Tíminn - 02.10.1947, Blaðsíða 3

179. blað
TtMPflV, fimmtndagmm 2. okt. 1947
3
Þióðin má gá að sér
(Framhald af 2. síSu)
— Hver var annars helzt at-
vinna Eyrbekkinga þe&si árin
utan vertíðar?
— Hvað sem var. Sumir voru
í eyrarvinnu, aðrir fóru í kaupa-
vinnu á sumrin eða á skútur,
eða kannske í vegavinnu. Ég
vann eitt sumar við Grímsnes-
vegmn og tvö sumur austur á
Fagradal.
Sigurður Eiríksson regluboði,
faðir biskupsins, hafði stofnað
á Eyrarbakka deild úr sjó-
mannafélaginu Bárunni. Hann
hafði róið hjá mér í Þorláks-
höfn og að hans hvötum gekk
ég í félagið. Ég hafði svo orð á
því á fundi, að þar sem fáir
skútumenn væru á Bakkanum
stæði þessari deild okkar næst
að reyna að bæta kjör eyrar-
vinnumanna. Var svo kosin 7
manna nefnd og gerðum við
samningsuppkast um veturinn.
Þá var Sigurður heitinn Ólafs-
son sýslumaður í Kaldaðarnesi.
Við leituðum álits hans um upp-
kastið. Hann þóttist sjá að hér
væri alvara á ferðum, fór þegar
í stað til Nielsens gamla verzl-
unarstjóra og fékk hann til að
semja strax við okkur.
— En hvað viltu segja okkur
um stjórnmálin?
— Ég kaus fyrst 1892. Þá var
framboðsfundur í Hraungerði.
Þá voru þrír í kjöri: Þorlákur í,
Fífuhvammi, Tryggvi Gunnars-
son og Bogi Melsted. Björn
Kristjánsson kom á fundinn, og
var talið að hann hefði hugsað
til framboðs, en hætt við eftir
að sr. Magnús Helgason hafði
mælt með Boga, skörulega, svo
sem vænta mátti.
Bogi hafði þá sk'rifað ritling
um Framtíðarmál: Akvegakerfi
um Árnessýslu, hafnargerð á
Eyrarbakka, verzlunarmál o. fl.
Hann deildi þar fast á Eyrar-
bakkaverzlun og taldi hana hafa
valdið Sunnlendingum austan
fjalls meiru tjóni en öll Heklu-
gos og náttúrleg óáran.
Nú var kosið upphátt að
loknum ræðum fundarmanna.
Ég greiddi Boga atkvæði.
Við urðum margir samferða
niður Flóann. Þar var Nielsen
gamli meðal annarra. Einu sinni
sagði hann við mig:
„Du er vist glad over at faa
Bogi paa Alting. Nu faar de saa
Luftballoner og alleslags hum-
bug“.
Ég sagðist nú raunar ekki
vita til að Bogi hefði lofað loft-
förum ,en kosið hefði ég hann
og bæri þar einkum tvennt til.
Minn ágæti kennari, Magnús
Helgason, hefði mælt með hon-
um, og auk þess hefði Bogi
skrifað merka grein um málefni
sýslunnar og þar meðal annars
rætt djarflega og rökfast um
.Eyrarbakkaverzlun.
Þá sagði Nielsen gamli:
.„Skal vi ikke stoppe og hvile
Hestene?“
Aldrei lét hann mig gjalda
þessara orða, því að hann þoldi
mönnum að hafa skoðanir.
— Þetta var nú í fyrstu kosn-
ingunum?
— Já. Svo var ég heima-
stjórnarmaður, þangað til upp-
kastið kom 1908. Ég var þá í
vegavinnunni á Fagradal og
heyrði Jón Ólafsson mæla með
uppkastinu á fundi á Eskifirði
og halda því fram, að ef við
fengjum íslenzkan ráðherra
samkvæmt uppkastinu myndi
hann ekki fara að dæmi dönsku
stjórnarinnar og neita vegna
Færeyinga að staðfesta fisk-
veiðasamþykkt, með þeim á-
kvæðum að íslendingar einir
mættu veiða á fjörðum inni. Nú
var einmitt ákvæði um jafn-
rétti Færeyinga og Dana til
veiða í landhelgi I sjálfu upp-
kastinu, svo að ég hugsaði sem
svo, að hér væri nú eitthvað
rotið.
