Tíminn - 29.10.1947, Blaðsíða 3

198. blað
rniirw migvikMdagmii 29. okt. 1947
3
I
Hallgrímur Þórarinsson
Ketilstöðum
Lætur hátt á Héraði
Hallgríms dánartregi.
Fríður og aldinn foringi
farinn bláa vegi.
Aftur þá ég austur kem
angur má ei stilla.
Hallgrímslát er harmur, sem
hittir fleiri illa.
Hann var löngum hláturinn
hress um Ketilsstaði.
Hér var líka húsbóndinn
Hallgrímur ’inn glaði.
Hann við mestu Héraðsmál
hafði æ að glíma.
Einn sem flutti Fljótsdalssál
fram um langan tíma.
Hafa mátti af Hallgrími,
hverju er var að sinna;
að vera hlýr og vekjandi
vilja gott, og finna.
Það er víst, að hæst hann hló,
hafði margt í glettum.
Hvað honum blæddi hjarta þó,
hef ég ekki í fréttum.
Nú er uppi angurský
yfir Ketilsstöðum;
enda hættur hlátur í
Hallgríms munni glöðum.
Lífs á breiðu brautunum
ber því vist að fagna;
að tíminn breytir teinunum
og tekur upp nýja vagna.
Nemur oft af ungum meið
— aldnir falla hlynir.
Hér er runnið Hallgríms skeið.
„Haldið þið áfram vinir“!
Bd.G., f. H.
SEXTUGUR:
Guðmundur Gilsson
bóndl í Imiri-Hjaröardal
Guðmundur Gilsson í Hjarð-
ardal í Önundarfirði er sextug-
ur í dag.
Hann hefir alla tíð átt heima
í Önundarfirði, Mosvöllum, þar
sem hann er fæddur og alinn
upp, og Innri-Hjarðardal, þar
sem hann hefir búið allan bú-
skap sinn.
Ungur stundaði Guðmundur
nám í sjómannafræðum og tók
skipstjórapróf. Var hann síðan
skipstjóri á ýmsum skútum
vesjra og farnaðist vel.
Guðmundur kvæntist árið
1914 Sigríði Hagalínsdóttur í
Hjarðardal. Þau eignuðust 10
börn, sem öll komust upp og eru
9 þeirra á lífi.
Guðmundur hefir setið í
sveitarstjórn, skólanefnd, sýslu-
nefnd, kaupfélagsstjórn o. s.
frv. Sýnir það traust manna á
honum, en maðurinn er laus við
;að hreykjast og trana sér fram,
>en vinnur sér álit vegna greind-
ar og staðfastrar athygli.
Jörð sína hefir Guðmundur
bætt að húsum og ræktun með
. prýði.
Hitt er þó mest um vert, að
heimili þeirra hjóna hefir jafn-
an verið á þá lund, sem menn
kjósa sér helzt hjá grönnum
' sínum. Þar hefir ríkt hin hlýja
j umhyggja og glaða alúð hjart-
, ans, sem æðri er öllu því, sem
lært verður og numið.
Guðmundur Gilsson er verk-
maður góður, æðrulaust karl-
menni, stilltur vel og sein-
! þreyttur til vandræða, en stað-
fastur og öruggur.
Þessar síðustu vikur hefir
Guðmundur dvalið í Reykjavík
vegna veikinda konu sinnar. En
sveitungar þeirra hjóna óska
þeim einhuga að þau mættu sem
fyrst koma heil heim. Við höf-
um margs að minnast og eigum
þeim margt að þakka frá liðn-
; um dögum og væri ljúfast að
svo mætti enn fram halda.
H. Kr.
varð bóndi að neyðast til að
skýra börnum sínum frá því,
að hinn tryggi uppáhaldsleik-
félagi þeirra hafði nú í þriðja
sinni ratað heim, þó blindur
væri, utan frá hafi í afspyrnu
roki, til þess að deyja hjá þeim.
