Tíminn - 29.12.1947, Blaðsíða 5
241. blað
TÍMINN, mánudaginn 29. des. 1947
5
Mánud. 29. des.
Endurbætur á
tryggingalögunum
Það hefir komið fram mik-
il gagnrýni á tryggingarlög-
gjöfina nýju. Framsóknar-
menn töldu frá byrjun, að
þau lög væru fljótlega sett
og meira af kappi en forsjá
og auk þess væru á þeim
ýmsir meinlegir gallar, sem
ekki mætti við una. Þarf ekki
að rekja þær aðfinnslur hér
eða rifja upp, því að lesend-
um bláðsins eru þau mál öll
vel kunn.
Nú hefir sá árangur náðst,
að samkomulag er fengið um
það, að atvinnurekstrargjöld
skv. 112. gr. lækka um 25%
árið 1948 og auk þess skuli
greiða athvinnurekendum til
baka 25% af gjöldum þeirra
samkvæmt sömu grein árið
1947. Þetta kemur víðast hvar
þannig út, að á næsta ári
greiða menn þessi gjöld ekki
nema að hálfu móts við það,
sem lögin ákváðu í fyrstu.
Jafnframt þessari lagfær-
ingu hefir nú verið ákveðið
að alþýðutryggingalögin í
heild verði endurskoðuð þeg-
ar á næsta ári, en annars var
ráðgert að láta þau gilda ó-
breytt í nokkur ár. Auðvitað
er ofsnemmt að fullyrða
nokkuð um það, til hvers sú
endurskoðun muni leiða, en
hins vegar veröur að telja
það mikinn sigur fyrir stefnu
Framsóknarmanna, að end-
urskoðunin verður ekki dreg-
in lengur.
Einsætt virðist það, að við
endurskoðun laganna verði
þau færð í jafnréttisátt, svo
að mönnum verði ekki mis-
munað um rétt til slysabóta
og sjúkrabóta eins og verið
hefir. Sömuleiðis er erfitt að
hugsa sér annað, en horfið
verði að því, að greiða öll-
um konum jafnan fæðingar-
styrk án tillits til þess, hvort
þær vinna utan heimilis eða
innan.
Þá eru það ýms fram-
kvæmda'ratr'jjði tryggingar
málanna, sem ástæða er til
að gefa gaum að. Þar má
nefna það, hvort ekki er
hægt að snúa til baka af
þeirri braut að einhverju
leyti að skattleggja hvern
einasta landsmann gegnum
tryggingakerfið fyrir skrif-
stofubákn í Reykjavík. Sann
arlega væri ástæöa til að
færa ýmsa skrifstofuvinnu
almannastofnana úr Reykja-
vík út um land, sérstaklega
þó, ef það gæti jafnframt
létt opinberum gjöldum af
almenningi.
Sú reynsla, sem fengin er
af tryggingalögunum nýju,
gefur stórmerkar bendingar
um framhaldið. Kostir þeirra
eru miklir og þeim verður
yfirleitt haldið. En gallarnir
eru flestir þess eðlis, að það
er hægt að losna við þá að
mestu leyti, ef þjóöin að-
eins vill.
Skoðanir manna um al-
mannatryggingar eru ærið
skiptar, og þó einkum aö þvi
leyti, hvar ástæða sé til að
hafa þau takmörk, er stuðn-
ingur og hjálp af almannafé
byrjar. Hitt verður seint of-
ERLENT YFIRLIT:
Uppréisnarstjórn s Grikklandi
Láta lú^ar þjóðirnar á SSalkanskagsi
saineliiast í eitt ríki?
Helzta frétt jólavikunnar var
tilkynningin um -myndun bráða-
birgðastjórnar uppreisnarmanna í
Norður-Grikklandi. Tilkynning
þessi barst umheiminum frá út-
varpsstöðvum í Sovétríkjunum og
í leppríkjum þeirra á Balkanskag-
anum, því að grísku uppreisnar-
mennirnir hafa -ekki aðra mögu-
leika til þess að .koma tilkynning-
um sínum á framfæri. f tilkynn-
ingunni var sagt, að Markos hers-
höfðingi væri oddviti stjórnarinn-
ar og væri markmið hem>ar að
koma á friði og™,sönnu lýðræði"
í ■ Grikklandi. Stjórnin myndi þeg-
ar senda sérstaka sendimenn til
þeirra landa, þar-«em komið hefði
verið á „sönnu lýðræði," og koma
þannig fram sent fullvalda stjórn
fyrir þá landsh-luta, er hún réði
yfir. • ^uf
Jafnframt því,- sem rúss>ieskar
útvarpsstöðvar fiuttu þessa til-
kynningu, bárust--þær fregnir frá
Aþenu, að allfjölmennur her upp-
reisnarmanna, búinn nýtízku vopn-
um, hefði hafið- sókn á allstóru
svæði við landamæri Albaníu og
orðið allvel ágengt. Bendir þetta
til þess, að stofnun bráðabirgða-
stjórnarinnar tákni meira en orðin
ein.
