Tíminn - 26.09.1947, Blaðsíða 3

175. blað
TlMEVX, föstadagiim 26. sept. 1947
3
MIMINGARORÐ:
GUÐRÍÐUR JÓNSDÓTTIR
frá Bassastöðum
Hinn 24 júlí lézt að heimili
sínu á Hólmavík Guðríður
Jón^dóttir fyrrum húsfreyja á
Bassastöðum í Kaldrananes-
hreppi. Hún var jörðuð 2. ágúst
í kirkjugarðinum á Hólmavík
að viðstöddu fjölmenni.
Guðríður var fædd að Skarði
í Kaldrananeshr. 21. okt. 1873.
Þar bjuggu foreldrar hennar
Jón Arngrímsson og Guðríður
Pálsdóttir. Fluttist hún með
þeim að Svanshóli í sama
hreppi. Dvaldist í foreldrahús-
um þar til hún giftist mánni
sínum. Áskatli Pálssyni, er nú
lifir hana, haustið 1895. Voru
því búin að vera í hjónabandi
nærfelt 52 ár. Á 50 ára hjú-
skaparafmælinu var þeim hald-
ið samsæti af börnum þeirra,
tengdabörnum og nokkrum vin-
um. Sæmd voru þau gjöfum og
þökkuð vel unuin störf.
Af um 50 ára búskap þeirra
Guðríðar og Áskels, bjuggu þau
lengst á Bassastöðum í Kald-
rananeshreppi. Við þá jörð eru
nöfn þeirra tengd. Þar unnu þau
hið afkastamikla og gifturíka
ævistarf. Bjuggu þó lengi sem
leiguliðar aðeins á hálfri jörð-
inni. Þau settu saman bú af litl-
um efnum. Bústofninn því lítill
fyrstu árin, enda þá allhart í
ári hér norður um. Var það því
háttur margra þeirra, er smá
höfðu bú og einyrkjar máttu
teljast, að fara frá heimilum,
einkum vor og haust til afla-
fanga og aðdrátta. Urðu þá
konur einar að annast öll heim-
ilisstörf, eins þau, er til karl-
mannsverka venjulega teljast.
Áskell var dugnaðarmaður mikill
og sat sízt heima þegar betri
ráð voru talin til bjargar. Það
kom þá í hlut Guðríðar að sjá
um heimilisstörfin og annast
um stóran barnahóp, því ómegð
hlóðst ört á þau hjón. Alls eing-
uðust þau 22 börn, 13 komust til
fullorðinsára, 11 eru á lífi og
fjöldi afkomenda. Sú harmsaga
er ekki sögð þegar konan í
strjálbýlinu horfir á dauðvona
barn sitt, getur ekkert að gert,
enga læknishjálp hægt að ná í.
Mætti það telj ast ærin þrekraun
þegar seinasti vonarneistinn
slokknar. Þó Guðríður sál. væri
ein þeirra kvenna, er þetta mun
hafa þurft að reyna, sýndist
starfsþrek hennar lítt láta á
sjá. Lífshyggjan og móðurhug-
urinn vann bug á öllum erfið-
leikum. Starf hennar var mikið
að eiga sinn stóra hlut í að
koma 13 börnum þeirra hjóna,
auk tveggja dótturbarna er þau
tóku til fósturs, til þess þroska,
að verða dugandi fólk og vel
metið í sinni stétt.
Létt mun það hafa lífsbaráttu
þeirra hjóna, að þau höfðu
nokkurn frændstyrk og vin-
sældir allra er til þekktu. Drýgst
dró þó hversu samhent þau voru
um allt það, er heimilinu og
góðri afkomu mátti til bjargar
verða. Gengu þau oft saman að
starfi, eftir því, sem við varð
komið. Deildu þau kjörum svo,
að aldrei varð ágreinings vart.
Höfðu þó bæði nokkuð ríka
skapsmuni.
Aldrei liðu þau skort með
sinn stóra barnahóp. Sjálfsagt
þótti á þeim tímum að gæta alls
sparnaðar og stilla öllum kröf-
um í hóf, þó einfaldari væru, en
nú gerist. Gestrisnin var mikil
á heimili þeirra hjóna, urðu
gestir þess lítt varir þó þröngt
hefði verið í búi, þvi húsfreyja
var ekki naum í tiltektum.
Eftir því sem börnin komust
til þroska yfirgáfu þau foreldra-
húsin og stofnuðu eigin heimili.
Bjuggu þau þó enn, þar til þau
létu af búskap fyrir tveimur
árum og fluttu til Hólmavíkur.
Á seinustu búskaparárum
voru þau Bassastaðahjón kom-
in í allgóð efni. Bættu þau jörð-
ina mjög að húsum og jarða-
boT^im. Voru þá orðin eigendur
að mestum hluta hennar. Búa
nú tveir synir þeirra þar á sjálfs
síns eign. Mest fyrir tilstilli for-
eldra sinna.
Guðríður sál. var meðalkona
að vallarsýn, hispurslaus og
skörugleg í framgöngu, hjálp-
söm og greiðvikin. Ávann sér
ást sinna nánustu, virðingu og
traust annara samferðamanna. s
Guðríður sál. lagðist til hvild- í
ar að loknu miklu dagsverki. !
