Tíminn - 28.10.1947, Blaðsíða 3

197. blað
3
Getib
Á svörtuskerjum.
Ástarsaga eftir Emilie
Carlén. Sveinn Víkingur
íslenzkaði. Norðri. Stærð:
293 bls. 25X16 sm. Verð:
kr. 36.00 ób. 48.00 innb.
Þetta er mikil bók, sem sjá
má. Hér er á ferð heppileg saga
til skemmtilesturs, því að hún
hefir bæði spennandi atburði
sér til ágætis, skáldleg tilþrif og
góðar mannlýsingar. Það mun
öllum þykja gaman að þessari
sögu og marga mun hún taka
svo sterkum tökum, að hún
skilji eftir áhrif, sem geri lest-
urinn verðan ómaksins meira
en sem dægradvöl aðeins. T. d.
eru þar góð og lærdómsrík drög
að tveimur hjúskaparsögum.
A. Chr. Westergaard:
Maggi varð að manni.
Sigurður Gunnarsson
þýddi. Útg. barnablaðið
Æskan. Stærð 212 bls.
18X12 sm. Verð: kr. 20.00
innb.
Þær eru nú orðnar ærið marg-
ar, barna og unglingaðækurnar,
sem komið hafa út á forlagi
Æskunnar. Það er gott safn, því
að hingað til hefir mátt treysta
því, að Æskan gæfi ekki út
slæmar bækur. Svo er enn, því
að enda þótt ekki sé mikill
skáldskapur í þessari bók, er
notalega hlýr og siðlegur blær
yfir allri frásögninni. Og því
mun hún finna veg að hjörtum
ungra lesenda og verða vinsæl
og holl.
Af vangá hefir slæðst inn í
þýðinguna orðatiltækið „að
taka ofan í við“, í staðinn fyrir
að „setja ofan í við“, og er það
skrítið, þvi að sögnin setja er
þó freklega notuð, eins og nú
er tízka. T. d. er hestur og kerra
sett hvort á sinn stað. f sum-
um bókum og daglegu máli
ýmsra er„sögnin að setja komin
vel á veg að útrýma sögnum
eins og að láta, breiða, leggja,
hengja o. s. frv.
Annars er ástæðulaust að
finna að þessari þýðingu al-
mennt.
John Galsworthy:
Sylvanus Heythorp.
Bogi Ólafsson þýddi.
Bók þessi er í flokknum Lista-
mannaþing II.
Sylvanus Heythorp er sér-
kennileg og minnisstæð persóna,
sem í hárri elli berst' eins og
hetja fyrir áhugamálum sínum,
sem eru honum mikils virði, þó
að e. t. v. séu ekki háar hug-
sjónir. Viðureign gamla manns-
ins við meðeigendur, viðskipta-
menn og skyldulið er vel lýst
og að lokum tekst honum að
ganga ósigraður af hólmi, þó
að með öðrum hætti sé, en
hann ætlaði..
Guðrún H. Finnsdóttir:
Dagshríffar spor.
Þetta eru 12 sögur eftir vestur-
islenzku skáldkonúna Guðrúnu
H. Finnsdóttur. Hún var fædd
á Geirólfsstöðum í Suður-Múla-
sýslu 6. febr. 1884. Hún giftist
Gísla Jónssyni prentara og
fluttist til Vesturheims 1904,
bjuggu þau jafnan í Winnipeg.
Hún var draumlynd kona og
gáfuð. Hún byrjaði snemma að
rita og lagði mikla alúð við rit-
störfin og kynnti sér þá höf-
unda er hæst báru meðal vest-
rænna þjóða, 1938 kom út sögu-
safn eftir hana er heitir Hill-
ingalönd. Efni sagnanna er tek-
ið úr lífi vestur-íslenzkra
manna og kvenna, eða í þrengri
skilningi, úr lífi manna í
Winnipeg. Þess er ekki að dylj-
ast, að félagslíf þeirra er með
bóka
öðrum blæ en þeirra er dvelja
á íslandi, og sögur, sem lýsa
mönnum og málefnum vestra,
falla ekki ætíð Austur-íslend-
ingum í geð. Því oft vill þar
verða fjörður á milli frænda og
vík milli vina, og þrátt fyrir
þjóðernisfélagsskap, fækkar
þeim nú óðum vestra, er reyna
að gefa hugsun sinni íslenzkan
búning. í huga Guðrúnar H.
