Tíminn - 09.10.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
PRAMSÓKNARPLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
RITST J ÓR ASKRIFSTOPUR:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
APGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AU GLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A
Sími 2323
31. árg.
Reykjavík, fimmtudaginu 9. okt. 1947
184. blað
ERLENT YFIRLIT:
Hið nýja bandalag kommúnista
Því vcrður fyrst um sinn aðallega beint gegn
Randaríkjunum og jafnaðarmönnum.
Um fátt hefir veriff rætt meira í heimsblöðunum að undan-
förnu en stofnun hins nýja bandalags kommúnista, sem var
tilkynnt í Belgrad á mánudaginn. Yfirleitt eru dómar blaðanna
á þann veg, að stofnun þessa bandalags tákni aukna áróðurs-
starfsemi Rússa fyrir landvinningastefnu sinni.
Fyrir styrjöldina hafði komm-
únista Alþjóðasambandið aðal-
bækistöð sína í Moskvu og laut
raunverulega yfirstjórn rúss-
neska kommúnistaflokksins í
e'nu og öllu. Stefna sambands-
ins stjórnaðist á hverjum tíma
af utanríkisstefnu Sovétríkj-
anna og kommúnistaflokkarnir
utan Rússiands fylgdu nákvæm-
lega því „einu“, sem þeir fengu
frá bækistöðvunum í Moskvu.
„Línan“ var mjog mismunandi
eftir utanríkisaðstöðu Rússa í
það og það skiptið og vakti það
oft ekki litla kátínu, hve fljótir
kommúnistaflokkarnir voru að
sveiflast til og breyta um bar-
áttuaðferðir eftir því, hvernig
vindur'nn blés í Moskvu. Annað
Veifið voru þeir látnir heyja
aðalbaráttu sína gegn jafnaðar-
mönnum, þar sem þeir voru
„aðalstoð og stytta auðvalds-
ins“, en hitt veifið voru þeir
látnir leggja aðaláherzlu á „sam
fylkingu“ við jafnaðarmenn.
Seinasta verkefni Alþjóðasam-
bandsins var að fyrirskipa
kommú|ni,c<tunum að lofsyngja
griðasáttmála Rússa við þýzka
nazismann eftir að þeir höfðu
verið látnir um alllangt skeið
boða vægðarlausa baráttu gegn
nasismanum! Þeir hlýddu þessu
eins og öðru. Þannig breyttist
stefna þeirra sitt á hvað, nema
að því eina leyti, að þeir þreytt-
ust aldrei á því að lofa rúss-
nesku einræðisstjórnina.
Nokkru eftir, að styrjöld
Rússa og Þjóðverja hófst, var
því lýst yfir í Moskvu, að Al-
þjóðasamb. kommúnista hefði
ver'ð lagt niðúr. Margir töldu
þetta þó aðeins formsatriði, sem
væri gert í þeim tilgangi að
leyna því, að Rússar hefðu
skipulagt áróðursstarfsemi. í
löndum bandamanna sinna. Öll
sólarmerki virtust líka sanna,
að kommúnistaflokkarnir héldu
áfram að fylgja fyrirskipunum
frá Moskvu. Stefna þeirra hélt
áfram að mótast af utanríkis-
afstöðu Rússa, eins og hún var
hverju sinni, og breytingar þær,
sem urðu á henni, fylgdust
jafnan að hjá öllum flokkunum.
Stofnun hins nýja bandalags nú
virðist staðfesting á því, að
þetta hafi verið rétt. Jafnframt
virðist hún merki þess, að
kommúnistuflokkunum sé ætlað
að ganga ákveðnara og rót-
tækara til verks en að undan-
förnu.
Ávarp það, sem birzt hefir
frá hinu nýja bandalagi, virð-
ist sýna, að því sé einkum ætl-
að að berjast gegn tveimur
„erkióvinum“. Annar þeirra eru
Bandaríkin, sem Rússar telja
nú aðalkeppinaut sinn á sviði
heimsmálanna og eina stórveld-
ið, sem sé þess megnugt að
halda landvinningastefnu
þeirra í skefjum. Hinn erkió-
vinurinn eru jafnaðarmanna-
flokkarnir, sem eru aðalkeppi-
nautar kommúnistaflokkanna,
og koma þá vitanlega í fyrstu
röð jafnaðarmannaflokkarnir í
Bretlandi og Frakklandi. Stofn-
un hins nýja alþjóðabandalags
kommúnista mun ekki sízt
tákna harðari baúáttu þeirra
gegn jafnaðarmönnum.
