Alþýðublaðið - 21.06.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞ, YiHJtSLAÖti)
] A.Ijl®ÝlÍ&U2!íLjSiKíiI® :
Í kemur út á hverjum virkum degi.
4 -- ' "';= ►
< Afgreiðsla í Aipýðuhúsinu við
< Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ;
5 til kl. 7 síðd.
í Skrifstofa á sama stað opin kl.
< gi/2_101'2 árd. og kl. 8—9 siðd.
* Simar: 988 (aígreiðslan) og 1294 ;
(skriistofan). ;
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
j hver mm. eindálka.
j Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan ►
j (í sahna húsi, sömu sírnar).
„Þið, sem eruð valdir til að
vinna,
vilið ei, pó kennið preytu
og leiða;
að líða vel er helgur réttur
hinna,
sem hafa verið kosnir til að
eyða.“
Þorskabttur.
Þríhyrningur nokkur fór af stað
í.„Morgunblaðinu" fyrra föstudag
og skrifar af glannaskap foræðis-
mannsins um „ómaga“, „íhalds-
stefnu’, „yfirráðin til alþýöunn-
ar“, „eignaleysingja“ o. s. frv.
Leggur hann par fram fyrirspurn-
ir til jafnaðarmanna um, hvað
peir vilji, hvað þeir meini og
hvað ’þeir eiginlega ætli fyrif’ sér.
Þótt það. sé líkast því að kenna
ketti andatrú að ætla sér að koma
skilningsglóru inn í þennan vörtu-
heila „Morgunblaðsins" um, hvað
það er, sem jafnaðarstefnan vill,
þá er þó rétt að svara fyrirspurn-
unum vegna þeirra manna, sem
fylgjast með ritdeilum biaðanna.
Jafnáðarmenn eru svo oft búnir
að lýsa yfir grundvailarsko&unum
sínum á ríkjandi auðvaldsskipu-
iagi, að það er orðið ljóst hverj-
um sæmilega skynsömum manni,
hver afstaða þeirfa er.
Jafnaðarmenn hafa lýst yfir þvi,
að peir álíti skipulag víxlanna,
vaxtanna, skattanna, tollanna og
frjálsrar samkeppni, auðvalds-
skipulagið, óalandi og óferjandi í
alla staði. Og hvers vegna?
Eins og nú standa sakir, eru
það örfáir einstakiingar, sem hafa
í höndum sínurn öll framleiðslu-
tæki þjóðarinnar og reka þau
fyrir sinn eiginn reikning í nafni
sinnar eigin persónu. Eins og
gefur að skilja, er ágóði þeirrai
af rekstri þessara fyrirtækja að-
aiatriðið. Barátta þeirra i við-
skiflalííi þjóðarinnar gengur því
a i s út á að efla þessi fyrir-
%-J sín og þá grein atvinnu-
iífsins, sem þeir ráða yfir og
stíórna. Athafnir þeirra einskorð-
a.t ingöngu við þá hugsun að
r.cðga sjáifa . ig sem mest og að
festa ‘ig sem alira hezt í hinum
fjárhagsl ga sessi.
Með þessu fyrirkomulagi á at-
vínnulífi þjóðarinnar skapast ger-
samlega eignaíaus, vie andi fjöldi,
fjöldi, sem að eins veit, að hann
vinnur, en veit ekkí, fyrir hvað
hann vinnur eða í hvaða augna-
miði öll þessi vinna er unnínp
I þessu liggur hið járnharö x
launalögmál, sem svo oft hefir
verið talað um. Eigendur eða
nafnhafar atvinnufyrirtækjanna
gleyma ait af hagsmunum og
kjörum hins vinnandi fjölda í
hinni taumlausu baráttu fyrir eig-
in ágóða. Þeir gleyma því, að
hver heilbrigður, lifandi maður
þarfnast meira í lífinu en fæðis
og klæðis. Þeir gleyma því, að
úrkynjun vissrar stéttar er ó-
hjákvæmileg afleiðing af eðli
ríkjandi skipulags.
í flestum tilfellum er það svo,
að atvinnurekandinn ræður því,
bver laun ninn vinnandi fjöldi
fær. Og kemur það þá ait af
skýrast fram, hver er eðlileg af-
leiðing þess skipuiags á rekstri
atvinnulíisins, sem þeir stjórna,
því að greiðslan, sem fjöldinn fær
xyrir vinnu sina í dag, er aldrei
meiri en það, að nægi til, að
hann sé fær urn að gegna starfi
sínu' í fyrra málið og allan næsta
dag. Þarna kemur svo skýlaus-
icga fram megingalli skipulags-
ins. Með fjöldann er farið eins
og áburðarklára, sem gefið er
netur, til að þeir geti borið þess
þyngri bagga. í ihaldsseminni og
meginatriöum auðvaldsskipuiags-
ins er augljós djúp fyrirlitning
iyrir lífinu.
