Tíminn - 09.10.1947, Blaðsíða 3
184. blað
TÍMIM, fimmtndasiim 9. okt. 1947
3
MEVNUVGARORÐ:
Eggert G. Waage
bóndi að Lltla-Kroppi.
1. júlí 1867 — 12. maí 1947.
síðan til æviloka. Fjárhagur
þeirra var jafnan í góðu lagi,
þrátt fyrir allmikla fjölskyldu.
Sex voru börn þeirra. Náðu þau
öll fullorðins aldri, fjórar dætur
og tveir synir. Auk þess annað-
ist Eggert móður sína aldraða,
meðan hún lifði. Þrátt fyrir það
Eggert bóndi á Litla-Kroppi
lézt síðastliðið vor. Vil ég ekki
láta hjá líða að minnast gam-
als granna og góðs vinar. Eggert
fæddist á Snartarstöðum í
Lundarreykjatdal 1. júll 1867.
Þar bjuggu þá foreldrar hans,
Guðmundur Magnússon Waage
og Sigríður Árnadóttir. Þau hjón
voru komin af atgjörvisfólki í
allar ættir.
Faðir Guðmundar, Magnús
Waage, var sonur hins orðlagða
hraustmennis, Jóns Daníelsson-
ar, bónda í Stóru-Vogum á
Vatnsleysuströnd. En kona
Magnúsar og móðir Guðmund-
ar var Guðrún Eggertsdóttir
prófasts í Reykholti, Guð-
mundssonar. Var Guðmundur
Waage alinn upp að nokkru
leyti í Reykholti hjá afa sinum
Eggerti prófasti og bar Eggert á
Litla-Kroppi nafn hans.
Sigríður, móðir Eggerts var af
hinni alkunnu Kalmanstungu-
ætt. Förðurbræður hennar voru gat hann keypt bújörð sína án
þess að skulda svo nokkru næmi.
Annaðist hann bú sitt af einhug
og kostgæfni og hlífði sér hvergi
við öllu því striti, er því var
samfara. Á mannamótum var
þeir Einarssynir, Halldór sýslu-
maður í Höfn í Melasveit og
Magnús hreppstjóri á Hrafna-
björgum, hinn stóri og sterki.
En meðal s^stkina Sigríðar var
Þorsteinn Árnason, bóndi á hann óádeilinn og hélt sér lítið
Hofstöðum í Hálsasveit. Hefi ég fram, en sakir hans karlmann-
áður minnzt hans og sona hans, íega vaxtarlags og hetjulegs yf-
Jóns bónda á Úlfsstöðum og irbragðs vakti hann á sér at-
Árna bónda á Brennistöðum. hygli, og það svo, að hugsanlegt
Læt ég þetta nægja til að sýna, var, að þar stæði einn af köpp-
að Eggert var kominn af sterk- Um fornaldarinnar endurbor-
um stofnum. inn. Ekki var skapgerðin heldur
Það þótti glæsilegur ráðahag- ólík þeirra. Hann var heitur í
ur, þegar Guðmundur Waage anda, skapstór og þoldi illa, líkt
fastnaði sér Sigríði Árnadóttur 0g Gunnar á Hlíðarenda, að á
frá Kalmanstungu og reisti bú Sér væri troðið.
á eignarjörð sinni, Snartarstöð-
um í Lundarreykjadal.
Þótt Guðmundur Waage væri
bæði greindur og víkingur til
verka, fór búskapur hans mjög
úrhendis. Hann hafði tekið
aflaföng úr sjó eins og faðir
hans og forfeður, en kunni eigi
tök á þeirri árvekni, sem land-
búnaðurinn krefst, ef vel á að
fara. Synir þeirra hjóna voru
þrír. Hétu þeir Magnús, Árni og
Eggert, var hann þeira yngstur.
Snemma voru þeir bræður all-
ir stórir og gjörvilegir og það svo,
að af bar. Það var áhyggjuefni
frændum og vinum þeirra
Snartarstaðahjóna, að efnahag-
ur þeirra var svo þröngur, að
þau gátu eigi veitt sonunum það
uppeldi, sem fullnægt gæti þeim
mikla þroska, sem í þeim bjó.
Allir urðu þeir bræður að yfir-
gefa foreldrahús innan við
En hlýja, góðvild og mannúð
voru þeir eiginleikar, er dýpztar
rætur áttu í skapgerð Eggerts.
Munu allir þeir, sem voru á
barns- og unglingsárum á veg
um hans eða í nágrenni við
hann, geyma mynd hans í ljúfri
minningu. Og aldrei mun Egg-
ert hafa stigið svo fæti inn fyrir
dyr hjá grönnum sínum, að
hann bæri ekki með sér ein
hverja birtu í bæinn. Um það
get ég bezt borið eftir þvi nær
hálfrar aldar nábýli.