Stofnendur hins nýja alþjóða-
bandalags kommúnista eru níu
kommúnistaflokkar eða flokk-
arnir í Rússlandi, Ítalíu Frakk-
landi, Júgóslavíu, Búlgaríu,
Pólland;, Rúmeníu Tékkóslóva-
kíu og Albaníu- Óvíst er enn,
hvort ráðlegt þykir að taka
kommúnistaflokka fieiri landa
í bandalagið fyrst um sinn, þar
sem það gæti spillt vígstöðu
þeirra he!ma fyrir. En vafalaust
verður þeþ»i þó stjórnað af
sömu yfirstjórn og þeim flokk-
um, sem verða formlega í
bandalaginu.
Aðseturstaður hins nýja
bandalags verður fyrst um sinn
í Belgrad. Hefir þótt vænlegra
til að blekkja, að hafa aðal-
bækistöðvarnar þar en í Moskvu.
En hin raunverulega yfirstjórn
verður vitanlega þar. Sú yfir-
stjórn mun ráða öllu um starf
kommúnistaflokkanna. Það má
nefna sem dæmi um hin al-
geru yfirráð gamla Alþjóða-
sambandsins, að þegar deilur
komu upp í kommúnistaflokkn-
um hér, var því falið að skera
úr og samkvæmt úrskurði þess
var nokkrum mönnum vikið úr
flokknum.
Vélar A. 0. A.
liafa flutt 1887 tslend-
inga til landsins oý frá
í sumar
íslendingar hafa ferðast
mikið á sumri því, sem nú er
á enda, hér inanlands, en þó
engu síður til annarra landa,
bæði austan hafs og vestan.
Hjá skipafélögum, er hingað
hafa siglt, hefir hvert far-
þegarúm verið fullskipað í
allt sumar. Sama má segja
um flugfélögin, er annazt
hafa fólksflutninga milli
landa, bæði erlend og inn-
lend.
Samkvæmt upplýsingum, er
blaðið hefir fengið frá flugfé-
laginu American Overseas Air-
lines, en það hefir haft far-
þegaflug um ísland síðan í
marzmánuði síðastliðnum milli
New York og Norðurlanda, hef-
ir það félag eitt flutt 339 ís-
lenzka farþega héðan til New
York frá því í marz til 1. októ-
ber. Á sama tíma hefir félagið
flutt 349 íslenzka farþega að
vestam og hingað.
Til Norðurlanda hefir félagið
flutt á sama tíma 709 íslend-
inga, en 490 frá Norðurlöndum
og heim. Auk þess hafa Flugfé-
lag íslands og Loftleiðir h.f.
flutt mörg hundruð íslendinga
til Norðurlanda og Vestur-
Evrópu.
Skemmtun Fram-
sóknarmanna
hefst kl. 8,30 stundvíslega í
Mjólkurstöðinni n. k. föstu-
dagskvöld. — Pantaðir að-
göngumiðar sækist fyrir kl. 5
á föstudaginn. — Þá er fólki
enn bent á að mæta stundvís-
lega að spilaborðunum. Fram-
sóknarfólk er velkomið meðan
húsrúm leyfir.
Fyrir nokkru síðan geysaði ógurlegur fellibylur á Flóridaskaga og við Mexíkóflóann. Fellibylur þessi sópaði
húsum um koll, drap fólk og skemmdi gróðurlönd. Ógurleg flóðbylgja reis og gekk langt á land upp. Tjónið af
fellibylnum nam mörgum miljónum dollara. — Á myndinni hér að ofan getur að Iíta, hvernig pálmatrén
liggja þverbrotin á götunum í einum tenum á Flóridaskaganum eftir fellibylinn. —
Sæsíminn til
Vestmannaeyja
slitinn
í gær var algerlega síma-
sambandslaust við Vest-
mannaeyjar. Hafði sæsíminn,
er ilggur milli lands og eyja,
slitnað.
Sæsíminn til Eyja eru tveir
strengir. Þann 27. f. m. slitnaði
annarr strengurinn. Var hafin
við verð á honum, en áður en
henm var lokið, slitnaði hinn
strengurinn einnig þann 4. þ.
m. Ektý" er vitað með vissu hvað
valdið hefir þessu sliti á strengj
(Framha'd d 4. eWk )
Kona finnst ör-
end á götu
Samvinnutryggingarnar hafa náð
miklum og skjótum vinsældum
Erlemlur Einarsson forstjóri segir frá.
