Tíminn - 31.10.1947, Page 1
ritstjóiii: (
ÞÓRARINN ÞÓRARENSSON }
ÚTGEFANDI: !
FRAMSÓKNARFLOEKURINN
Símar 2363 og «73
PRSNTSMIÐJAN EDDA hl.
( EDDUHÚSI, UBdurgðta 9 A
| Símar 3K8 0« 4BVS
AFGRKHJSLA, INNHEIMTA (
( OG AUGLÝ8ENOASKRIFSTOFA: ;
( EDDUHÚSI. Unéarcðtu I A \
ttml
31. árg.
TÍMIIVX, föstudaglnn 31. okt. 1947
Bréfaskóli S. í. S.
færir út kvíarnar
Sjóinenu gcta lært siglingafræði á frivaktinni
Bréfaskóli S.Í.S. hefir nú starfað í sex ár, og fara vinsældir
hans stöðugt vaxandi. Skólinn hefir gefið fjölda æskufólks víðs-
vegar um land tækifæri til að njóta menntunar. Hefði það fiest
orðið án hennar að vera að öðrum kosti. Um þessar mundir er
verið að taka upp kennslu i siglingafræði, og geta sjómenn nú
lagt stund á að Iæra undir minna próf á frívaktinni. Er hér um
mikilsverða nýjung að ræða í kennslumálum okkar íslendinga.
Kennsluaðferð, sem hentar
vel i íslenzka dreifbýlinu.
Bréfaskólinn var stofnaður
1941, eins og áður er sagt. Upp-
haflega var byrjað með fáar
námsgreinar, en smárri saman
hefir verið bætt við nýjum
«kennslugreinum, svo nú eru
kenndar bréflega á vegum skól-
ans átta námsgreinar. Flestir
nemendur stunda nám í bók-
færslu, ensku, íslenzku og reikn-
ingi.
Það kom brátt í ljós, eftir að
Bréfaskólinn hafði tekið til
starfa, að námsaðferð þessi átti
miklum vinsældum að fagna hér
á landi, -enda er hér um heppi-
lega kennsluaðferð að ræða
fyrir æskufólk dreifbýlisins, sem
ekki á þess kost að sækja hér-
aðsskóla eða skóla í bæjunum.
Bréfaskólinn hefir því gert
mörgum æskumanninum og
æskukonunni það kleift að
nema það, sem hugurinn girnt-
ist, þó að engin leið hefði verið
til þess með öðru móti. Þetta
ber þó ekki að skilja svo, að það
sé eingöngu æskufólk, sem
stundað hafi nám í Bréfaskól-
anum.
Nemendurnir er fólk á
öllum aldri — gamal-
menni og börn.
Fólk á öllum aldri hefir stund-
að nám í Bréfaskólanum. Grá-
hærðir öldungar, sem aldrei
hafa átt þess kost að fara frá
• •
Olfrumvarp lagt fram
*
1
Ágóðannm verði varið
til sjúkrahúsa og
læknabústaða
Þrír þingmenn, Sigurður
Bjarnason, Steingrímur Stein-
þórsson og Sigurður E. Hlíðar,
hafa lagt fram frv. um að leyfa
framleiðslu á öli, sem innihaldi
4% af vínanda, en nú má ekki
framleiða öl, sem inniheldur
mejra en 1.8% af vínanda. —
Flutningsmenn ætlast til, að
einkafyrirtæki fái að annast
framleiðsluna gegn vissu skatt-
gjaldi, og skal því varið, ásamt
sérstökum tolli á áfenga ölinu
til bygginga á spítölum og
læknabústöðum utan Reykja-
víkur.
Flugvallarmálið
afgreitt
Flugvallarmálið er nú úr sögu
á Alþingi, a. m. k. í bráð. Til-
lögu Áka Jakobssonar var vísað
frá með rökstuddri dagskrá með
33:13 atkvæðum. Dagskráin var
þess efnis, að þingið treysti
stjórninni til að halda fast á
rétti íslendinga og sæi því ekki
ástæðu til að gera sérstaka á-
lyktun um málið nú. Auk Sós-
íalista greiddu atkvæði gegn til-
lögunni Páll Zóphoníasson, Gylfi
Þ. Gíslason og Hanníbal Valdi-
marsson.
heimili sínu til að ganga í skóla.
bafa nú fengið tækifæri til þess
að læra sumar þær námsgrein-
ar, sem þá hefir deymt um ár-
um saman. Þess eru dæmi, að
gamlir bændur um sjötugt, sem
hættir eru búskap, fara að læra
tungumál og flóknar reiknings-
reglur með aðstoð Bréfaskóla
S.Í.S.
