Alþýðublaðið - 07.07.1927, Blaðsíða 2

Skattabyrðin á alþýðunni.
Í>að er vert að athuga nokkur
önnur atriði í fjárhagsmálinu
heldur en ríkisskuldimar og þá
fyxst, hvernig þær tekjur eru, sem
ríkitssjóður lifir á undir stjórn I-
Tekjur ríkissjóðs: 1923:
Pappirskrónur 9 millj.
Gullkrónur 5 V» —
haldsflokksins, og hvernig þær
koma niður á þjóðinni. Hér á
eftir fer samanburður á tekjum
rikissjóðs í árslok 1923 og 1926
í pappírskrónum og gullkrónum:
1926: Hækkun:
121/* mjllj. 31/2 millj.
102/s — rúmar 5 —
Reiknað eftir meðalgullgengi is-
■lenzkrar krónu bæði árin. Álög-
urnar á landsmenn eru þannig
31/2 millj. pappírskrónum eða um
z/s hærrifnú en 1923, en sé tekið
tillit til fullgildra peninga og
gengishækkunarinnar, verða álög-
urnar um 5 millj. gullkrónum eoa
næstum helmingi hœrri nú en 1923
eða að meðaltali um 250 gull-
krónum hœrri ú 5 manna fjöl-
skyldu 1926 heldur en 1923. Þetta
skýrir væntanlega fyrir ýmsum,
Tekjustofnarnir eru árið 1926þessir: Pappirskr.
Beinir skattar 11 /2 millj.
Tollar og viðskiftaskattar 81/* —
Rikisrekstur og eignir rikissjóðs 2íh —
Ýmsar tekjur V* —
hvers vegna svo mikið hefir ver-
ið kvartað undan skattabyrðinni
hjá íhaldsstjórninni, og að lítill
vandi er að hafa e ínhverjar fram-
kvæmdir af hálfu þess opinbera,
þegar svo eru auknar skattabyrð-
irnar á þjóðinni.
Þó væri hægt að stjórna svo,
að þetta fé kæmi mestmegnis af
stórtekjum og stóreignum, sem áð-
ur hefðu litið verið skattaðar, og
er því rétt að sjá, hvernig tekju-
stofnarnir eru.
Gullkr.
1 Vs millj.
7 —
2 —

%
12
66
20
2
Samtals: 12J,4 millj. 10s/s millj.
100°/o
Tekjurnar af ríkisrekstri ganga
nú orðið að mestu aftur tid sömu
ríkisstofnana, en lítið af þeim til
aimennra þarfa ríkissjÖðsins, en
af þeim tefcjum, sem þá eru eftir,
fást yfir 4/s hlutar með sköttum
á neyzluvörum og viðskiftum, ö-
beinum sköttum. Að eins rúm 1
millj. gullkr. fæst með beinu
sfcöttunum, sem ætiast er til að
komi niður á mönnum eftir gjaid-
þoli og væru því sæmilega rétt-
látir, ef sfcarpt eftirlit væri með
tekju- og eigna-skatti, sem raun-
ar hefir sorglega vantað. En 7
millj. gullkrónur fást með nef-
sköttum, útflutningsgjöldum, sem
kemur niður á vinnuiaununum, tó-
baks- og áfengis-tolluni, kaffi- og
sykur-tollum og öðrum aðflutn-
ingsgjöldum, vörutolli og verð-
tolli Jakobs Möllers, sem koma
niður á algengustu nauðsynjavör-
um, auk þess á viðskiftum, svo
sem skipagjöldum og vitagjöld-
um, sem leggjast á farmgjöldin og
lögð eru svo aftur á vörurnar,
stimpilgjöldum af hvers konar við-
skiftaskjölum, leyfisbréfagjöldum,
aukatekjum fyrir verk opinberra
starfsmanna, bifreiðagjöldum á
þeim farartækjum og loks á skóla-
gjöldum af mentun unglinganna.
Þannig er það, að íhaldsstjórnin
fær aðalhluta ríkissjóðsteknanna
með nefsköttum, án tillits til
gjaldþols gjaldendanna, svo að
efnamennirnir sleppa vel, en al-
pýöan ber meginiö. Vegna álags
verzkina á toflana má telja víst,
dð almenningur greíði fjórðungi
Ekki er að spyrja um æruna.