Eggert missti konu sína 13.
maí 1923. Eftir það bjó hann
með börnum sínum, þar til fyrir
fáum árum, að hann lét bú sitt
og jörð í hendur Guðmundar,
sonar síns, og konu hans, Svein
borgar Jóntdóttur. Vinnujirek
hans var þá mikið tekið að
dvína eftir marga og langa. erf-
fermingaraldur og bjargast á iðisdaga, en þó bar hann vel
éigin spýtur. Var það harður, eiiina- Beinn og staflaus gekk
en að sumu leyti hollur skóli, j hann °S gsetti kinda sinna með
því að vel lærðu þeir til allra
hinna venjulegu sveitaverka.
Þegar Eggert hafði náð full-
um þroska, var hann talinn
bæði hagur og stórvirkur, svo
að af bar. Þóttist hver sá bóndi
heppinn, sem fékk að njóta
verka hans.
Árið 1897 kvæntist Eggert
Ólöfu Sigurðardóttur frá Stóra-
Kroppi. Hann var þá orðinn
sæmilega efnum búinn, því að
hann hélt verkalaunum sinum
vel til haga og var sparsamur á
fengið fé.
Ólöf var hög á hendur og bú-
kona, eins og hún átti kyn til.
Sigurður, faðir hennar, var al-
bróðir Vigdisar, móður Jóns
Hannessonar í Deildartungu og
þeirra systkina.
Þau hjón byjuðu búskap á
hálflendu Hreðavatns, en fluttu
þaðan næsta vor 1898 að Litla-
Kroppi, þar sem þau dvöldust
áttatíu ár að baki og las bækur
sér til gagns og gleði
Með Eggert að Litla-Kroppi
er fallinn í valinn eii»n af þeim
sterku stofnum, sem gefið hafa
borgfirzkri bændastétt svipmót
drenglyndis og hreysti.
Vil ég að síðustu kveðja minn
kæra félagsbróður með þessu
erindi úr ljóðum Matthíasar
Jochumssonar.
Dæm svo mildan dauða
drottinn, þínu barni
eins og léttu laufi
lyfti blær frá hjarni,
eins og lítill lækur
Ijúki sínu hjali,
þar sem lygn I leynl
liggur marinn svali.
Kristleiíur Þorsteinsson.
A. J. Cronin:
Þegar ungur ég var
Fyrsti htuti
„Þú ert kominn í þetta aftur, Murdoch!“
Mamma gat ekki að sér gert — hún varð að láta van-
þóknun sína í ljós. — Svo tók hún utan um handlegginn á
mér og færði mig nær piltinum.
„Þetta er Róbert,“ sagði hún.
Murdoch hélt áfram að glápa aulalega á mig. Bak við
hann var græn og slétt garðflötin og snúrustaurarnir, á
aðra hlið honum falleg blómabeð, á hina steinahrúga, er
úðað hafði verið yfir skordýraeitri til þess að tortíma snigl-
unum, sem sóttu á garðinn. Pilturinn velti lengi vöngum. —
Loks tókst honum að koma orðum að hugsunum sínum.
„Jæja, jæja. — Svo þetta er þá hann — loksins.“ sagði
hann mjög hátíðlega.
Mamma kinkaði kolli, og það færðist aftur sorgarblær
yíir augnaráð hennar. í næstu andrá rétti Murdoch fram
stóra, molduga og sprungna hönd sína.
„Mér þykir vænt um að sjá þig hér, Róbert“, sagði hann.
„Þú getur reitt þig á mig“.
Svo sneri hann sér að mömmu.
„Það voru þessi blóm, mamma," sagði hann. „Þau kostuðu
ekki neitt. Það í gróðrarstöðinni gaf mér þau“.
„Láttum það gott heita,“ sagði mamma og sneri sér til dyr-
anna. „Þú verður bara að þvo þér, áður en pabbi þinn
kemur heim. Þú veizt, hvernig honum fellur að sjá þig
slæpast hérna út í garðinum.“
„Ég er að verða búinn. Ég kem eftir fáeinar mínútur.“
Svo gerði hann sig líklegan til þess að krjúpa aftur niður
í moldina, leit þó við einu sinni enn og kallaði á eftir okkur
mömmu um leið og við hypjuðum okkur inn:
„Ég setti kartöflupottinn yfir.“
Við fórum gegnum áhaldakompuna inn í eldhúsið, sem
var búið, þungum og óþægilegum Tau'öViðarhúsgögnum
eins og setustofa. Veggirnir voru fóðraðir með köflóttum
og upplituðum pappír, og úti i horni var klukka, sem
skrönglaðist áfram með miklum hávaða. Mamma sagði mér
að setjast. Sjálf byrjaði hún á því að taka hina löngu
prjóna sína úr hattinum. Hún stakk þeim upp í sig og
japlaði dálítið á þeim meðan hún braut saman slæðuna.
