Tíminn - 13.03.1956, Blaðsíða 5

T í MI N N, þrigjudaginn 13. marz 1956.
Myndin er af 1) Kuggur frá Feigsdal,
arfélags Andakíls (þaö er sá fremri á
Ketiidaiahrepp, eign Sauöfjárrækt-
myndinni). 2). Melax, sonur Kuggs,
eigandi Jón Gíslason, Innri Skeljabrekku.
Sauðfjársæðingar í Borgarfirði
SauSíjársæðingar eru nú orðn
ar fastur liður í starfsemi Búnað-
arsambands Borgarfjarðar á hverj
um vetri. Starfrækir það sæðingar-
stöðina í húsnæði á sauðfjárræktar
búinu á Hesti, enda er sá staður
fram kostamikið fé á skaplegum
tíma, án þess, að geta keypt að
góða hrúta eða þá feng'ið þá fram
með sæðingum. í hólfinu sunnan
Ifvítár og norðan Skorradalsgirð-
ingarinnar eru aðstæður allt aðr-
eðlileg rniðstöð allra sauðfjárkyn- ar. Hestsbúið er þar mikil lyfti-
stöng. Hefir það selt mikinn fjölda
lífhrúta, sem margir hverjir hafa
bætt það fé, sem þeir lentu í. í
þessu hólfi eru starfandi sauð-
fjárræktarfélög í hverjum hrepp,
enda er féð víða stórum að batna.
í vetur voru starfræktar sæð-
ingar í 6 daga eða frá 17. des.
til 22. des. Unnu 3 menn á stöð-
inni við sæðistökuna, en 4 menn
ferðuðust um og sæddu. Voru
mest hafðir 6 hrútar á stöðinni.
en auk þess vár notaður einn
hrútur sunnan girðingar, Var það
bóta á sambandssvæðinu. Fær sam
bandið að hafa not af beztu hrút-
um búsins, en þó aðeins fyrir
fengitímann. Auk þess hafa verið
lánaðir góðir og reyndir hrútar
frá öðri'.m búum innan mæðiveiki-
varnarhólfsins, Er stöðin þá starf-
rækt í desember, fram að hátíð
um. Má segja, að það sé ann-
marki á staríseminni, að ekki sé
liægt að vinna yfir fengitímann,
því fæstir bændur vilja fá marg-
ar snemmbærur að vorinu. Það
má hugsa sér, að í framtíðinni
kvæmdastjóri verkfæranefndar
benti mönnum á ýmsar athuganir
verkfæranefndar á vinnunotkun
við heyverkun. Guðmundur Jó-
hannesson ráðsmaður á Hvanne.vri
sagði frá heyskapartækni Hvann-
eyringa. Guðjón bóndi Gíslason á
Syðstu-Fossum lýsti útbúnaði sín-
um við að nota súgþurrkunarblás-
ara við innblástur þurrheys. Er
þetta mjög athyglisverð tilraun
hjá Guðjóni, og má í því sambandi
benda mönnum á skýrslu Verk-
færanefndar, sem er í þann mund
að koma út. Er þar birt lýsing og
afkastamæling á svipuðum útbún-
; aði. I skýrslu nefndarinnar frá í
I fyrra, má sjá ýmsar mælingar á
vinnunotkun við heyskaparaðferð-
ir. Mun vera hægt að fá þes'sar
j skýrslur með því að snúa sér til
j Verkfæranefndar. Snérust umræð-
ur töluvert um þurrkunartækni,
■ en menn fundu glöggt, að umræð-
ur um þessi efni eru æfinlega
byggðar á veikum grundvelli. Það
vantar tilfinnanlega tölur, þ. e. a.
s. nákvæmar tilraunir og efnagrein
ingar á fóðuröflunarsviði landbún-
aðarins. Þessi töluskortur torveld-
ar mjög umræður og leiðbeining-
ar. Menn hafa trú á hinu eða
þessu, eða enga trú á hinu og
þessu, en þessi trú byggist að
mjög litlu leyti á öruggum stað-
reyndum.
f fundarlok tilkynntu Borg-
hreppingar, að á næsta fundi yrðu
rædd „byggingarmál landbúnaðar-
ins“ og skorað á borgfirzka bænd-
ur að mæta vel þ. 28. þ. m. kl. 8
í Borgarnesi.