Börnin treguðu lengi vininn
sinn. Þau lögðu niður leiki sína
að mestu leyti. En bóndi lenti í
hverju óhappinu á fætur öðru,
og dó að lokum í eymd og vol-
æði, — eignalaus, mæddur og
lítilsvirtur.
III.
Selaeldi.
Fá eða engin dýr í náttúr-
unni eru auðtamdari en selur.
Hann er meinlaus, sviphreinn
og líkist helzt hundi að skap-
lyndi. H^pn er fylgispakur hús-
bónda sínum og þykir vænt um
hann, og gegnir strax þegar á
hann er kallað o..s. frv.
Nokkru fyrir aldamótin síð-
ustu hafði ég sel undir höndum
mikinn part úr sumri, er mér
því allvel kunnugt um skapgerð
þessa dýrs. Kópurinn var tekinn
nýgotinn út við sjó og borinn
heim að mannabústað. Fyrstu
dagana eftir að þangað kom
var hann nærður á nýmjólk,
sem látin var 1 kaffikönnu,
stútnum siðan stungið upp í
kópinn og látið renna ofan í
hann eins og nýborinn kálf. Því
næst var búin út handa honum
tútta og látin á mjólkurflösku.
Tottaði hann álcaft mjólkina
eins og pelabarn, þegar túttunni
var stungið upp í hann. Þegar
frá leið var honum gefinn
ósaltur fiskur, síld og kjöt og
ýmsar matarleifar, sem til féllu.
Ekki var honum um það gefið
fyrst í stað, að fara í vatn til að
baða sig. Hann skreið lengi vel,
hvað eftir annað í land, þó að
honum væri kastað út í. Og
sundtökin voru honum ekki til-
tæk fyrst í stað. En þó fór svo,
að lokumf að hann kunni vel við
sig í vatninu. Það brást ekki, að
hann gegndi strax og á hann
var kallað, hvar sem hann var
staddur. Jafnan var hann blíð-
lyndur eins og hvolpur. Hann
var látinn liggja í opnum kassa
úti, að nóttu til. Gat hann því
farið allra sinna ferða að nóttu
til sem degi. Hann át úr lófa
manns, það sem að honum var
rétt og hagaði sér ætíð eins og
hann ætti vinum að fagna, þeg-
ar hann var hjá fólki. Síðla
sumars hvarf hann í brott, eina
nótt og sást ekki framar. Var
haldið, að hann hefði ftirið úr
bæli sínu út í sjó til að. leita sér
að æti, en slæðst síðan til villi-
sela, sem þarna voru jafnan á
sveimi og þeir lokkað hann með
sér.
Framh.
% S Thoanmi.
Útbrelílið Tíinnnn!
\
Á. J. Cronin:
Þegar ungur ég var
Það var svalt í dagstofunni á daginn, og þar lagði pabbi
sig að aflíðandi hádegi á sunnudögum, eftir að hafa losað
um harða flibbann og bindið. Murdoch og Kata kenndu
aftur á móti í sunnudagaskóla. Þegar kyrrð var komin á,
gaf afi mér aftur til kynna, að við skyldum hugsa til hreyf-
ings, og þá reikuðum við venjulega í áttina niður í bæinn,
sem þá lá í dvala meðan fólk var að láta sunnudagsmatinn
sjatna í hér. Þá staðnæmdist hann alltaf við fáfarinn stíg,
er lá meðfram aldingarði Dalrymples, grænmetissalans.
Þetta var yndislegur aldingarður. Yfir myndarlegu hlið-
inu hékk stórt spjald. A. DALRYMPLE grænmetissali, stóð á
því. Og inni í garðinum óx grænkál og hvítkál í endalaus-
um röðum, og þar voru líka aldintré, sem svignuðu undir
eplum og perum. Afi virtist ætið mjög hugsi, er hann stað-
næmdist við þennan Edenlund. Svo skimaði hann upp og
niður stíginn, gægðist gætilega yfir limagirðinguna og
sletti í góminn, eins og hann hefði orðið fyrir sárum von-
btigðum.
„Æ-æ,“ sagði hann. „Blessaður karlinn er þá ekki við.“
Svo tók hann af sér hattinn, brosti ofurlítið og rétti mér
hann. „Skríddu þarna í gegnum limagirðinguna, Róbert,“
sagði hann. „Það er krókur fyrir þig að fara gegnum hliðið.
Taktu drottningarperurnar — þær eru beztar. Og beygðu
þig dálítið.“
Ég gerði eins og hann lagði fyrir — skreið gegnum lima-
girðinguna og fyllti hattinn af gulum og fallegum perum.
En afi stóð sönglandi á miðjum stígnum og skotraði aug-
unum kringum sig.
Við gerðum okkur svo gott af fengnum i sameiningu.
Sætur safinn úr perunum vætlaði niður hökuna, og matar-
gleðin skein úr augum okkar. Þá sneri afi sér kannske allt
í einu að mér, mjög alvarlegur á svipinn, og mælti:
„Dalrymple myndi gefa mér síðasta stikilsberið sitt. Hann
heldur alltaf tryggð við mig, blessaður karlinn."
Ég var þunglynt barn, en ég get ekki borið á móti því, að
mér var mikil ánægja af samverunni við afa. Stundum gerð-
ust samt atvik, sem rændu mig þeirri ánægju. Það vakti
til dæmis undrun mína og særði mig, að afi, sem heilsaði
öllum svo glaðlega og hlaut hvarvetna svo góðar undirtektir
fullorðna fólksins, sætti iðulega aðkasti og tilbekkni af hálfu
ýmsra stráklinga, er urðu á vegi okkar.
Þessir friðþjófar voru þó ekki drengir úr latínuskólanum,
þar sem Gavin Blair, sonur borgarstjórans, var við nám —
afi hafði einu sinni bent mér á hann, þar sem hann stóð
hinum megin götunnar. Þetta voru einkum þorpsstrákarnir,
sem söfnuðust saman undir brúnni á læknum til þess að
veiða hornsíli í húfur sínar. Þeir gláptu á okkur, þegar við |
gengum framhjá, hrópuðu á eftir okkur háðsyrði og sungu
ljótar vísur:
„Sjón er sögu ríkari, það þýðir ekkert þref.
Það.er sem mér sýnist — þetta er bara nef.“
Ég fölnaði af sársauka og kvöl. En afi bar höfuðið hátt
og skálmaði þegjandi leiðar sinnar, þótt glósurnar dyndu á
honum. Fyrst í stað lét ég eins og ég hefði ekki heyrt óp
strákanna og ertingar. En fyrr en varði varð forvitnin öðrum
kenndum yfirsterkari. Ég starði undrandi á afa og spurði
í einlægni:
„Hvers vegna er nefið á þér svona, afi?“
Djúp þögn. Hann gaut aðeins til mín augunum, mjög
hátíðlegur á svip.
,,0 — það fór nú svona í Zúlústríðinu, drengur minn,“
ávaraði hann loks.
„Afi!“ Ég blygðaðist mín ekki lengur fyrir nefið á honum
— ég var hjæykinn af því. Og ég fyrirleit innilega þessa
heimsku og fávísu drengi, sem höfðu haft í frammi við
okkAr ertingarnar. „Segðu mér af því, afi.“
Hann horfði á mig rannsóknaraugum. Hann virtist hafa
gaman af eftirvæntingunni, sem skein út úr mér, þótt hann
á hinn bóginn væri tregur til þess að rifja þetta upp.
,Jæja, drengur minn,“ sagði hann. „Ég er samt ekki
gefinn fyrir að grobba af sjálfum mér.“
Ég trítlaði hugfanginn við hlið hans og hlýddi á frásögn
hans. Stórt herflutningaskip sigldi úr höfn, meðan fagrar
konur grétu í landi, og hélt austur um sjá mót sendinni
strönd íjarlægrar álfu. Á þessu skipi var ungur maður úr
hinni stórfrægu, skozku riddaraliðssveit Douglas Mcdougalls
ofursta. Þetta var afi. Hann hlaut mikinn frama fyrir vask-
lega framgöngu sína í orrustum við Matabílana og varð
brátt hægri hönd ofustans. ^Þegar Zúlúmönnum tókst að
króa riddaraliðssveitina inni, var hann kjörinn til þess að
brjótast gegnum fylkingar fjandmannanna með þá orð-
sendingu, að vistir riddaraliðssveitarinnar væru að þrotum
komnar. Ég gleymdi hér um bil að anda, þegar hann í nátt-
myrkrinu læddist yfir grýtta hásléttuna milli sofandi óvin-
anna með sína skammbyssuna í hvorri hendi og sveðjuna
milli tannanna. Hann var í þann veginn að komast gegnum
stöðvar óvinanna, þegar tunglið gæðist fram úr skýjarofi —
ó, bannsett tunglið! Villimennirnir þustu að honum í stór-
hópum. Bang! Bing! Bang! Það rauk úr tómum skamm-
byssunum. Hann skorðaði sig upp við klett og hjó á báðar
hendur með sveðjunni. Kolsvört og alblóðug lík hlóðust i
kesti hringinn í kringum hann. Og þá fór hann að blístra —
og viti menn! Hesturinn hans kom brokkandi utan úr myrkr-
inu — fannhvítur fákur! Já — það var tryllingslegur elt-
ingaleikur, sem átti sér stað þessa nótt. Zúlúmenn eru
LUMA
rafmagnsperur
ERU BEZTAR
Seldar í öllum kaupfélögum lundsins.
Samband ísl. samvinnufálaga
Eimreiðin
flytur þúsundum helmila fjölþætt umhugsunarefni, (,
margvíslegan fróðleik og skemmtun — og hefir gert í 1'
meira en hálfa öld. Kemur út ársfjórðungslega. Haust- ||
heftið 1947 er nýlega komið út, mjög fjölbreytt að efni. o
Ef þér eruð ekki þegar áskrifandi þá gerist það strax °
í dag. < i
Útfyllið seðllinn og sendið hann Bókastöð Eimreiðar- ' \
innar, Aðalstræti 6, Reykjavík. < >
PÖNTUNARSEÐILL. ] |
Undirritaður óskar að gerast áskrifandl að Eimreið- o
inni frá síðustu áramótum að telja. '1
Áskriftargjaldið, kr. 25,00, fylgir. !,
Áskriítargjaldið, kr. 25,00, óskast innheimt með póstk. 11
Nafn............................Staða......... ! ‘
Heimili
r-— -------------------------—————-----
Komnar eru út í nýrri ljósprentaðri útgáfu
Ensk lestrarbók
Og
Enskt-íslenzkt orðasafn
eftir
Boga Ólafsson & Árna Guffnason.
Fást hjá bóksölum.
Bókaverzlnn Sigfúsar Eymundssonar
TILKYNNING !
4
frá Jóhannl Karlssyni & Co.
,í dag frá kl. 2—6 seljum við lítið notuð I
eldhúsáhöld svo sem potta, fötur, föt, leir- f
krukkur, ennfremur diska, hnífapör, sósu- I
könnur, kaffikönnur, sykursett, mjólkur- $
könnur, stórar og litlar, borðdúka og margt
fleira. Athugið þetta einstaka tækifæri, þar i
sem allt þetta selst án skömmtunarseðla.
JÓHAXX KARLSSOIV & CO. f
Þingholtsstræti 23.
Sveitavinna
Ung hjón vön sveitavinnu óska eftir sjálfstæðri atvlnnu
i sveit. Vilja gjarnan taka bú á leigu. Tilboð merkt.
„Bústjórn“ leggist á afgreiðslu blaðsins.