Finnsdóttur átti íslenzk tunga
og erfðavenjur svo sterkan þátt,
að þau einkenni koma í ljós í
öllu er hún hefir ritað. Nú er
hún horfin yfir landamærin.
Hún lézt að heimili sínu í
Winnipeg 25. marz s.l., og úr
hópi Vestur-íslendinga er horf-
in mæt kona og rúm hennar er
opið og ófyllt.
F. H. Berg.
Frjálsar kosningar
(Framhald af 2. siSu)
Flokknum. Þá gætu þeir sagt
„að blökk Sameiningarflokks
a'lþýðu og utanflokkamanna“
hefði menn í kjöri. Én myndi
þeim þykja jafn sælt að hyggja
til þessa stjórnarfars, ef valds-
mennirnir ættu að heita Bjarni
Benedikstson og Lúðvík Hjálm-
týsson? Eða Sigurjón Ólafsson
og Stefán Pétursson?
Það ,sem hér er sagt er byggt
á skilningi mínum á stjórnar-
skrá Ráðstjórnarríkjanna í
þeirri þýðingu, sem flokksmenn
Þjóðviljans hafa gefið út hér á
landi. Ef æskulýðssíðan telur
annan skilning réttari vænti ég,
að ekki standi á, að færa rök
að því. Ég myndi kunna hinu
unga fólki Þjóðviljans beztu
þakkir fyrir allar leiðbeiningar
og skýringar til fyllra og rétt-
ara skilnings á þessum málum.
Og mér er ljúft að halda áfram
umræðum á þessum grundvelli.
Og þar sem við vitum ekki bet-
ur, en bráðum eigi að endur-
skoða stjórnarskrá íslands, er
nú einmitt réttur tími til að
gera sér grein fyrir muninum á
stjórnarskrám íslendinga og
Rússa.
Ég fyrir mitt leyti tel það
meira vert, að hafa óbundið fé-
lagafrelsi, málfrelsi, skoðana-
frelsi, framboðsfrelsi og kjör-
frelsi, heldur en rétt til að fara
í skrúðgöngur og kröfugöngur
fyrir ríkisstjórnina. En frelsis-
hetjum æskulýðssíðunnar er
það e. t. v. alveg nóg að mega
gera kross við frambjóðanda
Flokksins, í fullri vitund þess,
að hann verði látinn víkja fyrir
öðrum stjórnskipuðum, ef hann
kynni að þykja óþægur, og svo
er dásamlega sælt að hafa
frelsi til að^fara í skrúðgöngu
„samræmi við hagsmuni al-
mennings“ eftir mælikvarða
ríkisst j órnarinnar.
Það eru víst ekki allir bornir
til sama frelsis.
IJm seli
(Framhali af 2. siðu)
verið rannsakað með því að
skoða í selsmagana. Niðurstað-
an hefir orðið sú, að megnið af
átu selsins var háfur. En það
vita allir fiskimenn að háfur-
inn er einhver sá skæðasti varg-
ur í þorskafiskahjörðinni. Það
er því langt frá því, að selurinn
spilli fiskiveiðunum á þessum
slóðum, heldur þvert á móti
verður hann til að efla þær.
Framh.
11 Páll S. Pálsson Z
(> Kristinn Gunnarsson ♦
J | Málflutningsskrifstofa I
(> , Laugaveg 10. Sími 5659 ♦
o ♦
Reykjavík, þrigjudaginii 28. okt» 1947
A. J. Cronin:
Þegar ungur ég var
Kata kom heim um hádegisbilið. En hún var undarlega
ómannblendin, og hún forðaðist að vera með hinu heimilis-
fólkinu á kvöldin. Færi hún ekki að finna Bessu Ewing,
vinkonu sína, flýtti hún sér inn í herbergi sitt, skellti hurð-
inni á eftir sér og settist við bóklestur eða stílaleiðrétt-
ingar. Mér sýndust hnyklarnir á enni hennar belgjast út,
þegar hún skálmaði brott. Það leyndi sér vart, í hvílíku
uppnámi hugur hennar var.
