ríkissjóffur verður aff greiffa um 13,2
miljónir króna til verffuppbótar á saltfiskinn á þessu ári. Enn
er ekki fullséff, hversu mikiar verffuppbætur ríkissjóffur þarf aff
greiffa á hrafffrysta fiskinn, en horfur eru á því, aff þær verffi
Jnjög verulegar. Vegna þess, aff síldveiffin brást, er um helmingur
af hraffírysta fiskinum enn óseldur og allt í óvissu um söiu hans.
Saltfiskurinn. |
Nú er búið að selja um 24!
þús. smál. af saltíiskinum og,
er sáraiítið eftir óselt. Meðal-
verðið er um kr. 1.70 kg. en
verðið, er ríkissjóður tók að sér
að ábyrgjast samkvæmt fiski-
á»byrgðarlögunum s. 1. vetur er
kr. 2.25 á hvert kg. Mismunur-
inn á söluverðinu og verði því
er ríkið ábyrgist framleiðend-
, um er því um 50 aurar á hvert
kg., en það nemur 13,2 miljónum
fyrir það magn, sem nú er búið
að selja af saltfiskinum.
Hrafffrysti fiskurinn.
Áætlað er, að um 24 þúsund
smálestir hafi verið framleidd-
ar af hraðfrystum fiski í land-
inu á þessu ári. Samkvæmt
samningum þeim, er gerðir voru
af ríkisstjórninni við Breta og
Rússa, stóð t:l, að þessar þjóð-
ir keyptu samanlagt allt að 24
þús. smál. af hraðfrystum fiski
af íslendingum í ár. Þessi sala
var þó háö því skilyrði af hálfu
þessara þjóða, að þær fengju
keypt hér eina og hálfa smálest
Thor Jensen látinn
af síldarlýsi fyrir hverja smá-
lest, er þær keyptu af hrað-
frystum f'ski. Valt því algerlega
á því, hversu vel sildarvertíðin
gengi, hve mikiö þesrar tvær
þjóðir keyptu af hraðfrysta
fiskinum. Eins og nú er vitað,
hefir síldarvertíðin brugðizt
að mjög verulegu leyti, og er
lýsisframleiðslan langt fyrir
neðan það, sem vonir stóðu til.
Lýsisframleiðslan í heiid mun
ekki hafa orðið meiri en svo,
að hvorki Bretar eða Rússar
munu kaupa hér meira en helm
ing þess magns af hraðfrystum
íiski, er talað var um sem há-
mark í samningum, eða saman-
lagt um 11 þúsund smálestir. —
Auk þess hafa Frakkar, Banda-
ríkjamenn og Tékkúr keypt
magn, er nemur 1590 smálesum.
Þannig er enn óseldur um
helmingur af framleiðslu hrað-
frysta fiskjarins á þessu ári.
Samkvæmt fiskábyrgðarlög-
unum frá síðasta ári hefir rík-
issjóður ábyrgzt framleiðendum
hraöfrydta fiskjarlns kr. 2.93
fyrir hvert kg. En venjulegt
heimsmarkaðsverð mun vera ein
um þriðja til helmingi lægra, og
gæti þá svo farið, að ríkið
þyrfti að greiða 10—15 milj.
kr. i uppbætur á þann flsk.
viðrinu á dögunum
S»úsmm«1si* Iiesíírarða af laeyi feiku, og luiklar
skeMindh' iaa*ðu á laúsum og’ mannvirkjum.
í ofveðrinu sem gekk yfir landiff í fyrradag og nóttina áffur
urffu miklir skaffar á heyjum bænda, víða um land, en einkum
[jó undir Eyjafjöllum, í Fljótshlíðinni og Landeyjum. Tíðinda-
maffur Tímans átti gær tal við Einar Sigurffsson bónda aff Varma-
blíff undir Eyjafjöllum, en hann er meffal þeirra bænda, sem
fyrir mestu tjóni hafa orffiff austur þar.
a Það er skemmst frá þvi
ísl. námsfólki boðið í
sænska og finnska
skóla
Eins og í fyrra veitti sænska
rikið, fyrir milligöngu Norræna
félagsins sænska, styrk til þess
að kosta 100 nemendur frá
hinum Norðurlöndunum við
lýðháskóla í Svíþjóð. Sjö ís-
lenzkum nemendum hefir verið
boðið að njóta þessara kosta
kjara. Umsóknarfrestur var til
1. sept. og hefir Norræna félag-
ið hér nú valið úr hópi um-
sækjendanna, sem voru 12, 7
nemendur sem fá að njóta þess-
arar ókeypis skólavistar, ef þeim
verður veittur sá gjaldeyrir, er
þeir þurfa til þess að geta kom-
ist til skólans, sem þeir eiga að
dvelja í, en það mun vera ca.
