Tíminn - 08.10.1953, Page 4

TÍMINN, fimmtudaginn 8. cktóber 1953.
227. folað,
■■ — —"i
Sameinuðu þjóðirnar
Niðurlag.
’Eitt af þýðingarmestu mál
'xium, sem nú liggja fyrir eða
ettara sagt þýðingarmesta
: ialið, er afvopnunin. Við
• '-rðum aftur að játa, að þetta
nal hefir verið til aðgerða á
júum fyrri þingum, eða rétt
ra sagt, engar aðgerðir hafa
-ynzt kleifar síðan 194U að
nnir ísköldu vindar kalda
: rriðsins tóku að blása. Eng-
nn árangur hefir náðst. Á-
yktanir hafa samt sem áður
erið samþykktar; heill búnki
f háleitum ákvörðunum.
íumar þeirra, þær sem hafa
erið nógu barnalegar, hafa
afnvel náð samhljóða sam-
j.vkki, 60 atkvæði með, ekk-
rt á móti. Og ræður og orð
.aía streymt fram ár eftir ár;
als konar orð, vingjarnleg
ró, varnaðarorð og reiðiorð
iafa streymt fram. Enginn
rangur. Framleiðsla her-
/,agna hefir líka streymt fram
;m afláts og alltaf í auknum
næli. Alls konar vopnabún-
óur, frá smáskotfærum og
pp í þau, sem fela í sér ger-
yöingu; vopn, sem ætluð eru
ii að drepa einstaklinga eða
ú múgmorða eða til allsherj
rsiátrunar, svo að af þeim
-iði alger auðn og lífið
iokkni á stórum svæðum
aannlegrar byggða. Vissulega
ru til vopn, sem hæfa hverj
m stað og hverju byggðu
ioIi mannlegrar veru.
3g hver vill þetta? S.Þ. voru
cofnaðar til að bjarga kom-
ndi kynslóðum frá ógnum
nriðarins. En hvað hafa S.Þ.
negnað að gera til að mirinka
•g draga úr vígbúnaðarkapp-
íiaupinu? Ekkert. Þær hafa
eynzt algerlega ófærar og
anmáttugar að gera nokk-
trn hlut í þessu örlaga-
jrungna máli. Það er því jafn
/ei skiljanlegt, að sumt fólk
alar um S.Þ. sem þær væru
tðeins málfundafélag. Hvers
/egna eru S.Þ. ómegnugar
jess að draga úr kvíðanum?
3g hvað skeður þegar vopna-
ramleiðslan hefir náð því,
,em háttv. utanríkisráöherra
ísíralíu kallaði áðan „full-
iægingarstigið“? Þegar leik-
ongin taka að hrúgast upp,
'iií þá ekki barnið leika sér
ö þeim?
Samt sem áður tala svo
nargir um frið og fólk alls
•caðar í heiminum biður um
rið. Og hinir miklu leiðtogar
íeímsins hafa talað. Ég vil
eyfa mér að minna ykkur á
jrjár miklar ræður, sem
; íaidnar hafa verið af þrem
aldamestu leiðtogum heims
: ■ s. Leiðtogum, sem með á-
a örðunum sínum og athöfn
m geta haft meiri áhrif á ör
ög og framtíð okkar allra en
íokkrar aðrar mannlegar at-
lafnir eða athafnaleysi.
Eisenhower forseti sagði í
Vashington hinn 16. apríl
: 953:
„1. Það er ekki hægt að
calla neina af þjóðum jarðar
nnar óvin, því að allt mann-
vynið hungrar sameiginlega
ntir friði, félagsskap- og rétt-
æti. 2. Engin þjóð getur náð
iryggi eða velmegun til lengd
■ r með því að einangra sig,
íeidur aðeins í virkri sam-
/innu við aðrar þjóðir. 3. Rétt
ir sérhverrar þjóðar til að
:.'áða stjórnarháttum sínum
og hagkerfi eftir eigin vilja
er ófrávíkj anlegur. 4. Það er
overjandi, að nokkur þjóð
:/eyni að ráða yfir stjórnar-
jaáttum annarra þjóða. 5. Von
Hæða Tliors Tliors semlilierra á allsher jar
{lingimi 24. scpieinher síðastliðinn
ir þjóða um varanlegan frið
geta ekki byggzt á neinu
vígbúnaðarkapphlaupi, held-
ur verður að byggjast á rétt-
tími til að horfast í augu við
staðreyndirnar. Þegar við
heyrum dag eftir dag í útvarp
inu og lesum um það í blöðun
iátum samskiptum og einlæg um, að meira en 80 stærstu
um skilningi milli þjóða“. Enn j borgir og byggðir Ameríku
fremur sagði Eisenhower for ^ hafi verið valdar sem skot-
seti: „Sérhver byssa, sem er^spónn fyrir kjarnorkuárásir,
búin til, sérhvert herskip, sem og þar sem við getum ímynd
er smíðað, sérhver sprengjajað okkur, að slíkar heimsókn
sem send er, táknar þegar alls . ir verði endurgoldnar í heima
er gætt, þjófnað frá þeim, jlandi árásarmannsins, er þá
sem hungraðir eru og þjást j ekki tími kominn til að mæta
af kulda og fataleysi“. Þessi staðreyndunum og vakna til
| orð forsetans eru mælsk, göf-
ug og skýr.
