Tíminn - 25.11.1947, Blaðsíða 4

TÍMINN, þriffjudagimí 25. nóv. 1947
í!17. blaff
INAR ÁRNASON
(Framhald af 3. síðu)
endum Framsóknarflokksins
og atti áreiðanlega mikinn
þátt í að móta stefnu hans.
Gömlu flokkarnir áttu þá
enn einhver ítök í flestum
mönnum, þó upplausn þeirra
væri byrjuð, og báðir reyndu
nu eftir m?=Cti að halda sam-
banáí við gamla fiokksbræð-
ur í Framsóknarflokknum og
að haí'a áhrif á þá. Báðir
þessir flokkar reyndu og að
íá 'tylgi Framsóknarmanna
til stjórnarmyndunar. Hefi ég
góðar heimildir fyrir því, að
Einar Arnason átti þá hvað
drýgstan þáttinn í því, að
íJokKurinn gekk hvorugum
gömlu flokkanna á hönd,
h.eltíur hélt fullkomlega
sjálfstæðri stefnu frá upp-
háfr Varð það svo úr, að
fJokkurinn gekk í samsteypu
stjórn með báðum flokkun-
um"‘og gafst hún eftir at-
vik'úm vel.
Eínar átti sæti á Alþingi til
haustsins 1942, eða samfellt
í 26 ár. Að telja upp þó ekki
væri nema nokkurn hiuta af
síörfum hans á þessum langa
þingferli, yrði of langt mál.
Um einn þátt þessara starfa;
þaö,- sem hann vann í þágu
héraðs okkar á þingi, má ég
og" ekki dæma sökum þess,
að það er mér of skilt per-
sonulega, því að að þeim
rnálum unnum við sameigin-
legá 'sem einn maijur í nærri
20 ár. Það eitt vil ég því um
þetta segja, að betri og elsku-
legri samverkamann en Einar
gét ég ekki hugsað mér.
átarfshættir Einars á þingi
voru mjög líkir því, sem verið
hd.fði á fundinum í ársbyrj-
ua 1910 og ég gat um áðan.
Hann gekk ekki fram fyrir
skjöldu ótilkvaddur, nema
hann, teldi það brýna nauð-
syn.-En þegar Einar á Eyrar-
Jandi hafði talað, virtist flest
um„ það heppilegast, sem
hann lagði til mála. Sérstak-
Jega kom þetta fram í Fram-
soknarrlokknum þegar vanda
taar. rtö höndum og þar var
'h iun jafnan manna sœttir.
Eins og kunnugt er var
Eipar íjármálaráðherra í
xaðuneyti Tryggva Þórhalds-
sopar irá 1929 til 1931; tók
v‘i.ð . jþyi starfi, er Magnújs
Kmst,]ánsson andaðist. Ekki
ViIclr Einar takast þann vanda
:'J héndur, en nokkur ágreip-
nitiur var þá í flokknum um
hver viö skyldi taka og er
Einor sa, að hann gat jafnað
þann agreining með því að
gangast undir vandann, því
aliir gatu sæzt á það, þá gerði
háim það umyrða- og æðru-
1 aust.
S.u stjórn, sem Einar átti
sætr i, er líklega mesta fram-
rarastjórn, sem setið hefir að
völdum á íslandi; allt þjóð-
Jífiö breyttist þá mjög í nú-
um-ri. att og framkvæmdir
voru geysimiklar, samanborið
við það, sem áður hafði ver-
ið og auðvitað kostuöu þær
mikið' fé. Hlutverk Einars í
rikisstjórninni var ekki það,
áö' standa fyrir þessum
miklu framkvæmdum heldur
hitt, að sjá um, að fé væri
íyrir hendi til þeirra, og þó
svo i hóf stillt, að ekki yrði
ríklssjóði um megn. Var þetta
auðvitað hið mesta vanda-
verk, en það hygg ég að flest-
ir menn játi nú, að Einar
hafi leyst það af hendi með
hinni mestu prýði.
