Tíminn - 29.10.1947, Blaðsíða 1

RITflTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARDÍ8SON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKNARFLOEKURINN
CMmar 2363 oc 4878
PRENTSMIÐJAN BDDA hS.
KDDUMÚBl, UndaigOta 8 A
3ímar 3368 <* 4813
APGl
OO AUOIiÝBmOAflKRZMTOFA:
KDDUHÚSI, LinxUrf ötu • A
31. árg.
TÍMINIV, miovikudaginn 29. okt. 1947
198. Mað
Fjárlagafrumvarpið fyrir næsta
ár var lagt fram á Alþingi í gær
Endanleg afgreiðsla fjárlagafrv. mnn fara
eftir þeirri lausn, sem dýrtíðarmálið fær
Frumvarpið til fjárlaga fyrir árið 1948 var lagt fram á Alþingi
í gær. Samkvæmt því eru rekstrarútgjöld ríkissjóðs árið 1948
áætluð 156.1 milj. kr., en tekjurnar 155.2 milj. kr. og verður rekstr-
arhallinn því um 900 þús. kr. Útgjöldin á sjóðsyfirliti eru áætluð
176.1 milj. kr. og er hallinn þar áætlaður 19.1 milj. kr. f frum-
varpinu er gert ráð fyrir, að laun verði greidd með 310 stiga vísi-
tölu, en hins vegar er þar. ekki nein fjárveiting til niðurborg-
unar á vísitölunni.
f//í/ie/mí7íð Grund 25 ára
Fjárlagafrv. nú og í fyrra.
Til samanburðar má geta
þess, að í fjárlagafrv., sem fyrr-
verandi stjórn lagði fram í
fyrrahaust, voru rekstrarút-
gjöldin áætluð 146.0 milj. kr. og
rekstrarhallinn 9.7 milj. kr.. Þá
voru útgjöldin á sjóðsyfirliti á-
ætluð 162.1 milj. kr. og hallinn
þar um 21.9 milj. kr. Aðalástæða
\)ess, að niðurstöður fjárlagafrv.
eru hærri nú en þá, er sú, að þá
var reiknað með 290 stiga vísi-
tölu. Einnig eru framlögin til
alþýðutrygginganna áætluð 24.8
m milj. kr. í fjárlagafrv. nú, en
ekki nema 18.7 milj. kr. í fjár-
lagafrv. í fyrra.
Eins og kunnugt er, tók fjár-
lagafrv. í fyrra miklum breyt-
ingum í meðförum þingsins, og
má ekki síður búast við því nú,
og vonandiá betri veg en þá.
Athugasemdir ráðherra.
í athugasemdum, sem fylgja
frv., segir m. a.:
„Fjárlagafrv. þetta er síðar
komið fram en skyldi og eru til
l>ess fleiri en ein ástæða, en þó
helzt sú, að nú hvílir meiri ó-
vissa yfir afkomu þjóðarinnar
og ríkissjóðs en oft áður. Út-
gjöld samkvæmt þessu frum-
varpi verða þau riæstu, sem
nokkurntíma hafa verið á fjár-
lagafrv. afgreiddu frá ríkis-
stjórninni m. a. vegna þess, að
nú varð að reikna öll útgjöld,
sem vísitala framfærslukostn-
aðar hefir áhrif á, með stórum
hærri vísitölu en áður. Við
samning þessa frv. er vísitalan
310 lögð til grundvallar og þar
sem vísitalan hefir enn hækkað
stórum er óvíst hvort , sú út-
reikningur stenst. Úr þessu fæst
þó fyrst skorið þegar séð verður,
hvort Alþingi og ríkisstjórn
tekst að ná samkomulagi um
lausn dýrtíðarvandamálanna,
þann veg að reikna megi með
lægri og viðráðanlegri vísitölu.
Nú hefir að vísu verið reynt
við samning frv. að færa niður
útgjöld, en þar sem annars veg-
ar hefir orðið að taka tillit til
hinnar háu vísitölu, og hins
vegar að svo mikið af útgjöld-
um fjárlaganna er bundið með
lögum, hefir lækkunin óhjá-
kvæmilega orðið að lenda á
þeim útgjaldaliðum, sem ekki
eru fyrir fram bundnir í lögum.