Sir Winston Churchill for-
sætisráöherra sagði í brezka
þinginu 11. maí 1953: „Ég vil
þessa dauðans viðhorfa? Við
getum ekki til lengdar lifað í
paradís flónsins. •
En það er augljóst, að
ákvörðunin er í höndum leið-
gera það ljóst, aö þrátt fyrir | toganna miklu og ábyrgðin
alla óvissu og ringulreið í \ rivílir á þeim. Ræðurnar, sem
heimsmálunum nú í dag, trúi j nýlega höfum heyrt í þess
ég því, að rétt væri að saman I um almennu umræðum frá
! kæmi ráðstefna æöstu manna j hinum virðulegu og áhrifa-
! helztu stórveldanna og það 1ríku formönnum sendinefnda
I án of langs dráttar.... Það
Iværi sannarlega ekkert tjón
J af því, ef báðir aöilar reyndu
| að festa sjónir á því, sem
i báðum er hugleikið, í stað
þess að einblína á það, sem
,óþægilegt er....Það er að
jminni hyggju misskilningur,
jað ekkert samkomulag geti
i náðst við Sovétríkin fyrr en
Bandaríkjanna og Sovétríkj
anna, hafa verið frekar vin-
samlegs eðlis, og svo var einn
ig hin ágæta ræða, sem við
heyrðum rétt áðan frá hin-
um virðulega fulltrúa Bret-
lands. Dyrnar virðast þvi
standa opnar. Þeim hefir a.
m. k. ekki verið læst. Við þrá-
um það einlæglega að þar sé
samkomulag hefir náðst um sengið að dyrum og inn í sal
allt. Lausn á einu eða tveim i samninganna. Eiga það að
ur af okkar vandamálum j vora dyrnar, sem ætlaöar eru
mundi verða mikill ávinning eingöngu hinum stóru leið-
ur öllum friðsömum þjóðum.
Við viljum allir að rúsneska
togum, eða verður það ein af
hinum mörgu dyrum í þessu
Við viljum allir, að rússneska mikla húsi okkar hér, eða eru
í heimsmálunum, sem þeim \ Það dyrnar aö pólitísku ráð-
ber og að hún þurfi ekki að, stefnunni út af Kóreu? Það
vera kvíðin um öryggi sitt, Ég i skiptir engu, hvaöa inngang-
tel ekki að hið mikla vanda- j ur verður fyrir valinu, ef við-
mál aö samræma öryggi Rúss semjendur ganga inn með
lands frelsi og öryggi Vestur- réttu og einlægu hugarfari.
Evrópu sé óleysanlegt“. Þetta ^ru íorseti.
eru höfðingleg orð og víðsýn hefi nú talað venju leng
hjá hinum mikla foringja ur og Þykir mer leitt, að ég
Bretlands.
Forsætisráðherra Rúss-
lands, Malenkov, sagði 8. ág.
1953: „Forseti Bandaríkj anna
sagði 16. apríl, að það væri
ekkert deiluefni smátt eða
stórt, sem ekki er unnt að
leysa ef fyrir liggur óskin um
það að virða réttindi annarra
þjóða. Þetta var þýðingar-
mikil yfirlýsing. Við hljótum
að fagna henni. Hið mikla
hagsmunamál, að styrkja frið
inn og öryggi þj óðanna krefst
þess, að stórveldin láti einskis
ófreistað til að draga úr víg-
búnaðinum og banna kjarn-
orkuvopn og önnur slík vopn
fjöldaeyðingar. .. .Við höld-
um því ákveðið fram, að það
sé nú ekkert deiluefni, sem
ekki er hægt aö leysa á frið-
saman hátt með gagnkvæmu
samkomulagi viðkomandi
þjóða. Þetta nær einnig til
deilumálanna milli B’anda-
ríkjanna og Sovétríkjanna.
Við viljum friðsamlega sam-
búð hinna tveggja stjórnar-
kerfa. Við álítum, að það sé
engin raunveruleg ástæða til
árekstra milli Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna“. Þessi orð
hins mikla leiðtoga hinnar
miklu rússnesku þjóðar eru
skýr og skilmerkileg.