Einar var forseti sameinaðs
þings árið 1932 og frá 1933
til 1942 var hann forseti efri
deildar Alþingis. Þó Einari
færist hvert verk vel úr
hendi, hygg ég þó, að vegna
hæfileika sinna og skapgerð-
ar allrar, hafi hann hvergi
notið sín betur en við for-
setastörfin. Hófsemi hans í
orðum og athöfnum, óhlut-
drægni hans og velvild áunnu
honum traust allra, einnig
andstæðinga hans í stjórn-
málum. Öil þau ár, sem hann
var forseti, varð ég aldrei var
neinnar óánægju í hans garö
sem forseta og heyrði aldrei
neinn úrskurð hans véfengd-
an. —
Við Eyfirðingar kveðjum
nú foringja okkar og héraðs-
höfðingja hinnstu kveðju. —
Margs er að minnast, margs
er að sakna, en í hugum okk-
ar allra og annarra þeirra, er
þekktu Einar, verður þó ein
tilfinning jafnvel söknuðin-
um yfirsterkari, og það er
þakklœti, þakklæti fyrir líf
hans og starf í okkar þágu og
fyrir alla viðkynningu við
hinn elskulega mann og góða
dreng.
Eftir að hafa verið sam-
verkamaður Einars á Eyrar-
landi í stjórn K.E.A. í full 26
ár og á Alþingi í nær 20 ár;
eftir að hafa farið með hon-
um ótal ferðir og átt fjölda
ánægjustunda með honum,
eru minningar um hann ó-
teljandi og enginn kostur að
rekja þær hér. Ég get aðeins
sagt: Þökk fyrir allt kæri
samherji, samverkamaður og
vinur.
Margrétu konu Einars,
börnum þeirra og öðrum
vandamönnum votta ég, með
öðrum Eyfirðingum og fjölda
annarra manna, innilegustu
samhryggð. En það mætti
vera okkur öllum nokkur
huggun, „að merkið stendur,
þó maðurinn falli“.
Bernh. Stefánsson.
Það er margs að minnast
um Einar Árnason á Eyrar-
landi: — Stjórnmálamann-
inn, flokksbróðurinn, sam-
vinnumanninn, bóndann.
Þa!ð munu og ýmsSr aðrir
gera. Ég mun í þessum fáu
kveðjuorðum ekki ræða neitt
eitt sérstaklega af hinum
margþættu og mörgu störf-
um hans. —
Það sem einkenndi öll störf
Einars Árnasonar var fágæt
skapgerð og góðar og alveg
sérstaklega farsælar gáfur.
Mér kom Einar Árnason
þannig fyrir, því betur
sem ég þekkti hann, að
hann ætti góðvild, svo að
af bar, enda var hún ríkjandi
þáttur í störfum hans og allri
framkomu við menn og mál-
leysingja. — Hinar góðu gáf-
ur nutu sín einatt vel, því
dómgreind hans var ótrufluð
af skapsmunum. Skap Einars
Árnasonar var að vísu stór-
um meira en samstarfsmenn
hans á lífsleiðinni flest allir
urðu varir við. En þetta skap
var svo vel stillt og tamið, að
það truflaði aldrei íhugun
hans né viðhorf til manna
eða málefna. — Ef hann
beitti skapsmunum, var það
gert að vel hugsuðu máli. —
Þessir eiginleikar eru mér
einna minnisstæðastir í fari
Einars Árnasonar og ég hygg,
að þeir hafi átt mestan þátt í-
að móta líf hans og störf. —
Einar Árnason sótti aldrei
eftir neinum trúnaðarstörf-
um né völdum. Hitt var
fremur, að hann ýtti þeim
frá sér. En samferðamenn-
irnir vildu eiga sín ráð í
höndum þessa gætna og ör-
ugga manns. —
Hann gerði aldrei mikið að
því að halda skoðunum sín-
um að öðrum. — En þeir
munu hafa verið margir —
og það fór vaxandi með ár-
unum — sem leituðu eftir
áliti hans þegar vanda bar að
höndum. Með þesVum nokk-
uð sérstaka hætti voru byggð
upp trúnaðarstörf, völd og
virðing Einars Árnasonar,
eftir því, sem árin færðust
yfir hann.
