Tíminn - 23.10.1947, Side 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARIN SSON
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Slmar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
31. ár^.
| RITSTJÓRASKRIFSTOrUR:
} EDDUHÚSI, Lindargötu 0 A
\ Símax 2363 ag 4873
' APGREIÐSLA, INNHEIMTA
í OG AUGLÝSINGASKRIPSTOFA: |
\ EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A \
) )
) fifmi 2323
194. blað
Frá umræbunum á AlþingL:
ARNARHVOLL EFTIR STÆKKUNINA
Enskir verkfræðingar
rannsaka virkjunar-
skilyrði Þjórsár
Vilja Breíar fá leyfi til að reisa hér stóra
alúmmíumverksmiðju?
Bjarni Ásgeirsson atvinnumálaráðherra skýrði sameinuðu
jtingi í gær frá rannsóknum þeim, sem enskt verkfræðingafirma
hefir nú með höndum á vatnsrennsli og virkjunarskilyrðum
Þjórsár. Skýrslu þessa gaf ráðherrann í tilefni af þingsályktun-
artillögu, sem Einar Olgeirsson hafði flutt og fól það í sér, að
ríkisstjórnin gæfi skýrslu um málið.
Skýrsla ráðherrans.
Frásögn ráðherrans var í að-
alatriðum þessi:
Vorið 1946 komu hingað ensk-
ir menn, sem munu hafa verið
á vegum enska alúmíníum-
hringsins, og fóru þess á leit
við þáv. ríkisstjórn að fá leyfi
til að rannsaka vatnsmagn og
virkj unarskilyrði Þjórsár. —
Stjórnin veitti þeim leyfið og
hófu þeir þegar rannsóknirnar.
Snemma á þessu ári barst
núv. ríkisstjórn beiðni frá
ensku verkfræðingafirma, er
fór þess á leit að mega halda
þessum rannsóknum áfram.
Stjórnin féllst á að veita leyfið,
en setti það skilyrði, að trúnað-
armenn hennar fengju að fylgj-
ast með rannsóknunum og nið-
urstöðum hennar. Ennfremur
tók stjórnin skýrt fram, að ekki
fælist í þessu leyfi neitt vilyrði
um virkjun eða aðrar fram-
kvæmdir en umræddar rann-
sóknir.
Sérfræðingar frá áðurgreindu
verkfræðingafirma hafa unnið
að þessum rannsóknum í sumar.
Kommúnistar tapa
fylgi í Noregi
Miðflokkariiir og
hægri meim vinna á.
Sveita- og bæjarstjórnarkosn-
ingar fóru fram í Noregi á
sunnudaginn var. Fullnaðarúr-
slit eru enn ekki kunn, en þó
er ljóst orðið, að kommúnistar
og jafnaðarmenn hafa tapað, en
hægri menn, vinstri flokkurinn,
bændaflokkurinn og kristilegi
flokkurinn hafa unnið á. Fylg-
isaukning bændaflokksins mun
verða hlutfallslega mest. Tap
jafnaðarmanna er ekki verulegt,
en tap kommúnista mikið.
Bæjar- og sveitastjórnarkosn-
ingar fóru síðast fram í Noregi
haustið 1945. Þátttaka í kosn-
ingunum var mun meiri nú en
þá.
ERLENDAR FRÉTTIR
Þing sameinuðu þjóðanna
samþykkti í fyrradag þá tillögu
Bandaríkjanna að kjósa nýja
rannsóknarnefnd til að kynna
sér ástandið á Balkanskaga.
Tillagan var samþykkt með 40:6
atkvæðum. Rússar og leppríki
þeirra voru á móti. Arabaríkin
og Norðurlönd sátu hjá.
Brazilía hefir ákveðið að slíta
stjórnmálasambandinu við So-
vétríkin vegna ósæmilegra um-
mæla rússneskra blaða um for-
seta Brazilíu.
Stjórn Chile hefir ákveðið að
sllta stjórnmálasambandi við
Sovétríkin vegna undirróðurs,
sem hún telur Rússa hafa gert
sig seka um.
Þeir gerðu m. a. nákvæmar
vatnsmælingar og hafa gert
ráðstafanir til,' að þeim verði
haldið áfram í vetur. Þá at-
huguðu þeir skilyrði til að virkja
Urriðafoss og fossana hjá Búr-
felli. Þeir munu vinna úr at-
hugunum sínum í vetur og mun
niðurstaðan af þeim því ekki
verða tiltæk að sinni. Trúnað-
armenn ríkisstj órnarinnar, sem
eru þeir Jakob Gíslason raf-
orkumálastjóri og Geir Zöega
vegamálasjóri, hafa veitt þeim
ýmsa aðstoð og fylgst með öll-
um störfum þeirra. Þær niður-
stöður þeirra, sem þegar eru
kunnar, hefir vegamálastjóri
borið saman við eldri mælingar
og virðast þær nokkurn veginn
samhljóða.
