Tíminn - 24.09.1947, Blaðsíða 4

U A G S K R 4 er bezta ísleazka
tímaritið um þjóðfélagsmál
REYKJAVÍK
Skrifstofa Framsóknarflokksins er í
Edduhúsirui við LindargötiL Sími 6066
24. SEPT. 1947
173. bla?5
Margt er nú til
í matiiui
Norðlenzk saltsíld. Hrefnu-
kjöt. Rófur. Lúða. Sjóbirtingur.
Kartöflur í 10 kg. pokum og
saltfiskur á aðeins 2 kr. — í
25 kg. pokum.
FISKBÚÐIN
Hverfi^fitu 123. Sími 1456.
Hafliði Baldvinsson.
Þrjátín barnaskólar ..
fFramhald af 1. síðu)
fleiri nemendum í framtíðinni.
Það er stefna fræðslumála-
stjórnarinnar í sambandi við
nýbyggingar skólanna, að ljúka
sem fyrst við þau skólahús, sem
nú eru í smíðum og þau, sem
fyrirhugað er að byggja á
næ.sta ári. Því næst að búa
þessa nýju skóla svo fullkom-
lega að öllum nauðsynlegum
tækjum, sem unnt er, áður en
farið verður ýt í það, að byggja
fleiri skólahús.
Verklegt nám.
Nokkuð hafa skoðanir verið
skiptar um það, hversu mikils
virði verklegt nám værl í skól-
unum. Reynzlan hefir sannað.
að verklega námið á síauknum
vinsældum að fagna. Meðai
annars var nýlega látin fara
fram skoðanakönnun í ýmsum
af framhaldsskólunum um það.
Kom í Ijós, að nemendur vom
yfirleitt mjög fylgjandi aukinni
verklegri kennslu og heilar
deildir greiddu eindregið at-
kvæði með henni.
Við verklega námið þarf al)
mikið af áhöldum, en kostnað-
ur við útvegun slíkra áhalda er
þó engan veginn svo mikill, að
hann þurfi að hræða frá að
auka verklega námið. í sam-
bandi við þessi mál er það mjög
til athugunar að samræma
verklega námið í skólunum at-
vinnuháttum í umhverfi skól-
anna. Ýmsar aðrar þjóðir hafa
tekið upp þannig vinnubrögð og
hefir sú tilhögun gefizt mjög vel.
Heimavistarskólar.
Á seinni árum hefir heima-.
vistarskólum í sveitum fjölgað
mjög mikið. Er reynzlan yfir-
leit’t mjög góð af þeim i heild
Hafa mörg skólahús verið reist
fyrir teimavistarskóla víðsveg-
ar á landinu hin síðari ár. Sums
staðar hagar þannig til, að
húsakostur er orðinn mjög góð-
ur á bæjum og hafa tmis skóla-
hverfi komið upp heimavistar-
skólum á þeim stöðum, þar sem
svo Yr.gar til.
Samkvæmt nýju ^reðslulög-
gjöfinni verður að flytja börnin
til og frá skólunum. Skólahverf-
in fá greidda % af stofnkostn-
aði bifreiðanna úr ríkis-sjóði, en
sjá síðan siálf um reksturs-
kostnað þeirra. Jíunu að
minnsta kosti 9 skólahvorfi fá
bifreiðar til þessara hluta á
næsja ári, en önnur skóiahverfi,
sem þurfa á slíkum bifreiðum
að halda, munu fá þær svo
fljótt sem kostur er á.
Matsala
fæðiskaupenda.
(Framhald af 1. síðu)
það, að matsalan útbýtir sér-
stökum fæðisseðlum fyrir hverja
máltíð. Maður, sem er í föstu
mánaðarfæði fær afhenta 60
matarmiða í byrjun hvers mán-
aðar. Verði hann fjarverandi
eitthvað af mánuðinum eru þeir
miðar dregnir frá, sem hann
hefir ekki notað og þarf hann
því aldrei að greiða fyrir þær
máltíðir, sem hann hefir ekki
neitt.
