Tíminn - 24.12.1947, Blaðsíða 14

14
JÓLABLAÐ TÍMANS 1947
ÞDRLEIFUR BJARNASON:
Loks kom þurrkur og þess var líka sann-
arlega orðin þörf. Frá því sláttur hófst
hafði varla komið þurr stund, þrátt fyrir
trú manna á sumarið, en hún sýndi sig
meðal annars í því, að allir höfðu haldið
venju sinni um byrjun heyskapar. En svo
hafði rigningin byrjað og haldizt í öllum
tilbrigðum — stundum aðeins verið úði
frá þoku, seiriv lá niður í miðjar hlíðar og
virtist hafa tekið sér þar fasta bólfestu —
annað veifið hlýviðrislegt stórdroparegn,
sem í logninu sýndist eins og detta niður úr
dumbungslegum himni, eins og um ein-
hver mistök væri að ræða. — Og svo aðra
stundina allt í einu komið aftaka sunnan
rok með óhemjulegum vatnsaga, beljandi
ám, og flóðum á vegum og engjum.
Þannig hafði þetta verið í þrjár vikur —
stundum auðvitað stytt upp, en alltaf
verið þokugrár himinn, ilviðrislegur og
hótandi — og sólu rétt sést bregða fyrir,
eins og hún væri að minna á, að ennþá
væri hún þarna og tilheyrði þeim himni,
sem yfir jörðinni beið. En sólskin og þurrk-
ur kom ekki, þrátt fyrir heita þrá og sífellt
gón manna austur og vestur, eftir merkj-
um þess, að til færi að rofa og bregða til
þurrviðris.
Taðan lá velkt og gul á túnunum, og það
var komin tregöa í menn við að losa meira
hey, þótt þeir hins vegar drögnuðust út
hvern morgun og tækju orf sitt og stæðu
yfir því allan daginn — nema þegar mest
gekk úrskeiðis og varla var stætt við verk.
Þá brást þolinmæði flestra og þeir fóru
bölvandi inn til sín.
Þannig var þetta í' sveitinni, þar sem
þurrkurinn er eftirsóknarverðasta hnoss,
sem gefst að sumri, og öll hugsun snýst
um það, hvort verða muni þurrkur á morg-
un. En í kaupstaðnum hafði óþurrkur-
inn einnig sín áhrif. Rigningin virtist lama
allan ys og hávaða, sem fylgir sumrinu þar.
Fátt fólk sást á götunni, og þeir fáu, sem
sáust úti við, virtust alltaf vera að flýta
sér undan skúr. Verkamenn tóku seinlega
saman hlífðarföt sín á morgnana og tóku
enn einu sinni í nefið áður en þeir gengu
út í hina daglöngu sambúð við rigninguna.
Göturnar báru merki óþurrkanna — voru
alltaf holóttar og með smápollum, svo að
það var álitamál, hvort betra væri að fara
fótgangandi um bæinn eða í bíl. Fínt fólk
gat ekki klæðst sumarfötum sínum og var
það þess mesta áhyggjuefni. Börnin urðu
að kúldast inni mikið af dögunum og urðu
föl og tekin í andliti.
Dapurleiki grárra daga setti mark sitt
á allt daglegt líf kaupstaðarins.
En nú var kominn þurrkur. — Hann
kom alveg óvænt — í vonleysi og trúleysi
á, að sólin ætti eftir að gera skyldu sína
þetta sumar — og þvert ofan í allar veður-
spár.
Einn morgun vöknuðu menn við það, að
sólskinið flæddi inn um glugga og hægur
austan andvari lék sér við hríslur í görðum.
Og skyndilega var eins og bærinn vaknaði
til nýs lífs. Fyrir allar aldir kvað við öskur
hananna, eins og þeir væru að segja fólk-
inu frá tíðindunum, en til þeirra hafði
ekki heyrzt í marga morgna. íbúar kaup-
staðarins vöknuðu fyrr en vant var og
jafnvel nutu ekki leyfilegs svefntíma.
Börnin streymdu út úr húsum — depluðu
augunum móti birtunni og hnerruðu, en
von bráðar kváðu við raddir þeirra á göt-
unni og blönduðust bílaargi og blæstri.
Menn voru á þönum, eins og þeir kæmu úr
fangelsum og lægi mikið á að njóta frels-
isins
í nýtízku húsi utarlega í kaupstaðnum lá
Kristbjörg Halldórsdóttir enn í rúmi sínu.
Herbergi hennar var allstórt, enda voru
þar tvö rúm inni. Annað þeirra var mann-
laust, en sængurfötin lágu þar enn í óreiðu
og mátti glöggt sjá, að einhver hafði sofið
þar um nóttina.
Kristbjörg velti höfðinu til á koddanum,
bærði varirnar, eins og hún vildi segja
eitthvað, en svefninn leyfði henni það ekki
ennþá. Loks opnaði hún augun— starði
lengi óráðskennt fram undan sér og út
um gluggann. Sólin skein inn í herbergið til
hennar og inn barst ómur af barnsröddum
— köllum og fagnaðarópum.
Hún starði áfram út um gluggann —
sneri svo höfðinu til og skimaði um her-
bergið.
— Jú, það var sólskin. — En hvernig
stóð á því, að hún var hér ennþá og það
í rúminu — öll börnin komin út og auðvitað
allir farnir að breiða. — Hvað skyldi klukk-
an vera? Húsklukkan þeirra var hinum
megin á þilinu og hún greindi ekki, hvað
hún var orðin. Það var einhver glýja í
augunum á henni — skárra var það.
Hún svipti af sér sænginni og ætlaði að
stökkva fram úr. — Auðvitað var allt í
óreiðu — börnin farin hálfklædd út — í
fötum hvert af öðru — og telpurnar —
Rósa og Inga, hvernig höfðu þær komizt
þetta?
Hún valt aftur út af — vinstri hand-
leggurinn vildi ekki hlýða henni og hún
var eins og máttlaus öðrum megin. —
Hafði hún legið svona óhægt. — Minna
mátti nú gagn gera. Kannske hafði hún
fengið sinadráttinn gamla. — Hún átti
svo sem að kannast við hann.
Hún mjakaði sér út úr rúminu, stóð upp
og studdi sig við borðið og þokaðist yfir
gólfið, þangað, sem hún sá betur á klukk-
una.
— Hálf-níu — nei, nú dámaði henni ekki.
Aldrei hafði það hent hana fyrr í búskap
þeirra Jóns, að hún væri ekki fyrsta mann-
eskjan á fætur, ef hún ekki lá á sæng —
sem ekki var nú. Hún fór höndum um sig.
— Nei, hún var ekki einu sinni svoleiðis
núna — mikið var — eða var hún kannske
hætt?
Hún haltraði aftur yfir gólfið og gekk
meira út á hægri hliðina. Nú tókst það
betur — auðvitað var það sinadrátturinn
gamli. — Það voru vitaskuld allir komnir í
heyið — hún mundi eftir því, að það höfðu
verið óþurrkar — öll taðan lá undir
skemmdum. Jón hafði náttúrlega farið
snemma út — en að vekja hana ekki og
láta börnin fara svona allslaus út á tún —
hafði Sala gamla kannske hitað blandið?
En hver hafði klætt börnin — yngstu
börnin?
Hún var lengi að finna fötin sín. — Höfðu
krakkarnir eitthvað rifið þau og þvælt
þeim í vitleysunni að komast á fætur. —
Hér voru sokkarnir — bölvaður tætingur-
inn og handæðið alltaf í þessum börnum.
— Hvað átti þetta líka að þýða að láta
þau vera ein við að komast á lappir, eins
og það yrði nokkurn tíma lag úr því. Það
sýndi sig líka. — Þau höfðu ekki einu sinni
getað séð hennar föt í friði. Pilsið og dag-
treyjuna fann hún hvergi. — Ekki höfðu
þau þó klætt sig í það, barnaskammirnar.
Það var að loks kom þurrkur og þá þurfti
að láta hana sofa eins og hefðarkonu fram
undir hádegi. Jón hennar hafði hingað til
ekki dillað henni svo, enda ekki verið
ástæða til, þótt hún væri dóttir Halldórs á
Stórhóli, útvegsbónda og kirkjuhaldara.
— Nei, hún fann ekkert nema kjólgopa og
hún var ekki vön að klæðast svoleiðis föt-
um, en hvað um það. Það var víst sama,
hverju klæðst var í blessuðum þurrkin-
um .... Hvað skyldi nást mikið inn í dag?
— af Hólunum og Bæjarfiötinni, þar
þornaði alltaf fyrst. Svo var að ná hinu
— að minnsta kosti einhverju upp í sæti.
— Skórnir voru hvergi finnanlegir. —
Krakkarnir höfðu auðvitað ýtt þeim eitt-
hvað upp undir rúm. — Það mátti nú
nærri geta, En hvað gekk nú að henni?
Hún lagðist hægt á hnén og beygði sig
niður — þá kom þetta yfir höfuðið á henni
og henni sortnaði fyrir augum. Henni hafði
aldrei orðið misdægurt og enn ekki legið
meira en þrjá til fjóra daga á sæng —
hafði aldrei haft tíma til þess — hvað sem
yrði héðan af.
— Þarna fann hún með hendinni fyrir
einhverju — það voru skór .... Hu, hu —
það var líka. Einhverjir danskir skór áttu
það víst að heita, en þó ekki blankskór.
— Ekki voru það skinnskórnir hennar, sem
hún var að leita að. Þetta var einhver fyr-
irmunun, hvernig allt var öfugt við það,
sem átti að vera — bókstaflega ekkert á
sínum stað. Nú, nú — þá að hafa það og
fara á þessa skó .... En að engínn skyldi
koma inn. — Það voru auðvitað allir. úti —
núna milli dagmála og hádegis. — Og Sala
gamla sjálfsagt frammi i eldhúsi. Ekki fór
hún þó út á tún. Það var víst orðið æði
langt siðan að hún hafði komið þangað —
engin manneskja orðin til þess að halda á
hrífu, kerlingarauminginn, en hún gat
nuddað í eldhúsinu.
Þá gat hún farið út — nú var ekki fleira,
sem hún þurfti að fá, þótt hún skryppi út
á tún. — Já, það var bezt að fara beint
þangað og sjá, hvar Jón léti breiða. Það
gat verið vissara að líta eftir honum. Hann
gat fundið upp á ýmsu — var nuddsamur
og iðinn við verk og gekk vel undan honum,
en ráðdeildinni var vissara að hafa auga