Alþýðublaðið - 30.07.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
| 4LÞÝBUBLABIB [
J kemur út á hverjum virkum degi. [
| Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við í
< Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
J til kl. 7 síöd. ►
j Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
1 9Vs—10Vs árd. og kl. 8—9 síðd. \
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
J (skrifstofan). t
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
í mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 |
; hver mm. eindálka. (
< Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan t
J (í sama húsi, sömu simar). ;
Verklýðshreyfmgin
innan lands og utan.
Rakarar og hárskerar i Kaup-
mannahðfn.
Undan farna þrjá mánu'ði hefir
staðið yfir verkbann í rakara- og
hárskera-iðninni í Kaupmanna-
höfn. Um 400 rakarar og hársker-
ar urðu atvinnulausir af völdum
þess. Þeir hafa nú tekið upp það
Táð að setja nokkrar stórar rak-
arastofur á stofn víðs vegar um
borgina, sem þeir svo reka fyrir
sinn eigin reikning. Hefir þetta
gefist mjög vel hjá sveinunum,
en komið „meisturunum“ í kiíþu.
Nokkuð af stúlkum hefir stund-
að þessa iðn undan farið við
hárskrýfingu og drengjakollinn.
Fyrir U/s ári gengu þær aliar í
stéttarféiag sveinanna, og hafa
síðan barist við hlið þeirra í bar-
áttunni fyrir hagsmunum stéttar-
innar.
Pegar samningar stóðu yfir
næst síðast, gerðu „meis;arar“ þá
kröfu, að faun stúlknanna yrðu
lægri en sveinanna, en þeir neit-
uðu því a'gerlega og hé!du því
fram, að í fyrsta lagi aíköstuðu
þær jafnmikilli vinnu og þeir, og
i öðru lagi, að ef gengið yrði að
þessari kröfu, þá myndi karl-
mönnum verða útrýmt úr iðninni,
en kvenfólk kæmi í staðinn.
Kröfðust þeir því sömu launa
fyrir stúlkurnar og sjálfa sig, og
varð það að síðustu að samkomu-
lagi. Launin voru fyrir verkbannið
63 krónur á viku fyrir h.vor
tveggja. Nú kröfðust meistararn-
if 13 króna lækkunar á viku. Að
því gátu sveinarnir ekki gengið,
og hófu , meistararnir" þá verk-
bann.
f þessu sambandi er rétt áð
geta fé'agsskipulags stéttarinnar.
lðgjald félaganna er 2 kr. 75 aur-
ar á viku; gengur sumt af því
til að greiða kostnað þann, sem
af féiagsskapnum leiðir, nokkuð í
atvinnuleysissjóð, sem einnig nýt-
ur styrks bæjarfélags og ríkis,
log hitt í aðra sjóði félagsins, svo
sem sjúkrasjóð, greftrunarsjóð
o. fl.
Á meðan ó \erkbanni eða verk-
falli stendur, fá félagarnir 20 kr.
á viku til styrktar sér. Gildír sá
styrkur í þrjá mánuði, en þegar
sá tími er út runninn, fer styrkur-
inn lækkandi.
Öreigar i ðllum löndum!
Sameinist!
Sveitaverkamenn í Danmörku
héldu nýlega þing. Var þar rneðal
annars samþykt, að samband
þeirra skyldi ganga í „Alþjóða-
samband sveitaverkamanna". —
Samband danskra sveitaverka-
manna hefir aukið félagatölu
sína um 1 200 s. 1. tvö ár, og þrátt
fyrir mjög mikið atvinnnuleysi
meðal þessarar stéttar hefir fé-
lagsskapur hennar aukist mikið
og þroskast á þessum tveimur
árum. — í sambandinu eru nú
11 000 félagar .
„Mikil álagniug.44
Eggert Kristjánsson heildsali
og Björn Þórðarson smásali hafa
orðið óónægðir yfir því, að ég
fann að álagningu kaupmanna.
Sérstaklega hneykslast þeir á um-
sögn minni um kartöfluverðið.
Það er rétt, að ég hefi sagt rangt
frá, að það væri 7 sh. á poka hér.
