Tíminn - 03.05.1956, Blaðsíða 6

6
T í MIN N, fimmtudaginn 3. maí 195fi
Útjefandi: Frajnaóknarflokkurinn,
Ritstjórar: Hankur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Sfcrifstofur I Edduhúsi við Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar B2323, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Kjósendurnir og glundroðinn
TjÓTT MENN deili um
* margt, eru þó lang-
iestir sammála um eitt: Það
/aníar festu í íslenzk stjórn-
nál og efnahagsmál. Stefnu
fugl og glundroði hefir um of
sett svip sinn á þessi mál um
:aær 20 ára skeið. Orsökin er
5Ú, að flokkarnir hafa verið of
margir og stjórnin orðið að
byggjast á samstarfi meira og
minna andstæðra flokka.
KOSNINGARNAR nú eiga að
geta markað tímamót í þessum
efnum.
Með bandalagi umbótaflj* v
anna, Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins, hefir risið
samstæð fylking til vinstri,
sem er þegar stærri en Sjálf-
stæðisflokkurinn. Með þessu
samstarfi er lagður grundvöll-
ur að því, að hór verði fyrst og
fremst tvær stórar fylkingar,
sem takast á um völdin, handa-
lag umbótaflokkanna og Sjálf-
stæðisflokkurinn. Þetta skapar
miklu hreinni viðhorf og
gleggri línur en hér hafa verið
um langt skeið.
KJÓSENDUR verða að gera sér
Ijóst, að til þess, að stjórnmái-
in geti orðið heilbrigðari og
glundroðaminni, verða þeir að
stuðla að því við kjörborðin.
Það gera þeir mest með því að
láta ekki atkvæði sín falla á
smáflokkana. Það læknar ekki
neitt, heldur eykur aðeins
glundroðann.
Kjósendur eiga að velja fyrst
og fremst milli hinin tveggja
aðalfylkinga, þandalags um-
bótaflokkanna annars vegar og
Sjálfstæðisflokksins hins vegar.
Með því stuðla þeir að því að
gera línurnar hreinni og að
draga úr glundroðanum.
ÞAÐ VAL á ekki að vera neir,-
um frjálslyndum og umbótr,-
sinnuðum manni erfitt.
Annars vegar er bandalag
umbótaflokkanna tveggja, se:n
er byggt upp af launþegum og
bændum. Að sjálfsögðu mun
það miða stjórnarstefnu sina
við hag þessara stétta. Hins
vegar er flokkur stórgróða-
manna og milliliða, er miðar
stefnu sína við hag beirra.
Vissulega ætti þetta að gera
bverjum frjálslyndum og um-
bótasinnuðum manni ljóst, að
har.n á að efla banaalag um-
bótaflokkanna, en má ekki
leggja Sjálfstæðisflokknum Jið
með því að kjósa hai.n eða
annanhvorn sprengifioickanna,
kommúnista eða Þjóðvörn. Með
því að efla bandalag umbóta-
flokkanna vinnur hann gegn
glundroðanum og stuðlar að
frjálslyndri stjórnarstefnu, cr
mun miðast við hagsmuni hins
vinnandi fólks í landinu.
Hlutverk „glókollanna£
SJÁLFSTÆÐISMENN
tala um, að flokkur
þeirra sé stöðugt að vaxa. Úr-
slit undangenginna þingkosn-
inga sýna hins vegar annað.
Hlutfallstala Sjálfstæðisflokks-
ins í kosningunum frá 1933
'hefir verið þessi:
1933 48.0%
1934 42.0%
1937 41.3%
1942 39.5%
1942 38.5%
1946 39.4%
1949 39.5% •
1953 37.1%
imkvæmt þessu hefir fylgi
Sjálfstæðisflokksins minnkað
um hvorki meira né minna en
10.9% síðan 1933 og hefir aldr-
ei verið hlutfallslega minna en
:í seinustu þingkosningum.
Ástæðan til þess, að þing-
sætatala Sjálfstæðisflokksins
hefir heldur aukist í seinni tíð,
sr ekki auknu fylgi hans að
bakka heldur vaxandi glund-
roða og sundrungu til vinstri.
T. d. vann Sjálfstæðisflokkur-
inn fjögur kaupstaðakjördæmi
í seinustu þingkosningum, sem
andstæðingar þeirra hafa unn-
ið oftast áður.
Það er af þessari ástæðu, sem
Sjálfstæðisflokkurinn byggir
ekki sigurvonir sínar nú á
auknu fylgi, heldur á klofn-
ingsstarfi smáflokkanna. Það
er af þessum ástæðum, sem Ól-
afur Thors kallar frambjóðend-
ur Þjóðvarnar „glókollana
sína“ og vill láta greiða fyrír
þeim á allan hátt. Það er a£
þessum ástæðum, sem Mbl. er
nú farið að tala vingjarnlega
um Hannibal Valdimarsson.