En þegar Einar Árnason
hafði tekið að sér trúnaðar-
störf varð það yfirleitt svo að
þess var óskað, að hann héldi
þeim áfram og þessi störf
kölluðu á nýjan trúnað og
völd honum til handa — eðli-
lega og sjálfkrafa. — Honum
voru líka á lífsleiðinni falin
fleiri og stærri trúnaðar&törf
en flestum öðrum, svo sem
kunnugt er og eigi skal hér
rakið. Hann fékk því aðstöðu
til að hafa mikil áhrif á >ieð-
ferð og úrslit ýmsra stórmála.
En hann var ekki gjarn á að
láta menn kenna á völdum
sínum og aldrei trufluðu þau
jafnvægi hans eða dóm-
greind. —
Þess vegna var það, að
Einar Árnason gleymdi held-
ur ekki þeirri lífsspeki, að
bera ráð sín saman við aðra,
þótt hann færi oft sínar eigin
götur eftir að rök annarra
höfðu verið yfirveguð. —
— Einar Árnason var sann-
kallaður giftujnaðúr. Hann
hóf ungur og efnalítill, bú-
skap á fremur kostarýrri
jörð. — Þar bjó hann alla ævi
síðan. í höndum hans og
hinnar ágætu eiginkonu, sem
var manni sínum samhent,
breyttist þetta býli í eitt með
betri og myndarlegri jörðum
Eyjafjarðar. — Þar sat í ríki
sínu á efri árum hinn góð-
viljaði og hófsami höfðingi
Eyfirðinga. — Maðurinn sem
hafði verið trúað fyrir svo
miklu og einatt hafði sýnt
sig að vera þeirrar tiltrúar
verðugur — og naut því hlý-
hugar og virðingar samferða-
manna.
Að slíkum manni er mikil
eftirsjá. En það er líka
ánægjuleg endurminning og
mikil gæfa að hafa átt sam-
ferða og samstarfsmann eins
og Einar Árnason.
Og myndi þjóðin ekki verða
gæfusamari, ef hún væri rík-
ari af þeim eiginleikum, sem
sérstaklega einkenndu Einar
á EyrarJandi?
Hermann Jónasson.
Auglýsendur!
Hafið þér athugað' að lesendum
Tímans fjölgar sífellt í Reykjavík
og flestum öðrum kaupstöðum og
að Tíminn er útbreiddasta blaðið
yfirleitt í kauptúnum og sveitum
um land allt.
Úr Rauðarárholtinu er skrifað:
„Hver skyldi bera ábyrgð á því
hvernig hús og götur eru merkt í
þessum bæ? Það er nú sök sér, þó
að merki séu gloppótt og oft gangi
seinlega að lesa sig áfram eftir
þeim, en þegar þau fara að leiða
fólk afvega horfir málið öðru visi
við. Hér mætast götur, sem heita
Einholt og Stórholt, en eina merk-
ið, sem á hornhúsinu er, er spjald,
sem á stendur Einholt og er fest
Stórholtsmegin á húsið.
Það er því næsta algengt að
þetta spjald leiði þá afvega, sem
ætla á Einholt en koma að þessu
horni. Og það er stundum erfitt að
fá fróma og hrekklausa vegfarend-
ur til að trúa sér, þegar maður
segir þeim, að spjaldið sé fullkom-
in markleysa.“
Ég tel víst að Reykjavíkurbær
eigi þetta umgetna sjald og bæjar-
stjórnin beri ábyrgð á því, og væri
þá sjálfsagt rétt að spyrja borgar-
stjórann nánar eftir þessu öllu.
