Tíminn - 24.12.1947, Blaðsíða 15

JÓLABLAÐ TÍMANS 1947
15
með, þótt enginn ráðleystsmaður væri. Nei,
það gat hún ekki sagt.
Elztu drengirnir voru víst farnir til sjós
— voru nú á síld, en svo var víst síldarlítið
fyrir Norðurlandi. En það lifðu ekki allir
á því að gogga fyrir þessum skepnum, og
hún hafði hvatt þá til þess að fara á síld —
urðu eitthvað að hafa upp úr sér. — Það
voru Siggi, Gummi og Dóri — nóg var
samt eftir .... Eða voru þeir allir heima
kannske?
Hún handlangaði sig út á ganginn og
studdi sig svo við þilið út í dyrnar, opnaði
innri hurðina og komst út á tröppurnar.
Hún fann ekki til þess, að neitt óvenjulegt
væri um för sína, þótt hún yrði við hvert
fótmál að leita eftir handfesti og mj aka sér
svo áfram. Hugur hennar beindist aðeins
að einu takmarki — að komast út í þurrk-
inn.
Á tröppunum nam hún staðar, reyndi að
rétta úr sér og lyfti höfðinu móti austan
andvaranum, sem móti henni kom. Andlit-
ið var hrukkótt og kinnfiskasogið, augun
sljó og starandi, þrátt fyrir tilraun hennar
til að skerpa athygli sína.
— O, blessuð sólin — allt var vafið í sól-
skini — já, nú var veður til þess að taka
í hrífu. Hún fann angan af heyi og heyrði
enn skýrar en áður köllin og hrópin í börn-
unum. Og nú staulaðist hún niður tröpp-
urnar, hélt sér fast í handriðið, nam staðar
í hverri tröppu og náði jafnvægi, áður en
hún lagði í að komast niður í þá næstu.
Þannig var hún lengi að þoka sér niður
og loks stóð hún á hlaðinu, sem hún kall-
aði.
Lítil telpa kom hlaupandi fyrir húshorn-
ið og var nær lent í fangi Kristbjargar.
— Svona — svona Rósa, hvaða óhemju-
gangur er í þér, geyið mitt?
— Amma! — hvað ertu að fará amma?
— Þú ert veik.
— Ég er ekkert veik — láttu ekki svona
stelpa. Geturðu ekki snúið flekk? Hvar er
hann babbi þinn?
— Hann pabbi. — Hann er ekki heima
— veiztu það ekki?
— Láttu ekki svona Rósa — eins og
bjáni. Ég má ekkert vera að leika mér
núna í svona þurrki. Hvar er Jón?
—■ Hann afi. — Hann er hérna fyrir
utan húsið. En af hverju kallarðu mig
Rósu, amma. Þú veizt að ég heiti Lóa.
— Æ, þú mátt kalla þig hvað þú villt,
geyið mitt, sagði hún uppgefin á töktum
stelpunnar. — En ég þarf að finna hann
pabbi þinn. — Er hann ekki farinn að
breiða?
Andlit litlu stúlkunnar varð alvarlegt.
Hún horfði á ömmu sína, brá fingrinum í
munn sér og vissi auðsjáanlega ekki í svip-
inn, hvað hún átti að gera. En skyndilega
sneri hún við og hljóp inn.
Kristbjörg þokaðist meðfram húsgafl-
inum og studdi hnýttum höndum að hruf-
óttum veggnum.
II.
Jón Ásmundsson, fyrrum bóndi í Höfða-
dal, hafði að venju vaknað snemma, en þó
fyrr en aðra morgna á undan. Næmi hins
gamla bónda fyrir þurrkinum hafði ekki
látið hann í friði í rúminu. Hann varð að
fara á fætur og út í sólskinið.
— Ojá, sagði hann við sjálfan sig, meðan
hann var að klæða sig. — einhvern tíma
hefði maður nú notað þennan þurrk og
hún kannske verið komin á fætur.
Honum varð enn litið til rúmsins, þar
sem Kristbjörg konan hans lá. Hún svaf
nú vært — værar en hún hafði gert síðan
hún veiktist, og nú var ekkert rugl á henni.
