Tíminn - 22.10.1947, Síða 1
RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON )
)
ÚTGEPANDI: j
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Símar 2353 og 4373 1
PRENTSMDÐJAN EDDA hJ.
IRITSTJ ÓRASKRIFBTOTOR:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
) AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
IOG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A
Sfmi 2323
31. ár£.
Reykjavík, miðvikudagiim 22. okt. 1947
193. blað
ERLENT YFIRLIT:
Kosningarnar í Frakklandi
Lrslitiu urðu kommúnistum anikii von-
brigði.
Bæjarstjórnarkosningarnar, sem fóru fram i Frakklandi síð-
astliðinn sunnudag, hafa vakið mikla athygli vegna hins mikla
sigiirs, sem þjóðfylking de Gaulle hershöfðingja vann. Fékk hún
um 40% allra greiddra atkvæða, eða stórum meira en kommún-
istaflokkurinn, Sem áður var stærsti flokkur Iandsins.
SILDVEIÐAR V/Ð SKOTLAND
Myndin hér að ofan sýnir vinnubrögS Skota við síldveiðarnar við strendur lands síns. Veiðin er stunduð á
kútterum, sem liggja úti, og síldin er kverkuð og söltuð um borð í veiðibátunum. —
Mikill dráttur á smíði
EimskipaféiskiparLna
í Kaupmarmahöfn
Verið að leggja kjöl að skipi, sem lofað var
um uæstu mánaðamót
Nýlega var lagður kjölur að þriðja skipi Eimskipafélagsins, en
það er eins og kunnugt er að láta smíða þrjú stór vöruflutn-
ingaskip í Kaupmannahöfn. Smíði skipanna hefir dregizt mjög
á langinn, og er nú verið að leggja kjöl að því seinasta á þeim
tíma, sem þau öll áttu að vera tilbúin. Skipið, sem lengst er
komið, „Goðafoss,“ kemur ekki hingað fyrr en með vorinu.
Úrslit kosninganna.
Sveita- og bæjarstjórnar-
kosningarnar fóru að þessu
sinni fram í Norður- og Mið-
Frakklandi, en næsta sunnudag
verður kosið í Suður-Frakk-
landi. Úrslitin urðu þau, að
Þjóðfylkingin fékk um 40%
greiddra atkvæða, kommúnist-
ar^um 30%, jafnaðarmenn um
20% og katólski flokkurinn um
8%. Kommúnistar og jafnaðar-
menn hafa fengið svipaða hlut-
deild af atkvæðamagninu og í
þingkosningunum í fyrrahaust,
en katólski flokkurinn hefir
lækkað úr 26% í 8%. Hefir
flokkurinn því misst um %
hluta af fylgi sínu til Þjóð-
fylkingarinnar. Radikalir fengu
um 11% af atkvæðamagninu í
þingkosningunum í fyrrahaust,
en nú höfðu þeir víðast sam-
flot við Þjóðfylkingu de Gaulle
og reiknast þvi atkvæðamagn
þeirra tii hennar.
Stefna Þjóðfylkingarinnar.
Þjóðfylking de Gaulle er ekki
mynduð sém sérstakur flokkur
og er mönnum úr öllum flokk-
um heimilt að vera í henni, ef
þeir eru samþykkir grundvall-
aratriðum hennar, sem virðast
einkum vera breytingar á stjórn
arskrá landsins, markvissari
efnahagsleg viðreisn, öflugri
hervarnir og barátta gegn
kommúnistunum. Ýmsir hægri
flokkar og flokkur radikala, sem
eru þessum atriðum samþykkir,
ákváðu því að ganga til kosn-
inganna undir merkjum henn-
ar, þar sem atkvæði þeirra
myndu nýtast betur á þennan
hátt. Fylkingin fékk þannig all-
trausta undirstöðu í upphafi.
Af andstæðingum de Gaulle
er því óspart haldið fram, að
hann stefni að því, að vera ein-
ræðisherra. Sjálfur neitar hann
því eindregið, þótt hann segist
telja það nauðsynlegt, að stjórn
arskránni verði breytt þannig,
að forsetinn verði gerður óháð-
ari og valdameiri, eins og nú er
í Bandaríkjunum.\ Það brjó.ti
engan veginn gegn lýðræðinu,
heldur geri það starfhæfara og
ERLENDAR FRÉTTIR
Brezka þingið var sett í fyrra-
dag. Meðal þeirra mála, sem
stjórnin ætlar að beita sér þar
fyrir, ber efnahagsmálin hæst.
Þá ætlar stjórnin að beita
sér fyrir þjóðnýtingu raforku-
vera og gasstöðva. Ennfremur
mun hún beita sér fyrir tak-
mörkuðu valdi lávarðadeildar-
innar, en hún hefir nú aðstöðu
til að geta hindrað framgang
mála í fjögur ár.