Barnahópur stór uppkominn. I
Mörg þeirra þegar innt af hendi i
mikið starf. Munu þau öll fús |
til að gera hinum aldna föður
sínum hin óförnu ævispor sem
léttust. Yrði hlutur hans sá, að
eyða því, sem eftir er ævinnar
þar sem þau hjón seinast bjuggu
sér heimili, gæti ég trúað, að
honum yrði stundum reikað með
sjónum innfyrir Hólmavikur-
kauptún. Hinum megin móti
blasa við Bassastaðir með stórt
tún hallandi ofan að fleti fjarð-
arins, umgirt grænum gras-
brekkum í skjóli hárra fella. Er
þá margs að minnast. Þó erfið
væru sporin á stundmn, þá voru
margir sigrar unnir við hlið
hinnar ástfólgnu og traustu
eiginkonu, er hann hefir nú
orðið á bak að sjá.
Matth. Helgason.
Vilhjálmur Jónsson,
Þinghól
80 ára 13. sept. 1947
Vilhjálmur nú aldursárin
áttatíu að baki þér
gæfubros þó gráni hárin
góð í huga minning er.
Ert með konu auðnuríka,
enn sem getur stundað bú.
Vinsæl börn og vinir líka,
viðmót þakka, gleðjast nú.
Hitlers’inni ekki í anda.
Eða Rússum þiggur frá.
íslendingar uppi standa,
yfirráða stefnu sjá.
Stjórnmála á sviði séður,
samvinna með frelsisþrá
fram til sigurs flokk þinn styður,
fastast þegar reynir á.
Heiðarlegur hirðumaður,
hugsunin að færa í lag.
Sinnugur og söngvin glaður
sérð nú yfir liðinn dag.
Guðleg náð í starfi styður
styrk þér veiti aldur hár.
Þína tryggð minn þekkir vinur
þakka fyrir liðin ár.
Páll Guðmundsson
frá Hólmi.
Á víðavangi
(Framhald af 2. síðu)
að trúarhreyfingar, eins og t. d.
Kommúnisminn, heimti að fylg-
ismönnum sínum að trúa því,
sem þeir geta ekki skilið, og
segi þeim þá gjarnan, að sálu-
hjálp þeirra liggi við. Ætli það
muni ekki margir eftir því úr
kverinu sinu, að þar stóð, að á
hvern hátt vissar trúarsetning-
ar ættu sér stað, fengjum „vér
ekki skilið í þessu lífi.“ Því gæti
það þá ekki verið eins með
stærðfræði kommúnismans?
Erich Kástner:
Gestir í Miktagarbi
ur — skrifaði bara örfá orð á þennan lappa. Og ekki
varð henni heldur að segja þér, hvar hana er að finna.
Hvernig lízt þér á svona unnustu?
— Þú þekkir þau ekki, mamma, stundi hann. Manni
getur missýnzt — en ég er viss um, að þau hafa mig
aldrei að ginningarfífli.
— Hvað ætlarðu til bragðs að taka? spurði hún.
Hann stóð upp, tók hatt sinn og frakka.
— Leita að þeim, svaraði hann.
Hún starði forviða á eftir honum.
— Ó, hvað hann er lotinn, stundi hún. Svona lotinn
er hann alltaf, þegar hann er hryggur.
Næstu fimm klukkustundirnar urðu doktor Hage-
dorn ekki neinn leikur. Hann gekk hús úr húsi —
kvaddi alls staðar dyra, þar sem einhver Schulze átti
heima. Það var vonlitil leit. Það var þó fyrir sig, ef
húsbóndinn kom sjálfur til dyranna — þá gat hann
snúið við strax. Þá þurfti hann ekki annað en spyrja,
hvort hann ætti dóttur, sem héti Hildur. En það var
verra viðfangs, þar sem frúin var ein heima.Þá var
honum víða misjafnlega tekið. Hefir maðurinn yðar
verið í Bruckbeuren? spurði hann, ef hlutaðeigandi
Schulze hét Eðvarð. Eigið þér dóttur Heitir hún Hild-
ur? — Það leyndi sér ekki, að fólk hélt, að hann væri
geggjaöur.
í Pragstræti átti einn Eðvarð Schulze heima. Frúin
kom til dyra.
— Jæja — svo hann var í Bruckbeuren, hrópaði hún.
Hann var þó að telja mér trú um, að hann hefði verið
í Magdeburg. Var feit, ruðhærð kvensa með honum?
Hagedorn hristi höfuðið.
— Það er þá ekki maðurinn yðar, sem ég er að leita
að, sagði hann.
— Hvers vegna komið þér þá hingað? spurði frúin
tortryggin. — Nei. vinur sæll — þér hlaupið ekki burt.
Þér verðið hér, þar til Eðvarð kemur heim. Hann skal
fá að svara til saka í áheyrn yðar. Þá hefi ég vitnið
við höndina.
Hagedorn varð að beita aflsmun til þess að sleppa
brott. Hann heyrði skammirnar á eftir sér langt út
á götu.