Fyrir nokkrum dögum hafði hún dottið
niður • í herbergi þeirra, þar sem þau
bjuggu í kjallara einum úti í bæ. Það var
ætlunin að vera ekki upp á aðra komin
fyrr en á þurfti að halda — eða kannske
réttara sagt, ekki fyrr en í fulla hnefana.
Kristbjörg kunni bezt við að elda matinn
fyrir þau sjálf og ráða hverju eytt var.
Og þau fengu nú ellistyrk og áttu enn
eftir nokkrar krónur af því, sem þau fengu
fyrir skepnurnar — já, seinustu skepnurn-
ar úr þeirra búskap, þegar þau urðu að
hætta fyrir fullt og allt. Og þá fór Gráni
og Huppa og kindurnar, en þau fengu
þessar krónur í staðinn — o,já.
Jón fór strax út, þegar hann hafði
klætt sig, en gekk þó fyrst yfir að rúmi
konu sinnar og hugði að henni.
— Jú, hún svaf rólegar en fyrr. — Hann
tók ekki eftir því, að hún umlaði eitthvað
í svefninum. — I?að var víst óhætt að fara
stundarkorn frá henni — það gat tæplega
orðið nokkuð að henni hér í herberginu.
Fríða dóttir þeirra, sem þau voru hjá,
mundi líka bráðlega koma á fætur. Hún
hafði tekið þau heim í sitt hús, þegar
Bagga veiktist — átti nýtt hús og gat lát-
ið þau fá þetta herbergi. Það vissi Bagga
ekkert um ennþá og mundi líklega þykja
skrítið, ef hún kæmist almennilega til
ráðs — og væri upp á aðra komin —- þó
dóttir væri.
Læknirinn sagði, að hún hefði fengið
slag — eða snert af slagi — jafnaði sig
kannske aftur að einhverju leyti, sagði
hann. — Það var svo.
Já, Kristbjörg var orðin slitin — hafði
skilað honum þeim átján og aldrei haft
fyrir því að liggja lengi á sæng — mést
þrjá til fjóra daga. Þá var hún komin út
á tún eða farin að sýsla við inniverk.
Bömin dóu mörg hvítvoðungar, en það var
stutt með þau í kirkjugarðinn — og Bagga
fór oft sjálf með stokkinn og vildi ekki
tefja hann frá slætti að sumri. 0,já, það
veitti ekki af handtökunum þá.
Nú var hann áttræður í sumar og börn-
in hér og þar — Fríða hér — Dísa fyrir
norðan — Siggi, Gummi og Dóri fyrir
sunnan — og kannske fleiri. Hann mundi
ekki einu sinni eftir þeim öllum í svipinn.
Það var líka orðið svo óralangt frá því,
að þau voru öll heima og hann þekkti
þau. — Já, þetta voru orðnar honum
ókunnugar manneskjur.
— Það var nú það — svo var nú það.
— Ef Bagga færi nú á undan honum? —
hvað var þá — já, hvað var þá?
Fríða var svo sem góð við þau, en hún
var öll í nútímanum, og hann kunni ekki
við allt það vesen — allt það tærilæti og
umstang. Onei, Bagga og hann voru fyrir
löngu orðin eitt í öllu amstrinu og þófinu
við þetta líf. Hvað var svo sem eftir, ef
hún færi? Hún var heldur ekki nema á
því áttunda um sjötugt.
Nú var blessað sólskinið og þurrkurinn
kominn....
Hann var kominn út, signdi sig og kast-
aði svo af sér vatni. Svo lagði hann af
stað, bolmikill og boginn í baki, ráfaði upp
í bæinn og inn fyrir hann, þangað, sem
hann vissi að túnin voru.
— Jú, Magnús var farinn að breiða —
það var líka annað hvort. — Jæja, ekki
meira en þurrt á og hafði þó verið blástur
í nótt.
