Tíminn - 30.10.1947, Blaðsíða 4

D A G S K R Á er bezta íslenzka
tímaritið um þjóðfélagsmál
REYKJAVÍK
Skrifstofa Framsóknarflokksins er í
Edduhúsinu. við Lindargötu. Sími 6066
30. OKT. 1947
199. folað
Um self
(Framhald af 2. síðu)
þessu eru þeir að spilla sínu
eigin viðurværi.
Þegar árnar tæmdust af laxi,
vegna óskynsamlegrar veiðiað-
ferðar, var það kennt selnum.
Menn töldu sér trú um að selur-
inn dræpi laxinn og honum
væri að kenna þverrandi lax-
ganga í árnar. — Þessa skoðun
hafa menn enn í dag. Var nú
farið að leggja stund á selveið-
arnar, þennan ímyndaða óvin
laxfiskanna. Var það álitin
sjálfsögð skylda að uppræta sel-
inn með öllu, kringum strendur
landsins. Og vel má hugga
menn, sem hvorki skilja eða
skynja gildi náttúrulífsins í
landinu, með því að takast mun
að koma til leiðar að öllum sela-
tegundum hér við land, blæði út
fyrir fullt og allt, áður en langir
tímar líða. ísbirnir lifa að mestu
leyti á selum. Munu þeir fara
sömu leið, þegar búið er að
uppræta viðurværi þeirra —
— selinn.
Fæstir menn ómaka sig til að
rannsaka samhengi dýralífsins,
eða samlíf hinna ólíku tegunda,
sem lifa hver á annari í ríki
náttúrunnar. Dæmi eru til að
sumum fuglategundum fækkar
eftir að búið er að útrýma óvin-
um þeirra. Má í því sambandi
nefna rjúpur og vali.
Um siðustu aldamót veiddust,
hér á landi, að meðaltali 627
fullorðnir selir á ári og 5412
kópar. Síðan hefir veiðin
minnkað ár frá ári. 1932 veidd-
ust helmingi færri fullorðnir
selir og aðeins 3701 kópur, eða
1711 færri en um aldamótin. Vel
gæti farið svo, að selir yrðu al-
dauða hér við land eftir 40 til
50 ár. Einstakar selategundir,
sem voru algengar fyrir manns-
aldri síðan eru nú horfnar með
öllu, eða orðnar svo fágætar, að
nýlunda þykir ef þær sjást. ís-
lendingar eiga þó ekki einir sök
á því, að svona er komið. Aðrar
þjóðir hafa gert út skip til sel-
veiða norður í höf og eiga því
sinn þátt í eyðing sels I íshaf-
inu. En fækkun þar, kemur í
Ijós við strendur íslands.
Jurtin nærist á efnum, sem
eru í moldinni, er liggur að rót-
um hennar. Þannig er með
dýrin. Þau lifa á því, sem þau
ná til og þau finna að þau geta
ekki án verið. Maðurinn er þar
engin undantekning. Hve hátt
sem hann lyftir sér frá jörðu,
sækir hann lífsnauðsynjar sín-
ar til jarðarinnar. Þó að nú séu
aðrir tímar og önnur menning
en sú, sem áður var, er auðsætt,
að rániðjan er enn í fullum
blóma hjá mörgum mönnum.
Hver kynslóð á fætur annari
hefir tekið hana í arf frá þeirri,
sem á undan er farin. Hún hefir
því orðið að nokkurs konar
óheillafylgju mannanpa,, sem
ekkert vinnur á nemá ræktun
og eidi. Það er hið eina, sem
hefir skilyrði til að brjóta hana
á bak aftur. En fari svo, að hún
beri sigur úr býtum í þeim við-
skiptum, er höggvin í sundur
sú meginrót, sem nærir og
þroskar æðsta lífsmeið jarðar-
innar.
Brunabótafélag
íslands
Minnst á merka bók
(Framhald'af 3. síðu)
páfastóls eða mæta við réttar-
höld í Moskvu. Það vantar ekki
dómstóla, rannsókn og réttar-
höld, en einn er þar óskeikull
og réttlátur, og hann ákveður
fyrirfram svað skuli vera rétt og
jafnvel hvað skuli sannast.
Það er tvímælalaust fengur
að þessari bók fyrir íslenzkar
bókmenntir. Jón Eyþórsson
virðist hafa leyst þýðingarstarf-
ið vel af hendi, svo sem vænta
'mátti. Eflaust munu ósjálf-
jstæðir ofstækismenn, sem háð-
astir eru í dag áhrifum frá
Rússlándi og Ameríku, deila um
þessa bók, og sennilega svo, að
mörgum verði til leiðinda. En
fyrst og fremst ber að horfa á
hið almenna gildi sögunnar,
sem er hafið yfir einstök deilu-
mál.
Þessi bók er ádeila á andlega
kúgun. Hún er vörn fyrir helg-
ustu réttindum lýðræðisins eins
og við þekkjum það og það er
kennt við Vesturlönd, persónu-
legt frelsi og rétt mannsins til
að hugsa og lifa. Þeim boðskap
íverður eflaust vel tekið meðal
iíslendinga, þó að auðmjúkustu
■ dýrkendum hins „austræna
lýðræðis" muni sjálfsagt þykja
nærri sér höggvið.
- H. Kr.
TIL ATHUGUNAR,
Þar sem getið var bóka í
iblaðinu í fyrradag, féllu staf-
jirnir H. Kr. af vangá niður við
j ummæli um þessar bækur: Á
Svörtu skerjum, Maggi varð að
manni og Sylvanus Heythorp.
Staður fyrir síldar-
verksmiðju .. .
(Framhald af 2. síðu)
verzlun löngu áður en Seyðis-
fjarðarkaupstaður varð til.
Það, að óheppileg rás viðburð-
anna hafi spillt verzlunarmál-
um Seyðisfjarðar, og ef skilja
ætti þau ummæli þannig að
þar á mætti ef til vill vænta
hagstæðari úrlausnar þá er
bezt að láta Héraðsmenn svara
því, að því leyti, sem hér er átt
við verzlun við Fljótsdalshérað.
Mér hefir skilizt á þeim, að þeir
telji það fremur framþróun en
öfugþróun, að þeir stofnuðu sitt
stóra og myndarlega kaupfélag
og völdu því aðsetur á Reyðar-
firði vegna ftltölulega auð-
veldra samgangna þaðan til
Héaraðs á öllum tímum árs.
Virðist þetta jafn eðlileg þróun
1 oð þegar norðursveitir Héraðs-
1 ins og Þistilfjarðarbyggðir
; hættu að verzla við Vopnafjörð
1vegna þess að þangað var að
sækja yfir érfiðar heiðar og þær
veglausar á nútíma mælikvarða.
rátrjnir aUt Uaanlé (r
venluzwrUrgBlr).
Upplýrtagar 1 •MakrUrtofu.
Alþýfuhúal (aíinl MIS) o* hjá
umbogamðnnuta, aam aru I