Svo var ég uppfrá þessu í
Sjálfstæðisflokknum gamla,
þangað til íhaldið gleypti hann,
en þá ákvað ég að ganga ekki í
flokk framar. En bezt er mér
Framsóknarflokkurinn að skapi,
því að hann vill efla þann at-
vinuveg, sem lengst og bezt hef-
ir dugað þjóðinni, þó að annars
staðar hafi nú verið meira í
veltu um sinn, og jafnframt vill
hann reisa rönd við fjárdrætti
og yfirgangi einstakra gróða-
manna.
— En segðu mér nú hvað
börnin þín eru mörg.
— Þau voru 8, en tvö þeirra
náðu aðeins 12 ára aldri. Hin
eru: Sr. Árni fríkirkjuprestur,
Ásgeir skipstjóri á Esju, Sigrún,
ekkja Þorláks Bjarnar á Rauð-
ará, Þorkell, vélstjóri á Ingólfi
Arnarsyni, Sigurður Ingi, fram-
kvæmdastjóri Mjólkurbús Flóa-
manna og Þóra Steinunn, kona
Marinós Stefánssonar í Sanitas.
— Þeir vinna ekki allir sömu
störf, synirnir.
— Nei, en ég held að það eina,
sem ég get talið mér til gildis,
án þess að það fari lengra, sé
það, að ég fann fljótt til hvers
strákarnir hneigðust.
Árni var búinn að lesa gömlu
biblíuna mína þrisvar spjald-
anna á milli áður en hann varð
10 ára. í Gerðiskoti átti ég bát-
kænu, sem notuð var við sel-
veiði í Ölfusá og látin var
standa upp í heygarðssundi að
vetrinum. Þá var Ásgeir ofur-
lítill ormur, en ef hann var ekki
í bænum, mátti ganga að hon-
um vísum í bátnum. Þorkel
varð að passa eins og saumnál,
að hann færi sér ekki að voða,
ef hann kom þar sem vélar voru.
Árni fermdi Sigurð Inga og það
varð úr að hann fór í Mennta-
skólann. En veturinn áður en
hann tók gagnfræðapróf fór
hann að hverfa stundum og
einu sinni, þegar ég fann af
honum fjósalykt, þegar hann
kom heim, spurði ég hann hvar
hann hefði verið. — Ég var að
hjálpa til í fjósinu á Rauðará,
sagði hann. Þá sagði ég, að hon-
um væri bezt að hætta við nám-
ið og ráða sig fyrir fjósamann
upp í sveit, en hann kvaðst líka
ætla að láta sér gagnfræðapróf-
ið nægja. Svo fór hann á Hvann-
eyri og síðan í búnaðarháskól-
ann í Kaupmannahöfn.
— Ég held ég geti ekki neitað
mér um að hlaupa með þessa
sögu.
En þú átt langan feril að
baki og margt er breytt frá
æskuárum þínum og léttara fyr-
ir fólki en þá var.
— Samt held ég að fólk sé
ekki miklu ánægðara og sælla
en þá. Þá lögðu flestir metnað
sinn I það að afkasta sem mestu j
•en nú vilja margir gera sem
minnst, og það held ég að geti
ekki orðið farsælt. Þjóðin má
gá að sér, að fara sér ekki að
voða á þeirri leið.
En að endingu vil ég biðja
þig, ef þú lætur eitthvað af
þessu koma í blaðinu, að bera
beztu kveðju og þakkir mínar
til þeirra allra, sem glöddu mig
á áttræðisafmælinu.
yi^linnumit
ibuiclar uorrar vi!) iandiÍ.
^Jdeitik á oLandgrœ&iiusjcd.
ddhrijátoja Jdiappaniú) 2 9.
VinnW iitulletia fyrir
Ttmann.

1
í
V
Y
\
\
4

Erich Kástner:
Gestir í Miklagarði
varðs. Og þá kærði ég mig ekki um að vera lengur undir
þeirra þaki. En veizt þú, hvað varð um Hildi?
Eðvarð svaraði ekki spurningunni, enda voru nú
opnaðar hliðardyr. Eðvarð gerði sér lítið fyrir og skálm-
aði inn í herbergið óboðinn. Hann benti Hagedorn að
fylgja sér eftir. Hann gerði það, þó með nokkurri
tregðu. 1
— A-ha, sagði hann lágt. Þetta er sjálfsagt skrif-
stofa Toblers. Þá kemur hann væntanlega bráðum
sjálfur. — Eðvarð! Þú ætlar þó ekki að setjast á þenn-
an stól. Þetta er auðvitað stóll Toblers — stattu undir
eins upp — áður en hann kemur inn.