Hann stóð um stund við girðinguna og
horfði á fólkið breiða. Þessi sumur, sem
þau Kristbjörg voru búin að vera í bæn-
um, höfðu þau stundum rétt til hendi
við þurrt hey hjá Magnúsi og fengið
þóknun fyrir. — Nú var ekki að tala
um það.
Magnús kom auga á hann, þar sem hann
stóð og hann gaf sér tíma til þess að segja
nokkur orð við hann, meðan hann henti
úr lön rétt hjá girðingunni.
Magnús var rauður í andliti og alltaf
svitastorkinn. Hann átti allmargt fé, sem
á vetrum var beitt í öskutunnur á bak-
lóðum húsa í bænum.
— Góðan dag, Jón minn, kallaði Magnús
um leið og hann tók fullt fangið af heyi.
— Guð gefi þér góðan dag, svaraði Jón
og hresstist við. Nú er hann loksins kom-
inn, blessaður þurrkurinn.
— Hvernig líður? kallaði Magnús.
Jón vissi, að hann spurði eftir Krist-
björgu.
— Og, ég veit ekki, sagði hann, en hún
hefir verið heldur rólegri í nótt.
— Hún kemur sig sú gamla, máttu
trúa — hún getur ekki dáið í þurrki.
Verst er að geta ekki fengið ykkur í heyið
í kvöld, því að nú þarf ég sannarlega fólk,
sem kann að halda á hrífu.
— O, því er nú öllu lokið hjá okkur.
— Þú kemur kannske, ef Kristbjörgu
verður eitthvað hægra.
Þetta var eins og að freista drottins.
Hvernig átti hann að fara frá henni? Nei,
án henn\r tók hann ekki á hrífu hér.
Hann stundi við og staulaðist aftur niður-
eftir enn bognari í baki en fyrr.
Hann mætti mörgum mönnum á leið
sinni. Sumir þeirra voru á hraðri ferð, en
hann bauð þeim öllum góðan dag. Hann
heyrði ekki, hvort sumir þeirra svöruðu.
Þá stanzaði hann, leit við og horfði á eftir
þeim. Nokkrir námu hins vegar staðar og
töluðu við hann.
— Já, nú var kominn þurrkur og kann-
ske færi síldin að veiðast. Það höfðu ein-
hverjir bátar fengið síld í gærkvöldi, svo
að útlitið var heldur skárra, sögðu þeir.
Mundi og Siggi voru báðir á síld — hélt
hann. Hann vissi ekki, hvort einhverjir
hinna voru líka.
Hann var lengi að komast heim, og hann
gat ekki farið undir eins inn, þegar hann
loks komst heim að húsinu, en settist á
kassa undir húsgaflinum að sunnanverðu
og horfði á börnin. — Þar var ekki fótafú-
inn og mæðin. Jú, þetta var ungt og lék
sér. Lóa litla dótturdóttir hans kom hvað
eftir annað hlaupandi til hans, en skokkaði
jafnskjótt frá honum aftur. Hann horfði
svo út í sólskinið og hlustaði á raddirnar.
Allt í einu heyrði hann kallað fyrir aftan
sig og hann hrökk við.
— Jón. — Hvar hefurðu látið hrífuna
mína?
Þetta var rödd Böggu frá því að þau voru
í Höfðadal. Hún kom þarna fyrir húshorn-
ið, alklædd, og studdi sig við vegginn.
Hann rykkti sér á fætur og þrútnaði í
andliti.
— Hvar er hrífan mín, maður? spurði
hún aftur ergileg.
— Hvað ertu að segja, Bagga mín, sagði
hann um leið og hann hljóp til hennar og
tók undir handlegg hennar.
— Ég er að spyrja þig eftir hrífunni
minni. — Ertu orðinn heyrnarsljór eða
hvað?
— Þú ert veik, Bagga mín, sagði hann.
— Komdu inn.
— Hvað ertu að móka hér, spurði hún og
heyrði ekki veikindatal hans. Ertu ekki far-
inn að breiða ennþá og sól komin langt úr
dagmálastað.
— Við breiðum ekki núna, Bagga mín.
Við erum hætt því.
— Hætt .... hætt? Á hverju eiga skepn-