Sama er að segja með hús-
mæðurnar. Þær hafa margar og
á öllum a’dri tekið sig til og
lært ýmsar greinar, sem kennd-
ar eru í Bréfaskólanum —
ensku, íslenzku, reikning og
jafnvel bókfærslu. Margar
þessara húsmæðra eiga þess
engan kost að komast frá heim-
ilum sínum lengur en meðan
suðan er að koma upp í pottin-
um, en þær geta numið heilar
námsgreinar með aðstoð Bréfa-
skólans í hinum fáu tómstund-
um sínum.
Fjöldi æskufólks hefir lært
undir æðri skóla með aðstoð
Bréfaskólans og notað til þess
tómstundirnar.
Síglingafrœði lœrð á
frívaktinni.
Bréfaskólanum, sem hefir að-
setur sitt í Sambandshúsinu í
Reykjavík, berast daglega mörg
bréf, þar sem áhugasamir nem-
endur eru að óska eftir fleiri
námsgreinum og meiri náms-
möguleikum. Smátt og smátt
verður stefnt að því að auka við
nýjum greinum í skólann, og
um þessar mundir er að hefjast
kennsla i einni nýrri grein, sem
langþráð er orðin meðal sjó-
manna. Það er siglingafræði. —
Gefin hafa verið út fyrstu bréf-
in í þeirri námsgrein, og geta
sjómenn nú notað frívaktina til
að læra siglingafræði í Bréfa-
skólanum, sem nægir þeim
undir minna fiskimannsprófið,
sem veitir rétt til að stjórna
skipum allt að 30 smál. Síðar
meir verður vafalaust bætt við
aukinni siglingafræðikennslu,
svo að nemendur Bréfaskólans
geti notað tómstundirnar til að
búa sig undir skipstjórn á
stærri skipum. Kennari í sigl-
; ingafræði Bréfaskólans er Jón-
j as Sigurðsson, kennari í sigl-
ingafræði við Stýrimannaskól-
ann.
Stöðugt vaxandi
nemendafföldi.
Nemendum Bréfaskólans fer
stöðugt fjölgandi. — Alls hafa
stundað nám við skólann nokk-
uð á annað þúsund nemendur.
Eins og sakir standa skipta
starfandi nemendur nokkrum
hundruðum og fer fjölgandi,
svo að segja með hverjum deg-
inum sem líður,
Skólastjóri Bréfaskóla S. í. S.
er Jón Magnússon magister, og
kennir hann ennfremur ensk-
una. Er hún kennd bréflega,
eins og aðrar greinar, nema
hvað framburður er , kenndur
með aðstoð hljómplatna, sem
nemendur geta keypt við mjög
vægu verði eða fyrir aðeins 35
krónur. Þóleifur Þóðarson kenn-
ir bókfærslu og reikning. Svein-
björn Sigurjónsson magister
kennir íslenzku, Eiríkur Pálsson
bæjarstjóri kennir skipulag og
(Framhald á 4. liOv)
200. blað
S TRAGHEY ER ÁNÆGÐUR
Ástralíumenn hafa sent Bretum allmikið af matvælum að gjöf. Strachey
er að skoða nautakjötið og lizt sýnilega vel á það. — I>að hefir sjálfsagt
komið vatn í munninn á fleirum, er þeir sáu það.
VIÐTAL \IÖ Pálma LOFTSSON:
Ákveðið að smíða
tvö ný varðskip
í ráði að kaupa tvær helíókopter-flugvélar
Það hefir verið almennt viðurkennt, að landhelgisgæzlan hafi
haft allt of fá skip í þjónustu sinni hin síðari ár. Nú mun vera
ákveðið að láta smíða tvö ný skip til landhelgisgæzlu og haf-
rannsókna hér við land. Einnig er talað um að kaupa tvær
helfókopter-flugvélar til landhelgisgæzlunnar.
Tíminn hefir átt tal við
Pálma Loftsson, framkvæmda-
stjóra Skípaútgerðar ríkisins,
um þessi mál. Hann hefir jafn-
framt stjórn Skipaútgerðarinn-
ir á hendi framkvæmd land-
helgLsgæzlunnar. Skýrði Pálmi
blaðinu frá þessum málum á
þessa leið:
Tvö ný skip.
Að undanförnu hafa verið
undirbúnar ráðstafanir til að
bæta úr skipaþörf landhelgis-
gæzlunnar, en eins og al-
mertnt er viðurkennt hefir
skipakostur til þeirrar þjónustu
verið allt of lítill . Nú hefir ver-
ið ákveðið fyrir tilhlutan Ey-
steins Jónssonar, en undir hans
ráðuneyti heyra landhelgismál-
in, að ríkið láti smíða tvö ný
skip til landhelgisgæzlu. Skal
annað þeirra vera um 400 smá-
Góður síldarafli
í
þrír hátar fá rúmar
500 tnnnur
Síldveiðin hér syðra er nú að
glæðast. í gær voru þrír Akra-
nesbátar að veiðum í Kollafirði,
og fengu þeir samtals rúmar
fimm hundruð tunnur síldar. —
„Böðvar“ fékk 160 tunnur og
„Keilir“ 250 tunnur, báðir eign
Haraldar Böðvarssonar. „Fylkir“
eign Þórðar Ásmundssonar &
Co„ fékk 100 tunnur.
Sjómennirnir telja, að all-
mikil síldarganga hafi verið á
þessum slóðum, og megi þess
vænta, að sildarafli haldist, ef
veður verður kyrrt og hagstætt
eins og í gær.
Menntaskólinn á Ak-
ureyri 20 ára
Slgnrði skólamelstara
vottaðar þakklr
í fyrrakvöld var 20 ára af-
mælis Menntaskólans á Akur-
eyri minnst í samkomuhúsi
bæjarins.
Sigurður Guðmundsson skóla-
meistari setti hófið og stjórnaði
því, en aðalræðuna flutti Bryn-
leifur Tobíasson kennari. Rakti
hann sögu skólamálsins frá því
að skólinn að Hólum var lagður
niður 1801 og til þessa dags.
Menntaskólinn á Akureyri
hefir alls útskrifað 548 stúdenta
á þeim 20 árum, sem liðin eru
síöan skólinn fékk menntaskóla-
réttindi, en það var 29. október
1927.
Mjög margir íbúa Akureyrar
voru í þessu hófi, og var Sig-
urði Guðmundssyni vottuð sér-
stök virðing og þakklæti við
þetta tækifæri, en hann lætur
nú af stjórn skólans eftir að
hafa veitt honum forstöðu í
meir en aldarfjórðung. — Voru
margar ræður fluttar á hófinu,
og voru þeirra á meðal, er töl-
uðu, þeir Þorsteinn M. Jónsson
skólastjóri, Friðrik Rafnar og
Einar Árnason á Eyrarlandi.
Hef ja hundruð þýzkra togara
veiöar á islandsmiðum?
% ^
Mernámsstjórnirnar banna þeim veiðar í
Norðursjó og við Noreg, en vísa þeim á
íslandsmið og Barentshaf
Bergens tidende, blað vtnstri manna í Björgvin í Noregi, birti
nýlega frétt, sem ekki er ófróðleg fyrir íslendinga. Er þar frá
því skýrt, að hernámsstjórnir Bandamanna í Berlín hafi hinn
9. október ákveðið, að hinn nýji veiðifloti Þjóðverja megi aðeins
fiska á miðunum umhverfis tsland og í Barentshafi, en veiðar
skuli honum bannaðar í Norðursjó og við strendur Noregs.
Samkvæmt endurréisnar-
áformum Bandamanna hefir
Þjóðverjum verið leyft að eign-
ast þrjú hundruð nýja togara,
sem eiga að vera 400—450 smá-
lestir, og er um það bil verið að
byrja smíði' tíu fyrstu togar-
anna. Er líklegt, að þeir verði
orðnir sjófærir eftir átján mán-
uði. Fyrir eiga Þjóðverjar stötiu
togara, þrjátíu og fimm síldar-
skútur og fjörutíu og átta kútt-
era.
Samkvæmt fregnum frá Ber-
lín hafa hernámsstjórnir
Bandamanna í Berlín nú ákveð-
ið, að þessum togurum og svo
nýju togurunum, þegar þeir
komast á flot, skuli aðeins
heimilar veiðar á fslandsmiðum
og á Barentshafi, milli Noregs
og Novaja-Zemlja og miðunum
við Bjarnarey og Svalbarða.
Verða þeir vísindalega útbúnir
til veiða á þessum fjarlægu
miðum. (
Segir norska blaðið, að þessi
ákvörðun muni meðfram hafa
verið gerð til þess að þóknast
óskum Norðmanna, sem ógjarn-
an vilja fá þýzku togarana á
miðin við strendur Noregs.
Bergens tidende er samt
mjög óánægt með þessa ákvörð-
un, því að það segir, að vísinda-
menn hafi sannfærzt um, að
þorskurinn gangi úr Berents-
hafi suður með Noregsströnd-
um og mundi því þorskstofnin-
um á Noregsmiðum hafa stafað
hætta af aukningu fiskiflotans
norður frá.
Hvað hefir íslenzka
nkisstjórnin gert?
