Tíminn - 19.12.1947, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Þórarinn Þórarinsson
Fréttaritstjóri:
Jón Helgason
Útgejandi
Framsólcnarflokkurinn

Skrifstofur i Edduhúsinu
Ritstjórnarsímar:
4373 og 2353
Afgreiðsla og auglýsinga-
sími 2323
Prentsmiðjan Edda
31. árg.
Reykjavík, föstudaginn 19. des. 1947
237. blað
Lúaleg árás Morgunblaðsins
á samvinnufélagsskapinn
§tjóru Kroit vasar filreiflljréfssög'M fsess
leeisai íil föðnrlnisasana
í tilefni greinar, sem birtist á annarri síðu Morgun-
blaðsins 18. þ. m., með fyrirsögninni „Ásælni kaup-
félaganna í eplastofnaukann: Kron sendir út dreifi-
bréf“, tekur stjórn Kaupféiags Reykjavíkur og nágrenn
is fram eftirfarandi:
Stjórn félagsins hefir ekki sent neitt bréf varðandi
svokaliaðan eplastofnauka. Iíún liefir kynní sér eftir
föngum, hvort starfsmenn eða trúnaðarmenn félagsins
hafi staðið að slíku bréfi, og hefir ekkert komið fram
við þær eftirgrenn^nir, er bendi til þess.
Öll ummæli Morgunblaðsins varðandi KRON og bréf
það, sem blaðið birtir með undirskriftinni „deildarstjór-
inn,“ eru því tilhæfulaus með öllu, og mun félags
stjórnin gera ráðstafanir til að blaðið verði sótt til
sakar fyrir þau.
Á fundi í. félagsstjórn Kaupfélags Reykjavíkur og
nágrennis, 18. des. 1947.
Sigfús Sigurhjartarson
(sign.)
Sveinbjö.rn Guðlaugsson
(sign.)
Guðmundur Tryggvason
(sign.)
Þorlákur Ottesen
(sign.)
Theodór B. Líndal
(sign.)
Kristjón Kristjónsson
(sign.)
Björn Guðmundsson
(sign.)
Guðrún Guðjónsdóttir
(sign.)
Frá hrútasýningunum í haust:
Bezta féð á Suðurlandi í Hruna-
manna- og Gnúpverjahreppum
Vlðíal við «Sr. Halldór Pálssois sauðfjár-
rækÉarráðuiiafiit
Tíðindamaður Tímans hefir átt tal við dr. Ilalldór Páls-
son sauðfjárræktarráðunaut, sem nýkominn er til bæjarins
írá lirútasýningum á Suðurlandi og spurt hann frétta af
þeim og fjárræktinni sunnan lands. Fórust dr. Halldóri
þannig orð:
Eiaiáa áfram
Him 75 lög'fræðÍMg'ar ©g' SIOSÍ ttslkar ©g' aðrSr
starfssucim við rcttarliöldin
Urn mánaðamótin september—október síðastliðin var
liðið ár frá því að hinum stórkosílegu Núrnberg-réttar-
höldum lauk með þvi, að Göring og 11 aðrir háttsettir
nazistar voru dæmdir til dauða.
Á því ári, er síðan er liðið,
heiir ekki heyrzt mikið frá
Niirnberg, en þó fara þar
fram stöðug réttarhöld yfir
hundruðum manna, þar á
meðal nafnkenndmn hers-
höf ðingj um, vísindamönnum
og iðnaðarkóngum. í mála-
ferlunum yfir Göring og fé-
lögum hans, tóku þátt öll
hernámssvæðin fjögur, en í
þeim réttarhöldum, er síðan
hafa átt sér stað í borginni,
hafa Bandaríkjamenn einir
yfirheyrt og kveðið upp dóma.
Er það herstjórn Bandaríkja-
manna, er hefir yfirstjórn
þessara mála. Sjötíu og fimm
lögfræðingar og nálega 800
túlkar og ánnað hjálparfólk
vinnur að þessum máium, en
blaðamenn og aðrir aðkomu-
menn eru þar nú mun færri
en þegar verið var aö fást
við nazistaíoringjana.