ERLENDAR FRÉTTIR
Tveir þeirra manna, sem voru
dæmdir í Finnlandi fyrir að
vera valdir að styrjöld Finna
við Rússa, hafa verið látnir
lausir, þótt þeir hafi ekki full-
nægt dómnum. Eru það þeir
Reinikka bankastjóri og Kukk-
onen prestur. Einnig hefir
komið til orða, að Tanner og
Ryrti verði náðaðir..
Enskir kolanámumenn hafa
samþykkt við allsherjarat-
kvæðagreiðslu að fallast á til-
lögur stjórnarinnar um leng-
ingu vinnutímans.
Sænsk farþegaflugvél rakst á
fjall í Grikklandi í fyrradag og
fórust þar 44 menn.
Þótt samkvæmt framansögðu
hafi ekki tjáð annað við samn-
ing þessa frv. en taka tillit til
gildandi laga varðandi ýmsa
útgjaldaliði virðist nauðsynlegt
að taka til athugunar við með-
ferð málsins hvort ekki sé unnt
eins og nú horfir við að fresta
að einhverju leyti einstöku
framkvæmdum, sem krefjast
stórra framlaga úr ríkissjóði, en
eru þó misjafnlega aðkallandi.
Fjármálaráðherra geymir sér
rétt til þess, um lelði og þetta
fjárlagafrv. er lagt fram með
útgjaldaáætlun samkvæmt gild-
andi lög^m, að gera við meðferð
málsins tillögur til Alþingis um
frestun á framkvæmd ákveð-
inna laga, sem nú hafa í för
með sér mikla hækkun á út-
gjaldahlið frv.
Tekjuáætlunin.
Um tekjuhlið fjárlaganna
segir svo í frumvarpinu:
„Um tekjuhlið frv. skal þetta
fram tekið. Tekju- og eignar-
skatturinn er áætlaður eins og
er í fjárlögum yfirstandandi árs
og byggist það á því, að þessi
tekjuliður hefir reynzt miklu
hærri í ár, en- gert var ráð fyrir
í fjárlögum fyrir 1947, og að sú
vísitöluhækkun, sem orðið hefir
á árinu, hefir í för með sér
hærri tekjur hjá öllum almenn-
ingi en áður hafa átt sér stað,
enda þótt sumir atvinnuvegir
(Framhald á 4. síðu)
Örlygur Sigurðsson
opnar málverka-
sýningu
Örlygur Sigurðsson opnaði
málverkasýningu í sýningar-
skálanum í gær. Þar eru sýndar
46 mannamyndir, 30 hugmyndir,
17 myndir, sem eru kallaðar út
um bílgluggann, 37 af lands
lagi, uppstillingum og blómum
og 7 úr Snorra Eddu eða alls
140 myndir.
Þessi sýning er óvenjulega
stór og fjölbreytt.
Tíminn birtir hér mynd af
einu verkinu á sýningunni,
teiknaðri mynd af Birni í Graf-
arholti.
Fjölmennir fundir og sam-
komur Framsóknarmanna
um síðustu helgi
300 manns sóttu héraðsmót Framsóknar-
manna í Vestur-Skaftafellssýslu
Mörg Framsóknarfélög héldu fundi og samkomur um síðustu
helgi, eins og venja hefir verið undanfarið um þetta leyti árs.
Þar mættu þingmenn eða miðstjórnarmenn Framsóknarflokksins.
Mikið f jölmenni sótti þessar samkomur alls.
Efri myndin: Núverandi stjórn EIH og hjúkrunarheimUisins Grund. Sitj-
andi frá hægri: Séra Sigurbjörn Á. Gíslason, Gísli Sigurbjörnsson forstj.
og Flosi Sigurðsson. Standandi frá vinstri: Jón Gunnlaugsson, Hróbjartur
Árnason og Frímann Ólafsson. — Neðri myndin: Nokkrir vistmenn að
Grund.
225 aldraðir Reykvíkingar njóta
hvíldar á Grund
Allstórri viðbyggingu nýlokið
Elli- og hjúkrunarheimilið Grund á 25 ára starfsafmæli í dag.
Það tók til starfa 29. október 1922. Það hafði fyrst aðsetur í húsi
því, þar sem nú er barnaheimilið Vesturborg. Árið 1928 var því
veitt leyfi til nýrrar byggingar handa elliheimilinu við Hring-
braut, og var byggingu þeirri lokið 1930. Þar hefir Elliheimilið
verið til húsa síðan.