Kristján H. Breiðdal hefir fært
okkur tvær stökur, einskonar þing-
vísur, þó að sú fyrri eigi við
stjórnmálaástandið almennt en hin
sé um ölfrumvarpið eitt sér.
Þingmenn róa þungan sjó,
þrátt af ieiöum hrekur,
meðan strengja stag og kló,
stöðugt undan rekur.
Allra leiða ófær sjór,
eftir kenningunni.
Vantar aðeins betri bjór,
að bjarga menningunni.
Rímnafélagið var formlega stofn-
að á sunnudaginn. Tilganur þess
er, eins og menn hafa nú lesið í
blööum, að gefa íslenzkar rímur
út í vönduðum útgáfum.
Sumum finnst að sjálfsögðu, að
það sé ástæðulaust að fara að gefa
slíkar bókmenntir út, og ólíkt
betra að láta Oppenheim, Saba-
tine og Garvice um það að skemmta
þjóðinni. En án þess að kasta
þungum steini á þá herramenn
vildi ég mega segja, að seint munu
þeir verða framherjar og útverðir
íslenzkrar menningar.
Hvað sem segja má um skáld-
skapargildi rímnanna, er hitt þó
víst, að sá, sem þeim er hand-
genginn og kunnugur skilur betur
þess vegna menningarsögu þjóð-
ar sinnar. Rímurnar eru merkur
þáttur úr bókmenntum íslendinga
og hafa gegnt merku menningar-
hlutverki á liðnum öldum. Þær
varðveittu bezt og tryggast ýmsa
forna þætti íslenzkrar tungu og
íslenzkrar bragfræði og þær áttu
mikinn þátt í að vernda og varð-
veia sögulega þekkingu og rækt
þjóðarinnar.
Satt er það að vísu, að söguleg
fortíð rímnanna er aúðvitað ekki
nóg til þess, að gefa þeim lifandi
gildi meðal fólksins í dag. En það
liggur enn í þeim mikill auður
menntunar um íslenzka braglist, ís-
lenzkt mál, íslenzka hugsun og
lífsskoðun, íslenzka menningu. Og
það er býsna margt fólk, sem vill
enn fá að njóta þess að ausa af
þeim brunni sér til menningar og
andlegs þroska. Og því er stofnun
rímnafélagsins lifandi athöfn, sem
á fullkominn tilverurétt. Það er
þarft og gott fyrirtæki.
• Dr. Björn Karel Þórólfsson flutti
merkilegt erj^.di á fundi rínma
mannanna á sunnudaginn. Ég ætla
mér ekki að endursegja það á
neinn hátt hér, en ég vildi ekki
skilja við þetta mál án þess að
óska þess, að það erindi birtist
almenningi einhvers staðar á góð-
um stað.
Pétur Iandshornasirkill.
Innilegasta þakklæti til allra er sýnt hafa hluttekn-
ingu og samúff viff andlát og jarffarför mannsins míns
Sigurbergs Eiuarssouar
og heiðrað hafa minningu hans meff nærveru sinni,
affstoff og minningargjöfum.
Guff blessi ykkur öll.
Árný Eiríksdóttir.
\H úsráhendur
Hreinlæti skapar heilbrigði. Dragið ekki of lengi
að panta hreingerningarmenn, svo allt lendi ekki í
strand fyrir jólin.
RÆSTINGASTÖÐIN
Sími 5113.
Kristján og Pétur.
Frá Rauða Krossi íslands
o
Námskeið í hjúkrun í heimahúsum hefst í byrjun o
næsta mánaðar. Þátttaka tilkynnist á skrifstofu fé- J *
lagsins í Mjólkurfélagshúsinu kl. 1—3, til mánaðamóta. o
Sími 4658. ^
24. nóv. 1947. X
Rauði Kross íslands.