Frjálslyndir menn og vinstri
sinnaðir munu hins vegar ekki
láta blekkjast að þessu sinni.
Þeir gera sér ljóst hlutverkið,
sem íhaldið ætlar „glókollun-
um.“ Það mun mistakast og
með „glókollunum" munu sig-
urvonir íhaldsins fara í gröf-
ina.
Sjálfstæðismenn og vamarvinnan
ÞAÐ ER bérsýnilegt, að
Sjálfstæðisflokkur-
nn ætlar að byggja kosninga-
stefnu sína á gullinu, sem fæst
Eyrir varnarvir.nuna.
Það er ekki aðeins meðal
manna, sem vinna á Keflavík-
.irvelli, heldur og meðal iðnað-
irmanna og annarra þeirra,
sem hafa hér óbeina hagsmuni
að gæta, er áróðursmenn Sjálf-
stæðisflokksins haga málílutn-
mgi sínum á þessa leið: Ff her-
inn fer, verður hér atvinru-
ieysi og kreppa, og því verðið
pið að kjósa Sjólfstæðisflokk-
inn til þess oð tryggia það, að
herinn verði kyrr.
ÞESSUM ÁRÓDRI Sjálfstæöis-
manna er na:sla auðvelt að
svara. Batnandi friðarhorfur
mun fyrr en síðar hafa þau á-
hrif, að Bandaríkin hætta að
leggja fé í hernaðarframkv æmd
ir hér, jafnvel þótt við hæðum
um. Þjóðin þarf því fyrr en
síðar að horfast í augu við þá
staðreynd, að þessar from-
kvæmdir hætti. Allra hluta
vegna er betra að það verði
gert fyrr en síðar, því að breyt-
ingarnar, sem þessu fylgja,
verða því örðugri, er þær drag-
ast lengur.
Frá þessu sjónarmiði er það
því beinlínis hættulegt að ætla
að byggja afkomu þjóðarinnar
á hernaðarvinnu, er getur hætt
þá og þegar. Það nær svo enn
síður nokkru tali, að ætla að
fórna dýrmætum réttindum til
þess að tryggja sér slíka vinnu.
í ÞESSU sambandi er svo að
gæta þess, að það mun alltaf
kosta nokkurn mannafla, ef Is-
lendingar taka að sér gæzlu og
ERLENT YFIRLIT:
Egyptaland, Saudi-Arabía og Yemen stoína hernaSarbandalag, sem er beint
gegn yfirráðasvæðum Breta í Arabíu
HINN 21. f. m. var undirritaður í
Djidda í Saudi-Arabj,u nýr hern-
aðarsáttmáli, sem talinn er boða
það, að ekki verði friðsamlegt i
nálægari Austurlöndum næstu ár-
in, jafnvel þótt það tækist að
koma á friði milli Araba og Gyð-
inga. Þeim hernaðarsáttmála, sem
hér var undirritaður af þremur
Arabaríkjum, var nefnilega ekki
stefnt gegn Gyðingum, heldur
fyrst og fremst gegn Bretum.
Samningur þessi var undirritað-
ur að afloknum fundi milli Nass-
ers, einræðisherra Egyptalands,
Saud konungs í Saudi-Arabíu og
Ahmad konungs í Yemen. Á fundi
þeirra náðist samkomulag um slík
an samning milli Egyptalands,
Saudi-Arabíu og Yemen.
MEÐ UNDIRRITUN. samnings
þessa kernur Yemen fyrst verulega
við sögu i átökum Arabaríkjanna
út á við. Þátttaka þess í hernaöar-
legu samstarfi Arabaríkjanna
bendir til þess, að ætlun þeirra sé
að snúa nú geiri sfnum að fleirum
en Gyðingum, og þá fyrst og
fremst gegn Bretum.
Yemen hefir fram til seinustu ára
mátt heita lokað land og lílt
þekkt. Það liggur á vesturslrönd
Arabíuskagans sunnarlega, er um
30 þús. fermílur að flatarmáli og
hefir um 4,5 millj. íbúa. Konung-
urinn þar er einvaldur og hefir
ætt hans se(ið að völdum um 1000
ára skeið. Stjórnarhættir allir og
lifnaðarhættir eru á fornaldarstigi
og viðgengst þar bæði þrælahald
og þrælasala. Frá náttúrunnar
hendi er Yemen frjósamasti hluti
Arabíu og var þar til forna mikil
menning, einkum í atvinnuháttum,
en hún leið síðar undir lok. Sök-
um legu sinnar hefir Yemen verið
sjálfstætt síðan í fornöld, að und-
anskildum tveimur stuttum tíma-
bilum, er Tyrkir.höfðu þar yfirráð.