Auðvitað átti það að vera 7 sh.
pokinn í Leith eða hér komnar
20—21 eyri kílóið;held ég, að það
sé ráttur reikningur, og þetta verð
hafði ég eftir sannorðum manni.
Eggert segir, að ekki hafi verið
hægt að kaupa ódýrara en 10
sh. pokann hér á höfn, og kann
það satt að vera. Það verð er um
24 aura kílóið, og hefi ég þá ekki
logið ýkja miklu.
Björn Þórðarson segir skozkar
kartöflur slæmar. Eg held, að þær
séu tæplega mikið lakari en ho!-
lenzkar kartöflur, og held, að
Birni væri alveg öhætt að. reyna
ödýru, skozku kartöflurnar líka;
þær fæla tæplega frá honum við-
skiftamenn.
Um hveitiverðið er það að
segja, að ég hefi sjálfur séð til-
boð á hveiti til afgreiðslu í þ. m.
á sh. 24/10 fyrir poka, 63V2 kg„
hveiti nr. 1, og er það verð hér á
höfn komið. Reiknast mér það
ekki langt yfir 40 aura kg.
Brigzlyrði þeirra Eggerts og
Björns er mér sama um; — þau
hvorki hækka mig né lækka.
Fyrir mér vakti að eins að gera
tilraun til að knýja fram verð-
lækkun, og hefir það þegar borið
nokkurn árangur. Kartöflumar
eru nú seldar á 40 aura kílóið, en
voru áður 70—80 aura, og hveiti
er nú boðið á 50 aura bezta teg-
und, sbr. auglýsingu Hermanns
Jónssonar. Væntanlega lækkar
margt fleira í verði, t. d. mjólk
og smjör. Barnakarl.
Eftir kosuingarnaF.
Heyrast óp og eynidaihljób
með alls kyns hrópi’ og nuddi.
íhaldsglópum íslands þjóð
út í hópum ruddi.
Engum bakar ánauð, senn
auðvalds-k lakahnyð jan.
Ef þið vakið, verkamenn!
vel mun takast iðjan.
Á. J.
„Frá VestfJISrðtim
ttl Vestril»yggðar.“
Miðheftið.
Þess var getið fyrir nokkrum
dögum, að miðheftið af bók Öl-
afs Friðrikssonar um Grænlands-
för Friðþjófs Nansens væri komið
út. Það hefur á því, þegar þeir
félagar stigu fyrst fótum á Græn-
land eftir langa hrakninga. Og
þá voru þeir auðvitað glaðir og
reifir. „Þegar bátarnir rendu að
landi, stukku þeir félagar upp
úr þeim eins og unglingar, sem
eru að leika sér; svo kátir voru
þeir yfir því, að kornast nú loks
á land í Grænlandi.
Þeim þótti hreint og beint
yndislegt að ganga á grjóti, og
þeim fanst dásamlegt að tína
mosatægjur og strá af jörðinni.
Smáblóm, sem þeir fundu, gerðu
þá æsta af fögnuði; — svo mikil
voru viðbrigðin. Lapparnir urðu
svp' kátir afð koma á land, að
þeir þutu langt upp í fjall, og
Norðmennirnir vissu urn tíma
ekkert, hváð af þeim hafði orðið."
Friðþjófur Nansen lofaði jafnvel
fyrstu mýflugunum að gæða sér
á að sjúga blóð úr hönd hans.
Hann var svo glaður, að hann
gat ekki fengið af sér að reka
þær burtu. Nú voru þeir komn-
ir á Grænlandsströndu heilu og
höldnu. Sú þraut var leyst.
Baltó var guðhræddur, þegar
hann var í lífshættu. Þá bölv-
aði hann heldur aldrei. Aftur á
móti varð honum það á, þegar
hann hafði þurt land undir fót-
um og engin hætta virtist ná-
læg. Þá var hann líka alt í einu
tekinn að herma predikun eftir
presti norður á Finnmörku, en
það gerði hann aldrei, þegar
hætta var á ferðum. Hann hafði
geymt Nýja testamentið á lapp-
nesku fyrir Ravna, félaga sinn,
á meðan þeir voru í sjóhrakning-
unum, en skiíaði því, þegar sjó-
ferðinni norður með Grænlands-
ströndum var lokið. i trúmálum
og fleiru var hann bam líðandi
stundar. En hann hafði ósvikna
réttlætistilfinningu. Ekki vildi
hann pretta Skrælingjana og fanst
ein saumnál engin borgun vera
fyrir gnægðir af kjöti, þótt þeir
væru sjálfir ánægðir með þá
verzlun.