Ferðalög Titos,-
Af ýmstim atburðum, sem hafa
verið að gerast í Balkanlöndunum
seinustu vikurnar, hefir mátt draga
þá ályktun, að - einhver stórræði
væru í undirbúningi og virðist það
nú komið framv- f síðari hluta
nóvembermánaðar fór Tito mar-
skálkur, einræðisherra Júgóslavíu,
til Sofíu og ræddi þar við búlg-
arska einræðisherrann, Dimitrof.
Niðurstaðan af -viðræðum þeirra
var vináttusamningur til 20 ára
milli Jugoslavíu • og Búlgaríu, og
lét Tito svo ummælt við undirrit-
un samningsins, að ýmsir væru að
tala um sameiningu þessara
tveggja landa, en slíkt væri óþarft,
því að samningurinn markaði svo
nána samvinnu -milli þeirra, að
sameining væri hér eftir ekkert
nema formsatriði.
Tito lét hér ekki staðar numið.
Fám dögum síðar fór hann til
Búdapest og var þar gengið frá
vináttusáttmála mílli Ungverja og
Jugoslava. Að þessu verki loknu
fór Tito til Búkárest og var þar
undirritaður hliðstæður samningur
milli Rúmena ög Jugoslava. Alls-
staðar fór undirritun þessara
samninga fram með mikilli við-
höfn og hátíðlegum yfirlýsingum
um samvinnu Suður-Slava.
Jafnframt hefir verið tilkynnt,
að hliðstæðir 'samningar verði
gerðir giilli Búlgara og Rúmena og
Rúmena og Ungverja.
Bandalag Suðúr-Slava.
í tilefni af þessum ferðalögum
Titos hafa spunnist miklar um-
ræður í heimsbiöðunum. Flestum
hefir þeim komið saman um, að
hér væri um viðbúnaö að ræða af
hálfu Rússa, er mætti skoða sem
eins kojiar svar af þeirra hendi
við ákvörðun sameinuðu þjóðanna
um skipun nýrrar Grakklands-
nefndar og ráðagerðir þeirra um
alþjóðlega hergæzlu á landamær-
um Grikklands. Rússar ætlúðu sér
að verða fyrri til og vera búnir að
gera sínar ráðstafanir áður en
sameinúðu þjóðirnar gætu hafizt
handa.
Ferðalög Titos þóttu benda til,
aö einn fyrsti þátturinn í þessum
fyrirætlunum Rússa væri stofnun
náins bandalags milii Balkan-
ríkjanna eða Suður-Slava, eins og
oft hefir verið minnst á í búlg-
örskum og júgoslavneskum blöðum
að undanförnu. í bandalagi þessu
ættu að vera fyrst um sinn Jugo-
slavar, Albanir, Bulgarar, Rúmen-
ar og Ungverjar. Til mála gæti
komið að sameina þessar þjóðir í
eitt sambandsríki innan skamms
tíma og myndi þá rísa þar upp nýtt
ríki, er væri mun fjölmennara en
stærstu ríkin í Vestur-Evrópu.
íbúar þessa nýja ríkis yrðu um 57
milj. en Bretland hefir aðeins 48
milj. íbúa. Með því að sameina
þessar þjóðir í eitt ríki yrðu þær á
margan hátt betri liðskostur fyrir
Rússa en þær eru nú.
Talið er, að komið þafi til orða,
að Tékkar og Pólverjar tækju þátt
í þessu nýja ríki eða bandalagi, en
við nánari athugun hafi veriö talið
hyggilegt, að halda þeim utan við,
a. m. k. fyrst um sinn.
Sókn gegn Grikkjum.
í sambandi við þær ferðir Titos,
sem áður er minnzt á, vakti það
sérstaka athygli heimsblaðanna, að
eftir komu hans til umræddra
landa, harðnaði áróðurinn þar
gegn grísku stjórninni um allan
helming. Af þessu drógu ýms
heimsblöðin þá ályktun, að fyrsta
verkefnið, er Rússar ætluðu þessu
nýja bandalagi, væri sókn gegn
Grikklandi. Af hálfu þess yrði ekk-
ert látið ógert, er gæti steypt núv.
stjórn Grikklands af s|óli og kom-
ið kommúnistum þar til valda.
