Tíminn - 24.05.1956, Blaðsíða 7

T í M I N N, fimmtmdagimi 24, maí 195C.
7
Kröfupóiitík, ábyrgðarleysi, of stæki og kredduf esta réðu því að
Völdio sem kjósendur fengu SósÉsteiaflokknum
vegna trausfs á Einari og Sigfósi félki í hendur
Brynjélfi Bjarnasyni, hins „innhverfa og of-
stækisfulla kreddumeistara“
Áki Jakobsson gerir upp reikningana
við leiðtoga kommúnista - kallar að-
farir Ilamiibals misnotkuii á
Alþýðusambandinu
1 *' ölla forðaðist að taka á sig nokkra
Áki Jakobsson, fyrrverandi ráðherra og alþingismaður, og ábyrgð. Þessari stefnu sinni hefir
um langt skeið miðstjórnarmaður í Sósíalistaflokknum, hefir Brynjolfur baiafö fram með feiki-
, ... J . . . , , . , , . „. legum krafti, enda hefir hann
gert upp reikmngana við foringja kommumsta í grein, sem notig fulls atfylgis Einars 0]geirs-
hann birtir í „Neista“, blaði Alþýðuflokksins í Siglufirði, en|Sonar, og hefir hver sá, sem lýsti
Áki sagði sig úr kommúnistaflokknum 1953 og er nú í fram- sig andvígan verið stimplaður
boði fyrir Alþýðuflokkinn í Siglufirði. Er þetta í fyrsta sinn,' l'ætndegur maður, sem hefði orð-
sem Áki kemur opinberlega fram eftir að hann sagði sig úr Vn/"r Rr!S!!STaiií’rif™'
kommúnistaflokknum eftir mikil átok við Einar Olgeirsson og
Brynjólf Bjarnason.
góða áróðorsaðstöðu gegn
öðrum flokkum. Þessi mál-
efnaaðstaða flokksins, ásamt
því ofstæki og kreddufestu, I
sem Brynjólfi Bjarnasyni er j
í blóð borin, varð þess vald-,
andi, að Sósíalistaflokkurinn
sagði sig raunar úr lögum
við aðra íslendinga og tók
engan þátt í því að leysa
vandamál íslenzku þjóðarinn-
ar.
Brynjólfi Bjarnasyni líkaði þessi
þróun málanna vel, hann vildi ekki
að Sósíalistaflokkurinn iæki nokk-
urn þátt í lausn vandamála þjóð •
félagsins, heldur héldi sig í and-
stöðu við allt og alla og framar
með hana skrifaða og flutti hana
af blöðum. Mér þætti vænt um að
Brynjólfur vildi birta ræðu þessa,
til þess að margir fyrri samherjar
mínir og vinir hér í Siglufirði
fengju að sjá hvernig málatilbú.i-
aði Brynjólfs gegn mér var hátt-
að. Annars var innihald ræðu þess-
arar í stuttu máli það að slá því
föijtu, að ég væri andvígur stefnu
flokksins á flestum sviðum og væri
yfirleitt. bæði svikari og flugumað-
ur í Sósíalistaflokknum. Þó held
ég að hann hafi ekki notað þessi
ljótu orð, en meiningin var sú.
Ræðu sinni lauk Brynjólfur með
þbssum orðum um mig, sem ég
man orðrétt: „ Slíkum manni get-
ur flokkurinn ekki sýnt neinn
trúnað. Slíkum manni getur flokk-
urinn ekki falið nein trúnaðar-
störf“. Að töluðum þessum orðum
flutti Einar Olgeirsson tillögu um
að kjósa Brynjólf Bjarnason í
nefnd til þess að stinga upp á
frambjóðendum til alþingiskosn-
inganna 1953, og virtust þá örlög
mín, sem frambjóðanda Sósíalista-
flokksins ráðin.
fyrir Sósíalistaflokkinn eða Alþýðu
bandalagið, en upplýsir, að hann
hafi haft til yfirvegunar að fara
fram utanflokka.
Barnalegt tiltæki
Hannibals og Einars
Um brölt Hannibals og kommún-
ista mcð Alþýðusambandið segír
Áki þetta:
„. .. Hið svokallaða Alþýðu-
bandalag er ekki annað en nafnið
tómt. Hannibal Valdimarsson
treystir sér ekki til þess að fara
fram aftur í sínu gamla kjördæmi,
ísafirði, og á ekki kost á öðru kjör-
dæmi, sem hann telur öruggt, að
geti tryggt honum þingsetu. í þess-
um vandræðum sínum rekst hann
í fangið á þeim Brynjólfi og Einari
Olgeirssyni, sem hafa þungár
áhyggjur út af afdrifum Sósíalista-
fiokksins í kosningunum.
Þessi gagnkvæmu vandræði
og ótti verða til þess, að þess-
um mönnum dettur í hug að
í grein Áka kemur m. a. fram:
★ Að Einar og Brynjólfur eru einvaldsherrar í flokkn-
um og brjófa miskunnarlaust á bak aftur mótspyrnu,
eins og fyrirmyndirnar í RússSandi.
★ Að ofstæki og kreddufesta Brynjóifs Bjarnasonar
eins og Brynjólfur kallaði það,
Ég er á þeirri skoðun, að þessi
neikvæða afstaða Brynjólfs sé,
þegar öllu er á bötninn hvolft,
sprottin af kjarkleysi og vanmátt-
arkennd.
Ég var sá, sem helzt andmælti
stefnu Brynjólfs og vildi láta
Sósíalistaflokkinn vera jákvæðari
og frjálslyndari í starfi sínu, þann-
ig að hann legði fram sinn skerf
réðu mestu um að flokkurinn rak sítelit neikvæðajti] lausnar vandamála þjóðarinnar.
stefnu, miðaSa við áróðúrsaSstöðú en ekki gagn
þjóðarinnar.
Að Sigfús Sigurhjartarson og Áki Jakobsson vildu
sveigja stefnu flokksins á aSrar brautir, en eftir and-
lát Sigfúsar gekk Brynjölfur á iagið ög hrakti Áka
úr trúnaðarstörfum.
A3 skýringin á Alþýðubandalagsbröffinu er hræðsla
kommúnistaforingjanna og Hannibals við slæma víg-
sföðu í pólitíkinni.
Og áð hinn „innhverfi, ofstækisfulli kreddumeisfari"
kommúnista, Brynjólfur Bjarnason, hefir í æ ríkara
mæli mótað skoðanir og athafnir Eiriars Oigeirssonar.
Brynjólfur o g Einar
Skoíánaágreiníngur
í upphafi greinarinnar rekur Áki
Jakobsson að ýmsir eldri stuðnings
menn hans í Siglufirði hafi látið
sér koma á óvart framboð hans
fyrir Alþýðuflokkinn, og minnir
á, að hann hafi ekki gert opinber-
lega grein fyrir því, hvers vegna
hann sagði skilið við flokkinn
liaustið 1953. En ástæðan hafi ekki
verið deila við siglfirzka sósíalista
lieldur skoðanalegur ágréiningnr
við Brynjólf og Einar.
Síðan segir Áki frá á þessa leið:
„Samvirk stjórn"
Einars og Brynjólfs
„... Þeir Brynjólfur og Einar
hafa einir algerlega markað stefnu
Sósíalistaflokksins á undanförnum
árum og töldu sig ekki þurfa að
hafa samráð við aðra í ,því efni.
Völd þeirra í flokknum hafa mátt
sín meira en flokksþing og mið-
stjórn flokksins og liver sá, sem
hreyfir andmælum gegn skoðun-
um þeirra og vilja, er talinn and-
vígur flokknum. Meðan Sigfúsar
Sigurhjartarsonar naut við, sáu
l>eir Brynjólfur og Einar sór ekki
annað fært en að taka tillit til
hans skoðanalega og þorðu heldur j
ekki eins til við þá menn, er voru j
þcifn ósammála. En þegar Sigfús \
féll frá, breyttist þetta og sneru
þeir Brynjólfur og Einar sér bá
að því með oddi og egg að iryggja
sér álger víirráð í flokknum og
ýta þeim til hliðar, sem kynnu aö
verða þeim einirver þröslculdur á
þeirri braut. Ráðstafanir voru gerð
ar af hálfu þeirra til þcss að hafa
áhrif á skipun flokksþings, hverjir
yrðu kosnir í flokksstjórn, mið-
stjórn og framkvæmdanefnd flokks
ins eða ráðnir við blað flokksins.
Leituðust þeir Brynjélfur og Ein-
ar við að hafa þá menn eina í
þessum störfum, sem þeir töldu
sig geta treyst að fylgdu þeim að
málum, ef í oddá skærist“.
ÁbyrgtSarleysi, oístæki
og kreddufesta
„Ég hafði lengi verið mjvig
óánægður með stefnu þeirra Bryn-
jólfs og Einars 'ög var raunar ekki
einn um það, t. d. vorum við Sig-
fús heitinn Sigurhjartarson oft.
sammála. Ég taldi þá marka ílokkn
um neikvæða stefnu,
sem einkersnclist af óraunsæi
og skrumi, sem kom fram í
því a‘ð bera fram.vanhugsað-
ar kröfur, sem þeir töldu að
tryggðu það, að flokkurinn
yrði ekki kvad.csur tii þess að
standa við orð sín, en hefði
Þessari viðleitni minni var svarað
með hinum mesta ofsa af hálfu1
Brynjólfs. Ég var talinn hafa ann-;
arleg sjónarmið og flokksfjand-
samleg og vera yfirleitt hættulcg-
ur maður“.