K. A. talar í síðasta „Verði“,
í svigum að vísu, um „hin lúa-
legu og ærulausu blekkinga-
skrif Alþ.bl. um skattgreiðslur
togarafélaganna“. Þar sem Alþ.-
bl. hefir ekki sagt annað um
meira en kemur í ríkissjóðiim.
Þessir tollar hafa aukist síðan
1923 um rúma li/2 millj. pappírs-
krónur eða urn rúmar 2‘/6 millj.
gullkróna. Þessir follar nema nú
um 350 gullkrónum á ári á hvert
5 manna heimili að meðaltali og
hafa hœkkað á stjórnarárum Jóns
Þorlákssonar og Ihaldsflokksins
um 140 gullkrónur. á hvert slíkt
heimili. Við petta má bœta fjórð-
ungsákigi verzlana.
Þær framkvæmdir, sem ríkis-
sjóður hefir ráðist í þessi árin,
hafa þannig að mestu verið
greiddar með tollum af efnalítilli
alþýðu, og það, sem J. Þorl. hefir
greitt í pappírskrónum í ríkis-
sjóðsskuldir, hefir að mestu verið
tekið af sömu tekjulind. En eins
og sýnt hefir verið, hefir J. Þorl.
ekki einu sinni tekist að greiða
alla gengishækkunina, hvað þá að
lækka rikissjóðsskuldirnar í gull-
virði, og hafa efnalausu stéttirnar
greiit meginhluta, um fjóra fimtu
hluta, taps pess, seifi ríkissjóður.
beið af gengishœkkuninni, meö
nefsköttimum, en til pess hefir
tollabyrðin verifí aukin.
Þannig hefir jandinu verið
stjómað af ihaldsflokknum. Ef
hann yrði áfram við völdin og
vildi lækka ríkissjóðsskuldirnar í
guriverði, má telja víst, að geng-
ið væri sömu brautina með aukn-
um álögum á alþýðuna, en með
miskunnsemi og híifni gagnvart
þeim, sem ráða yfir höfuðstóli
landsmanna.
Héðinn Valdimarsson.
skattgreiðslur togaranna en op-
inberar skýrslur sanna, sýnir
þetta orðalag, að annaðhvort er
K. A. fífl í opinberum málum
eða alveg samvizkulaus um,
hvað hánn segir, og þá þarf svo
sem ekki að spyrja um æruna.
9. júlí næstkomandi stendur
íslenzka þjóðin á nýjum tíma-
mótum. Á þeim degi getur sér-
hver þjóðfélagi, sem náð hefir
kosningaraldri, haft áhrif með
atkvæði sínu á skipun Alþingis
næsta kjörtimabil. Það er því
vandasamt hlutverk, sem ís-
lenzkir kjósendur eiga að inna
af hendi 9. júlí í sumar. Og
|þeim mun vandasamara er þetta
hlutverk, þegar fjórir flokkar
beita mönnum fram við kosn-
ingarnar. í öllum flokkunum eru
til menn, sem gætu unnið þjóð
sinni gagn og sóma á Alþingi,
ef þeir skipuðu sér allir og ó-
skiftir í lið með umbótamönn-
um Alþýðuflokksins. En þetta er
mjög viliandi fyrir þá kjósend-
ur, sem ekki hafa tínxa eða
tækifæri til þess að kynna sér
nægilega þær stefnur og skoð-
anir, sem nú eru uppi á sviði
þjóðmálanna. Verður því mörg-
unx kjóseixdunx það á, að kjósa
of persónulega, án tillits til þess,
í hvaða flokki þingmannaefnin
eru. Slíkt er stói'hættulegt fyrir
þjóðfélagið. Þ\i að eins og
æskumaðurinn, sem velur sér
ranga lífsstöðu, verður sjálfum
sér til skaða og skanxmar í líf-
inu, eins verður og sá stjórix-
málamaður þjóð sinni til óheilla
og vansæm/Iar, sem fylgir rangri
stefixu í þjóðnxálunum, hversu
miklum hæfileikum, sein hamx
hann annars kann að vera
gæddur. Þetta ber ykkur, vel-
virtir kjósendur! að athuga
áður en þið gangið að kjör-
borðixxu 9. júlí til þess að velja
ykkur fulltrúa á Alþingi. Is-
lenzkir kjósendur! íhugið enn
fremur hvaða flokkur það er,
sem mestra og skjótastra um-
bóta ixxá vænta af á löggjafar-
þingi þjóðar vorrar. Lítum
fyrst á íhaldsflokkinn. Hvað er
íhaldsflokkurinn? Kjarni hans
er samsafn nokkurra einstakl-
inga, senx ánægðir eru með
kjör síxx, eins og þau eru nú,
sem af einum eða öðrum ástæð-
unx hafa lent þar, sem peninga-
lindirnar streynxa að. Þessir
menn hafa ætið snxiist öndverð-
ir við sérhveri'i viðleitni al-
þýðunnar um að koina í veg
fyrir það, að peningarnir, sein
þjóðin sjálf skapar, streymdu
meira á einn stað en arinan í
þjóðfélaginu. Sömu mennirnir,
sern nú inynda Ihaldsflokkinn,
litu fyrstu verkalýðssamtökin
hornauga og ýfðust við þeim,
af því að þeir óttuðust, að í
þeim feldist nxeðal til vakning-
ar hinni starfandi stétt í land-
inu. En þegar þeir sáu, að
verkalýðssamtökin náðu rót-
festu bér og hylli allra góðra
manna, hopuðu þeir nokkuð
úndan og sögðu eitthvað á
þessa leið: Verkalýðssanxtökin
um „ópólitísk" mál eru sjálf-
sögð, en þau mega að eins ekki
seilast inn á starfsvið löggjaf-
anna eða leita sér verndar þar.