Framsóknarfélag RangæingaB"
hélt fræðslu- og skemmtifund í
Þykkvabænum á laugardags-
kvöldið. Þar fluttu ræður Helgi
Jónasson alþm. og Eysteinn.j
Jónsson ráðherra. Kjartan Ó. j
Bjarnason sýndi íslenzkar kvik- j
myndir, m. a. nýja mynd frá j
fyrstu dögum Heklugossins. Að.
lokum var dansað. Á annað
hundrað manna sótti samkom- j
una. |
Framsóknarfélag Vestur-
Skaftfellinga hélt mjög glæsi-
legt hér^ðsmót í Vík í Mýrdal á
sunnudaginn, sem sótt var af
nærri 300 mönnum og sagt var
frá í Tímanum í gær. Formaður
félagsins er Helgi Jónsson bóndi
Seglbúðum.
Framsóknarfélag Snæfellinga
hélt aðalfund sinn og skemmti-
samkomu að Hofgörðum í Stað-
arsveit á sunnudaginn.
Fyrst fóru fram venjuleg að- t
alfundarstörf. í stjórn voru
kosnir: Gunnar Guðbjartsson
hóndi, Hjarðarfelijl, formaður,
Sigurður Steinþórsson kaupfé-
lagsstjóri Stykkishólmi, ritari og
Björn Jónsson bóndi gjaldkeri.
Þá var kosið fuUtrftaráð, sem
skipað er tveimur mönnum úr
hverjum hreppi sýslunnar.
Frá miðstjórn Framsóknar-
flokksins mættu þeir Steingrím-
ur Steinþórsson og Sigurvin
Einarsson og höfðu þeir fram-
sögu um. stjórnmálaviðhorfið.
Margir heimamenn tóku til
máls og urðu umræður f jörugar.
Að loknum fundi sýndi Þrá-
inn Valdimarsson erindreki
Framsóknarflokksins kvik-
myndir — bæði íslenzkar o£ er-
lendar — sem góður rómur var
gerður að. Að lokunr var dans-
að.
(Framhdld á 4. siðu)
Magnús Sigurðsson
bankastjóri látínn
Magnus Sigurðsson banka-
stjóri Landsbankans, varð bráð-
kvaddur í Genúa á ítalíu í
fyrrakvöld.
Var hann þar á ferð með
dóttur sinni, Bergljótu Smith,
Stofnun Elliheimilisins.
Stjórn Samverjans, er annað-
ist matgjafir handa fátækum
börnum og gamalmennum í
Reykjavík í 10 vetur (1913—
1922), stofnaði til skemmtunar
fyrir gamált fólk sumarið 1921,
og hélt því áfram allmörg ár.
Árið 1922 varð afgangur af slíkri
skemmtun 541 kr. Var sú upp-
hæð lögð til hliðar, sem stofnfé,
„handa elliheimili sem vonjmdi
verður einhvern tíma stofnað,"
sbr. dagblaðið Vísir 21/7. 1922.
Jón Jónsson beykir bauðst þá til
að gefa 1500 kr. og safna fé hjá
bæjarbúum „ef stjórn Sam-
verjans lofaði að byrja heimilið
þá um haustið." Eftir margar
bollaleggingar fékk Jón þetta
loforð og tók hann þá að safna
fé.
Á mánuði safnaðist um hálft
9. þúsund kr. Nýlegt steinhús,
kallað Grund -— þar sem nú er
barnaheimilið Vesturborg — var
keypt fyrir 35 þús. kr. Umbætur
gerðar á husinu fyrir nál. 10
þús. kr. og öllu hraðað sem
mátti, enda héldu gjafir áfram.
Húsið gat tekið 24 vistmenn
og varð brátt fullsetið. Starfs-
fólkið var ráðskonan, frú María
Pétursdóttir og 2 hjálparstúlk-
ur, en fjármál l>ess út á við
annaðiát Haratfdur Sigurðsson
verzlunarmaður, auk Tpess tóku
allir stjórnarmenn þátt í heim-
(Framhald á 4. siðu)
Stúdentaráðskosningarnar
fara fram á laugardaginn
Efstu menn á Framsóknarlistanum Jón Hjalta-
son, Páll Hannesson, Ingvar Gíslason og
Rannveig Þorsteinsdóttir
Stúdentaráðskosningar fara fram á laugardaginn. Allmikill
viðbúnaður er hafinn undir kosningarnar af hálfu allra flokka,
cnda eru úrslit kosninganna talin mjög tvísýn.