í jafnaðarstefnunni ljómar gleð-
in af ásýnd hlutanna.
Ihaldssemin telur launaþrælkun
og fátækt eðlilega afleiðingu af
lífsbaráttunni, og lífsbaráttuna tel-
ur hún sjálfsagðan hlut. Hún
gengur alt af út frá þeirri meg-
inmeinloku, að mennirnir hljóti
alt af að vera stríðandi andstæð-
ingar, hröpand-i blekkingar hver
í annars eyru, deilandi og hræsn-
andi. Baráttan um lífsgæðin er í
þeirra augum aðalþroskaleiðin;
— í þeirri baráttu verði hinn
sterki og mikli ofan á, en hinn
veiki týnist undir stóla hinna
sterku.
Jafnaðarstefnan bendir mönnun-
um á leið út úr ógöngunum. Hún
heldur því skýlaust fram, að all-
ir eigi jafna kröfu á hendur nátt-
urunni til lífsnauðsynjanna. Hún
slær því föstu, að mennimir séu
eitt og hið sarna, ein þjóð, eitt
heimili, ejn fjölskylda, og að eng-
inn eigi rétt á því að setjast yfir
hinn og hrifsa til sín meginhluta
lifsgæðanna — veröa maxtiöö á
brjóstum fjöldans.
Leiðin, sem jafnaðarstefnan
bendir á, er sú, að afnuminn sé
eignarréttur einstaklingsins á
þeim framleiðslutækj :m, sem út-
heimta aðkeyptan vinnukraft, og
að þau verði gerð að sameign.
Hún heldur því fram, að náttúran
sé ótæmandi, og að vinnan ein
skapi auðinn, hvort sem er llk-
amleg eða andleg vinna.
Jafnaðarmenn eru sannfærðir
um, að mannkynið geti ekki náð
eðlilegri þroskun fyiT en skipu-
laginu er breytt, því að þrælk-
unin, haíi ekkert nærandi lífsgildi
í sér fólgið, heldur þvert á móti.
Hún heldur því frarn, að maður-
inn þurfi ekki að vinna að frarn-
leiðslunni í svo langan tíma, sem
nú er gert, til að fá úr náttúru-
lindunum nóg handa einstaklingn-
um og fjölskyldu hans til að lifa
af, — lifa af þannig, að maður-
inn finni sig frjálsan mann, en
ekki þræl lífsáhyggnanna.
Eins og nú er, þá safnast arð-
urinn af vinnu fjöldans saman í
hrúgur á vissa staði. Einstakling-
ar nota svo þennan arð til að
ná undirtökum á þjóðfélaginu. Af
ágóðanum af þrælkun fjöldans
eru svo skapaðar ótal stofnanir
og félög, að eins í því augna-
miði að styrkja skipulagið í foönd-
um drottnanna. Stofnanabákn
valdhafanna er nokkuð dýrt, en
sá, sem kostar „humbugið", er
fjöldinn, sem vinnur.
Þessu glannalega og vitlausa
skipulagi ætlar j^fnaðarstefnan að
breyta og skapa annað nýtt. En
jafnaðarmenn vita vel, að það
verður ekki gert með ráðum hinna
sýrðu drottna, sem nú stjórna.
Þess vegna berjast jafnaðarmenn
fyrir því að koma yfirráðunum í
hendur alþýðunnar.
Yfirráðin til alfiýðunnar —/
Það er kjörorðið, sem samein-
ar hinn vinnandi, eignalausa
fjölda hér á landi uppi til sveita
og fram til stranda í baráttunni
fyrir hugsjón mannkynsins, jafn-
aðarstefnunni.
Það er baráttan um það að af-
nema vald ómaganna í þjóðfé-
laginu, — ómaganna, sem sitja á
öxlum lýðsins á daginn í þrælk-
un hans, — ómaganna, sem ganga
á höndum gólfþvottakvennanna
og blunda hóglega á næturna á
svæflunum, sem hendur hinna
eignaiausu hafa saurnað. Það er
baráttan um það að snúa skipinu
við í brimsjóunum — vegna þess,
að það hlýtur að sökkva, ef það
iiggur flatt. við.