Um seinustu mánaðamót var eitt ár liðið frá því, að samvinnu-
tryggingarnar tóku til starfa. Á þessu eina ári hefir félaginu
orðið mikið ágengt, þótt enn vanti mikið á, að tryggingamál
almennings séu komin í æskilegt horf. í tilefni þessa starfsaf-
mælis hefir tíðindamaður blaðsins hitt forstöðumann Samvinnu-
trygginganna, Erlend Einarsson, að máli og spurt hann um
starfsemina.
Samvinutryggingarnar, sem félag Rangæinga, Kaupfélag
eru gagnkvæm tryggingastofn- Dýrfirðinga, Kaupfélag Borg-
un, voru stofnaðar að tilhlutun firðinga, Kaupfélag Ska^firð-
Sambands íslenzkra samvinnu- inga og Kaupfélag N.-Þingey-
félaga og starfa að nokkru leyti
á vegum þess. Hefir hér nýr og
þýðingarmikill þáttur bætzt við
samvinnustarfsemina í landinu.
Samvinnutryggingafélög
erlendis hafa dafnað vel.
Hjá öðrum þjóðum, sem
lengra eru komnar en við á
sviði tryggingamálanna, hafa
verið starfandi samvinnutrygg-
ingar í mörg ár með mjög góð-
um árangri. Enska samvinnu-
tryggingarfélagið, Co-operative
Insurance Society, var stofnað
árið 1867, og er það nú eitt
stærsta tryggingarfélag Breta.
Svíar stofnuðu sitt samvinnu-
tryggingarfélag árið 1908, og er
það nú í sumum greinum
stærsta tryggingarfélag Svía.
Góð byrjun.
Samvinntryggingarnar ís-
lenzku hafa aðeins starfað í
eitt ár og er því lítil reynsla
fengin. En á þessu eina ári hefir
þetta félag fengið meiri iðgjöld,
miðað við fólksfjöldann í land-
inu, en nokkurt annað sam-
vinnutryggingarfélag. Margt
bendir því til, að þetta nýja ís-
lenzka tryggingarfélag ætli ekki
að verða eftirbátur samvinnu-
tryggingarfélaga í öðrum lönd-
um. Sannleikurinn er líka sá,
að íslenzka þjóðin er gædd anda
samvinnunnar í ríkum mæli,
þótt enn sé ekki búið að leita
úrræða hennar á öllum sviðum
þjóðlífsins.
Við byrjuðum með bruna-
tryggingar og síðan sjótrygg-
ingar. — Bifreiðatryggingar
hófust eftir s.l. áramót. Kaup-
félögin hafa aðallega gegnt um-
boðsstörfum fyrir samvinnu-
tryggingarnar. Meðal þeirra fé-
laga, sem bezt hafa gengið fram
i að safna tryggingunum eru:
Kaupfélag Skaftfellinga, Kaup-
Erlendur Einarsson
framkvæmdastjóri
Samvinnutrygginganna.
inga. Þá hefir K.E.A. opna Vá-
tryggingarskrifstofu vegna sam-
vinnutrygginganna, og má
vænta mikils árangurs frá því
umboði.
Á fyrsta starfsárinu voru gef-
in út: á fjórða þúsund bruna-
tryggingarskírteini og námu ið-
gjöldin af þeim skírteinum kr.
823.000,00. Um 2000 bifreiða-
tryggingarskírteini, iðgjöld kr.
920.000,00 og um 1500 sjótrygg-
ingarskírteini, iðgjöld af þeim
kr. 800.000,00. Samanlögð ið-
gjöld námu því rúmlega 2!/2
milljón króna.
Tjón á árinu hafa verið lítil,
og því útkoman mjög góð þetta
fyrsta starfsár.
Tíð bifreiðaslys.
Bifreiðaslys eru þó orðin svo
tíð hér á landi, að slíkt mun
vart þekkjast í öðrum löndum,
miðað við fólksfjölda. — Kem-
ur þar margt til greina. í fyrsta
lncri hirm mikli finldi hiln spm
hér ei. í öðru lagi vegirnir og
göturnar, sem eru allt of þröng-
ar fyrir þessa miklu umferð. í
jþriðja lagi vöntun á umferða-
'merkjum og þá sérstaklega
, ljósamerkjum, í fjórða lagi hér
í Reykjavík hinir háu múrvegg-
ir, sem steyptir eru í kringum
hús og meðfram götum og blinda
þar með horn og krossgötur. —
Þyrftu þeir, sem skipuleggja, að
taka meira tillit til umferðar-
málanna.