En Eðvarð sat sem fastast á stólnum við skrifborðið.
— Setztu einhvers staðar annars staðar, maður, end-
urtók Hagedorn skelkaður. Tobler stórreiðist kannske,
ef hann sér þig sitja þarna. Þetta er hans stóll. Hann
rekur okkur á dyr.
Eðvarð hallaði sér fram á borðið.
— Hlustaðu nú á mig, Fritz, sagið hann. Ég hefi
dálítið á samvizkunni, sem ég ætla að segja þér. Ég
lék dálítið á þig og fleiri þarna í Miklagarði. En nú er
kominn tími til þess að segja sannleikann.
— Hvaða þvættingur er þetta, greip Hagedorn fram
í fyrir honum. Þú gerir mig dauðhræddan. Flyttu þig
undir eins á annan stól, og segðu mér svo, hvað þér
liggur á hjarta. En vertu fljótur að því, því að Tobler
getur komið á hverri stundu.
— Þetta er dálítið skylt þessum stól, sagði Eðvarð.
Ég vil þess vegna sitja hérna meðan ég segi þér, hvernig
í öllu liggur. Svo er nefnilega mál með vexti. . .
En hann lauk aldrei við setninguna, því að nú var
enn drepið á dyr. Þjónn kom inn.
— Kvöldverður hefir verið reiddur fram, herra
leyndarráð, mælti hann.
Hagedon gapti af undrun.
— Hvað er þetta? stamaði hann. Hvað sagði þessi
spjátrungur? Herra leyndarráð?
Eðvarð yppti öxlum.
— Hann lét sig víst ekki muna um það, sagði hann.
Það vantar ekki kurteisina á þessum stað. En ég get
ekki að því gert, Fritz, og þú mátt ekki reiðast mér.
Ég er nefnilega Tobler gamli.
Hagedorn greip um höfuðið á sér.
— Þú Tobler? hrópaði hann. Ert þú miljónamær-
ingurinn. sem þeir héldu, að ég væri? Áttu síömsku
kettirnir að fara í herbergið þitt, og múrsteinarnir í
rúmið þitt?
— Sennilega, sagði Tobler og kinkaði kolli. Dóttir
mín lét þá sem sé vita um komu mína. Svo varð þeim
það á að halda, að þú værir ég. En ég vildi ekki snúa
aftur. Ég vann önnur verðlaun í samkeppninni undir
nafninu Schulze. Skilurðu mig?
Hagedorn hneigði sig virðulega.
— Herra leyndarráð, mælti hann. Fyrst málið er
svona vaxið, verð ég að biðja yrður fyrirgefningar . . .
— Fritz, sagði Tobler. Hvað á þessi framkoma að
þýða. Ég harðbanna svona skrípalæti! Getum við ekki
verið vinir, þó að ég sé ríkur.
— Við erum auðvitað fyrstir að borðinu, sagði Tobl-
er, þegar þeir komu inn í borðsalinn. Kvenfólkinu
verður skrafdrjúgt að venju.
— Já, það er rétt, sagði Hagedorn. Þú átt dóttur.
Hvað er hún orðin gömul.
Tobler hló.
— Hún er komin á giftingaraldur. Hún trúlofaðist
meira að segja fyrir fáum dögum.
— Já, einmitt, svaraði Hagedorn. Má ég óska þér
til hamingju? — En meðal annarra orða — veiztu,
hvar Hildur á heima?
— Hún sagði mér víst aldrei heimilisfang sitt, svar-
aði Tobler. En þér verður ekki skotaskuld úr því að
finna hana, vona ég.
Ég hefi að minnsta kosti gert mér vonir um, að það
mætti takast, svaraði Hagedorn. En ég skal setja ær-
lega ofan í við hana, þegar ég finn hana. Annars held-
ur hún kannske, að hún geti gert það, sem henni sýn-
ist, þegar við erum komin í hjónabandið. Finnst þér
það ekki rétt af mér?
Nú opnaðist hurð, og borði var rennt inn. Það var
gráhærður þjónn, sem ýtti því á undan sér. Allt í einu
leit hann upp.