Síðan nældi hún slæðuna aftur á hattinn og hengdi hann
ásamt kápu sinni upp krók, er tjaldað hafði verið fyrir.
Loks tók hún bláa svuntu, sem hékk bak við hurðina, lét
hana á sig og byrjaði að ganga fram og aftur um eldhús-
gólfið. Hún kunni sýnilega miklu betur við sig með svunt-
una. Ég sat sem steinrunninn á hrosshársstól við eldavélina,
þorði varla að anda í þessu annarlega húsi. Mamma leit
við og við til mín, milt og hughreystandi.
„Nú förum við að hugsa um matinn, drengur minn,“
sagði hún. „Við borðum aðalmáltíðina í kvöld — ég hefði
verið að heiman í allan dag. Nú kemur pabbi bráðum heim,
og þá verður þú að hleypa í þig kjarki, því að þú mátt ekki
láta hann sjá, að þú sért að gráta. Hann hefir líka tekið
sér þetta nærri. Og það er svo margt, sem veldur honum
áhyggjum — það er ekki svo lítil ábyrgð, sem fylgir þessu
starfi, sem hann hefir hjá bænum. Kata, hin dóttir mín,
getur líka komið heim á hverri stundu. Hún er skólakenn-
ari . . En móðir þín hefir líklega sagt þér það allt. . .“
Varir mínar titruðu, því að gráturinn var í þann veginn
að yfirbuga mig. En mamma hélt áfram masi sínu.
„O-já já — ég veit vel, að það er ekki neitt gaman að
standa svona andspænis allri fjölskyldu móður sinnar í
fyrsta skipti, jafnvel þótt svona stór drengur eigi í hlut.
Og ég er ekki enn búin að telja allt fólkið“. Hún leit til mín
og reyndi að fá mig til að brosa. — „Það er nú til dæmis
Adam, eldri sonur minn — mesti atorkupiltur. Hann vinn-
ur hjá tryggmgarfélagi í Winton og býr þess vegna ekki
heima. En hann heimsækir okkur eins oft og hann getur,
Svo er það móðir pabba. . . Hún er sem stendur úti á landi
hjá kunningjum sínum — en hún er vanalega um það bil
hálft árið hjá okkur. Og loks er það pabbi minn, sem alltaf
er hjá okkur — hann er langafi þinn“.
Þetta langa ættingjatal var búið að gera mig alveg ringl-
aðan. En nú brosti hún til mín aftur — blítt og hughreyst-
andi.
„Það eiga ekki allir drengir langafa, skal ég segja þér,“
sagði hún“. Þú getur verið hreykinn af því að eiga langafa.
En þú getur látið það nægja að kalla hann afa — það er
styttra, og við köllum hann það öll. Þú skalt fá að færa
honum matinn, þegar ég er búin að skammta honum. Þú
slærð tvær flugur í einu höggi — heilsar upp á hann og
’ tekur af mér snúning.“
Hún hafði látið á borðið diska handa fjórum meðan hún
masaði við mig, og nú dró hún fram japanskan bakka,
gljásvartan og ílangan með rauðri rós í miðju. Á hann
lét hún röndóttan skeggbolla, er hún hellti í tei, og lítinn
disk með þremur brauðsneiðum og dálítilli slettu af ávaxta-
mauki. Ég fylgdist með hverju handtaki hennar.
„Borðar afi ekki hérna niðri?“ spurði ég loks loðinni
röddu.
Það virtist koma dálítið á mömmu.
„Nei,“ sagði hún svo. „Hann hefir herbergi út af fyrir sig.“
Svo rétti hún mér bakkann. „Heldurðu, að þú getir borið
þetta? Alla leið upp á efstu hæð? Rektu þig nú samt ekki á“
Sparnaður
er svariS ^ega verSbólgu og dýrtíS.
Verriil viS kanpfélögin og spariS
þaauúg fé ySar.
Samband ísi. samviimufélaga,
Li
Nokkrar góBar bækur
Nú fara kvöldin að lengjast. Þá
er gott að hafa góða bók við höndina.
sem hægt er að grlpa til. Lítið yfir
eftirfarandi skrá. Þar eru margar góð-
ar og ódýrar bækur:
Alpaskyttan, eftir H. C. Andersen. 8,00.