Kommúnlstar biðu
ósigur...
(Framhald af 1. slðu)
munu gjarnan vilja mynda
hreina flokksstjórn með hlut-
leysi radikala, og láta það svo
ráðast, hvort kommúnistar
feldu stjórnina með íhalds-
mörinum og vinstri mönnum.
Myndu kommúnistar lenda
þannig í mikilli klípu, því að
jafnaðarmenn myndi eftir sem
áður neica allri samvinnu við þá,
en þeir ættu kosningar yfir höfði
sér, ef þeir felldu stjórnina.
>♦»♦»«
J [ Páll S. Pálsson ! \
' * Kristinn Gunnarsson ''
j | Málflutningsskrifstofa \ [
(» Laugaveg 10. Simi 5659 1'
Notiö tómstundirnar til náms
f Bréfaskóla S.f.S. gctið þér lært:
íslenzka réttritun
Reikning
Bókfœrslu
Ejisku
Fundarstjjóm og fundarreglur
Skipulag og starfshœtti
samvinnufélaga
Þeim, sem læra undir skóla í lieima-
húsum skal bent á það, að bréfaskólinn
er sérstaklega heppilegur til undirbún-
ings nndir próf upp í neðri bekki fram-
haldsskólanna.
Veitum fúslega allar upplýsingar
Bréfaskóli S. í. S.
Reykjavík
Vilja Ungverjar
(Framhald af 1. síðu)
nú munu þær vera orðnar
svipaðar að tölu og 1933. Þó hef-
ir ekkert hráefni verið til, til
þess iðnaðar, annað en gamlar
bifreiðar og brotajárn, sem herir
styrjaldaraðilanna skildu eftir í
landinu, er stríðinu lauk. Land-
búnaðurinn hefir blómgast
furðanlega og skipting jarð-
anna vafalaust sinn þátt í því.
Dýrtíð og nýir peningar.
Eftir styrjöldina var svo mikil
dýrtíð í landinu að verðlag var
ómögulegt að reikna í tölum
lengur. Viðskipti fóru fram á
þann hátt, að líkja mætti þeim
við það, ef ástandið væri hér
þannig, að talað væri um hvað
varan kostaði mörg hundruð
rauða eða græna seðla í staðinn
fyrir að tala um krónufjölda.
Gjaldmiðill landsins var raun-
verulega einskis virði og engin
leið að láta viðskipti fara fram
með því að nefna nafn myntar-
innar, því að tölurnar voru svo
svimandi háar að þær voru of-
vaxnar allra skilningi.
En fyrir nokkrum mánuðum
síðan lét ríkið gera aðra mynt
og nýtt banka- og viðskiptakerfi
var sett á laggirnar í landinu.
Þessi nýja mynt heitir „Forint“
og eru 10,5 forints í einum doll
ar. Með þeim ráðstöfunum, er
voru gerðar um leið og nýja
myntin var tekin í notkun, var
unninn varanlegur bugur á dýr-
tíðinni í landinu. Lífsafkoma
manna er yfirleitt góð nú. Kaup-
ið i almennri verkamannavinnu
er um tvær íslenzkar krónur á
klukkustundina og vinnuvikan
er miðuð við 48 stundir. Nóg at-
vinna er í landinu. Skömmtun
er engin á vörum nema sykri,
brauði og rúgi. Að öðru leyti eru
engar vörur skammtaðar.
Fer héðan til Stokkhólms.
Székely fer héðan 2. nóvember
til Stokkhólms og verða þá ís-
lenzku viðskiptamálin tekin til
frekari athugunar. Þar mun
hann hitta aftur hina meðlimi
ungversku viðskiptanefndarinn-
ar. Þessar eftirgrennslanir ung-
verska fulltrúans hér, hófust
fyrst fyrir milligöngu Geirs
Stefánssonar lögfræðings, en
hann hefir dvalið í Svíþjóð und-
anfarin tvö ár. Undirbjó Geir
fyrst málið hér heima þannig,
að hann sagði ýmsum út- og
innflytjendum frá því, að Ung-
verjar myndu hafa áhuga fyrir
viðskiptum við ísland. Síðan
kom hann hingað heim og hefir
verið ungverska fulltrúanum til
aðstoðar. Telja þeir báðir, að
möguleikar séu á ýmsum sviðum
fyrir, að ísland og Ungverja-
land taki upp víðtæk viðskipti
sín á milli.
SKIP/IWTCifcRf)
KÍMSINS
„ESJA”
fer frá Akureyri n. k. föstudags-
kvöld kl. 20. Viðkomustaðir í
suðurleið verða Dalvík, Siglu-
fjörður, ísafjörður, Þingeyri,
Bíldudalur, Patreksfjörður. Því
næst fer Esja í venjulega
strandferð frá Reykjavík austur
um land, um miðja næstu viku.
Vörumóttaka verður n. k.
mánudag 3. nóvember. Pant-
aðir farseðlar óskast sóttir sama
dag.
Skaftfellingur
Tekið á móti flutningi til
Sands, Ólafsvíkur, Grundar-
fjarðar, Stykkishólms og Flat-
eyjar í dag.

Ðúðutgs
du/t
VaaUle
Sítréu
AppelflÍB
Sákkalali
KRON
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Auglýsendur!
Hafið þér athugað að lesend-
um Tímans fjölgar slfellt 1
Reykjavik og flestum öðrum
kaupstööum og að Tíminn er
útbrelddasta blaðið yfirleitt i
kauptúnum og sveitum um land
allt.
(jatnla Síc
Systurnar frá
Boston
(Two Sisters from Boston)
Skemmtileg og hrífandl amer-
Isk söngvamynd, gerð af Metro
Goldwyn Mayer.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.

7ripoli-Stc
Ueyndardómur
bréfanna sjö
Afar spennandl amerísk saka-
málamynd.
Aðalhlutverk:
Henry Hunter
Pally Rowles
Henry Gordon
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð börnum lnnan
16 ára.
— Sími 1182. —

Ttijja Síó
Hátíðasumar
(„Centennial Summer")
Mjög falleg og skemmtileg mynd
í eðlilegum litum, með músik
eftir JEROME KERN.
Sýnd kl. 9.
Njósnariim
„Frk. Doctor44
Spennandi ensk njósnarmynd.
Rita Parlo
Erich von Stroheim
■ John Loder
Bönnuð börnum yngri en
16 ára.
Sýnd kl. 5 og 7.
yjathatbíc
KITT Y
Amerísk stórmynd eítir sam-
nefndri skáldsögu
Paulette Goddard
Ray Milland
Patrick Knowles
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Minningarathöfn eiginmanns míns,
Gunnlaugs Eiríkssonar
fer fram á heimili hans, Kambsveg 7, föstudaginn 31.
október kl. 4 e. h. Jarffað verffur á Melstaff, mánudag 3.
nóvember kl. 2. e. h.
Fyrir hönd affstandenda.
Filippía Jónsdóttir.

Málverkasýning
Örlygs Sigurðssonar
í Listamannaskálanum er opin daglega
kl. 11—11.
Sveitavinna
Ung hjón vön sveitavinnu óska eftir sjálfstæðri atvinnu
í sveit. Vilja gjarnan taka bú á leigu. Tilboð merkt.
„Bústjórn“ leggist á afgreiðslu blaðsins.
Damask - Fiðurhelt léreft
hvít léreft, silkilasting, kjólatau (ull, baðmull, silki),
alullar-kápuefni, herrafataefni, tilbúin herraföt, herra-
fr*,kka, dömusokka og fleira útvegum við betnt til kaup-
enda frá viðurkenndum frönskum og tékkóslóvakískum
framleiðendum. Sýnishorn fyrirliggjandi.
F. JÓHMNSSON
umboffsverzlun.
Sími 7015. — Reykjavík. — Pósthólf 891.
Frá Rauða krossi íslands
Námskeið í hjálp í viðlögum hefst í byrjun næsta
mánaðar. Þátttaka tilkynnist á skrifstofu félagsins
í Mjólkurfélagshúsinu, kl. 1—3, til mánaðamóta.
Sími 4658.
28. okt. 1947.
Kauði Kross tslands.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN