Tíminn - 16.12.1947, Page 1

Ritstjóri:
Þórarinn Þórarinsson
Fréttaritstjóri:
Jón Helgason
Útgefandi
Framsóknarflokkurinn
----—.—--------------—.—-4
V-—?
!' I
Slcrifstofur i Edduhúsinu
Ritstjórnarsimar:
■ 4373 og 2353
' Afgreiðsla og auglýsinga-
sími 2323
Prentsmiðjan Edda
31. árg.
Reykjavík, þriðjudaginn 16. des. 1947
234. blað’
Kvikmyndir eru notaöar við
kennslu í mörgum skólum
FræSsSssaBiálaskrifstofaia astvejí’aa* skélíEit"
nm filaniir ® g’sýn i e« u as*vé l a a*
Kvikmyndir hafa árurn saman verið notaSar viS kennsiu
í skólum erlendis. Hér hefir þeíta máttuga kennslutæki ekki
verið notað í þeim tilgangi, svo neinu nemi, fyrr en á tveimur
seinustu árum. Hafa nú um 30 íslenzkir skólar sýningarvélar,
cg um 10 skólar eiga von á slíkum vélum innan skamms.
Islenzkir kennarar og
skólastjórar hafa nú almennt
sannfærzt um þýðingu kvik-
myndanna sem kennslutækja,
og er nú notkun þeirra við
lcennslu að hefjast í stórum
stil héf á landi.
Byrjað 1927.
Það var fyrst 1927 að byrj-
að var að nota kvikmyndir
við kennslu hér á landi, þó að
í smáum stíl, væri þ>>, og
meira til gamans en gagns.
Þá var keypt hingað til lands
á vegum kennslumálastjórn-
arinnar þýzk kvikmyndavél
og sænsk kvikmynd. Vár
ferðast n okkuð um landið
með þessa vél og mynd og
hún sýnd víða í skólum til
skemmtunar. Vél þessi er
ennþá við líði, og notar Þor-
steinn Einarsson íþrótta^áðu-
nautur hana á ferðalögum
sínum.
Næstu áfangarnir.
Fyrir nokkrum árum komst
meiri skriður á þessi mál. Þá
voru kvikmyndasýningarvél-
ar líka orðnar myn ódýrari
en þær höfðu áður verið, auk
þess sem har«w var að fá tal-
vélar ifyrir mjófiiimur með
hóflegu verði. Á stríðsárun-
um var talsvert keypt af slík-
um vélum hingað til lands,
og margir einstaklingar
keyptu bæði töku- og sýn-
ingarvélar, meðan hægt var
viðstöðulítið að fá bandarísk-
an gjaldeyri til slíkra kaupa.
Á þessum árum fékk fræðslu-
málaskrifstofan einnig 10
vélar og seldi þær skólum,
sem þess óskuðu.
Síðan hefir gengið erfið-
legar að fá vélarnar vegna
gjaldeyrisvandræða, en þó er
nú svo komið, að um 20 sýn-
ingarvélar fyrir tal eru til í
eigu skóla hér á landi og um
10 þöglar vélar. Von er á 10
vélum, sem eru í pöntun,
en óvíst, hvenær fæst að
greiða þær.
Vélarnar ekki allar af
Iientugustu gerð.
Það hefir_verið nokJ'.rum
vandkyæðum bundið að fá
keyptar þær vélar sem hent-
ugastar eru. Sýningarvélar
þær, sem á boðstólum eru er-
lendis, eru eins og kunnugt
er mjög misjafnar að gæðum,
en hafa á styrjaldarárunum
og eru að nokkru leyti enn
verið fluttar inn af -mönnum,
sem ekkert þekkja til þessara
mála. Tiltölulega lítið hefir
Innanríkisráðherra
Dana
því verið flutt inn af heppi-
legustu vélunum, þó að þær
séu ekkert dýrari en hinar.
Einna bezt liafa reynzt vélar
af svokallaðri Victor-gerð, en
þær eru þannig úr garði gerð-
ar, að vélin stöðvast, ef eitt-
hvað er aö, en slítur ekki
filmuna, eins og flestar aðrar
vélategundir gera. Er það því
mikið öryggi fyrir þá, sem
lána filmur, að slíkar vélar
séu notaðar í sem flestum
skólum.
Filmusafn . f ræðslu-
málaskrifstofunnar.
Fræðslumálaskrifstofan
hefir komið sér upp allmiklu
fimlusafni^ sem nefnist.
kennslukvíkmyndasafn rik-
isins. Eru það um 300 erlend-
ar filmur, sem skólunum eru
lánaðar. Tilfinnanleg vöntun
er á innlendum filmum i
þetta safn, en þær eru aðeins
sex til og sumar lélegar. —
Fræðslumálaskrifstofan hefir
leitað eftir því hjá þeim, sem
mest fást við að taka kvik-
myndir hér á landi, að þeir
seldu henni eintök af nokkr-
um myndum til að sýna í
skólum, en þeir hafa ekki
viljað verða við þeim tilmæl-
um fræðslumálaskrifstof-
unnar.
Þær erlendu myndir, sem
skrifstofan hefir, fullnægja
hvergi nærri eftirspurninni ■
frá skólunum, enda gera |
slæmar samgöngur sitt til aö
myndirnar verða að vera
lengur á hverjum stað en
ella þyrfti. |
Útlendu myndirnar eru
flestar fræðslumyndir, land- !
lagsmyndir, þættir um lifn- i
aðarhætti og störf þjóða og
einstakra greina úr atvinnu-
lífi þeirra. Eru þær aðallega
frá Norðurlöndunum, Eng-
landi og Bandaríkjunum. '
Stærri skólarnir hafa enn
sem komið er verið látnir
sitja fyrir sýningarvélum, og
hafa nú margir héraðsskól-
anna fengið vélar, þeir sem
ekki höfðu þær fyrir, og enn-
fremur hafa margir stgerri
barnaskólanna, einkum í
kaupstööunum, fengið vélar.
Kvikmyndirnar notaðar
við kennsluna.
Flestir skólanna nota mynd
irnar beinlínis í sambandi við
kennsluna og sýna þær í
kennslustundunum. Er notk-
un þeirra stöðugt að færast
meira og meira í það form.
(Framhald á 2. siðu)
Jens Sinörum, fólksþingmaöur,
hefir tekiö við embætti innanrík-
isráðherra í Danmörku í stað
Alsing Andersen.
Búið að ná öðrum
strandaða bátnum
á flot
í gærkvöldi á flóðinu tókst
varðskipinu Ægi að ná öðrum
strandaða bátnum í Hvalfirði
á' flot. Var það ís’/jörn, sem
er einn af Svíþjóðarbátun-
um, 87 smál. að stærð. Komið
var stórt gat á hlið bátsins
og var neglt fyrir það á fjör-
unni, en þá eru báðir bát-
arnir á þurru, að heita má.
Tókst Ægi að ná bátnum á
flot í gærkvöldi, en ekki var
talið heppilegt að koma hon-
um til Reykjavíkur í nótt,
þar sem við þá för hefðu
getað skemmst veiðarfæri
síldveiðibátanna í firðinum.
Ægir kom hins vegar með
bátinn innan úr firði í ir.org-
un, eftir að farið var að birta.
Br áðabirgðafi j álpin
til Evrópn samþykt
Marsliall-Élllögasrjíar
s&tlsesgaSar og af-
gret«l«lar œði jóla-
leyftsQgi IoIcbiu.
Bráðabirgðahjálp Banda-
ríkjanna til Austurríkis,
Frakklands, Ítalíu og Kína
hefir nú verið samþykkt af
báðum deiidum Bandarkja-
þings. Munu um þetta efni
verða undirrituö af Truman
forseta einhvern alveg næstu
daga.
Tillögur um sjálfa Mars-
hall-hjálpina eru nú í undir-
búningi og verða tilbúnar
af hálfu Truman forseta fyrir
föstudaginn. Verður þeim út-
býtt meðal þingmanna áður
en þingið tekur sér fundahlé
vegna jólahátíðarinnar. Þær
munu veröa teknar til um-
ræðu og endanlegrar af-
greiðslu, strax og Bandaríkja
þing kemur saman úr jóla-
leyfinu.
Súgþurrkað hey er mikiu
betra en sólþurrkað
¥i$íal við Matíhías Jónssoii, hónda að
Fossi I HrtmamaiiBialirepis!
Súgþurrkun hefir færzt mjög í vöxt hér á landi tvö síð-
astliðin ár. Hefir bessi heyþurrkunaraðferð orðið bænd-
um að ómetanlegu liði á liðnu óþurrkasumri. Það er hins
vegar ekki nema lítill hluti bænda landsins, sem kumið
hafa sér upp slíkum tækjum, enda lítil reynsla fengin á
þeim til skamms tíma. Tíðindamaöur Tímans hei'ir átt
til við Matthías bónda Jónson að Fossi í Hrunamanna-
Iireppi, en hann var með fyrstu bændum er reynclu þessa
nýjung og hefir nú þriggja ára reynslu af súgþurrkun.