Jafnframt því, sem áróðurinn
gegn Grikkjum var aukinn í áður-
nefndum löndum eftir heimsókn
Titos, bárust fregnir um auknar
vopnasendingar og liðflutninga til
grísku landamæranna.
Atburöir þeir, sem hafa gerzt í
Grikklandi í jólavikunni og sagt
er frá í upphafi þessarar greinar,
virðast staðfesta þær ágizkanir
heimsblaðanna, að sókn gegn
Grikklandi eiga að vera fyrsta
verkefni hins nýja bandalags. En
liitt er eftir að sjá, hverjar afleið-
ingarnar verða, sem þessir atburðir
draga eftir sér. Verða í framtíð-
inni tvær ríkisstjórnir í Grikklandi,
hin löglega stjórn landsins, sem
er viðurkennd af öllum frjálsum
þjóðum, og uppreisnarstjórnin, sem
TITO.
Rússar og leppríki þeirra viður-
kenna? Hver verður afleiðing þess,
ef slík uppreisnarstjórn sem þessf
nær að þrífast? Setja Rússar þá
ekki slíkar stjórnir víðar á lagg-
irnar, t. d. á Ítalíu? Og hvað gera
Bretar og Bandaríkin, ef Rússar
láta leppríki sín á Balkanskagan-
um auka hina vopnuðu íhlutun í
Grikklandi?
Markos marskálkur.
Eins og áður er sagt, hefir hinum
svokallaða Markos marskálki verið
falin forusta uppreisnarstjórnar-
innar í Grikklandi. Markos er einn
af ævintýramönnunum, sem skol-
uðust upp á yfirborðið í umróti
styrjaldarinnar, líkt og Tito. Hann
er 41 árs gamall, fæddur í Litlu-
Asíu, en var hrakinn þaðan af
Tyrkjum 1924, eins og aðrir Grikk-
ir, sem þar höfðu veriö búsettir.
Hann missti foreldra sína ungur
og vann síðan fyrir sér með ýmsu
móti. Fljótlega eftir komuna til
Grikklands gerðist hann kommún-
isti og sat iðulega í fangelsi á ár-
unum 1927—1938, en þá var hann
sendur i útlegð til Gavdoseyjunnar.
Þaðan losnaði hann á stríðsárun-
um og gekk fljótlega í skæruher
mótspyrnuhreyfingarinnar eftir
heimkomuna til Grikklands. Þegar
styrjöldinni lauk, var hann yfir-
maður skæruhersins í Makedoníu.
Þeim yfirráðum hefir hann aldrei
afsalað sér og þrátL fyrir margar
tilraunir hefir stjórnarhernum ekki
tekist sigrast á skæruher hans,
enda átti hann sér öruggan bak-
hjall, þar sem Rússar voru.
metiö, aö almenn og góð
tryggingarlöggjöf skapar fé-
lagslegt öryggi, sem er eitt-
hvert mesta stolt og prýði á
siðuðu mannfélagi. En illa
sæmir í slíkri löggjöf að mis-
muná mönnum um réttindi
og aðstoð, á þann hátt, sem
nú er gert á ýmsum sviðum,
samkvæmt gildandi lagaá-
kvæðum.
Eflaust verður ágreiningur
um ýms atriði tryggingalag-
anna, þegar þau verða nú
endurskoðuð. En hinu ætti
að mega treysta, að þau komi
úr þeirri endurskoðun betri
en þau fari í hana, eins og
jafnan á að vera, þegar ný
löggjöf hefir gefið nokkurra
reynslu. Og vegna þess að
horfið hefir nú verið að því,
að flýta endurskoðun lag-
anna, verður skemmra að
bíða ýmsra endurbóta og lag-
færinga á þessari merku fé-
lagsmálalöggjöf, en annars
var útlit fyrir.
100 ara á nýársdag
(Framhald af 3. síðu)
að óreyndu trúa, er sér
handavinnu hennar, að þar
hafi veriö að verki blind
kona, hundrað ára gömul. Og
ennþá gengur hún upp og
ofan háan stiga og fikrar sig
jafnvel í kring um húsið, þeg
ar gott er veður.