Framboðsfrestur var útrunn-
inn síðastliðinn fimmtudag.
Komið hafa fram fjórir listar
frá öllum stjórnmálafélögum
stúdenta, sem boðið hafa fram
við kosningar að undanförnu.
Eru það listi Félags frjálslyndra
stúdenta, listi Félags lýðræðis-
sinnaðra sósíalista (jafnaðar-
manna), listi Félags róttækra
stúdenta (kommúnista) og loks
listi félagsins Vöku (íhaldsins).
Listi félags frjálslyndra stúd-
enta, sem Framsóknarmenn í
háskólanum standa að, er þann-
ig skipaður:
1. Jón Hjaltason stud. jur.
2. Páll Hannesson stud. polyt.
3. Ingvar Gíslason stud. mag.
4.Rannv. Þorsteinsd. stud. jur.
5. Kristj. Róbertss. stud. theol.
6. Tómas Árnason stud. jur.
7. Stefán Sörenson, stud phil.
8. Hallgr. Sigurðsson stud. jur.
9. Eirikur Bjarnason stud med.
10. Björai Bessason stud oecon.
11. Þórarinn Þór stud theol.
12. Björn H. Jónsson, stud theol.
13. Þórður Jörundss. stud med.
14. Jóhann Finnsson stud med.
15. Aðalg. Kristjánss. stud. mag.
16. Þorleifur Kristm.s. stud. jur.
17. Jón Þorsteinsson stud. med.
18. Sveinn Finnsson stud. jur.
Umboðsmaður listans er
Sveinn Finnsson stud jur.
Efstu menn á lista jafnaðar-
manna eru Jón Emils stud. jur.,
Árni Gunnlaugsson stud. jur.
Blaðakosturinn
Undanfarið hefir fólkiS f
landinu virzt trúa meir á mögu-
leikana viff sjóinn en sveitirnar.
Og vist er um það, að mikið
hefir sjórinn gefið þjóðinn á
undanförnjjm áratugum. En
það er þá einnig fyrir það, að
við sjóinn hafa mlkUvirk hjálp-
artæki verið tekin í þjónust-
una. Og enn er verið að efla
veiðitœkin.
Hjálpartæki hafa einnig verið
útveguð f þjónustu landbúnað-
arins, en þó heflr ekki verið
lögð á þap jafnmikil áherzla.
Enda mun vinnudagurinn
hvergi lcngrí, lífsbaráttán yfir-
leitt hvergi öllu harðari, en hjá
landbúnað;rlolkinu. Enda hefir
það verið orðað svo, að vinnu-
sparandi hjálpartæki ein, gætu
orðið eins konar „togaravökulög
sveitafólkslns."
„Jafnvægi atvinnuvcganna,"
hefir verið eitt meginatriði í
stjórnmálastefnu Framsóknar-
flokksins.
Þeir voru eitt sinn að ræða
um ætterni sitt, Jón Þorláksson
og Magnús Torfason. Var Jón
kominn í kvenlcgg af sama for-
föðurnum, sem Magnús var
koininn af f karllegg.
„Minn er íínni," sagði Magn-
ús.
„Mlnn er öruggari," svaraði
Jón.
íslendingar hafa lifað fram
á þennan dag af landbúnaði og
sjávarútvegi. Skal ekki metast
um hvor þessara undirstöðu-
atvinnuvega er „fínni," en hinu
haldið fram, að sé jafnvel að
þeim búið með fjármagn og
hjálpartæki, þá sé landbúnað-
urinn ekki síður „öruggur."
Þess vegna má þessi meginat-
vinnugrein aldrei verða að oln-
bogabarni. En þá þarf hún að
sjá svo um, að þeir sem fyrst og
fremst standa í ístaðinu fyrir
!
hana á sviði stjórnmálanna,
eigi blaðakost í hlutfaUi við
þörf.
og Sigurjón Jóhannsson stud.
mag.
Efstu menn á lista róttækra
eru Hjálmar Ólafsjson, Árni
(Framhald á 4. síðu)