Kínverska stjórnin hefir lýst
sig andvíga því áformi Bancja-
* ríkjastjórnar, að haldin verði
ráðstefna ellefu ríkja til þess að
ganga frá friðarsamningunum
við Japani. Rússar hafa áður
lýst sig andvíga slíkri ráð-
stefnu. Kínverjar vilja aðeins
láta stórveldin fimm fjalla um
málið.
Jafnaðarmannaflokkurinn í
Tékkóslóvakíu hefir lýst yfir
því, að sameining hans og
kommúnistaflokksins komi enn
síður til greina nú en nokkurru
sinni áður, m. a. vegna Bel-
gradsambandsins.
því traustara í sessi. Vitað er
líka, að margir þeirra, sem
kusu með de Gaulle nú, eins og
t. d. radikalir, munu aldrei
styðja einræðisstjórn.
Vinsældir de Gaulle.
Það, sem hefir mest aflað
Þjóðfylkingunni fylgis, eru hin-
ar persónulegu vinsældir de
Gaulles, sem hann vann sér
meðan hann var foringi Frjálsra
Frakka. Þessir vinsældir de
Gaulle komu bezt í ijós í þjóð-
aratkvæðagreiðslunni um nýju
stjórnarskrána í fyrra, en hann
beitti sér þá gegn henni og
naut aðeins fylgis hægri manna
og radikala. Allir þrír stóru
flokkarnir, þ. e. kommúnistar,
jafnaðarmenn og katólski
flokkurinn, voru henni fylgj-
andi. Þrátt fyrir það munaði
minnstu, að stjórnarskráin
félli.
Hrun katólska flokksins, eftir
að hann ákvað á síðastliðnu
sumri að ganga gegn de Gaulle,
kemur ekki á óvart. Hið mikla
fylgi, sem þessi nýi flokkur fékk
eftir styrjöldina, hefir jafnan
verið þakkað þvi, að hann var
talinn flokkur de Gaulle. —
Bidault og aðrir foringjar
flokksins virðast ekki hafa vilj-
að trúa þessu, en hafa nú rek-
ið sig óþyrmilega á staðreynd-
irnar.
Til viðbótar þessu, hefir það
svo aukið fylgi Þjóðfylkingar-
innar, að almenningur er að
verða þreyttur á hinum sífelldu
verkföllum kommúnista og vill
fá sterkari stjórn gegn þeim.
De Gaulle virðist bezt treystandi
til að hafa þá forustu á hendi.
Ósigur kommúnista.
Þótt kommúnistar héldu
nokkurn veginn fylgi sínu, eru
úrslijtin mikill ósigur fyrir þá.
Þeir höfðu lagt megináherzlu á
áróðurinn gegn de Gaulle og
predikað, að eina leiðin 'til að
afstýra einræðisstjórn de Gaulle
væri að fylkja liði um komm-
únistaflokkinn. Uppskeran af
öllu þessu basli þeirra er sú, að
Þjóðfylking de Gaulle fer langt
fram úr þeim og þeir rétt halda
fylgi sínu.
Margir bjuggust við því, að
kommúnistar myndu auka fylgi
sitt, þar sem dýrtíð fer vaxandi
í landinu og þeir eru í stjórnar-
andstöðu og geta því kennt
stjórninni um versnandi af-
komu verkamanna. Álitið er, að
það hafi vegið mest gegn þessu,
að stofnun Belgradssambands-
ins hafi sannað Frökkum enn
betur en áður hið útlenda ætt-
erni kommúnistaflokksins og
hver raunverulegur húsbóndi
hans er.
Afstaða radikala.
í sambandi við kosningaúr-
slitin er ekki ófróðlegt að at-
huga afstöðu radikala, en þótt
flokkur þeirra sé ekki stór, hafa
beir líf núverandi stjórnar í
hendi sér, og eins gætu þeir ráð-
ið örlögum stjórnar, sem de
Gaulle kynni að mynda með
hægri mönnum og katólska
flokknum. Aðalritari radikala
flokksins, Anxionnaz, sem jafn-
framt er formaður í landvarn-
arnefnd franska þingsins, flutti
nýlega ræðu, sem vakti mikla
athygli. Hann deildi þar fast á
Um þessar mundir er Eim-
skipafélagið að láta smíða þrjú
stór skip hjá skipasmíðastöð
Burmeister & Wain í Kaup-
mannáhöfn. Mjög miklar tafir
hafa orðið á smíði allra skip-
anna, sennilega vegna þess, að
skipasmíðastöðin hefir tekið að
sér meiri verkefni, en hún er
fær um að leysa. Hefir skipa-
smíðastöðin gert fjölda samn-
inga um smíði stórra skipa og
byrjað á þeim flestum, en ekki
getað staðið við gefin loforð um
afgreiðslutíma skipanna. Þann-
ig eru þar nú í smíðum nokkur
stór skip, er Norðmenn eiga, og
meðal þeirra eitt geysi stórt
hvalveiðiskip, sem mikil áherzla
er lögð á að ljúka, smíði á.