Þá gat ráðherrann þess, að
raforkuráð, hefði samkvæmt
ósk hans tekið þetta mál til
athugunar og hefði það ýmsar
tillögur í undirbúningi varðandi
það, hvernig taka bæri á þessu
máli, að rannsókn lokinni. Til-
lögur þessar væru þó enn á því
stígi, að ráðherrann kvaðst ekki
vilja ræða þær að sinni, en ósk-
aði þess, að tillögu Einars yrði
vísað til nefndar, svo að þingið
gæti kynnt sér málið frekar áð-
ur en tillagan yrði afgreidd.
Tillögumaður lýsti sig ánægð-
an með þá meðferð.
Ráðherrann lét svo um mælt
að lokum, að hér gæti verið
mikið stórmál á ferðinni. Það
gæti orðið þjóðinni til mikils
gagns, ef rétt væri á því haldið,
en einnig til ógæfu, ef það væri
tekið röngum tökum.
Vilja Bretar reisa hér
alúmíníumverksmiffju?
Til viðbótar þvi, sem hér hefir
verið sagt, getur Tíminn bætt
því við, að sá orðrómuT hefir
gengið, að brezki alúmíníum-
hringurinn hafi verulegan hug
á að fá Þjórsá virkjaða, einkum
fossana hjá Búrfelli, og fá það-\
an raforku handa alúmíníum-
verksmiðju, sem hringurinn
fengi leyfi til að reisa hér á
landi. Má geta þess í þessu
sambandi, að Norðmenn hafa
undirbúið starfrækslu stórrar
alúmíníumverksmiðju. Hráefn-
ið munu þeir flytja inn frá
Kanada, en síðan er ætlun
þeirra að flytja út unnið
alúmíníum í stórum stíl. Orkan
er einn aðalkostnaðarliðurinn
við framleiðslu alúmíníum, og
er því einkum sózt eftir að reisa
alúmíníumverksmiðjur, þar sem
auðvelt er að ná í vatnsafl.
Notkun alúmíníum fer nú stór-
vaxandi og er t. d. nýlega byrj-
að búa til íbúðarhús úr því.
Erlent félag á vatns-
réttinn í Þjórsá.
Það er norskt félag, Titan
að nafni, sem á vatnsréttinn í
Þjórsá. Félagið keypti hann
fyrir allmörgum árum, en þá
var allmikil hreyfing fyrir
virkjun Þjórsár og voru þá gerð-
(Framhald á 4. slSuJ
Þannig Iítur Arnarhvoll út, eftir aö byggt hefir verið viö húsið. Myndin
er af þeirri hlið hússin, sem snýr að Lindargötu. Þessi hlið byggingarinn-
ar er 63 metra löng með götunni. DómhöIIin, bygging hæstaréttar, sem
er við annan enda Arnarhvols, sést fjarst á myndinni, og er hún nokkru
hærri en öll aöalbyggingin. — Sú var tíðin, að styr stóð um byggingu
Arnarhvols, en nú eru þær ihaldsraddir þagnaðar. (Ljósm. 'Gúðni Þórðars.)
Arnarhvolsbyggingin nýja
sennilega fullbúin um
næstu áramót
Hæstlréttur £ær vegleg húsakynni
Um langt skeið nú að undanförnu hefir verið unnið að við-
bótarbyggingu við Arnarhvol og viðbyggingu handa hæstarétti,
þar sem rétturinn fær rúmgóð og vegleg húsakynni. Tíðinda-
maður blaðsins hefir átt tal við Guðjón Samúelsson, húsameist-
ara ríkisins, og spurt hann um fyrirkomulag hinnar nýju bygg-
ingar, sem nú er langt á veg komin.
Hin nýja viðbótarbygging er
mikið mahnvirki, þrjár hæðir,
auk kjallara. Er lengd viðbygg-
ingarinnar með Lindargötu
26,18 metrar, auk dómhallar
hæstaréttar við sömu götu,
15,50 metrar. Verður þá öll
Arnarhvolsbyggingin orðin 63
metra löng meðfram Lindar-
götu.