Gert er ráð fyrir, að á
næsta sumri verði búið ao
leiða fyrir rétt og kveða upp
dóma yfir 225 manns. Eru
það allt stríðsglæpamenn, en
er búið verður að ganga frá
málum þeirra, er álitið, að
ekki séu eftir neinir stóraf-
brotamenn á þessu sviði, að-
eins minniháttar afbrota-
menn, sem framkvæmdu
morðskipanir en gáfu þær
^ ekki.
I Þeir tveir dómar, er mesta
athygli hafa vakið af þeim
er kveðnir hafa verið upp á
því ári, sem þessi réttarhöld
,hafa staðiö, eru dómurinn
' yfir hinum þýzka marskálki,
Milch, en h.ann var yfirmaður
þýzka lofthersins. Hann var
dæmdur í ævilangt fangelsi.
Þá var liflæknir Hitlers, Karl
Brandt, og fjórtán aðrir,
fundnir sekir um að hafa
gert svívirðilegar tilra.unir á
lifandi stríðsföngum í eyðing-
, arfangabúðunum. Búizt er
I við, að innan skamms verði
kveðinn upp dómur í máli
iðjuhöldanna, er stjórnuðu I.
G. Farben hringnum á styrj-
aldarárunum.
Hrutasýningarnar voru
haldnar í haust á svæðinu
frá Hvaifirði og að Núpsvötn-
um.
Allar- sveitir í Vestur-
Skaftafellssýslu og Árnes-
sýslu óskuðu eftir sýningum
og ennfremur allar í Rangár-
vallasýslu, nema Holtahrepp-
ur. En aðeins tveir hreppar,
Mosfells- og Kjósarhreppur,
óskuðu eftir sýningum í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, enda
er fjárrækt í þessum sýslum
hjá flestum aðeins aukagrein
og er þvi lítið sinnt.
1138 hrútar sýndir.
— Hvernig var þátttakan í
sýningunum?
— Hún var yfirleitt góð,
og ágæt í mestu sauðfjár-
sveitunum. Alls voru sýndii
á þessu hausti 1138 hrútar.
í Árnessýslu voru sýndir 405
Rangárvallasýslu 299, Vest-
ur-SkaftafellssýsIu 378, Kjós-
arsýslu og Reykjavik 56. Sið-
ast er sýningar voru haldnar
á þessu svæð'i, 1943, voru
sýndir alls 1204 hrútar. Þó
má telja þátttökuna mun
betri nú, því fé hefir fækka'ð
á svæðinu. Vaxandi áhugi er
líka fyrir sauð'fjárrækt aust-
an fjalls, nema í lágsveitun-
um.
Af þeim hrútum, sem nú
voru sýndir hlutu 338 1. verð-
Iaun, en síð'ast hlutu 244 þau
verölaun.
Mikil framför.
— Hafa hrútarnir batnað að
ama skapi og 1. verðlaunum
hefir fjölgað?
—,Já, og meira en það.
Fjárræktin á Suðurlandi hef-
r verið í mikilli framför síð-
uðstu tvo áratugina. Full-
orðnir hrútar voru ekki mikið
þyngri þar, þegar fyrst var
íarið að safna nákvæmum
skýrslu af sýningum en
veturgamlir hrútar eru nú.
Þeir eru einnig mun betur
gerðir nú, bæði hvað vaxtar-
lag, holdarfar og önnur gæöi
snertir. Samt er því miður
mikið til af lélegum hrútum
á Suðurlandi, eins og annars
staðar á landinu.
Þó að vænleiki fjárins sé
þýðingarmikið atriöi þarf
líka. að taka tillit til ýmissra
annarra huta.
Veturgamlir hrútar í
Árnessýslu álíka vænir nú
og fullorðnir 1934.
Fullorðnir hrútar á sýn-
ingum í Árnessýslu árið 1934
vógu að meðaltali 78,9 kg. Nú
í haust vógu þeir að meðal-
ÍV.li 91 kg. Veturg’imlir vogu
þeir að meðaltali 63,7 kg.
1934, en nú í haust 75,6 kg.
Er þetta næ.sta ótrúleg lram-
för. Vænleiki veturgamalla
hrúta i sýslunni er nú litlu

Dr. Halldór Pálsson.
minni en vænleiki fullorð-
inna hrúta árið 1934.
í Rangárvallasýslu miðar í
sömu átt, þótt þróunin sé þar
ekki eins ör. Þar var meðal-
þungi veturgamalla 60 kg.
1934, en nú 68,9 kg. Fullorð-
inna 75j kg., en nú 82,7 kg.
í Vestur-Skaftafelissýslu
er framförin aðeins minm en
í Rangárvallasýslu. 1934 var
meðaltal fullorðinna hrúta
þar 71,3 kg., en nú 80 kg.,
veturgamalla 56,5 en nú 65
kg.
Glæsilegustu sýningarnar
í Gnúpverjahreppi og -
Hrunamannahreppi.
— í hvaða sveitum er fjár-
ræktin í mestum blóma á
Suðurlandi?
— í Gnúpverja- og Hruna-
mannahreppum í Árnes-
sýslu og Mýrdalnum í Skafta-
fellssýslu, Landsvejt og Fljót-s
hlíð í Rangárvallasýslu.
Glæsilegasta hrútasýn-
ingin á síoasta hausti var
haldin í Gnúpverjahreppi.
Þar voru sýndir. 60 hrútar.
Þar af voru 24 fullorðnir og
36 veturgamlir. Hlutu 32
þeirra fyrstu verðlaun. Full-
orðnu hrútarnir vógu a'ð' með
altali 98,7 kg. í Hruna-
mannahreppi, voru fullorðnu
hrútarnir þó þyngri. Þar var
meðaltal þeirra 102,4 kg.
Aftur á móti voru hvergi á
Suðurlandi jafn feungir vet-
urgamlir hrútar og í Gnúp-
verjahreppi, þar yógu þeir að
meðaltali 82,8 kg., og væri
það talið ágætt i beztu fjár-
sveitum norðanlands.
Er þetta sérstaklega g'iæsi-
legt, þegar tekið er tillit til
þess, áð þar voru sýndir nær
allir hrútar sveitarinnar.
Hrunamenn hala um
langt .skeið staðið fremstir i
fjárrækt á Suðurlandi. Gnúp
verjar stóðu sig nú betur,
einkum virtust hrútar þeirra
vera orðnir samstæðari og
kynfastari.
Búfjárræktarráöunautur
búnaðarsambandsins.
Þess má geta, að IBúnaðar-
samband Suðurlands hefir í
þjónustu sinni héraðsráðu-
naut í búfjárrækt, Hjal\a
Gestsson búfræðikandidat
írá Hæli.
Það mun hafa verið eitt
hans fyrsta verk, er hann
tók við því starfi, að koma á
fót fjárræktarfélagi í Gnúp-
verjahreppnum og aðstoða
bændur þar í sveit við' val á
ásetningshrútum haustið
1946. Ber glæsilegt útlit
fjárins í Gnúpverjahreopn-
um þess_ vott, að' mikið er
komiö undir því, að heppi-
lega takist til um hrútaval.
Séu héraðsráðunautar í bú-
fjárrækt störfum sínum
vaxnir, geta þeir gert bænd-
um mikið gagn við að að-
stoða um val á kynbótagrip-
um. bæði úr eigin hjörð og
aðkeyptum.
Héraðsráðunautar i búf iár-
rækt eru nú starfandi í tveim
ur héruðum, hjá Búnaðar-
sambandi Suðurlands og
Nautgf'iparæktarfélagi Ey-
firðinga. Þó að einn lands-
ráðunautur sé starfandi fyr-
ir hverja búfjárgrein, getur
hann hvergi nærri annað því
leiðbeiningastarfi, sem nauð-
synlegt er vegna búfjárrækt-
arinnar, og þarf því að vera
starfandi héraðsráðunautur í
búfjárrækt í hverju héraði á
landinu.
#
Tveir þyngstu lirútarnir.
— Hver átti vænsta hrút-
inn, sem sýndur var í haust?
•—■ Helgi Haraldsson á
Hrafnkelsstöðum átti vænsta
hrútinn, sem sýndur var.
Hann var skozkur af Border-
Leicesterkyni. Vóg hann 130
kg. En þyngsti íslanzki hrút-
urinn var Iljálmur Gísla á
Stóru-Reykjum, og vóg hann
120 kg. Illaut haniv heiðurs-
verðlaun nú og einnig á sýn-
ingunum 1943. Eru þau far-
andgripur — aísteypa af
hrút. Krunamenn gáfu þenn-
an grip til verðlavtfia handa
bezta hrútnum á sýningar-
svæðinu.