Það kom því að sjálfu sér, að ég hændist æ meira að
afa, þessar vikur áður en skólanám mitt hófst. Hann hafði
lítið fyrir stafni, nema hvað hann afritaði jafnt og þétt
skjöl og ýms málgögn, sem málafærslumaðurinn fékk hon-
um í hendur, og þótt hann léti í veðri vaka, að ég væri
hálfgerð plága á sér, fannst honum aðdáun mín góð —
svona undir niðri. Þegar vel viðraði, fórum við niður í
Drumbuck-garðinn á kvöldin, og þar fékk ég að horfa á
hann heyja kúluleik við tvo gamla vini sína, Boag söðla-
smið, holdugan og skapstyggan náunga, er hafði rekið
söðlasmíði og aktygaverzlun í þorpinu í þrjá áratugi, og
Pétur Dickie, smávaxinn mann og væskilslegan, er fyrrum
hafði verið póstur og nú hugsaði orðið mest um hala-
stjörnu Halleys, sem hann átti von á, að rækist á jörðina
á hverju augnabliki. Honum taldist svo til, að hann hefði
gengið hálfa leið umhverfis jörðina við embættisstörf sín
í þágu póststjórnarinnar.
Kúlurnar, sem þeir notuðu, voru úr postulíni. Kúlur afa
voru ljósrauðar með brúnum reitum. Það var sjón, sem
mér fannst til um, þegar afi tók síðustu kúluna sína, bar
hana upp að auganu um leið og hann glotti háðslega til
Boags, sem aldrei gat sætt við að tapa leik.
Stundum fór afi líka með mig í bæjarbókasafnið, þar
sem hann fékk lánaðar bækur, og stöku sinnum vorum
við áhorfendur ag æfingum slökkviliðsins, sem þó hlaut
þunga dóma hjá gamla manninum. Og einu sinni rerum
við út á tjörnina í almenningsgarðinum. Það var skemmti-
leg stund, og við bátsleiguna sluppum við, því að Parkin,
maðurinn, sem leigði bátana, var ekki viðstaddur.
Á sunnudögum var dagskráin allt önnur. Þá fór mamma
ævinlega fyrr á fætur en venjulega. Fyrst af öllu færði
hún pabba te í rúmið, síðan lét hún kjötið, sem átti að
steikjast, í ofninn, og tók síðan röndóttu buxurnar og kjól-
inn heilbrigðisfulltrúans út úr fataskápnum. En þegar hér
var komið sögu, var líkt sem öllum lægi lífið á að komast
í fötin. Allir ruku upp til handa og fóta og snerust um
sjálfa sig. Kata hljóp upp og niður stigana í undirfötunum
einum, mamma háði örvæntingarfulla baráttu við marg-
hlaupna hanzkana sína, og Murdoch rak úfið höfuðið út
um dyragættina á síðustu mínútu, snöggklæddur og með
axlaböndin lafandi, og hrópaði: „Mamma — hvar hefurðu
látið sokkana mína?“ — En pabbi gekk um gólf í fordyrinu
með úrið í hendinni, teygði fram hökuna, því að harður
flibbinn þrengdi óþægilega að hálsinum, og hrópaði í sí-
fellu: „Þeir fara að samhringja — ætlið þið ekki að hafa
ykkur af stað?“
Ég fann það ætíð bezt á sunnudagsmorgnana, að ég var
þessu góða fólki aðeins til ama og óþæginda. Ég var alltaf
fyrir einhverjum, ef ég hætti mér niður, svo að ég tók brátt
að halda mig innan dyra í herbergi afa, þar til mildur ómur
kirkjuklukknanna kallaði hitt fólkið af stað. Afi fór aldrei
til kirkju. Hann virtist ekkert langa í guðshús — þar að
auki voru föt hans ekki nógu fín til kirkjugöngu. Þegar
hitt fólkið arkaði af stað til kirkjunnar, þar sem borgar-
stjórinn og allt bæjarráðið sótti guðsþjónustu, gaf hann
mér á hinn bóginn merki, sem ég einn vissi, hvað þýddi —
drap tittlinga framan í mig til merkis um það, að ég mætti
koma með honum í morgunheimsókn til vinkonu hans, frú
Bosomley — konunnar, sem átti húsið, er sambyggt var
okkar.