Á föi num vegi, sögur eftir Stefán
Jónsson. 8,50.
Á valdi hafsins, sögur eftir Jóhann
Kúld. 15.00.
Anna Farley, skáldsaga. 8.00.
Björnstjerne Björnsson, minningarrit.
1,00.
Brezk ævintýrii handa börnum og
unglingum, skreytt myndum. 12.50.
Daginn eftir dauðann. 2.50.
Davið og Dína, skáldsaga. 30.00, 42.00.
Dalalíf, eftir Guðrúnu frá Lundi. 20.00,
30.00.
Dragonwick, skáldsaga, 15.00.
Duglegur drengur, 12.00.
Dýrasögur, eftir Bergstein Kristjáns-
son, 5.00.
Frændlönd og heimahagar, eftir Hall-
grír/ Jónasson, 20.00.
Glens og gaman, eftir Þorlák Einars-
son frá Borg, 12.50.
Gráa slæðan, skáldsaga, 8,00.
Grímur Thomsen, eftir Thoru Frið-
riksson, 10.00.
Hafið bláa, saga eftir Sigurð Helgason,
25.00.
Hitt og þetta, eftir Guðrúnu Jóhanns-
dóttur frá Brautarholti, 10.00.
Hjartarfótur, Indiánasaga, 14.00.
Horfin sjónarmið, eftir James Hilton,
skáldsaga, 30.00.
í leit að lífshamingju, eftir Somerseth
Maugham, 10.00.
ísl. þjóðsögiu- og sagnaþættir, valið
hefir og skráð Guðni Jónsson
magister, 12.50.
Kímnisögur, eftir Þorlák Einarsson
frá Borg, 12.50.
Kristín sviadrottning, ævisaga, 32.00.
Kveðið á glugga, eftir Guðmund Dan-
íelsson, 20.00.
Liðnir dagar, eftir Katrínu Ólafsdótt-
ur Mixa, 20,00, 30.00.
Lifendur og dauðir, eftir Karl Bendir,
12.50.
Lifendur og dauðir, eftir Karl Bender.
Lokuð sund, eftir Matthías Jónasson,
20.00.
Læknir kvennahælisins, Helgi Valtýs-
son þýddi, 15,00.
Minningarrit Thorvaldsensfélagsins,
25.00.
Nýjar sögur, eftir Þóri Bergsson, 55.00.
Raddir úr hópnum, sögur eftir Stefán
Jónsson, 20.00.
Rauðskinna, Jóns Thorarensens.
Sagnakver Odds á Eyrarbakka, 12.00.
Saratoga, eftir E. Ferber, 10.00.
Sálin hans Jóns míns. Kvæði Davíðs
með gullfallegum myndum eftir
Ragnhildi Ólafsd. 18.00.
Svart vesti við kjólinn, eftir Sigurð
Gröjadal, 22.00.
Sögulegasta ferðalagið, eftir Pétur
Sigurðsson, 12.00.
Völuspá, eftlr Eirík Kjerúlf, 50.00,
60.00.
Það f/nnst gull í dalnum, eftir Guð-
mund Daníelsson, 20.00.
Þráðarspottar, eftir Rannveigu K. G.
Sigurbjörnsson, 4.50.
Ævintýri æsku minnar, eftir H. C.
Andersen, 7.50.
Sagnaþættir Gísla Konráðssonar,
15.00.
Virkið í norðri, eftir Gunnar M.
Magnússon, 100.00.
Dr. Charcot, eftir frk. Thoru Friðriks-
son, 15,00.
Olgeirs rímur danska, eftir Guðm.
Bergþórsson, 70.00.
Wasseil iæknir, eftir James Hilton
12.0(>.
íslenzk fyndni, 11. hefti, 12,00.
Bókaverzlun ísafoldar
Ford-vörubifreiðar
Tvær til þrjár nýjar Ford-vörubifreiðar óskast
til kaups nú þegar.
Upplýsingar í síma 6616 frá kl. 6—7,30 næstu
daga.
Reyk j avíkurf lug völlur.
Staða aðstoðar-
læknis á Kleppi
er laus til umsóknar frá 10. nóv. n. k. Launakjör
samkvæmt launalögum. Til þess er ætlazt, að að-
stoðarlæknirinn starfi jafnframt við lækningastöð
spítalans, ef til kemur.
Umsóknir á samt upplýsingum sendist til skrif-
stofu ríkisspítalanna í Fiskifélagshúsinu fyrir 1.
nóvember næstk.
Stjórnarnefnd ríkisspítalanna.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN