Tíminn - 10.11.1947, Blaðsíða 8

,Ég saknaði fjallanna íslenzku'
VibtaL við Peter HaUberg
Fyrsti maðurinn, sem gaf mér gott sœnskt kaffi, þegar ég
kom til Svíþjóðar í fyrradag, var Peter Hallberg háskóla-
kennari, sem að undanförnu hefir verið sendikennari við
Háskóla íslands. Þótt Hallberg sé horfinn heim, hefir hann
ekki gleymt islenzkunni, enda kennir hann nú islenzku
Akranesverksm'Lðjan í fuLLum gangi
Síldarverksmiðjan á Akranesi bræffiir nú síld nótt og dág, en þrátt
fyrir þaffi vex stöffiugt síldarkösin í kringum verksmiSjuna. AUar
þrær og plön eru nú full af síld. Slegið hefir verið upp nýjum
skjólborðum kringum plönin, svo að þau taki meira af síld. —
Myndin er tekin eftir hádegi í gær. — (Ljósm.: Guðni Þórffiars.)
Milllþinganefnd S. Þ.:
Er ekki sett tii höfuðs
Öryggisráðinu
Ákveðnr sjálf, Iivaða mál hún lætnr til
sín taka
í Washington hafa verið birtar frekari upplýs-
ingar um starfsvið milliþinganefndar þeirrar, sem
samþykkt hefir verið af allsherjarþingi Sameinuðu-
þjóðanna, að starfa skuli ásamt Öryggisráðinu á
milli reglulegra þinga.
við háskólann í Gautaborg.
— Ég saknaði f jallanna ís-
lenzku, fyrst eftir að ég kom
hingað, sagði Hallberg. En ís-
lenzkukennslan er mér dálítil
uppbót.
— Ert þú nú alfarinn frá
íslandi?
— Ekki býst ég við því. Mér
væri ljúft að verða sendikenn-
ari í Reykjavík á ný.
— Hversu marga nemendur
hefir þú?
— í norrænu eru tuttugu og
Peter Hallberg.
tveir, og 1 nútíma íslenzku
átta.
— Það er ánægjulegt að
heyra. Þú kennir sennilega
fleiri nemendum íslenzk fræði
en nokkur annar maður á
meginlandi Norðurálfunar.
— Ég þori ekki að segja,
hvort sú tilgáta er rétt hjá
þér. En hins vegar get ég sagt,
að norrænunemarnir í Gauta-
borg hafa mikinn áhuga á
náminu.
Of dýrt að ferðast á íslandi.
i norrænudeildinni lesum
við nú Gunnlaugssögu, en í
sambandi við hana segi ég sitt
af hverju um siði og venjur á
íslandi. Þessir 22 norrænu-
nemar ætla flestir að taka
magisterpróf í norrænu, og
eins og þú getur skilið, dreym-
ir þá um að heimsækja ís-
land. Það væri gaman að fara
til Fróns með slíkan hóp, en
eins og stendur er allt svo dýrt
á íslandi, að erfitt yrði fyrir
sænska nemendur að standast
ferðakostnaðinn. Þar að auki
er oft mjög erfitt að fá far til
íslands.
Norrœnuprófessorinn einn
af nemendunum.
Á síðastliðnu sumri var fyr-
irhugað norrænunámskeið við
háskólann í Reykjavík, en það
fórst fyrir sökum ónógrar
þátttöku. Ég held, að sænsk-
um stúdentum hafi þótt aug-
lýsingin um námskeiðið berast
hingað of seint. Að minnsta
kosti sagði Johannisson, pró-
fessor í norrænu við Gauta-
borgarháskóla, mér, að nor-
rænunemar hér hefðu ekki
vitað um námskeiðið fyrr en
búið var að úthluta flestum
ferðastyrkjum i Gautaborg.
— Johannisson prófessor er
reyndar einn af nemendum
mínum í íslenzku, og ætlar til
íslands að sumri.
Gremja, sem var á mis-
skilningi byggð.
— Finnst þér, að Svíar hafi
áhuga á íslandsmálum?
— Já, allir spyrja mig um
ísland, og þá ekki hvað sizt
um Heklu.
— Sumir Sviar voru um
tíma gramir íslendingum sök-
um sambandsslitanna við
Dani?
— Já, það mun vera rétt, en
sú gremja, sem kom fram í
nokkrum blöðum, mun hafa
stafað af ónógri þekkingu á
málinu. Sá misskilningur
gerði vart við sig, að íslend-
ingar væru að kveðja Norður-
lönd og sigla hraðbyri í vest-
ur. Nú minnist enginn á þetta
framar og öllum finnst, að
sambandsslitin hafi verið
sjálfsögð.
Að undanförnu hefir Peter
Hallberg unnið að þýoingum á
nýjustu bókum Halldórs Kilj-
an Laxness, og er nú verið að
prenta íslandsklukkuna.
Þótt Hallberg minnist ekki á
það einu orði, kæmi mér ekki
á óvart, þótt áhugi norrænu-
nema í Gautaborg á íslenzk-
unni væri ekki hvað sízt hon-
um að þakka, Hann er alls
staðar góður stuðningsmaður
íslenzkra málefna, og talar
málið svo vel, að hann verður
að segja íslendingum, sem
ekki þekkja hann, að hann sé
Svii, til þess að villa ekki á sér
heimildir. Ó. —
Veiting
ríkisborgararéttar
Lagt hefir verið fram á
alþingi frumvarp til laga um
ríkisborgararétt til handa
þremur konum, sem allar eru
fæddar á íslandi. Eru það
frú Guðlaug A. Benedikts-
dóttir Jensen, frú Salome
Þorleifsdóttir Nagpl og Þór-
dís Einarsdóttir Strand.
Þessar konur eru allar bú-
settar í Reykjavík.
Vill vera í fyrsta
sæti
Harold E. Stassen hefir
lýst því yfir í viðtali við
blaðamenn, að hann 'myndi
ekki gefa kost á sér, sem
varaforseta við næstu kosn-
ingar í Bandaríkjunum,
hvorki með MacArthur, Eis-
enhower né nokkrum öðrum.
Hann segist vera ákveðinn í
að taka „fyrsta sætið,“ og
undirbúningur að forseta-
framboði sínu gangi að öllu
leyti að óskum.
í Washington hafa verið
birtar frekari upplýsingar um
starfssvið milliþinganefndar
þeirrar, sem samþykkt hefir
verið af allsherjarþingi sam-
einuðu þjóðanna, að starfa
skuli ásamt öryggisráðinu á
milli reglulegra þinga.
Starfar til næsta AIls-
herjarþings.
Milliþinganefndin, eða
„Litla allsherjarþingið, eins
og nefndin hefir verið kölluð
í umræðum og blöðum, skal
að þessu sinni' taka til starfa
strax og núverandi allsherjf
arþing hefir lokið störfum
og vera starfandi þar til
næsta allsherjarþing kemur
saman. Fulltrúa í nefndinni
skulu allar þær þjóðir eiga,
sem eru meðlimir S.Þ.
Hlutverk nefndarinnar skal
vera að aðstoða allsherjar-
þingið með upplýsingum og
rannsóknum við að ráða fram
úr vandamálum á hverjum
tíma, og skal nefndin gefa
allsherjarþinginu skýrslu um
öll þau mál, er nefndinni
hefir verið falið að vinna að
í byrjun næsta allsherjar-
þings. Það er sérstaklega
tekið fram, aö þótt skipun
þessarar milliþinganefndar
sé talin nauðsynleg, þá sé
tilgangurinn engan veginn sá
að sniðganga öryggisráðið né
rýra vald þess.
Rannsaki ágreining mála.
Nefndin skal ennfremur
gefa skýrslu til allsherjar-
þingsins, um hvers konar ó-
samkomulag og ástæður fyrir
því, þjóða í milli, er kemur í
ljós á allsherjarþinginu.
Jafnframt um sérstök mál, er
lögð eru fyrir þingið af ein-
stökum fulltrúum eða ör-
yggisráðinu. Nefndin sjálf
ákveður með meirihluta at-
kvæða, hvort viðkomandi
málefni sé svo mikilvægt, að
nauðsynlegt sé að nefndin
láti það til sín taka. Þarf tvo
þriðju hluta greiddra at-
kvæða í nefndinni til að
ákveða hvort nefndin skuli
láta eitthvert sérstakt mál til
sín taka. Þetta gildir þó ekki
um þau mál, sem öryggisráð-
ið hefir óskað eftir rannsókn
á. í því tilfelli gildir einfald-
ur meirihluti atkvæða.