Fast mánaðarfæði kostar
þarna 500 krónur á mánuði fyrir
karlmenn, en 400 fyrir kven-
fólk. Sé fæði keypt yfir styttri
tíma en mánuð kostar þaðdilut-
fallslega minna.
Áform þeirra, er hafa fram-
kvæmdastjórn á hendi fyrir fé-
lagið, er að koma upp sem flest-
um matsöiustöðum víðsvegar
um bæinn með því sniði, sem
þama er byrjað á. Mun það
vafalaust mælast vel fyrir. Mat-

> E 1R SEM NOTA
ALFA-LAVAL
mjaltavélar
ÖÐLAST:
Meiri mjólk, því að ALFA-LAVAL vélin er smíðuð þannig,
að hún hefir sérstaklega góð áhrif á mjólkurhæfni
kúnna. — Betri mjólk, því að með ALFA-LAVAL vélun-
um er hægara að framleiða hreina og gerlalitla mjólk,
en með nokkurri annarri mjaltaaðferð. — Ódýrari mjólk,
því að ALFA-LAVAL vélarnar þurfa svo lítið afl og
varahlutaeyðslan er mjög lítil. — ALFA-LAVAL mjalta-
vélum fylgir prentaður leiðarvísir á íslenzku. Sérfróður
maður, sem er í þjónustu vorri, setur vélarnar upp og
vér munum sjá um, að ávallt sé fyrir hendi nægur
forði varahluta.
Bændur: athugið hvað nágranninn, sem hefir ALFA-LAVAL mjaltavél, segir um vélina
sína, áður en þér festið kaup á mjaltavél annars staðar.
Einkaumboð fyrir ísland:
Samband ísl. samvinnufálaga
Áhrif hvala . . .
(Framhald af 3. síðu)
'nnan skamms sú, að sjómenn-
irnir flytja svo fljótt sem unnt
er til Ameríku. Trú sjómanna á
bví, að með hvaladrápinu sé
síldar- og fiskiveiðum lands-
;ns gjörspillt, er orðin svo sterk,
að hún ein nægir til þess að
•eka þá af stað, og með því hefir
avaladrápið unnið landinu ann-
ið óbætanlegt stórtjón.
Hver einasti þingmaður, sem
•nn landi sínu og þjóð, hlýtur
ð vilja vinna að því af alefli,
•ð afstýra hinni yfirvofandi
•ættu, vinna að algerðri friðun
hvalanna. Ei mun síðar vænna
g seint er að byrgja brunninn,
þegar barnið er dottið ofan í.
Gamli sjómaður.“
Þannig farast Gamla sjó-
•nanni. orð. Skoðun hans
og Júlíusar Þórðarsonar, í
áminnstri grein í Morgunblað-
!nu, eru samhljóða og koma
saman við reynslu margra eldri
sjómanna. Sé það rétt að hvalir
hafi þannig áhrif á síldargöng-
ur, og ef til vill fleiri fiska, er
^að óræk sönnun þess, hve
hvalir geta verið ómetanlega
gagnsamir fiskiveiðum lands-
manna. Hvalir, sem ráku síld-
ina inn í Kollafjörð, eða nálega
að bæjardyrum Reykjavíkur,
hafa fært mönnum verðmæti,
er nema mörg hundruð þúsund
krónum, sem alls ekki hefðu
orðið til, á þessum stað, ef hval-
anna hefði ekki notið við.
Hvalveiðifélag hér á landi
gæti haft í för með sér gereyð-
ingu hvala hér í norðurhöfum,
tæki þá fyrir áhrif þeirra á
.síldargöngur inn í víkur og voga
kringum landið. Aðrar þjóðir
munu sjá um útrýmingu hvala
annars staðar á hnettinum.
gæti þetta engan veginn skoð-
ast sem verið sé að búa í haginn
fyrir eftirkomandi kynslóðir,
heldur þvert á móti. Dýrmæt-
asta hvalategundin — sléttbak-
urinn, mun nú vera aldauða
vegna gegndarlausrar veiði-
græðgi hvalveiðamanna. Þannig
hverfur hver tegundin á fætur
annarri, þangað til allt er horf-
ið. Gæti þá einnig farið svo að
hætt yrði að reisa síldarverk-
smiðjur hér á landi.