Matthildur er einlægur
vottur mikillar trúar. Hún
hefir ekki þurft að eyða ævi
sinni í efasamri leit að upp-
sprettu hamingjunnar/ Ég
held að hún hafi alltaf verið
því viðbúin, að leggja upp í
ferðina miklu, er ástvinir
hennar margir og unnendur
eru nú gengnir, sumir fyrr og
sumir síðar.
Er það hégómi og tál að
vænta þess, að þeir munu
bíða á ströndinni hinum
megin og bjóða hana vel-
komna, þegar fylling tímans
kemur?
Eða er fegurra að trúa því
ekki
í hundrað ár hefir einhver
huliðskraftur, sem einn get-
ur slcapað fagurt mannlíf,
fylgt þessu góða afmælis-
barni.
Við biðjum að hann fylgi
því áfram, inn í ókomna
tímann.
Ragnar Halldórsson.
Vegna Tímans
Nú við áramótin vildi ég
segja nokkur orð við kaup-
endur Tímans.
Breytingunni á blaðinu hef
ir verið yfirleitt vel tekið og
kaupendum hefir nokkuð
fjölgað, einkum í Reykjavik
og nágrenni. Mætti þó gjarn-
an vera ennþá meiri fjölgun
þeirra.
Ráðagerðir hafa verið uppi
um það, að byrja útgáfu
vikublaðs eftir áramótin, en
viðbúið er að það dragist
nokkuð. Annars hafa nær all
ir kaupendur, sem látið hafa
í ljós skoðanir sínar við
Tímann, óskað eftir að verða
kaupendur dagblaðsins á-
fram, en ekki kært sig um
vikublað. Og ef sú skyldi vera
ósk kaupendanna almennt,
sýnist vera óþarfi að hugsa
um vikublað aukalega, því
óneitanlega hefir það mik-
inn kostnað í för með sér. Um
þetta væri gott að heyra
raddir sem flestra kaupenda.
Ekki sýnist ósanngjarnt
sem millileið að dagblaðið sé
nokkru ódýrara til þeirra,
sem ekki geta fengið það
nema gamalt, vegna stirðra
samgangna.
Blaðstjórnin hefir ekki enn
þá ákveðið verð á blaðinu
| eftir nýárið, en óhjákvæmi-
legt er að það hækki nokkuð.
jútgáfan er orðin svo dýr. En
l reynt verður að stilla verði
: blaðsins í hóf eftir því sem
frekast er unnt.
I Aldrei verður þó hægt að
' miða verð þess við hálfgjafa-
i blöð auðkýfinganna, sem þeir
1 dreifa um landið.
| Þúsundir bjargálna manna
i um allt land eiga Tímann.
Og þeir menn eiga heimtingu
á að hann sá málsvari þeirra.
En þeir verða líka að sjá um,
að hann sé samkeppnisfær
hvað fjárhag og lesmál snert-
ir. Þeim, sem vinna við blaö-
| ið, mun ljúft að leggja fram
alla krafta sína til þess að
svo megi verða.
Skilsemi við Tímann er orð
in víða ágæt. Nær því eng-
inn maður, sem skuldar and-
virði hans í mörgum menn-
ingarmeiri héruðum lands-
ins. Og alveg virðist vera að
hverfa sá ómennsku hugs-
unarháttur, að taka við blöð-
um heil árin, án þess að telja
sér skýlt að borga þau.
Er allt þetta góð og gleöi-
leg framför frá því, sem áður
var
Þeir fáu, sem gleymt hafa
að greiða andvirði Tímans,
eru sem óðast að senda það
þessa dagana.
Ég gætti að því áðan í hálf-
um árgangi (frá 1. jan. til
1. júli), sem nú er að enda,
hve margir hafa skrifað und-
ir fullu nafni í Tímann, og
taldist mér þeir 117 og 26
þar að auki hafa sett fanga-
mark sitt undir greinarnar.
Þar fyrir utan höfðu margir
skrifað undir dulnefni eða
sett einn bókstaf undir. Vafa
laust nálgast það a. m. k.
300 manns, sem skrifað hef-
ir í Tímann á árinu, sem er
að kveðja.
Eykur það mjög gildi blaðs-
ins, hve margir skrifa í það.
Er vonandi að menn haldi
slíku áfram. En einu þurfa
ýmsir menn að vara sig á,
sem skrifa: að vera ekki ó-
þarflega langorðir.
Eftir að Tíminn minnkaði
í broti veröur hægara að
halda honum saman og hefta
(Framhald á 6. sí'ðu)