Yfirráðin til alpýðunnar — yfir-
ráðin yfir framleiðslutækjunum
og þar með stofnunum ríkisins.
Skipuiaginu verður breytt, og
martröðinnj er af létt- —
Þríhyrningurinn í „Mgbl.“ er
ekki hættur. I þeirri kosningabar-
áttu, sem nú stendur yfir, eiga
margar greinar eftir að koma í
blaði danskra og íslenzkra ó-
,maga þessu- merki. Þessu
merki hefir skotið 1 upp við und-
an farandi þrennar kosningar.
Ferðir þess eru líkastar því, sem
rottur skjótist á milli hola.
V.
Kosningm i Barðasíranöarsíslu.
Barðstrendingar eiga nú að
ve'Ija á mi i . ;■ ra þingmanna-
efna við kos ■ sngr 9- júlí. Það
■er alment álit, að Hákon muni
vera búinn að glata öllu fylgi sínu
og það að maklegleikum vegna
áhugaleysis hans á nauðsynjamál-
um héraðsins á þjngi. Og svo er
Hákon íhaldsmaður af lífi og sáí
og vill kyrrstöðu og afturhald
eins og fleiri i þeirn flokki. Af
hinum þremur frambjóðendunum
er Andrés J. Straumland efnileg-
astur. Hann er gáfaður maður, vel
máli f’arinn og áhugasamur og er
því líklegur til þess að geta bætt
úr þeirri. vanrækslu, sem málum
Barðstrendinga hefir verið sýnd
á þingi í þingmenskutíð Hákon-
ar. Andrés er Alþýðuflokksmað'-
ur og hefir brennandi löngun til
þess að geta bætt ýms þau þjóð-
félagsmein, sem nú þjá þjóð vora.
En ,undir merki Alþýðuflokksins
skipa sér nú þeir menn í land-
inu, sem bjartasta trú hafa á
framtíð þess og mesta löngun
hafa til þess að gera aiþýðu
manna bæði til sjávar og sveita
lífvænlegt í iandinu. Það er því
vonandi, að Barðstrendingar beri
nú gæfu til þess að eignast starfs-
hæfan mann á þingi, og það gera
þeir, ef þeir kjósa Andrés Straum-
land.
Barðstrendingur.
Öllu snúið öfugt.
Þessi orð Jónasar Hallgríms-
sonar, sem eru eins og spámann-
. ieg sýn íhaldsathafnanna, mættu.
vel vera einkunnarorð fyrir yfir-
litsþvaðri, sem „Mgbl.“ vanhelgar
sunnudagana með því að flytja
og kallar „Vikan, sem leið“, því
að öllu, sem þar er sagt um
þjóðmál, er snúið í lygi og blekk-
ingar. Úr blaðinu í fyrra dag má.
sem dæmi nefna þetta, þar sem
minst er á viðvörun verkalýðs-
ins norðlenzka við því, að verka-
fólk fari óráðið til Siglufjarðar og
verði þar með verkfæri atvinnu-
rekendanna til að knýja fram
kauplækkun. Aftan í bollalegg-
ingar út af þessu, sem eru tóm
fhaldsflærð, er hnýtt, að viðvörun
þessi sé eftirbreytnisverð fyrir
reykvíska jafnaðarmannaforkólfa,,
„því þeir ieggja, sem kunnugt er,
enga stund á að hafa vit fyrir
fólki að konxa ekki hingað til
bæjarins, nema það hafi von um
atvinnu,“ segir blaðið, þótt það
viti, að árlega sjé að tilhlutun
jafnaðarmanna samþykt slík við-
vörun í bæjarstjórn Reykjavíkur,
sem borgarstjóri auglýsir síðan
í blöðu um, Jafnframt hefir verið
mælst íi þ s við'- atvinnurekend-
ur, aó þ ir létu verkafólk bæj-
arins sitja fyrir atvinnu. Hið
sanna er, að atvinnurekendurnir
boða hingað íólk utan af landi og
láta þ 88$. yiðvörun eins og vind
um ty;u þ óta. Þetta er alveg ó-
svikið auuv Idóframferði, að draga
vinnuk.aitmn úr sveitabyggðun-
um, UKÖan þeir láta blöð sín fár-
ast yfir fól'ksflutningnum.
Annað dærni um sannleiksást
„Mgbl.“ er uin útlendu málin,.
Eftir að blaðið hefir fengið skeyti.
um, að hryðjuverkafregnirnar frá
Rússlandi séu auövaidslygi, skrif-
ar blaðið um þær eins og stað-