Mestur hluti viðbyggingarinn-
ar er skrifstofubygging handa
ríki og ríkisfyrirtækjum. Eins
og sakir standa eru þrjú ráðu-
neyti í Arnarhvoli, en auk þess
skrifstofur húsameistara, vega-
málastjóra, fræðslumálastjóra,
landlæknis og ríkisféhirðis.
Um allar þessar stofnanir er
orðið mjög þröngt og flytjast
sumar þeirra í hina nýju bygg-
ingu. En auk þess fá húsnæði
fleiri ríkisskrifstofur. — Verða
fjárhagsráð, biskup og fleiri að-
ilar þar væntanlega til húsa.
Ennþá er þó ekki fullráðið um
öll not hússins. — Gert er ráð
fyrir, að þessi bygging verði tek-
in til afnota fyrir áramót.
Dómhöllin, bygging hæsta-
réttar, sem er áföst Arnarhvoli.
er nokkuð frábrugðin sjálfri
byggingunni. í kjallara hennar
verða geymslur fyrir skjöl og
fleira, ásamt bókasafni réttar-
ins. Á fyrstu hæð er herbergi
handa hæstaréttarlögmönnum,
þar sem þeir geta komið saman
og haldið fundi. Á annarri hæð
verður svo sjálfur dómsalurinn,
sem er 15 metra langur og 7
metra breiður. Verður í honum
upphækkaður pallur handa
dómurum. Fyrir neðan hann
verða þrjú borð og sæti handa
ögmönnum og sérstök stúka
ætluð lögfræðinemum og dóm-
urum utan af landi. Eru 20 sæti
í þeirri stúku. Auk þess verða 1
salnum sæti handa 42 áheyr-
endum. Salur þessi á að verða
allskrautlegur. Þar verður hátt
til lofts og veggir skreyttir. —
Þiljur verða úr eykarplötum.
(Framhald á 4. síðu)
Hrútasýningum á Suð-
urlandi langt komið
Sýnileg framför víð-
ast hvar.
Halldór Pálsson sauðfjár-
ræktarráðunautur hefir að
undanförnu verið í sýningar-
leiðangri á Suðurlandi, á-
samt Hjalta Gestssyni, bú-
fjárræktarráðunaut Búnað-
arsambands Suðurlands. —
Kom Halldór snögga ferð til
bæjarins í fyrradag, og hafði
þá fréttaritari blaðsins tal
af honum.
Hrútasýningum er þegar lok-
ið í Árnessýslu og meginhluta
Rangárvallasýslu, en eftir eru
sýningar í Landssvbit, Eyja-
fjallasveitum, Vestur-Skapta-
fellssýslu og Gullbringu- og
Kjósarsýslu. Hafa sýryngar ver-
ið í öllum hreppum þess svæðis,
sem yfirferð er lokið um, nema
í Stokkseyrar-, Eyrarbakka- og
Holtahreppum.
Yfirleitt hafa sýningarnar
verið vel sóttar, og hefir mikið
verið sýnt af allgóðum og góð-
um hrútum. Þetta er í þriðja
skipti, er Halldór Pálsson held-
ur hrútasýningar í þessum hér-
uðum, og telur hann engan vafa
á þvl, að fjárræktin sé I fram-
för I flestum hinna sunnlenzku
sveita.
Sjómenn telja að
vetrarsíldin sé
að koma
Sáldargang’a á grnnnniiðum út af Akranesi
Eftir því sem bezt verður séð, er útlit fyrir, að síldarganga sé
nú að koma í Faxaflóa og inn á Sundin. Hefir síldarinnar orðið
allmikið vart út af Akranesi og hér inni um Sund. Margir bátar
fóru til veiða í Kollafirði.
„Böðvar“ fær fyrsta aflann
í Kollafirði.
Fyrir nokkrum dögum fór vél-
báturinn Böðvar frá Akranesi
inn í Kollafjörð og lagði þar
síldarnet sín. Fékk hann 15
tunnur af síld í þau i einni
lögn, og var því ekki lengur
blöðum um það áð fletta, að
síld var gengin í Kollafjörð.
Benda likur til, að hér sé að-
eins um að ræða byrjun síldar-
göngu í Sundunum við Reykja-
vík. Vélbáturinn Böðvar frá
Akranesi er eitthvert bezt búna
skip íslenzka fiskiflotans, og
skipstjórinn á honum, Ragnar
Friðriksson, hefir um langt
skeið verið aflakóngur á Akra-
nesi.
Fleiri bátar reyna
í Kollafirði.