Hann komst líka í óvænta klípu í Masurestræti. —
Schulze sá, sem þar átti heima, reyndist eiga dóttur,
sem hét Hildur. En hún ‘var því miður ekki heima.
Faðir hennar bauð Hagedorn til stofu.
— Þekkið þér dóttur mína spurði hann.
— Ég veit það ekki enn, sagði Hagedorn vandræða-
lega. Það getur verið — það er ekki víst. Eigið þér
mynd af henni.
— Ég vona, að þið hafið ekki eingöngu kynnzt í
myrkri, svaraði maðurinn.
— Nei — siður en svo, svaraði Hagedorn. Ég ætlaði
bara að vita, hvort dóttir yðar kynni aö vera Hildur
mín.
— Þetta er með öðrum orðum eitthvað meira en
venjulegt daður? sagði Schulze ströngum rómi.
Hagedorn kinkaði kolli.
— Það er gott að heyra, sagði maðurinn. Hafið þér
sæmilegar tekjur? Drekkið þér?
— Nei, sagði Hagedorn — það er að segja: ég er
ekki drykkjumaður. Ég fæ sæmileg laun. Viljið þér
ekki gera svo vel að sýna mér mynd af henni?
Schulze virti hann fyrir sér.
— Ég vona, að þér reiðist mér ekki, þótt ég segi
það, sem mér býr í brjósti, mælti hann. Ég held, að
þér séuð ekki með réttu ráði. — Þarna er mynd af
henni, bætti hann við og benti á stóra mynd, er stóð
á píanóinu.
Myndin var af toginleitri, ólaglegri stúlku. Viðsjált
glott lék um varir hennar, og svo var hún rangeygð.
— Guð minn góður, stundi hann. Þetta er einhver
misskilningur.
Hann ætlaði að hlaupa út, en villtist og hafnaði í
svefnherbergi hjónanna. Þá kom húsbóndinn honum
til hjálpar og opnaði réttu dyrnar.
Hagedorn þeyttist niður stigann í hendingskasti.
Þannig heimsótti hann tuttugu og þrjá menn, sem
allir hétu Schulze. Að því búnu fór hann heim með
sporvagni. Honum lá við örvæntinguu — hann átti
enn fyrir höndum að minnsta kosti fimm daga leit,
ef hann átti að heimsækja alla, er þetta nafn báru.
Og guð mátti vita, hvort það bar nokkurn árangur.
Móðir hans kom hlaupandi á móti honum, er hún
heyrði til hans.
— Hver heldurðu, að hafi komið hingað? hrópaði
hún.
Það birti yfir honum.
— Hildur, sagði hann. Eða þá Eðvarð.
— Þvættingur, svaraði* móðir hans.
— Ég ætla að hátta, sagði hann þreytulega. Ég er
orðinn dauðþreyttur. Ég fæ mér njósnara til hjálpar,
ef ég finn þau ekki næstu daga.
— Háttaðu, drengur minn, svaraði móðir hans, þú
þarft að hvíla þig. Okkur hefir verið gert heimboð í
kvöld. Ég keypti handa þér nýja skyrtu og rautt bindi.

Sparnaður
er svarið gegn verðbólgu og dýrtíð.
Verzlið við kanpfélögin og sparið
þannig fé yðar.
Samband ísl. samvinnufélaga

'ftaitnttöíAðeit i|
Hjón óskast til að sjá um búrekstur í sveit 50 km. < >
frá Reykjavík. Hús öll raflýst og miðstöðvarhiti í o
íbúð. Vélar og bílar fylgja. Til mála getur komið að °
leigja jörð og bústofn gegn afgjaldi í ræktun. '1
<»
Umsóknir sendist í pósthólf 701, Reykjavík. <»
Dráttarvextir
Dráttarvextir falla á skatta og tryggingagjöld ársins
1947 hafi gjöld þessi eigi verið greidd fullu í síð-
asta lagi þriðjudaginn 7. október næstkomandi.
Á það, sem þá verður ógreitt af gjöldunum reiknast
dráttarvextir frá gjalddaga, sem var í janúar s. 1.
að því er snertir fyrri helming hins almenna trygg-
ingarsjóðsgjalds en 31 júlí s. 1. að því er önnur gjöld
snertir.
TOLLSTJÓRASKRIFSTOFAN
Hafnarstræti 5.
r-—-—.—— ---------------—---------—,
AUir ferðamenn og áhugaljósmyndarar
þurfa að skoða
Ijósmynda- og ferðasýningu
Ferðafélags íslands.
Opin frá kl. 11 til 11.
Sláturfélag Suðurlands
Reykjavík Sími 1249. Símnefni: Sláturféiag
Reykhús. — Frystihús.
Aiðarsnðaverksmiðia. — Bjúgnagerð.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niður-
soðiö kiöt og fiskmeti, fjölbreytt úrvcd. Bjúgu og alls
konar áskurö á brauö, mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávaUt nýreykt, viðurkennt fyrir gæði.
Frosið köt alls konar, fryst og geymt í vélfrystihúsi
eftir fyllstu nútímakröfum.
Verðskr&r sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddai
um allt land.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
•4