— Gott kvöld, doktor, sagði hann.
— Gott kvöld, svaraði Hagedorn tómlega.
En svo tókst hann á loft.
— Kesselhuth, hrópaði hann.
— Ó-já, þerra doktor, svaraði þjónninn.
— Og gufuskipafélagið? spurði Hagedorn. forviða.
— Það voru loftkastalar og skýjaborgir, svaraði
Tobler. Þetta er Jóhann, þjónn minn. Ég vildi ekki
fara einn til Bruckbeuren. Hann varð því að vera
gufuskipaeigandi fáeina daga. Honum fór það ágæt-
lega.
— Þó að hlutverkið væri erfitt, sagði Jóhann.
Hagedorn rétti honum höndina.
— Ég vona, að mér leyfist að taka í höndina á yður,
sagði hann.

Sparnaöur
er svarið gegn verðbólgu og dýrtíð.
Verzlið við kaupfélögin og sparið
þannig fé yðar.
Samband ísl. samvinnufélaga
TILKYNNING
frá Fjárhagsráði
Fjárhagsráð vill hér með vekja athygli á því, að
viðtalstími ráðsins verður hér eftir kl. 2—3 e. h.
mánudaga, miðvikudaga og föstudaga.
Fjárliagsráð.
Strætisv. Reykjavíkur
tilkynnir:
Frá og með 1. okt. 1947 ekur heiltíma Sogamýrar-
vagninn, sem hér segir: Um Hverfisgötu, Lauga-
veg, Suðurlandsbraut að Rafstöð og til baka um
Suðurlandsbraut, Breiðholtsveg, Sogaveg, Grensás-
veg, Suðurlandsbraut, Laugaveg, Lækjartorg. Ekið
verður á 60 mín. fresti. Fyrsta ferð kl. 7 og siðasta
ferð kl. 24.
Ath. Burtfarartími frá Rafstöð er alltaf 5
mín. fyrir hálfa tímann.
Ferðir hálftíma Sogamýrarvagnsins breytast þannig:
Um Hverfisgötu, Laugaveg, Suðurlandsbraut,
Grensásveg, Sogaveg, Blesagróf og til baka um
Breiðholtsveg, Langholtsveg, Holtaveg, Suðurlands-
braut, Laugaveg, Lækjartorg. Ekið á 120 min.
fresti. Fyrsta ferð kl. 7,30, siðasta ferð kl. 23,30.
C
Um Hverfisgötu, Laugaveg, Suðurlandsbraut,
Grensásveg, Sogaveg að Bústaðavegi og til baka um
Breiðholtsveg, Langholtsveg, Holtaveg, Suðurlands-
braut, Laugaveg, Lækjartorg. Ekið þannig á 120
mín. fresti. Fyrsta ferð kl. 8,30, síðasta ferð kl.
22,30.
Ath. í þeim ferðum, sem ekið er í Blesagróf,
er burtfarartími þaðan alltaf 5 mín.
fyrir heila tímann.
Frá vegamótum Bústaðavegar og Soga-
vegar fer vagninn alltaf á heilum tím-
um. Síðasta ferð þaðan kl. 24.
TILKYNNiNG
til veiðiréttarcigcnda og voiðimaima. ,,
Athygli veiðiréttareigenda og veiðimanna um
land allt skal vakin á því, að samkvæmt lögum
nr. 112 1941 um lax- og silungsveiði, er vatna-
silungur, annar en murta, friðaður fyrir allri veiði
nema dorgar- og stangarveiði frá 27. sept. til 31.
janúar ár hvert. Samkvæmt sömu lögum er göngu-
silungsveiði aðeins leyfð á tímabilinu frá 1. apríl
til 1. september og laxveiði um þriggja mánaða
tíma á tímabilinu frá 20. maí til 15. september.
Mönnum er óheimilt að gefa, selja, kaupa, þiggja
eða taka við eða láta af hendi lax- og göngusilung
á tímabilinu frá 20. september til 20. maí ár hvert,
nema að sannanlegt sé, að fiskurinn hafi verið
veiddur á lögleyfðum tíma. Brot gegn umræddum
ákvæðum varða sektum.
Veiðimálastjóri.
VINNIÐ ÖTULLEGA AB ÚTBREIÐSLU TÍMANS