Guðmundur skólastjóri sleit
fundi og þakkaði mönnum góðar
umræður. Það er vonandi að „Mál
fundir Borgfirðinga“ verði vinsæll
og fastur liður í félagslífi bænda
í Borgarfirði í framtíðinni.
Brynleifur Tohíasson:
Orðið er frjálst
Starfræki Búnaðarsambandið sæð- Kuggur, eign Sauðfjárræktarfélags
ingarnar með eigin hrútum, en
langt rnun í land þangað til ör-
uggir kynbótahrútar verða algeng-
ir á markaðinum.
Annar annmarki er sá, að enn-
þá er ekki hægt að fá kynfasta,
hreinræktaða hrúta. Það eru mest
fjárskiptahrútar, sem notaðir hafa
verið. Það eru valdir og reyndir
einstaklingar, sem eru mun betri
en allur þorri hrúta, sem notaður
er á svæðinu og kynfastari, en á
því byggist notagildi þeirra. Þeir
'gefa bændum góða einstaklinga
til ásetnings og stundum kynbóta-
gripi.
En ein megin ástæðan fyrir þess
ari starísemi er einmitt, að gefa
öllum . bændum möguleika á því,
að fá betri einstaklinga, sem þeir
svo geta byggt ræktun sína á.
Mjög mikill Þrándur í götu fjár-
ræktarinnar í Mýrasýslu og sunn
an heiðar í Borgarfjarðarsýslu er
hörgull á- góðurn hrútum. Upp úr
hinu ósamstæða og óræktaða fjár
skiptafé er ekki hægt að rækta
Niðurstöður rannsókna um
áhrif og eftirköst
áfengisneyzlu
í norska blaðinu ,,Folket“ 14. febr. er tekin upp grein
úr sænska blaðinu Stockholms Tidningen, þar sem hinn
kunni vísindamaður Leonard Goldberg, dósent í Stokkhólmi,
lætur blaðinu í té nýfengnar niðurstöður rannsókna sinna
um hættu af áfengisneyzlu.
Jean de Fontenay.
Hvanneyri.
Andkílínga. Eru bundnar miklar
vonir við hann, enda sæddar ein-
ar 425 ær með sæði úr honum.
Voru sæddar um 770 ær á sam-
bandssvæðinu, en 190 vestur í
Miðdölum. Það má búast við allt
að 500 lömbum út úr þessu, eða
milli 50 og 60% árangri.
í vetur vildu bændur yfirleitt
ekki notfæra sér sæðingarnar
nema að litlu leyti. Ef vorið verð-
ur hart, er mjög bagalegt að hafa
margar snemmbærur á fóðrum í
húsum inni á knöppum og slæm-
um heyjum. T. d. vildu Mýramenn
ekki nota sæðingar í vetur, og er
það illa farið, því þar er hvað
mest þörf á þeim. Næsta haust
verður töluverður ásetningur og
verður þá hentugt að hafa nokk-
ur góð sæðingarlömb með í hópn-
um.
Yfirleitt er áhugi sauðfjárrækt-
armanna mil«ll fyrir þessari starf-
semi sambandsins, enda verður
henni haldið áfram næstu ár.
Fundur
herskálabúa
ndur borgfirzkra bænda
29. síðasta mánaðar var íundur
haldinn í hinu' nýja hóteli Borg-
ncsinga.’ Var boðað til íundarins
meðal jbæ'ndú í Borgarfjarðar- og
Mýrasýslfíra að frumkvæði Guð-
mundaf. Jónsspnar. skólast.jóra á
Hvanneyri.Allir sem áhuga hafa
á laudþúnaðarmálum voru vel-
komnir og fundarefni var „hey-
verkun“..