Óefað hafa margir, ekki sízt
unglingar, gaman af að lesa frá-
sagnirnar um Grænlendingana,
bæði þegar þeir hópuðust kring
um ferðamennina „baulandi af
undrun, svo iíkast var eins og
þegar komið er inn í fjós með
heymeisa, þar sem margar svang-
ar kýr eru“, eða þegax lýst er
tjaldbúð þeirra og heimilishátt-
um. Ekki á þó frásögnin um
kTyppIinginn síður athygli skilið.
en hana getið þið lesið á bls. 72.
Hann sparaði ekki að erfiða til
þess að reyna að verða ferða-
mönnunum að liði, þegar þeir
höfðu náð hylli hans og hann
þóttist geta gert þeirn greiða.
Hann hefir þó sjálísagt orðið von-
svikinn af þeim viðskiftum.
Ellefta kaflanum lýkur með
sannmæli, sem vert er áö gefa
gaurn. Það er þannig: „Þeim
þykir þreytan góð, sem fengið
hafa hana af starfi, sem þeir
höfðu áhuga fyrir, þó öll áreynsla.
er áhugann vantar fyrir, se bölv-
un.“ — Nú verandi þjóðskipulag,,
sem skipar vinnulýðnum á bjarg-
arstritsbása, en spyr sjaldan um
langanir og þrár verkafólksins,
réttir því steina fyrir brauð, bölv-
un nauðungarstrits í staðiim fyrir
starfsgleði. —
Heftið er ekki langt, en fjörugt
ritað og vel frá gengið. I því
eru 11 myndir með skýringum.
„Reyhiavlker Fremdenblatt“
heitir blað, ritað á þýzku, sem
K. K. Thomsen gaf út 27. júlí
s. 1. af tilefni komu skemtiferða-
skipsins „Stuttgart" hingað.
Því virðist vera ætlað að gefa
farþegum skipsins nokkrar upp-
lýsingar um ísland. Ritstjórar
blaðsins eru þeir taldir: Halldór
Jónasson og Lárus Sigurbjörns-
son. Aðalgreinina í blaðið ritar
Lárus Sigurbjörnsson (ís'and in
alten und neuen 'Zeiten).
Engum vafa er það bundið, að
útgáfa blaðs, undir kringumstæð-
um sem þessum, er heppileg leið
til þess að gefa hinurn útlendu
gestum nokkra hugmynd um land
og þjóð.
En því leiðara er það, að hinní
þýzku tungu, móðurmáli farþeg-
anna, skuli vera svo mjög mis-
iþoöið í blaðinu. 1 g;rein Lárusar
Sigurbjörnssonar úir og grúir af
málfræðilegum og réttritunar-vill-
um; sömuleiðis í smágreinum
þeim, er birtast nafnlausar á öft-
ustu síðu blaðsins, sem einnig'
virðast vera eftir L. S., því að
grein Halldórs Jónassonar (Is'and
als Turistenland) er skrifuð á
sæmilegu rnáli.
Ekki virðist það ösennilegt, að
hægt hefði verið að fá einhvern
þýzkuskrifandi mann til þess að
yfirlíta greinar L. S. og leiðrétta
þær, áður en þær voru settar í
blaðið, þó að hitt hefði vitan-
lega verið æskilegra, að blaðið
íhefði ritað maður með fullkomna
þýskukunnáttu. Ekki skal þó L. S'..
Iegið á hálsi fyrir það, að hann.
drki skrifar rétt þýzkt mál, en
vlð* hinu mátti búast, að honum
væri það sjálfum ljóst.
Verður blað þetta sízt til að
auka álit hinna þýzku ferðamanna
á mentunarástandi hérlendis, þar
sem eðlilegt er, að þeir geri ráð
fyrir því, að færustu menn
Reykjavikur í þýzkri tungu hafi
verið fengnir til að sjá um rit-
stjóm blaðsins. P.