Um langt skeið var Yemen fjöi-
mennasta ríkið á Arabíuskaga eða
þangað til Saud konungur (faðir
núv. konungs) sameinaði mörg
smáríki þar og myndaði Saudi-
Arabíu, sem nær yfir um 600 þús.
fermílur og hefir um 7 millj. í-
búa.
viðhald varnarmannvirkjanna,
eins og vafalaust verður niður-
staðan, þegar herinn fer. Án
efa mun þó þurfa minni mann-
afla við þau störf, en þann,
sem nú vinnur í þágu varn-
anna. Þess má þó geta til
spaugs, að út um sveitir reks
Sjálfstæðismenn þann áróður,
að gæzla varnarmannvirkjanna
muni útheimta stóraukinn
mannafla við varnirnar og að
sveitirnar muni þá alveg :u-m-
ast af vinnuafli! Þannig er ým-
ist haldið fram, að brottför
hersins muni leiða af sér of-
mikla atvinnu eða atvinnuleysi
— allt eftir því, sem talið er
eiga við á hverjum stað! Er
þetta vissulega glöggt dæmi um
hinn fræga tvísöng íhaldsins,
AÐALATRIÐIÐ í þessum mál-
um er að sjálfsögðu það að búa
svo í haginn fyrir íslenzkt at-
vinnulíf, að íslendingar séu
ekki neinum háðir atvinnulega.
Til þess að koma íslenzku at-
vinnuvegunum í það horf,
þarf verulegt erlent fjármagn.
Reynslan sannar, að það muni
ekki ganga laklegar, þótt þjóð-
in sýni sjálfstæðisvilja sinn í
verki, heldur mun það aðeins
skapa henni meiri virðingu.
Þannig hefir þjóðin tvímæla-
laust grætt á því, að hafa ekki
bognað fyrir brezka löndunar-
banninu. Og skemmst er þess
að minnast, að rétt eftir að
Bretar afhentu herstöðvar sín-
ar í Egyptalandi, fengu Fgypt-
ar lán vestan hafs til stærstu
áveituframkvæmdar, sem enn
hefir verið ráðgerð í heimin-
um.
n
Saud konungur
FYRIR SUNNAN Yemen eða á
suðvesturhorni Arahíuskagans eiga
Bretar litla nýlendu, en að sama
skapi mikilvæga. Það er hafnar-
borgin Aden, sem ræður yfir 150
fermílur lands og hefir um 150
þús. íbúa. Aden er ekki aðeins
mesta hafnarborg á Arabíuskagan-
um, heldur jafnframt sú borg',
sem bezt liggur við sjósamgöng-
um. Frá hérnaðarlegu sjónarmiði
er hún lílca mikilvæg, því að það
an má ráða yfir innsiglingunni 1
Rauða hafið.
Umhverfis Adenborg og eítir
1 mestallri suSui'strönd Arabíu, ligg
ur Aden-svæðið svonefnda, er
samanstendur af nokkrura litlum
sheik-dænmm, sem öll eru undir
jvernd Brata. Adensvæðið er talið
ná yfir 112 þús. fermílur og íhúar
þar eru taidir 800—900 þús.
í seinni tíð hefir nofckuð borið
á því, að Yemen teldi sig hafa tii-
kall til hafnarborgarinnar í Aden
og nokkurs hluta Aden-svæðisins.
Þá er og víst, að Saudi-Arahiá viil
gjarnan ná undir sig noKkruir.
liluta Aden-svæðisins. Formlega
hafa þó engar slíkar kröfur verið
bornar fr.am, nema Yemen hefir
gert tílkail til Kamaraneyjar, er
liggur undan strönd Yemen á
(Rauðahafi, en Bretar stjórna henni
nú.
hendi. Nú hefir hins -vegar sá
kvittur komið upp, að þar muni
finnast olía í jörðu. í tilefni af þyí
! hefir nú risið upp allalvarleg d'úia
mijli Breta og Saud konungs út af
i einu sheik-dæminu, Buraimi Saiid
lót hertaka það fyrir nokkru, en
Bretar hröktu hermenn hans í
burtu og fara þar með stjórn nú.
Margt bendir til, að þessi deila
j geti harðnað þá og þegar.
ENN ERU ótalin tvö lítil shejk-
I dæmi, er tilheyra Arabíu og bæði
j erU undir vernd Breta.
Annað er Bahrein-eyja, sem er
I ekki nema 213 fermílur og er nú
talin einn auðugasti blettur he''ms
ins vegna hinnar miklu olíu-
vinnslu, sem á sér bar stáð.
Bahrein heyrði undir íran fram
til 1882 og hefir íran gert kröfu
til yfirráða þar, Frá sjónarmiði
Breta mun það þó talið alvarlegra,
að meðal eyjarskeggja, er telja
um 120 þús., er risin upp allsterk
sjálfstæðishreyfing.