Það koma stundum fyrir
meinlokur í skoðana- og at-
vinnulífi einstakra kynslóða,
eins og t. d. þegar almenn skoð-
un var sú, að útrýma þyrfti
göldrum með því að brenna
galdramennina. Nú ríkir sú
skcðrn, að það geti verið hagur
fyrir þjóðina að útrýma sumum
nytjadýrum og einnig nokkrum
cðrum tegundum, sem fáfróðu
fólki er talin trú um, að valdi
almenningi tjóni, að sínu leyti
eins og trúað var á meingerðir
galdramanna. Við þessu verður
^venjulega ekki gert. Meinlok-
! urnar verða að rasa út. Menn
bíta sig fast í gamlar kreddur,
ósiði og venjur, sem ekki eiga
iengur við, en tefja fyrir fram-
förum í andlegum sem verkleg-
um efnum.
Guðmundur Davíðsson.
urinn, er framreiddur var þarna
í gærkvöldi, var hinn bezti. Þó
bar þeim fæðiskaupendum, er
þarna voru, saman um það, að
þannig hefði fæðið verið þann
tíma er matsalan hefir starfað,
og því ekki um neina undan-
tekningu að ræða í þetta sinn.
Erlent yfirlit
(Framhald af 1. síðu)
var að því að kalla saman loka-
íundinn, lét fulltrúi Bandaríkja
stjórnar, Clayton aðstoðarráð-
herra, sem mest hef'r fy’gst með
þesrum má'um, það á sér skilja
að tillögurnar væru ófullnægj-
andi. Bæði væri gert ráð fvrir
of lítilli gagnkvæmri aðstoð Ev-
rópulandanna og krafist vær'
ofmikillar aðstoðar frá Banda-
ríkjunum. Tillögurnar voru þvi
teknar til nýrrar athugunar
'■amkvæmt bendingum C’aytons.
Þeirri endurskoðun er nú lokið
og var lokafundur ráðstefn-
unnar því haldinn í fyrradag
eins og áður segir.
Niðurstöður
ráðstefnunnar.
Samkvæmt tillögum ráðstefn-
unnar mun hin gagnkvæma að-
stoð Evrópulandanna aukast
mjög mikið fjögur næstu árin,
en áætlun ráðstefnunnar tekur
einkum til þess tíma. T. d. á
ko’aútflutningurnn frá Bret-
’andi að stóraukast á þeim tíma.
Þrátt fyrir það er það niður-
staða ráðstefnunnar, að Banda-
ríkin burfi að veita umrædd-
um Evrópulöndum lán á þess-
um árum, er nemi samtals
24.400 milj. doilara ef atv!nnu-
líf þeirra á að vera komið í svip-
uð horf innan þess tíma og það
var fyrir styrjö’dina.
Það má nefna sem dæmi um
það samstarf Evrópuríkjanna,
sem ráðgert er í tillögunum, að
búizt er við verkafólksskorti í
flestum löndunum, nema Ítalíu.
í tillögunum er því gert ráð
fyrir, að þaðan verði fluttir
verkamenn í stórum stíl til
hinna Evrópulandanna og þann-
ig bætt úr vinnuaflsskortinum
þar.
Á það er lögð megináherzla í
tillögunum, að hlutaðeigandi
þjóðir noti hina gagnkvæmu
aðstoð og lán Bandaríkjanna til
að auka framleið.sluna. Land-
búnaðarframleiðslan kemur þar
í fremstu röð, svo að komið verði
í veg fyrir matvælaskort í fram-
tíðinni. M. a. er ráðgert að
margfalda áburðarframleiðsl-
una og framleiðslu landbúnað-
arvéla, auk þess sem mikið
verður flutt inn af landbúnað-
arvélum frá Bandarikjunum á
næstu árum.
Aukning kolaframleiðslunnar
og raforkuframleiðslunnar kem-
ur næst á eftir landbúnaðar-
framleiðslunni, enda byggist
iðnaðurinn fyrst og fremst á
þessum orkulindum. Þá er og
lögð á það mikil áherzla, að
umrædd lönd komi jafnvægi á
fjármálakerfi sitt, svo að ríkis-
útgjöld og dýrtíð standi fram-
leiðslunni ekki fyrir þrifum.