Frú Bosomley var ekkja, og maðurinn hennar hafði verið
kjötkaupmaður. Hún hafði einu sinni verið helzta drif-
fjöðrin í leikflokk, sem ferðaðist um, og þá lék hún Jóseíínu
í „Brúði keisarans." Nú var hún komin um fimmtugt og
orðin holdug vel. Andlitið var breitt, augun lítil og hurfu
nær því, þegar hún hló, og örsmáar, rauðar æðar í kinn-
unum. Jarpt hárið skrýfði hún með járni. Ég sá hana
oft á ferli í garðinum, ef ég gægðist gegnum limgirðinguna,
og þá var ætíð gulur köttur á hælunum á henni. Hún var
mjög einkennileg í háttum, að mér þótti — stundum nam
hún kannske staðar, reigði sig og sveigði og tautaði fyrir
munni sér. Einu sinni heyrði ég greinilega, að hún sagði:
„Forðaðu þér til vallgróinna kumbla feðra þinna! Forðaðu
þér heim á jörð feðra þinna!“
Levenford var ekki jörð feðra hennar, og um uppruna
hennar og fyrri daga vissu menn fátt með fullum sannind-
um. Seinna trúðu drengirnir í skólanum mér fyrir því, að
hún hefði í rauninni aldrei verið leikkona, heldur flækzt um
með trúðum og væri tattóveruð á maganum. Ég minnist
betur á frú Bosomley seinna — sem stendur er nóg að geta
þess, að gestrisni hennar var alger andstæða við sparnaðinn
og nægjusemina á heimili okkar. Hún gaf mér ævinlega
mjólk og smurt brauð, en sjálf drakk hún kaffi með afa.
Og alveg varð ég agndofa, er ég í fyrsta skipti sá hana reykja
vindling — það hafði ég aldrei séð konu gera. Nafnið á
grænu vindlingaveskinu stendur mér enn fyrir hugskots-
sjónum — „Wild Geranium."
Sparnaður
er Hvarif Kegn verSbólgu og dýrtíð.
Verzlit? vi8 kanpfélegia sparið
þannig fé ylar.
Lögtök
Samkvæmt kröfu borgarstjórans i Reykjavík f.
h. bæjarsjóðs og að undangengnum úrskurði, verð-
ur lögtak látið fara fram fyrir ógoldnum leigu-
gjöldum til bæjarsjóðs Reykjavíkur, af húsum,
túnum og lóffum, sem féllu I gjalddaga 1. júlí
1947, aff átta dögum liffnum frá birtingu þessarar
auglýsingar, verði þau eigi greidd innan þess tíma.
m
Borgarfógetinn í Reykjavík, 24. okt. 1947.
KR. KRISTJÁNSSON.
►«M
Vörujöfnun nr. 8
Gegn framvísun reits nr. 8 af vörujöfnunarseðli
1946—1947 fá félagsmenn afgreitt, einstaklingar
y2 kg. og fjölskyldur 1 kg. af niðursoðnum ávöxt-
um. Vörujöfnuninni lýkur miðvikudaginn 29. okt.
KRON
Hótelið á
Reykjavíkurflugvellinum
hefir nú tekið til starfa að nýju undir nafninu
HÓTEL RITZ
Fyrst um sinn verður hótelið aðeins opið fyrir
gistingu.
Símar 5965, 6433 og 1385.
Hótelstjórinn.
-----------------------------—----------
Unglingavantar
Unglinga vantar til aff bera út Tímann, bæffi í Vestur-
og Austnrbænum.
Taliff viff afgreiffsluna sem fyrst, sími 2323.