Farast honum svo orð:
— Mér hefir súgþurrkunin
oröið til ómetanlegs gagns.
Þó vil ég ekki ráðleggja nein-
um að ofmeta þessa hey-
þurrkunaraðferð né láta hey-
ið rennblautt in í hlöðuna.
Það er nauðsynlegt að þurrka
það nokkuð, áður en það er
látið inn til súgþurrkunar,
helzt þarf það að vera gars-
þurrt. Ég byrjaði á súgþurrk-
un fyrir þremur árum, og
hefir hún alltaf reynzt vel
hjá mér. Þó er blásturinn
kaldur Fyrsta sumarið þurrk
aði ég heyið dálítið, áður en
ég lét það inn, annað sumar-
ið fór ég eins að. í bæði
skiptin verkaðist heyið vel
og varð betra en sólþurrkað
hey.
Sumarið í sumar var erfið-
ast, og þarf ég ekki lýsa
þeim erfiðleikum, er sunn-
lenzkir bændur áttu við að
stríða á því einstaka óþurrka
sumri. Súgþurrkunin hjálp-
aði mér samt. Ég hirti heyið
hálfblautt, lét það inn í hlöð-
una og lét hitna talsvert í því,
áður en blásarinn var settur
í gang. Þá rann hitinn úr á
örfáum klukkustundum og
árangurinn er ekki lakari en
það, að ég hefi aldrei um
mína daga gefiö betur verk-
að hey.
Eitt þykir mér á vanta, að
komið hafi nægilega greini-
lega fram þegar rætt hefir
verið um súgþurrkun, og það
er hversu súgþurrkaða heyið
er miklu betra en þaö sól-
þurrkaða. Skal ég segja les-
endum- Tímans dæmi um það.
Allur heyfengur minn er tek-
inn á ræktuðum túnum. Gef
ég því kindum eingöngu
töðu. í fyrra gaf ég lömbun-
um fyrst framan af sólþurrk-
aða töðu, en þegar hún var
búin, fór ég að gefa þeim súg-
Nafnaskírteinin
í dag
Nafnaskírteini verða í dag
afhent þeim, sem eiga S að
upphafsstaf skírnarnafns eða
ættarnafns, aftur að nafn-
inu Sigurfinnur. —
þurrkaða töðu. Sólþurrkaða
taðan var sérstaklega falleg,
vel verkuð og ilmandi, en
súgþurrkaða taðan var miklu
ljótari að sjá. Samt var það
svo, að lömbin tóku stakka-
skiptum, þegar ég fór að gefa
þeim súgþurrkuðu töðuna,
svo miklu kraftbetri var hún.
Þetta eru svo sem ekki nein
ný sannindi. Flestir bændur
munu hafa tekið eftir því,
að heyið missir talsvert af
krafti sínum við að sól-
brenna. Það er hægt að sjá
hversu hey, sem vex sunnan
í brekkum er miklu kraft-
minna en hey, sem vex norð-
an í móti, þar sem sólar gæt-
ir minna.
Umræður um dýr-
tíðarfrumvarpið
Umræður um dýrtiðar-
frumvarp ríkisstjórnarinnar
hófust i neðri deild klukkan
þrjú'í gær. Flutti Stefán Jóh.
Stefánsson íörsætisráðherra
skörulega framsöguræðu.
Héldu umræður síðan á-
fram og stóðu fram á nótt.
Björgunarafrek
V estf ir ðinganna
vekur mikla at-
hygli í Bretlandi
Björgunarafrek Vestfirð-
inganna vekur geyrsimikla at-
hygli í Bretlanai og hefir ver
ið nákvæinlega skýrt frá því
i blöðum og útvarpi þar i
landi og farið um það hinum
lofsamlegustu orðum. Fylla
frásagnirnar um það tvo
dálka í sumum blöðunum, en
svo mikið rúm er ekki helg-
að nema þeim fréttum, sem
þykja sérstaklega mikilvæg-
ar. Leggja blööin að makleik-
um áherzlu á það, við hversu
einstaklega erfiða aðstöðu
björgunin vat framkvæmd
og hafi hún verið óvenju-
Skrifstofan er opin frá.' leg karlmannsraun, sem beri
klukkan 9,30 til 7 að kvöldi,: vitni um frábæra hugprýði,
einnig milli 12 og 1. | þrautseigju og dugnað.