Ég spyr því: Þegar þessir
þrír miklu leiðtogar hafa gef-
ið heiminum svona samhljóða
vinsamlegar yfirlýsingar, þeg
ar þeir allir virðast leita sam
komulags, hvað er þaö þá,
sem tefur? Heimurinn verður
að vita það. Menn krefjast að
fá að vita það. Það er kominn
hefi dregið upp óskemmtilega
mynd, sem er sett dj úpum og
dökkum skuggum og þungum
skýjum. En það eru samt til
aðrar og ánægjulegar myndir,
sem ekki má gleyma. Ýmsar
hinar jákvæðu athafnir S.Þ.
Enda þótt við höfum ekki
oft náð jákvæðum árangri á
hinu pólitíska sviði, þá trúi!
ég því fastlega, að S.Þ. hafi
megnað að koma í veg fyrir
hina hryllilegustu eyðilegg-
ingu. Hin fyrsta stórkostlega 1
tilraun, sem sagan hermir. til
að tryggja sameiginlegt ör-
yggi með sameiginlegum átök
um af hendi alþjóðlegrar
stofnunar, hefir átt sér stað
og hún hefir heppnazt. S.Þ.
börðust í Kóreu, ekki fyrir
hernaðarlegum sigri eða til
landvinninga, heldur til sig-
urs fyrir hugsjóninni um sam
eiginlegt viðnám til sönnun-
ar þess, að árás borgar sig
ekki. Árásinni hefir verið I
hrundið. Við höfum nú vopna í
hlé, sem við vonum, að megi;
leiða til varanlegs friðar. Að- j
gerðir S.Þ. í Kóreu einar út!
af fyrir sig hafa sannað til-
verurétt S.Þ. og þýðingu sam-
takanna.
Á sviði fjárhags og félags-
mála hafa S. Þ. einnig í fjöl-
mörgum sérstökum efnum
náð miklum árangri. Ég á hér
við ýmsar áætlanir og athafn
ir um sameiginlega hjálp og
alþjóðlega samvinnu fyrir
aukinni hagsæld og framför
um, sem allt miðast við
margra ára bil.
Það er ánægjulegt að veita
(Framii. á 6. síðu.)
Bára hefir kvatt sér hljóðs og
beinir máli sínu að Helga Hjörvar:
„Helgi Hjörvar talaði fyrir nokkru
í útvarpið um daginn og veginn.
Það urðu margir forviða að heyra
hann tala um þéringarnar. Síðan
er það mál mjög á dagskrá hjá
fólki.
Af því að H. H. er gamall og góð
ur ungmennafélagi, undruðust
margir aðdáun hans á þéringum,
sbr. frúna, sem hann dáðist mest
að. Hún sagðist hafa búið í sama
húsi og önnur frú í 5 ár og þær
hefðu alltaf þérazt og aldrei rif-
izt. Þetta fannst honum bera vott
um rnikla liáttvísi og mikla mennt
un.
Ef það aö þérast er einhlítt ráð
til að ná góðu samkomulagi, þá
ættu t. d. hjón, sem rifast, að fara
að þérast. Þá þyrftu kannske tugir
hjónaskilnaðir ekki að eiga sér stað
framar! Ég trúi nú samt ekki á
þessa kenningu. H. H. virtist harma
það mjög, að þéringar væru að
hverfa. Hann sagði, að það væri
á við % akademíu, ef hægt væri
að koma á meiri þéringum. Og
þeir, sem gerðust svo djarfir að þúa
nefndi hann „subbur“. 'uiíann
gleymdi alveg háttvísinni þá stund
ina. Nú er áreiðanlega mikill meiri
hluti þjóðarinnar, sem er á móti
því að tala í fleirtölu við einn
mann. Svo þar eru þá æði margir,
sem fá þetta framan í sig. En það
festist áreiðanlega ekki við neinn
mann, þótt hann þúi, því að það
þúast flestir í sveitunum og víða
í kaupstöðum. Eins eru svo fjöl-
menn félagasambönd, sem hafa
það í lögum sínum, að allir innan
þeirra skuli þúast, t. d. ungmenna-
félög, íþróttafélög, kvenfélög o. fl.
Benedikt Gröndal lét fara fram
skoöanakönnun í Reykjavik s. 1.
vetur um það, hvort útvarpsmenn
ættu að þéra eða þúa. Eftir því
sem mér heyrðist voru 90% með
því að þúa, en ein 10% á móti.