Þegar Eimskipafélagið ákvað
að láta smíða ný skip að stríð-
inu loknu, buðust því góð kjör
hjá þessari skipasmíðastöð og
var þeim tekið meðfram vegna
þess, hve fljótt var lofað að
hafa skipin tilbúin. Ef hins veg-
ar hefði fyrirfram verið vitað
um þann drátt, er orðið hefir á
afgreiðslu skipanna, er óvíst, að
tilboðum frá þessari skipasmíða
stöð hefði verið tekið.
Þegar samið var um smíði
skipanna var lofað að h(afa
fyrsta skipið, Goðafoss, tilbúið
stj órnina fyrir utanríkismála-
stefnu hennar. Stjórnin lætur,
sagði hann, eins og Þýzkaland
væri aðalóvinurinn og hefir
mál eins og „alþjóðlega stjórn
Ruhrhéraðanna" og „öryggi
gegn Þjóðverjum“ fyrir helztu
vígorð sín. Staðreyndin er hins
vegar sú, að Rússar eru eina
bjóðin, sem Frökkum stafar nú
hættg* af. Ef til átaka kæmi
milli stórveldanna, gætu Rúss-
(Framhald á 4. síSu)
í desember 1946, en það er ekki
tilbúið enn og verður ekki fyrr
en með vorinu. Annað skipið
verður sennilega tilbúið 22 mán
uðum á eftir áætlun. Og nú fyr-
ir nokkrum dögum var lagður
kjölur að þriðja skipinu, sem
átti • að vera tilbúið um næstu
mánaðamót. Verður það að
minnsta kosti hálft annað ár á
eftir áætlun.
Eins og gefur að skilja, valda
tafir þessar á smíði skipanna
mjög miklu tjóni. Er sennilegt,
að betur hefði borgað sig að
taka brezkum tilboðum um
skipasmíðin, þó að þau væru
nokkru hærri, þar sem gera má
ráð fyrir að Bretar hefðu get-
að staðið við gerða samninga.
Verðmismunurinn hefði senni-
lelga fyllilega unnizt upp á
þeim tíma, sem við verðum nú
að vera án skipanna og leigja
skip í staðinn og greiða leigu í
erlendum gjaldeyri.
Hið nýja skip, sem nú hefir
verið lagður kjölur að, á að vera
að öllu leyti eins og hin tvö
skipin, en þau eru flutninga-
skip, 2600 smál. burðarmagni,
og með farþegarúmi handa 12.
Skipunum hefir áður verið lýst
í Tímanum.
Svíar veita íslendingi
námsstyrk
Sendiráð Svía í Reykjavík hef
ir skýrt menntamálaráðuneyt-
inu frá því, að sænska ríkis-
stjórnin hafi ákveðið að veita
islelndingi styrk, að fjárhæð
2.350,00 sænskar krón.ur, til há-
skólauáms í Svlþjóð skólaárið
(Framhald á 4. slSu)
Ungir Framsóknar-
menn efna til stjórn-
málanámskeiðs
Samband ungra Framsóknar-
manna hefir ákveðið að efna til
stjórnmálanámskeiðs í Reykja-
vík. Mun námskeiðið hefjast
um miðjan nóv. n. k. og standa
yfir um þriggja vikna til mán-
aðartíma, eftir því sem é/:tæð-
um þykja til.
Miyi með þessu náskeiði verða
gengið mjög í sömu átt og með
hinum fyrri námskeiðum, sem
haldin hafa verið á vegum
Framsóknarflokksins, þ. e. að
auka þekkingu manna á störf-
um og stefnu flokksins á und-
anförnum árum, og leiðbeina um
fundarstjórn og ræðumennsku.
Reynt verður að haga þessu
námskeiði þannig, að sem
flestum áhugasömum Fram-
sóknarmönnum verði kleyft að
sækja það, m. a. með því, að
hafa námstimann á kvöldin,
svo menn geti gegnt skildu-
störfum sínum jafnframt því,
sem þeir sækja námskeiðið.
Að undanförnu hefir verið ört
vaxandi áhugi fyrir þvi, að
koma af stað slíkri starfsemi.
Standa því vonir til mikillar
þátttöku. Það eru því vinsam-
leg tilmæli til þeirra Framsókn-
armanna, sem hugsa sér að
verða á námskeiðinu, að þeir
tilkynni þátttöku sína til skrif-
stofu Framsóknarflokksins fyrir
4. nóv. n. k.