Daginn eftir að Böðvar fékk
síld í Kollafirði fóru fleiri bát-
ar þangað, og fengu Keilir og
Böðvar frá Akranesi um 30
tunnur hvor. Var það í fyrra-
dag. í gær voru fjórir bátar frá
Akranesi í Kollafirði, en fengu
litla síld, 4—15 tunnur. í gær-
kvöldi fóru 8 bátar frá Akra-
nesi á veiðar og fleiri eru í
þann veginn að fara á veiðar.
Auk þess hafa seinustu dagana
komið bátar til veiða í Kolla-
fjörð víðar að. í gær kom þang-
að vélbáturinn Fagriklettur frá
Hafnarfirði og ætlaði að reyna
þar síldveiði með nót. Fregnir
af veiði hans höfðu ekki borizt,
þegar blaðið fór í prentun.
Síldarganga út af Akranesi.
Eftirtektarverðasta fregnin,
sem í gær barst af síldveiðun-
um hér í flóanum, var um síld-
argöngu, sem virðist vera
skammt út af Akranesi. Þar á
grunnmiðum hefir að undan-
förnu verið ágætur fiskafli á
handfæri hjá opnum bátum, og
togbátar hafa fengið síld í
vörpur sínar. Er síld þessi feit
og stór hafsíld, lík norðansíld-
inni.
Ekkert rán fram-
ið að Auraseli
Timanum barst í gær svo-
hljóðandi tilkynning frá dóms-
málaráðuney tinu:
„Rannsókn hefir staðið und-
anfarinn mánaðartíma vegna
kæru um rán og spellvirki á
bænum Auraseli í Fljótshlíð,
hinn 18. september s.l., en fregn
ir af atburðum þessum hafa
birzt allvíða.
Niðurstaða rannsóknarinnar
bendir eindregið til þess, að at-
burðir þeir, sem kært var fyrir
og upplýsa skyldi með rann-
sókninni, hafi ekki gerzt.
Hefir eigi þótt ástæða #il að
fyrirskipa frekari aðgerðir í
máli þessu.“
í fyrrinótt lét vélbátu.rinn
Gautur frá Reykjavík reka með
net sín á grunnunum út af
Akranesi á svokölluðum Slóð-
um, sem eru á skipaleið. Fékk
hann 62 tunnur af stórri hafsíld
í netin. Er það ágæt veiði. Marg-
ir fleiri bátar munu leggja net
sín á þessum slóðum í dag.
Enn beðið véla í
mjölkurbúið á
Blönduósi
Vcrkfall j árniðn aðar-
manna gctur líka vald-
ið töfum.
Mjólkursamlag Kaupfélags
Þingeyinga í Húsavík er tekið
til starfa fyrir nokkru, eins og
frá hefir verið skýrt hér í blað-
inu. Gengur rekstur þess ágæt-
lega, að því er blaðinu hefir
verið tjáð.
Mjólkurbúið á Blönduósi er
verið hefir í uppsiglingu á sama
tíma, verður á hinn bóginn
nokkru síðbúnara, því að enn
stendur á síðustu vélasending-
unni frá Danmörku.
Eins og kunnugt er stendur
til, að mjólkurbúið á Blöndu-
ósi framleiði þurrmjólk eða
mjólkurduft, sem notað er í
allstórum stíl við ýmsan iðnað.
En þurrkarinn er ei»-úkominn
auk annarra smærri véla. Von-
ir standa þó til, að þessi síð-
asta vélasending komi til lands-
ins með Brúarfossi í lok þessa
mánaðar. Annars mun hin
danska verksmiðja síðast hafa
lofað þessum vélum í ágúst-
mánuði.
Af þessum ástæðum hlýtur
enn að dragast nokkuð, að búið
taki til starfa. Er þó vonast til,
að það geti orðið fyrir áramót,
ef allt gengur skaplega. Vera
má þó að verkfall járniðnaðar-
manna valdi enn frekari töf-
um, 'þótt hinar síðbúnu vélar
komi bráðlega.
Framsóknarvist
í kvöld
Önnur Framsóknarvistin á
þessu hausti er í samkomusal
Mj ólkurstöðvarinnar í kvöld.
Að venju verður byrjað á því
að spila Framsóknarvistina vin-
sælu. Síðan flytur Steingrímur
Steinþórsson ræðu og að lok-
um verður dansað eins og tíð-
kazt hefir.
Aðgöngumiðar verða seldir á
afgreiðslu Tímans, og er Fram-
sóknarfóik og aðrir þeir, sem
vanir eru að sækja Framsókn-
arvistirnar, minntir á að tryggja
sér miða fyrri hluta dagsins.