Mættu þarna tæplega 60 manns,
firðinga". Er það mikill kostur,
að vera laus við „klúbbs" heitið,
sem tæplega á við annars staðar
en þar sem menn sitja í spariföt-
um og drekka viskí úr löngum glös
um og tala urn allt annað en land-
búnað uppi á íslandi. í öðru lagi.
að fundir væru haldnir síðasta
miðvikudag í hverjum mánuði a.
m. k. að vetri cil.
í þriðja lagi að fela búnaðarfó-
tnest basn'dúr út1 ílestum hreppum . logtím hreppanna til skiptis að
sýslnanna, "'3 norðan Skarðsheiðar, t sjá um íundina, ákveða umræðu-
auk þé;L Borgnesingar, kennaralið ; efni og iramsögumann.
bænda ■-ólans og :;áðunautar hér-1 Þessar uppástungur hlutu góðar
aðsins. Guðmuudur skólastjóri tók : undirtektir fundarmanna og voru
að sér íundarstjórn og bauð menn | samþykktar samhljóða. Var og
velkomria og ræddi aðdraganda og samþyklct að Borghreppingar sæju
tilgang fundarins. Menn höföu ! um næsta fund.
lengf " indið, að bændur vantaði I Gunnar Bjarnason kennari flutti
vettvang, þar sem þeir gátu komið ! framsöguerindi um þurrheysverk-
saman 'óformlega, rætt sín áhuga-; un og Örnólfur örnólfsson kenn-
mál o,g skipzt á skoðunum og j ari um votheysverkun. Kváðu
reynslu. Þessir fundir ættu ekki
að vera með fræðslufundarsniði
og ekki ættu þeir að vera bundnir
neinum. félagsformum. Guðmund-
ur bar fram mjög skemmtilega
hugsaðar uppástungur um framtíð
funda þessara. í fyrsta lagi, að
kalla fundi þessa „málfundi Börg-
Framhaldsaðalfundur „Samtaka
herskálabúa" var haldinn 11. marz
1956. Formaður .var kjörinn Þór-
unn Magnúsdóttir Camp Knox,
varaformaður Ingvar Björnsson b.
v. Ægissíðu. Aðrir í stjórn eru:
Torfi Ólafsson, Þóroddsstaðacamp,
Gísli Marinósson, Laugarnescamp,
Alfons Hennesson, Laugarnescamp
og Gunnar Pálsson, br. v. Flugvall-
arveg. Varastjórn skipa: Lára
Gunnarsdóttir br. v. Bústaðaveg,
Sigurveig Oddsdóttir Múlacamp og
Sigurður Sæmundsson Laugarnes-
camp.
,Samtök herskálabúa" hafa hald-
ið sex félagsfundi, auk skemmti-
funda, á síðasta starfsári og hafa
félagsfundirnir látið frá sér fara
fjölmargar áskoranir til alþingis.
ríkisstjórnar og bæjarstjórnar
Reykjavíkur um útrýmingu her-
skálabúða og aðstoð til handa því
fólki sem í herskálum býr, til þess
að komast í mannsæmandi hús-
næði.
Undir eins og ég hafði lesið
greinina, fékk ég einn vorn bezta
lækni, Níels prófessor Dungal, til
þess að snara henni á íslenzku,
og fer hún hér á eftir, í þýðingu
hans:
„Hættan er ekki um garð
gengin, þótt áfengið sé
horfið úr bióðinu."