Þetta er sjónarmið norska
blaðsins. Það segir sig sjálft, að
þetta varðar okkur íslendinga
eigi síður en Norðmenn, þar eð
fiskiflota Þjóðverja hefir þann-
ig verið vísað beint á mið okkar.
Hins vegar hefir ekkert verið á
þetta mál minnzt hér, þótt liðn-
ar séu þrjár vikur síðan ákvörð-
un þessi var gerð. Væri óneit-
anlega fróðlegt að heyra, hvaða
ráðstafanir ríkisstjórnin ís-
lenzka hefir gert til þess að verja
íslenzku miðin gegn svo stór-
felldum ágangi, sem hér er um
að ræða.
Jafnframt ætti þetta að vera
Islenzkum stjórnarvöldum hvöt
til þess að fá landhelgina
stækkaða og firði og flóa frið-
aða, svo að stórir flotar erlendra
veiðiskipa þyrpist ekki hér svo
að segja upp að landsteinum og
eyðileggi fiskimið íslendinga.
Jón Blöndal hagfræð-
ingur látinn
Jón Blöndal hagfræðingur
andaðist í -gærmorgun, aðeins
fertugur að aldri. Hafði hann
lengi átt við heilsuleysi að
stríða,og var fyrir skömmu
kominn heim úr sjúkradvöl í
Danmörku. Fékk hann blóð-
lestir og ganga 16 til 17 mílur á
klukkustund. Ganghraði þeirra
skipa, er landhelgisgæzlan hef-
ir haft á að skipa hin síðari ár,
hefir verið allt of lítll til að
vekja nægan ótta og til þess að
þau geti verið nógu snör í snún-
ingum.
i Hitt skipið verður ekki nema
; 130 smálestir.
I
I
Annaff á Ítalíu,
hitt innanlands.
j Vegna skorts á erlendum
gjaldeyri reyndist ómögulegt að
leita um smíði skipanna til
, landa á sterlingspunda- eða
dollarasvæðinu. Því var leitað
til Ítalíu með það, svo að unnt
verður að greiða fyrir smíði
skipsins með íslenzkum út-
flutningsafurðum. Er tilboð
þaðan væntanlegt innan
skamms um smíði á skipinu.
Ákveðið er, að þetta skip verði
með tækjum til hafrannsókna,
ásamt landhelgisgæzlunni.
Þá hefir verið boðin út smíði
á- minna skipinu hér innan-
lands. Er fyrirhugað, að það
skip annist landhelgisgæzlu og
björgunarstarf fyrir Vestfjörð-
um. Á það jafnframt að vera
búið tækjum til hafrannsókna.
Tilboð í smíði á því skipi er
væntanlegt fyrir 15. nóvember.
Þá er verið að gera athuganir
á að kaupa eina eða tvær
helíóko^íer-flugvélar til land-
helgisgæzlunnar. Hefir á síð-
ustu árum fengizt allmikil og
góð reynsla á notkun felíkra
flugvéla við slík störf, meðal
annars hafa þær verið notaðar
af strandvarnaliði Bandaríkj-
ann^.
Endurbygging Sæbjargar.
Þá hefir verið unnið að
breytingum og stækkun á björg-
unarskipinu Sæbjörgu um
nokkurra mánaða skeið. Hefir
Skipasmíðastöð Daníels Þor-
steinssonar annazt það verk. Er
því nú það langt komið, að
skipið mun verða tekið í notkun
áður en langt um líður. Skipið
hefir verið stækkað úr 70 smá-
lestum upp í 100 smálestir og
endurbætt að mörgu leyti.
Skipakosturinn alls.
Þegar nýju skipin tvö og Sæ-
björg koma í notkun verður
skipakostur til landhelgisgæzlu
þessi: Eitt nýtt skip um 400
smálestir, er gengur 16 mílur.
Ægir, 500 smálestir, gengur 13
mílur, Sæbjörg, 100 smálestir,
gengur 10 mílur, Óðinn, 70
smálestir, gengur 10 mílur og
nýi björgunar- og varðbáturinn
við Vestfirði, 130 smálestir,
gengur 11 mílur.
Þetta er minnsti skipakostur,
sem unnt er að komast af með
við landhelgisgæzluna, ef hún
(Framhald á 4. siðu)
spýting fyrir nokkru, og dró það
hann til dauða.
Jón Blöndal var víðsýnn mað-
ur, gáfaður og atkvæðamikill.
Hann stóð framarlega í Alþýðu-
flokknum, og meðal annars var
hann bæjarfulltrúi í Reykjavík.
Hann var einnig forstjóri sjúkra
tryggingardeildar trygginga-
stofnunar ríkisins.