Þó hefir verið lengst og mest þérað
í Reykjavík. Benedikt Gröndal er
skemmtilegur í framkomu og hátt
vís maður, og lét hann sér þetta
vel lika heyrðist mér.
Nútímafólk er yfirleitt raunsætt.
Því finnst ekkert til um, að verið
sé að gera mannamun og draga
fólk í dilka eftir embættum. Enda
nota uppskafningar og montnir
menn þéringar til að gera sig merki
iega yfir öðrum. Þeir hafa gert það
og gera það enn í dag.
Það vcrður aldrei hægt að vekja
upp þéringar aftur. Enda hélt ég
að sönn háttvísi stafaði frá and-
legri göfgi og góðu innræti. Sá,
sem er búinn þeim kostum, er
háttvís og sýnir öllum nærgætni —
hváða störfum sem þeir gegna í
þjóðfélaginu. íslendingar þurfa
ekki og eiga ekki að apa allt eftir
erlendum þjóðum. Þeir geta haft
sína siði og umgengnisvenjur fyrir
sig. Það er ekkert sjálfstæði í þvf
að elta allt, sem útlent er. (jafnvel
1 þótt það séu Norðurlandaþjóðirn-
ar). ,
J Ég' held, að það væri á við heila
t akademíu ef menntamálaráðherr-
’ ann kæmi því til vegar, að ailir
; Islendingar fœru að þúast. Það er
reglulega óviðkunnanlegt, að tala
ýmist í fleirtölu eða eintölu við
: mann. Og fólki finnst það engin
j kurteisi lengur, minnsta kosti mörg
Það hefir oft verið sagt margt
gott í þættinum um daginn og veg
inn. En af þessum kafla úr ræðu
H. H. var ég ekki hrifin. Og það
voru áreiðanlega margir fleiri en
ég, sem urðu ekki hrifnir af þess-
ari ræðu. Næsta mánudag á
eftir talaði Emil Björnsson. Það var
eftirtektarverð ræða. Og ættn
menn að festa sér hana í minni“«
Bára hefir lokið, máli sínu, en
hér á eftir fer „opið bréf til út-
varpsstjóra og útvarpsráðs“ frá ný-
alsinna:
„Það hefir verið eindregið mál
manna síðan hinn nýi útvarpsstjóri
tók við starfi sínu, að vel hafi heppn
( azt val hans og hefir almennt verið
vonazt eftir fjölþættari dagskrár-
liðum og enn frekar við allra hæfi.
Nú eru til dæmis mjög margir
hlustendur, sem mikinn áhuga
hafa á því að heyra upplestra úr
ritum dr. Helga Pjeturs, en enn
þá hefir verið of lítið gert að þvi
að kynna verk hans.
Hvernig væri nú þegar um vetr-
ardagskrána verður rætt að bæta
inn í um fram venju upplestrartím
um úr ritum hans, ýmist sérstökum
köfium eða þá í framhaldi, t. d,
mætti gjarnan velja sem framhalda
sögu Sögu Frímanns í Sannnýal og
fleira af því tagi.
Mundu áreiðanlega veljast þar
til nógir fyrirlesarar úr hópi nýal-
sinna og annarra áhugamanna,
sem myndu taka þeim tækifærum
fegins hendi ef að þau byðust.
Fullvíst er, að hér er mælt fyrir
rhunn mjög margra hlustenda og
yrði vinsælt ef útvarpsráð og aðrir;
ráðamenn útvarpsefnis tækju þessa
tillögu til greina. Útvarpið er sá
andlega næringarlind alþjóðar, að
þeir, sem ei'u þar matreiðslumenn,
verða að kappkosta að bera sem
bezt og fjölbreyttast á borð og
hugsa jafnt fyrir upplýsandi sem
upplífgandi þörfum alþjóðai'".
Lýkur svo baðstofuhjalinu í dag,
Starkaður.
námskei
n
o
o
n
u
o
u
11
n
n
11
i >
n
n
n
n
verður haldiö í Húsmæðrakennaraskóla íslands frá 12.
jan. til 9. apríl. — Kennt veröur þrjá daga vikunnar
eftir hádegi.
Allar nánari upplýsingar er hægt að fá í skólanum,
sími 6145. .
Fyrir hönd skólastjóra,
Stefanía Árnadóítir
VWAV,W.W.V,W.VW.V!iW.VMMiVAVWW.V.V.M
I.
KÆRAR ÞAKKIR til cillra hinna mörgu, sem sýndu v
mér vinsemcL og virðingu og fœrðu mér veglegar g-jafir
á sextugsafmœli mínu 5. okt. 1953. 3*
KJARTAN JÓHANNESSON. J
rVVWVVVVWUVVAA/WtfVVW%VWWVAAíVWWVWVVUVWWWV«