í sambandi við umræðurnar um
áfengi og umferðalöggjöf hefir ár
angurinn af rannsóknum Leonards
Goldberg dósents um áhrif „timb-
urmanna“ á umferðahættuna vak-
ið mikla athygli, einnig meðal er-
lendra fagmanna. í fyrsta skipti
hefir Goldberg dósent og sam-
verkamenn hans fundið sýnilegt
einkenni frá taugakerfinu um á-
hrif ,,timburmannanna“. Það
fundu þeir með því að mæla augn
hreyfingarnar, meðan ölvun stend-
ur yfir og eftir að hún er afstað-
In. Dósentinn hefir gefið Stock-
holms Tidningen greinagóða lýs-
ingu á þessari nýju uppgötvun
sinni, sem s.jálfsagt á eftir að hafa
áhrif á og móta ölvunarlöggjöf-
ina.
Segjum svo, að maður drekki á-
fengi um tveggja klukkustunda
skeið með máltíð. í fimm klukku-
stundir frá því hann byrjaði að
neyta áfengis, verður hann á
íyrsta stigi, með óreglulegum
augnhreyfingum, sem hægt er að
lesa af með jöfnum millibilum.
Síðan ■ tekur við millibilsástand i
1—2 klst., þar sem hreyfingarn-
ar verða ekki eins óreglulegar í
augunum. En svo fer hann yfir á
annað stig — og þetta er hin
nýja uppgötvun- með nýjum, mjög
áberandi óreglulegum augnhreyf-
ingum. Þetta stig hefst 6—8 klst.
eftir að áfengisneyzlan hófst og
getur staðið allt að 14 klst. eða
lengur. Það sem mest er um vert.
segir dósentinn, er, að tekizt hefir
að finna sýnilegt tákn um áfram-
haldandi skaðleg áhrif áfengisins,
nefnilega greinilega truflun á
starfsemi taugakerfisins nokkrum
klukkustundum eftir að allt áfengi
er horfið úr líkamanum.
Hversu mikil þessi truflun verð-
ur, fer eftir öðrum einkennum, er
viðkomandi persóna hefir um eftir
köstin, aðallega svima og vanlíð-
an. Oft er þessi truflun meiri, þeg-
ar ölvun er að verða lokið, heldur
en í byrjun hennar.
8—24 klst. bið.
Mögulegt er að þessi uppgötvun
verði til þess, að í stað þess að
miða við áfengismagn blóðsins,
verði gerð krafa um, að menn
hafi ekki bragðað áfengi tiltek-
inn tíma eins og um flugmenn),
8—24 klst., allt eftir því, hve
mikils áfengis hefir verið neytt,
til þess að þeir geti talizt öruggir
við akstur í umferð. Þessar augn-
hreyfingar hafa sitt að segja í
sambandi við sjónskerpu, eftirtekt
og viðbragðshraða bílstjórans, m.
ö. o. við andlega hæfni hans til
þess að aka bíl.
Goldberg dósent getur þess enu
fremur, að „strammari“ við „timb-
Urmönnum" dragi úr vanlíðan
manns, svima o. s. frv. Á augn-
hreyfingarnar hefir hann þau á-
hrif, að hann kemst til baka á 1.
stig. Það sem gerir „strammar-
ann“ svo ógurlega hættulegan
fyrir umferðina, er að þeim, sem
liefir fengið sér hann, finnst hantí
vera laus við allan vanda eftir
hressinguna. En almenningur
verður að gera sér ijóst, að hætt-
an er ekki um garð gengin, þótt
áfengið sé horfið úr líkamanum.“
Þessi merkilega frétt er ein
sönnunin enn fyrir því, að áfeng-
isneyzla og vélvæðing vorra tíma
eiga ekki samleið.
Brynleifur Tobíasson.
um
þeir báðir tilgang erinda sinna
vera að vekja upp umræður, því
að á fundum þessum eiga einmitt
að koma fram þau atriði, sem
bændur vilja ræða, en ekki bara
það sem framsögumaður kemur
með í þetta og' þetta sinn.