Hitt sheik-dæmið er Kuwait
sem er um 9 þús. fermílur og telur
um 150 þús. íbúa. Þar hafa fund-
ist miklar olíulindir og er þar nú
mikil _ og vaxandi olíuvinnsla.
Bæði frak og Saudi-Arabía hafa
gert tilkall til yfirráða þar.
Fyrir Breta væri mjög tilfinn-
anlegt frá efnalegu sjónarmiði að
missa þá aðstöðu, sem þeir hafa
nú í Kuwait og Bahrein, því að
olíuframleiðslan á þessum stöðum
er mjög mikilvæg fyrir þá. Vegna
j aðstöðu þeirra sem siglingaþjóðrr
, væri og mjög tilfinnanlagt fyrir þá
að missa Aden.
Það þykir ekki sennilegt, að
Yemen eða Saudi-Arabía muni að
sinni gera tilkall til Adens, en
hins vegar muni valdamenn þess-
ara landa, ýta ur.dir áróður þar
gegn Bretum og styrkja sjálfstæð-
ishreyfingu þá, sem þegar er far-
in aö láta bera á sér. Víst er það,
að Bretar telja hið áðurnefnda
hernaðarbandalag ills vita.
BRETAR HAFA víðar í vök að
verjast á Arabaskaga en í Aden.
í framhaldi af Adensvæðinu eða á
suðausturliorni Arabíu-skagans
liggur soldánsríkið Oman og Mu-
cat, er nær yfir 65 þús. femiílur
og hefir um 550 þús. íbúa. Raun-
j ar er hér ekki um venjulegt ríki
að ræða, heldur samsaín sjálf-
stæðra lítilla sheikdæma, er sol-
dán ríkir yfir að nafni til. Sam-
kvæmt samningum Breta og sol-
dánsins er Oman og Mucat vernd-
arsvæði Breta. Önnur Arabaríki
hafá látið þetla afskiptalaust hing-
að til, þvi að Oman og Mucat eru
mjög fátækt lönd frá náttúrunnar
í ÁTÖKUM ÞEIM við Breta, sem
eru framundan á Arahíuskaga'.ium,
virðast Arabar ætla að fytgia
þeirri starfsaðferð m. a. að tefla
Bretum og Bandaríkjamönnum
hvorum gegn öðrum. Bandaríkja-
menn hafa fengið .sérleyfi til olíu-
’vinnslu í Saudi-Arabíu og hefir m.
a. leitt af því, að Bandaríkjamerm
hafa heldur dregið taum
Saudi-Arabíu í deilunni við Breta
um Baraimi. Þá hefir Yemen ný-
lega veitt Bandaríkjamönnum sér-
leyfi til olíuleitar þar í landi og
er það fyrsta slíka sérleyfið, sem
j Yemen veitir. Líldegt þykir, að
þeir muni í staðinn krefjast stuðn-
ings Bandaríkjamanna í átökum
Yemens við Breta.
Bæði Bretar og Bandaríkjamenn
hafa að gæta mikilla olíuhagsmuna
í þessum löndum og hefir þess
nokkuð gætt í amerískum blöðum,
að Bretar séu gagnrýndir fyrir
yfirráð sín í Arabíu. Brezk blöð
hafa tekið þetta óstinnt upp. Nokk
ur ástæða er því til að óttast, að
þessi mál geti valdið árekstrúm
milli Breta og Bandaríkjanmanna.
Arabía
, AF IIÁLFU vesturveldanna mun
hins vegar alin sú von, að ef til
vill megi nota þessi mál til að
draga úr samvinnu Egyptalands og
Saudi-Arabíu. Saud konungi muni
þykja orðið nóg um, hve Egyptar
láti mikið á sér bera sem forustu-
þjóð Araba. Hann hafi ætlað sjálf-
um sér slíka forustu. Með vissum
tilslökunum við hann á Arabíuskag
anum kunni ef til vill að vera
hægt að fá hann til að draga úr
samvinnunni við Egypta. Á þessu
er hins vegar sá hængur, að aÚir
slíkir samningar myndu verða
gerðir á kostnað Breta.
Afstaða Rússa verður að sjálf-
sögðu sú að reyna að gera vest-
urveldunum sem erfiðast fyrir og
skapa sjálfum sér áhrifaaðstöðu í
þessum löndum. Þeir munu haga
sér líkt á þessum slóðum og Þjóð-
verjar gerðu áður fyrr.
Það er erfitt að segja um það
fyrirfram, hvernig mál þessi ráð-
ast, en það er hins vegar víst, að
aukinna tíðinda má vænta af Ar-
abíuskaga á komandi missirum.
— Þ. Þ.