Væri æskilegt, að þeir hefðu
(FramhalA á 4. síðu)
Bakarar stofna inn-
kaupasamband
Vegna sívaxandi örðugleika
á útvegun hráefna og gjald-
eyris- og innflutningsleyfum,
ákvá/lu bakarameistarar út á
landi að stofna með sér inn-
kaupasamband á hráefnum
þeim, er þeir nota til fram-
leiðslu sinnar.
Stofnfundur var' haldinn þ.
15. þ. m. hér í Reykjavík og
gengið frá lögum sambandsins.
Magnús Bergsson í Vestmanna-
eyjum var kosinn formaður, en
meðstjórnendur Georg .Michel-
sen í Hveragerði og Guðni
Kristjánsson á Akranesi.
Stjórnin hefir falið Hákoni
Jóhannssyni, Sölvhólsgötu 14 í
Reykjavík, að veita innkaúpa-
Fyrsta síldveiðin
í Kollafirði
í fyrradag veiddi báturinn
„Böðvar“ frá Akranesi, eign
Haraldar Böðvarssonar útgerð-
armanns, 15 tunnur af síld í
Kollafirði. Er þetta raunveru-
lega fyrsta sildin, sem veiðist
hér á Sundunum í haust.
Síld þessi veiddist í reknet, en
ekki hefir veiðzt neitt í snurpu-
nót enn sem komið er.
Vélbáturinn „Gautur“ fór á
síldveiðar í Sundunum í gær-
morgun, en hann veiddi sama
og ekki neitt. Almennt búast
sjómenn við veiði á næstu dög-
um.
Flugvallarstjórinn
beiðist rannsóknar
Anrór Hjálmarsson, fyrrver-
andi flugvallarstjóri, hefir farið
þess á leit við flugmálaráðu-
neytið, að rannsókn verði gerð
á því, hvort hann hafi sýnt van-
rækslu í starfi sínu.
Arnór Hjálmarsson rökstyður
þessa kröfu með því, að komið
hafi fram á Alþingi og í dag-
blöðum Reykjavíkur ásakanir,
er hann geti ekki unað við.
Framsóknarvistin
hefst kl. 8.30 í samkomusal
Mjólkurstöðvarinnar, fimmtu-
daginn 23. þ. m.
Steingrimur Steinþórsson,
alþingismaður flytur ræðu að
því loknu verður söngur.
Pantaðra aðgöngumiða sé
vitjað fyrir klukkan fimm á
fimmtudag.
í——------—-■— -------——--------
Blaðakosturinn
Öld hraðans hcfir stóraukið
hinn pólitíska blaðakost. Bætt-
ar samgöngur, æ fullkomnari
letursteypuvélar og mikilvirkar
prentvélar, valda því, að hin
stóru dagblöð ná til æ fleiri
manna. Er það ekki sizt frétta-
fýsnin og vaxandi eftirspurn
eftir léttlæsilegu efni, sem
stendur að baki hinna miklu
dagblaða í veröldinni. Og ekki
er að efa, að við töltum í hæl-
inn í þessu efni, eins og öðru.
Eigi munu nema tvö dagblöð
vera rekin hallalaust enn sem
komið er á íslandi. En stjórn-
málaflokkar telja það málstað
sínum lífsnauðsyn að gefa út
allstór dagblöð, þótt á þessu sé
mikill fjárhagshalli.
Framsóknarflokkurinn kemst
ekki af án dagblaðs. Til þessa
þarf mikið stofnfé og einnig fé
til þess að mæta reksturshalla
fyrst um sinn á þessari óhjá-
kvæmilegu útgáfustarfsemi.
Fé þetta verður að koma frá
því fólki, sem hyllir stefnu
Framsóknarflokksins.
En svo er annaö atriði, sem
ekki er minna um vert, og allir
góðir Framsóknarmenn verða
að ganga undir.
Það er útbreiðsla Framsókn-
arblaðanna. Hún er í sjálfu sér
aðalatriði. Útbreiðslunni fylgja
áhrif, og þar verður að koma,
að hún ei'f , það er blaðgjöld og
auglýsingatekjur, beri uppi all-
an kostnað við útgáfuna. Og
allt byggist í lokin á útbreiðsl-
unni, — auglýsingatekjurnar,
fjárhagsafkoman og hin póli-
i tísku áhrif.
Munið þess vegna, Framsókn-
armenn, a;V vinna ötullega að
útbreiðslu ykkar eigin blaða.
sam?/andinu forstöðu, og mun
hann annast, fyrir hönd sam-
bandsins, um innkaup á hrá-
efnum, til þæginda fyrir félags-
menn út á landsbyggðinni.