150.00 kr. sænskar á hvern
nemenda.
Þessir nemendur hafa fengið
'skólavistina:
Bryndís Þorvaldsdóttir 19 ára
(Framhald á 4. síðuj
að segja, að flestir bændur
sunnan lands áttu óvenjulega
mikið hey úti nú fyrir þetta
ofviðri, vegna hinna einstöku
óþurrka, sem verið hafa í sumar.
Ofviðrið kom á versta tíma,
margir höfðu þurrkað hey dag-
inn áður, og var það allt í gölt-
um á túnum, auk eldra heys,
sem ekki hafði enn viðrað til
að þurrka. Vegna óþurrkanna í
sumar hafa margir bændur
sunnan lands haft þánn hátt
á að sæta heyið fljótlega hálf-
þurrt og láta það standa í gölt-
um um hríð og verkast. Hafa
menn þannig getað náð tals-
verðu heyi inn, sem þó ekki hef-
ir veriö vel þurrt.
Eftir seinustu helgi áttu flest-
ir bændur undir Eyjafjöllum
óvenju mikið hey úti. Á miðviku
daginn var þurrkur, og náðu
þá margir bændur heyi upp
síðari hluta dagsins all vel
þurru. Veðurfregnirnar um dag-
inn voru allgóðar. Að vísu var
gert ráð fyrir nokkrum stormi
undir Eyjafjöllum, en slíkt er
eklci óvenjulegt.
Um kvöldið fór svo skyndi-
(Framhald á 4. síðu)
Thor Jensen útgerðarmaður
og bóndi á Korpúlfstöðum lézt
í gær 83 ára að aldri. Thor Jen-
sen var af dönsku foreldri en
fluttist til íslands 1878. Hann
var með athafnasömustu mönn-
um hér á landi fyrstu tugi þess-
arar aldai/ og rak m. a. verzlun,
stórútgerð og stórbúskap.
*
Afengisverzlumnni á
Akureyri lokað
Áfengisútsölunni á Akureyri
var lokað fyrirvajralaust á
þriðjudag.
Lét bæjarstjóri loka útsölunni
vegna óvenju mikilla áfengis-
kaupa dagana á undan og
drykkjulá.ta ölóðra manna. í
bænum er margt aðkomumanna
af síldarskipum. Áfengisútsal-
an seldi fyrir 36 þúsund krónm
á mánudag og fyrir 12 þúsunc
kr. fram á hádegi á þriðjudag
Kappróður
Kappróðrarkeppni mun fara
fram í Nauthólsvíkinni laugar-
daginn 20 þ. m.
Það er Ármann, sem efnir til
þessa kappróðurs, og mun verða
keppt á tveim taátum, fimm
manna lið á hvorum bát. K.R.
mun ef til vill líka efna til
kappróðurs þennan dag.
Ármann hefir ekki efnt til
kappróðra síðan Bretar her-
námu bátaskýli þeirra fyrir sex
árum. — í sumar fengu þeir
j skýlið aftur, og hefst nú þessi
starfsemi félagsins á ný.
Tundurdufl gerð óvirk
í júlimánuði s. 1. gerði Helgi
Eiríksson, Fossi á Síðu óvirk 2
tundurdufl -á Hörgslandsfjöru
í Vestur-Skaftafeilssýslu. Harald
ur Guðjónsson frá Reykjavík
gerði óvirkt tundurdufl í Grinda
vík hinn 28. f. m. Allt voru þetta
'orezk dufl, eitt hornadufl og 3
egulmögnuð. Þetta er samkv.
upplýsingum frá Skipaútgerð
ríklsins.
Ráðskonan á Grund
komin út í bókarforrai
Hin einkar vinsæla fram-
haldssaga, Ráðskonan á Grund,
sem Tíminn flutti síðari hluta
vetrar og I vor, er nú komin út
í bókarformi. Kemur hún út á
vegum Draupnisútgáfunnar,
úns og fyrri framhaldsögur
ilaðsins, en prentsmiðjan Edda
orentaði. Jón Helgason blaða-
maður íslenzkaði söguna.
Ráðskonan á Grund birtist
upphaflega sem framhaldsaga I
sænskum talöðum. Kom hún
samtimis i tuttugu dreifbýlis-
blöðum og öðlaðist þegar í stað
alveg óvenjulegar vinsældir. —
Siðar kom hún út í bókarformi
og var þá enn geysimikið keypt
og lesin. Að lokum var sagan
svo kvikmynduð og hefir einnig
átt miklum vinsældum að fagna
í því formi.
Efni sögunnar er 1 stuttu máli
það, að ung húsmæðrakennslu-
(Framhald á 4. siðu)