Lýtur stjórn Allsherjar-
þingsins.
Allsherjarþingið er æðsta
vald yfir milliþinganefndinni
eins og öðrum slíkum stofn-
unum, er það kann að setja
til starfa til að tryggja frið-
samlega samvinnu milli
þjóða og stjórnmálalegt ör-
yggi. Nefndin skal að öðru
leyti gefa skýrslu til næsta
allsherjarþings um hvort
nauðsynlegt verður talið að
hafa slika milliþinganefnd
starfandi við hlið öryggis-
ráðsins í framtíðinni. Nefnd-
in skal koma saman til fund-
ar hvenær, sem slíkt er talið'
nauðsynlegt, en nefndin skal
ekki hafa vald til að fyrir-
skipa neins konar rannsókn
utan aðalstöðva S. Þ. án þess
að iullkomið samþykki þess
ríkis eða ríkja, er rannsóknin
á að fara fram í, liggi fyrir.
Ritari S. Þ. skal vera nefnd-
inni til aðstoðar eftir þörf-
um og sjá henni fyrir nægu
starfsliði.
Sumarauki:
Blóm springa út
í görðum
Síðastliðið sumar var veðr-
áttufar hið leiðinlegasta, er
komið hefir á Suðurlandi í
meira en þrjátíu ár. En við
höfum fengið sumarauka í
haust. Veðráttan hefir verið
óvenjulega mild á þessum
tíma árs. Jafnvel þótt norð-
anátt sé, er veður tiltölulega
hlýtt og milt.
Það er líka eins og gróður-
inn geti ekki að sér gert,
nema að smábrosa framan I
tilveruna. Þegar-einn af bæj-
arbúum kom á fætur á sunnu-
dagsmorguninn og reikaði út
í garðinn sinn, veitti hann því
athygli, að þar voru mörg ný-
útsprungin blóm. Þegar haim
aðgætti betur, sá hann, að
morgunfrúr, bellisur og stjúp-
mæður höfðu sprungið út um
morguninn.
Sjálfsagt hafa fleiri sömu
sögu að segja.
Vesturveldin af-
henda Austurríki
26 miljónir í gulii
Bandaríkin, Bretland og
Frakkland hafa komið sér
saman um að afhenda Aust-
urríki gullforða, er Þjóðverj-
ar tóku af ýmsum þjóðum, er
þeir hernámu á stríðsárun-
um. Gullforði þessi er Áætl-
aður um 26 miljón dollara
virði.
Samningur um þetta milli
stórve^’anna þriggja og
Austurríkis var nýlega und-
irritaður, en ákvörðun mun
hafa verið tekin um þetta
mál á Parísarráðsiefnunni.
Fundur fulltrúa
utanríkisráðherr-
anna
i
Utanríkisráðherrar stór-
veldanna koma saman til
fundar í London seint í
þessum mánuði til að ræða
um friðarsamningana,
varðandi þær þjóðir, sem
enn er eftir að taka á-
kvarðanir um.
Fulltrúar utanríkisráð-
herranna hafa setið á fundi
í London að undanförnu og
undirbúið fund sjálfra ráð-
herranna. JJikill ágreining-
ur hefir komið í ljós á fund-
inum milli fulltrúanna um
það, hvaða þjóðir ættu að
taka þátt í friðarsamningun-
um, og hefir fulltrúi Banda-
ríkjanna látið það álit í ljós,
að komið hafi fram í þess-
um viðræðum fulltrúanna
mun meiri ágreiningur milli
Rú.ssa og vesturveldanna en
á síðasta fundi utanríkisráð-
herranna í Moskvu. Þeir
Eevin og Bidault hafa báðir
látið í ljós þá .skoðun, að þessi
fundur utanríkisráðherranna
sé eitt síðasta tækifærið til
að finna viðunandi lausn
þessara mála.