En hvað mikið sem Ihalds-
flokkurinn hefir lagt á sig til
þess að hræða verkalýðinn frá
„pólitískri" starfsemi, hefir hon-
um ekki tékist það, ? Verkalýð-
urinn og alþýða yfirleitt er far-
in að skilja það, að hún er
fjölmenn stétt, senx hefir átt
og á enn drögstan þátt í sköpun
þjóðarauðsins og á því fullan
rétt til þess að eiga fulltrúa á
Alþingi, þar sem ríkisfénu er
ráðstafað. íhaldið er á móti
alþýðufræðslu, og samkvæmt
eðli- sínu getur það efcki annað,
þvi að það er öllum Ijóst, að
aukin fræðsla leiðir af sér
vakningu meðal þeirra, er
njóta hennar, og í því skapast
máttur til athafna og iðju. Sú
vakniiftj og sá máttur, sem
skapast fyrir alþýðufræðslu
mun að lokum sprengja hlekk-
ina af alþýðunni, sem Ihaldið
vill halda henni í, og kasta
þeinx ásamt steinbjörgununx,
sem íhaldið hefir fsea-t í götu
þjóðarframfara og unxbóta, í
gröf fordæmdrar helstefnu.
Ihaldið er á móti endurbættri
kjördæmaskiftingu i landinu,
sem jafnaðarmenn eru búnir að
sanna með fullum og ákveðn-
um rökum, að er hræðilega ó-
réttlat. .1 þetta óréttlæti vill I-
haldsfl. halda. Og vegna hvers?
Vegna þess, að hariii lxyggur,
að hin rangláta kjördæmaskip-
un tryggi horium enn um stund
völdin í landin.
íhaldið ér á móti rýmkun
kosningaréttar.. Er það ofur-
skiljanlegt, því að það ér unga
kynslóðin, sein réttir jafnaðar-
nxönnum örvandi hönd. Og;
einmitt vegna þess bíða jafn-
aðarmanna glæsilegir sigrar á
næstu leitum, því að það er
sannleikur, skáldmælið: „Ef
æskan vill rétta þér crvandi
hönd, þá ertu á framtíðarvegi“.
Ihaldið reynir á allan hátt að
draga hramm sinn yfir þörfina
á flestum þjóðarumbótum.
Mætti halda lengi áfram að
færa sannanir fyrir því, ef tíitíii
og rúm leyfði. En ofanritað
nægir til þess að sýna kjósend-
um fram á þá ógnarhættu, sem
þjóð vorri gæti stafað af þvi,
ef íhaldið fengi enn að ráða
úrslitum þjóðmálanna á næstu
árum.
Þá reyna íhaldsforkólfarnir
tíðurn að skapa úlfúð milli fýr-
irliða jafnaðarstefnunnar og,
verkalýðsins. Þetta hafa illvætt-
ir mannkynsins reynt á öllum
tímum. Hvað skeði meðal ísra-
elsmanna forðum? Illvættur
þeirra tíma, hvort sem hann
var forstjóri í undirheinxuin,
eða hann átti einhvern vissan
hluta i sálum einstaklinganna,
skygði á fyrirliða lýðsins, sem
var að vinna fyrir haiin upp á