Það var ein af óskum Banda-
rkjastjórnar, að ráðstefnan
tæki til athugunar tollabanda-
’ag umræddra ríkja. Af þessu
gat þó ekki orðið, þar sem Sviss,
Svíþjóð og Noregur vildu ekki
vera í slíku bandalagi. Hin ríkin
13 hafa hins vegar ákveðið að
taka þetta mál til íhugunar.
Tillögur Parísarráðr,tefnunnar
hafa þegar verið sendar for-
seta og stjórn Bandaríkjanna,
sem síðan leggja þær fyrir þ!ng-
ið. Mun í næstu grein erlenda
yfirlitsins hér í blaðinu verða
rætt um væntanlega afstöðu og
viðhorf Bandaríkjamanna.
(famía Síé
ÍJijja Bíé
Blástakkar
(Blájackor)
Bráðskemmtileg og fjörug sænsk
söngva- og gamanmynd.
Aðalhlutverkin leika:
Skopleikarinn
Nils Poppe,
Annalisa Ericson,
Cecile Ossbahr,
Karl-Arne Holmsten.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Tripeti-Síé
1 leit að
lífshamingjju
(The Bazor.s Edge)
Mikilfengleg stórmynd eftir
heimsfrægri sögu W. Somerset
Maugham, er komíð hefir út
neðanmáls í Morgunblaðinu.
Aðalhlutverk: ,
Tyrone Power
Gene Tierney
Clifton Webb
Herbert Marshall
John Payne
Ann Baxter
Sýnd kl. 5 og 9.
Sala hefst kl. 1.
Inngangur frá Austurstræti.
*
Tja?mrbíé
Frinsessan og
s j ór æninginn
(The Prinsess and the pirate)
Afar spennandi amerísk gam-
anmynd í eðlilegum litum.
Bob Hope
Virginia Mayo
Victor McLaglen
Sýning kl. 5 og 9.
Sími 1182.
Hljómleikar kl. 7.
Sonur
Hróa hattar
Spennandi ævintýramynd
eðlilegum litum.
Cornel Wiide
Anita Lowis.
Sýning kl. 5 og 7.
Kl. 9:
Sýning frú Guðrúnar Brunborg
Englandsfarar.
Stórmynd frá frelsisbaráttu
Norðmanna.
Bönnuð innan 16 ára.

Framsóknarfélag Reykjavíkur
heldur fund í Breiðfirðingabúð í kvöld, og hefst
hann kl. 8,30.
Málshefjendur verða ráðherrarnir
Bjarni Ásgeirsson
og
Eysteinn Jónsson
Félagsmenn ættu að fjölmenna á þennan fund,
því að mörg merk mál verða til umræðu.
Framsóknarmenn, sem eru gestir í bænum, eru
velkomnir á fundinn.
STJÓRNIN.
Námsflokkar
Reykjavíkur
Síðasti ihnritunardagur í dag.
(Innritað verður í Miðbæjarskólanum kl. 5—7 og 8—9 síðd.)

M.s. Dronniff
Alexandrine
Næsta ferð frá Kaupmanna-
höfn verður 27. sept.
Flutningur tilkynnist skrif-
stofu Sameinaða í Kaupmanna-
höfn.
SKIP A AFGREIÐ SL A
JES ZIMSEN
Erlendur Pétursson
Ragnar Jónsson
hæstaréttarlögmaður
Laugavegi 8.
Sími 7752.
Lögfræðistörf og eignaum-
sýsla.
Hestur
leirljós, 7 vetra, spakur, klár-
gengur, mark, ef nokkurt er,
fjöður a. vinstra, tapaðist frá
Króki, Hraungerðishreppi s.l.
vor. Þeir, sem kynnu að verða
hestsins varir eru vinsamlega
beðnir að gera undirrituðum
aðvart.
Bjarni Ólafsson,
Króki.
Atvinna
Nokkrar saumastúlkur geta
fengið atvinnu nú þegar, eða 1.
október.
Saumastofa Henni Ottoson.
Kirkjuhvoli.