Ólafttr Guðinundssom ■ fram-
stofnaður í Höfn
Fyrsti kvikmyndaskóli Norður-
landa hefir nýlega verið stofnaður
í Kaupmannahöfn. Margir hlið-
stæðir skólar eru í ýmsum löndum
svo sem Bandaríkjunum og Eng-
landi. Nýlega var komið á fót í
Kaupmannahöfn einskonar kvik-
myndaakademíu og varð hún vísir
að stofnun þessa kvikmyndaskóla.
Mikill áhugi er ríkjandi fyrir kvik-
myndamálum í Höfn og hafa verið
stofnaðir leshringar og æfinga-
hringar áhugamanna um leiklist
og þá sérslaklega með það fyrir
augum að leika í kvikmyndum.
Nú geta hinir fjölmörgu áhuga-
menn um kvikmyndir og leiklist
leitað til þessa skóla og hafa marg-
ir sótúanv skólaviát. ■
Halldór Laxness kosinn heiðurs
félagi í Rithöfundafélagi Islands
Rithöfundafélag. íslands hélt aðalfund sinn síðastliðinn
sunnudag. í fundarbyrjun kom fram tillaga um að kjósa
Halldór Kiljan Laxness heiðursfélaga félagsins ævilangt og
var hún samþykkt með lófataki. Umræður urðu miklar á
fundinum um samningaumleitanir við ríkisútvarpið. Taldi
fundurinn þær tilgangslausar og að róttækari aðferðum yrði
að beita, ef árangurs ætti að'vænta.
Stjórnarkosning fór fram á fund
inum og voru þessir kosnir: Krist-
ján Bendcr, formaður, Hannes Sig-
fússon, ritari, Friðjón Stefánsson
gjaldkeri og iueðstjórnendur Jón
úr Vör og Elías Mar. Þá voru kosn-
ir fuiltrúar á þing Bandalags ísl.
listamanna: Þau Halldór Kiljan
Laxness, Tómas Guðmundsson,
Kristján Bender, Helgi Hjörvar og
Þórunn Elfa Magnúsdóttir. Endur-
skoðendur reikninga voru kosnir:
Jóhannes Steinsson og Jóhann J.
E. Kúld.
Þá var þessi ályktun samþykkt:
„Aðalfundur Rithöfundafélags-
ins lítur svo á, að frekari samninga
umleitanir af þess hálfu við Ríkis-
útvarpið séu tilgangslausar og lít-
ilsvii’ðandi, og telur að sæmilegum
árangri verði ekki náð, nema með
öflugum stéttarsamtökum rithöf-
unda, að viðlögðu banni á Ríkis-
útvarpið, ef til þarf að taka“.
Þá fagnaði fundurinn því, að
komið er fram á Alþingi frumvarp
um nýjá skipun uthlutunar lista-
mannafjár ög skoraðí ;á Alþiiigí áð
skipa milliþinganefnd í því máli,
sem listamenn ættu sæti í.
Ennfremur samþykkti fundurinn
ályktun þess efnis að skora á Al-
þingi að minnast Nóbelsverðtauna
veitingar Halldórs Kiljans Laxness
með sjóðsstofnun til styrktar ung-
um rithöfundum.
Hótelvandræði
Hótelvandræði eru nú mikil í
Grænlandi eftir að SAS að hafa
þar viðkomu í „Pólar“-flugi sínu,
en þeir koma við í Straumfirði.
Bandaríkjamenn hafa komið til
hjálpar og lána bragga til að bæta
úr brýnustu vandræðum. Það eru
aðeins tvö hótel fyrir í Grænlandi,
en nú er áætlað að byggja nýtízku
hótel í Syðri-Straumfirði, sem
mun kosta um 2 millj. danskra
króna. Enn hafa peningar ekki ver
ið útvegaðir til framkvæmdanna,
en SAS mun að einhverju leyti
stuðla að byggingu þessa fullr
kohiná hótétl's. •