Samvinnutryggingar hafa orð-
ið til þess fyrst allra íslenzkra
tryggingarfélaga að taka upp
nýtt skipulag á bifreiðatrygg-
ingum. Eru þær með því sniði,
að þeir bifreiðaeigendur, sem
(Framhald á 4. siðu)
Um kl. 3,30 í gærdag fannst
kona örend í Ingólfsstræti í
Reykjavík. í gær var ekki kunn-
ugt um nafn konunnar, en lík-
skoðun fer væntanlega fram í
dag og fæst þá úr því skorið
hvert banameinið hefir verið.
Þegar lögreglan kom á vett-
vang lá konan á götunni og
blæddi úr vitum hennar. Mun
hún hafa gengið nokkurn spöl
blæðandi, áður en hún féll til
jarðar.
Lík konunnar var flutt í
sjúkrahús samstundis, þar sem
það verður skoðað af læknum
í dag. Frekari upplýsingar gat
götulögreglan ekki gefið um at-
burð þennan í gær.
Miklar framkvæmdir á félags-
svæöi Búnaðarsamb. Aust.-Hún.
líaMcinu Pétnrsson bóndi á Gunnsteinsstöð-
um segir fra.
Á síðari árum hafa orðið margvíslegar framkvæmdir hjá bún-
aðarfélögum og búnaðarsamböndum víðsvegar um landið. Sam-
böndin hafa eignast ný tæki og fleiri menn með sérþekkingu á
málum þeim, er búnaðarsamtökin beita sér fyrir, hafa bæzt
í hópinn.
Hafsteinn Pétursson bóndi að
Gunnsteinsstöðum og formaður
Búnaðarsambands Austur-Húna
vatnssýslu hefir dvalið hér í
bænum nokkra daga. — Tíminn
hefir haft tal af Hafsteini og
innt hann eftir ýmsu varðandi
búnaðarsambandið og byggð-
arlag hans.
Hefir Búnaðarsamband Aust-
ur-Húnavatnssýslu ekki viðað
að sér nýjum jarðræktartækj-
um á siðustu árum?
— Á vegum Búnaðarsam-
bandsins, .segir Hafsteinn, eru
reknar fjórar beltisdráttarvélar.
I í Búnaðarfélagi Bólstaðarhlíð-
arhrepps er auk þess ein til við-
bótar.
Þessar jarðyrkjuvélar eru af-
kastamiklar, en þær eru mjög
maf.'gbroV.nar og þurfa mikið
viðhald. Það gerir rekstur þess-
ara véia einna erfiðastan, hversu
erfitt er að fá varahluti til við-
halds þeim. Það hefir lengi
verið áhugamál mitt, að samtök
bænda í ræktunarmálum, sem
öðrum, yrðu sem sterkust og
gætu tryggt í framtíðinni, að
alltaf væru til þau tæki í sveit-
unum, sem kröfur hvers tíma
teldu nauðsynleg.
í sambandi við rekstur jarð-
yrkjuvélanna tel ég eitt atriði
varhugavert, en það er að vinna
?é seld svo ódýrt, að tækin geti
ekki haldið við stofninum. •—
Ef þannig er á málum haldið,
er hætt við að þessi tæki, sem
samtök bænda hafa nú eignazt,
gangi úr sér og verði ekki end-
urnýj uð.
Verkfæranefnd rikisins á að
sjá um þetta og þyrfti hán
nauðsynlega að gefa út leið-
bein'ngar með sérstöku tilliti
til hins nýja og aukna véla-
kosts. Búnaðarsambandið hefir
eina skurðgröfu á leigu f rá
Vélasjóði ríkisins og hefir fest
kaup í annarri, sem nú er til
afgreiðslu í Ameríku, ef gjald-
eyrir fæst fyrir hana, en leyfi
er fyrir hendi frá Nýbygginga-
ráði.
Hvað um byggingar á sam-
bandssvæðinu?
— Búnaðarsambandið hefir
stofnað byggingasamtök, sam-
kvæmt lögum um byggingasam-
þykktir í sveitum. Þetta álít ég
mikilsvert nýmæli, sem nauð-
synlegt er að mæti þeim skiln-
ingi hjá bændum og stjónar-
völdum, að það geti prðið til al-
(Framhald á 4. sUSu)