Átök 1951 og 1952
Síðan rekur Áki aðgerðir Bryn-
jólfs til að bola honum úr mið-
stjórn á flokksþinginu 1951 og til
áð bola honum úr framboði, en
þeim v.iðskiptum lauk með snarpri
orðasennu og lýsti Brynjólfur því
yfir að hann mundi ekki framar
tala við Áka og við það hefir hann
staðið, segir Áki. Þessa yfirlýsingu
gaf Brynjólfur haustið 1951. Enn
urðu greinir með foringjunum og
Áka 1952, m. a. út af forsetakjör-
inu. En síðan var framhaldið þetta:
Brynjólfur kemur heim
frá Rússlandi
í bardagahug
„Þetta haust var haldinn flokks-
stjórnarfundur Sósíalistaflokksás
í Reykjavík. Brynjólfur Bjarnason
var nýkominn heim frá Rússlandi,
er fundurinn hófst. Mig minnir að
hann hafi það sumar setið 19. þing
kommúnistaflokksins rússneska,
enda var hann í miklum bardaga-
hug. Hann hélt á fundinum ýtar-
lega og hvassa ræðu um mig og
hafði svo mikið við, að hann var
Þeir þurftu ekki aS spyrja aðra ráða, hérna megin járntjalds
Áki og Sigfús
Þeir hömluðu gegn einræði Brynjóifs, en eftir fráfall Sigfúsar færðist
Brynjólfur ■ aukana.
Ég hef oft velt því fyrir mér
hvers vegna Brynjólfur flutti ekki
tillögu um að reka mig úr Sósíal-
istaflokknum að lokinni ræðu
sinni. Ég hef ekki getað komizt
að annarri niðurstöðu en þeirri,
að hann hafi brostið kjark til þess.
Síðar á flokksstjórnarfundinum
svaraði ég Brynjólfi, en þá þegar
reis Einar Olgeirsson á fætur og
lýsti því yfir, að allt væri rétt,
sem Brynjólfur hefðí sagt um mig.
En eftir fundinn var engum blöð-
um um það að fletta, til hvers
Brynjólfur var settur í uppástungu
nefndina. Þar barðist hann með
hnúum og hnefum gegn því að ég
yrði í kjöri og sagði að það skyldi
aldrei verða“.
Þessu réðu einvalds-
kóngarnir eins og ö(Jru
Áki rekur síðan áframhald þess-
ara viðskipta, en niðurstaðan varð
að framboðsmálum réðu einvalds-
kóngarnir eins og öðru í flokkn-
um, en Áki kveðst hafa látið kosn-
ingabaráttuna 1953 afskiptalausa.
Um haustið 1953 var svo háð
flokksþing. Áki kveðst hafa forð-
azt deilur við Brynjólf þar, en
Brynjólfur hafi hins vegar bolað
sér burt úr miðstjórn. Andstaðan
gegn pólitík Brynjólfs og Einars
hafði þá kostað Áka þingsetu,
brottvikningu úr framkvæmda-
nefnd og öðrum starfsnefndum mið
stjórnarinnar, og síðan sætið í
miðstjórninni. Þá voru framkvæmd
fyrirmæli Brynjólfs. Um þetta
leyti sagði Áki sig úr flokknum.
Áki segir þeessu næst, að hanr
hafi ekki hirt um að rekja þessa
sögu fyrr af því að hann hafi ekki
verið þátttakandi í pólitískri bar-
áttu. En nú sé sagan birt og verði
menn að dæma það skref, er hann
hafi stigið, í ljósi hennar. Áki lýsir
tilhæfulaust með öllu, að hann hafi
nokkru sinni léð máls á framboði
reyna að hagnýta sér aðstöðu
sína í Alþýðusambandi ís-
lands til þess að fleyta sér
yfir kosningarnar. Mér finnst
tiltækið barnalegt, auk þess
sem hér er um að ræða mis-
notkun á Alþýðusambandinu,
sem kemur mjög í bága við
fyrri stefnu Sósíalistaflokks-
ins um pólitískt óháða verka-
lýðshreyfingu".
Fyrirbærií Einar
Olgeirsson og „kreddu-
meistarinn innhverfi“
Einar Olgeirsson hafði komið til
Siglufjarðar og kallað Áka þar
svikara. Áki svarar nú Einari,
minnir á að hann hafi tekið þann
kost að svara gagnrýni á stefnu
flokksins með því að hjálpa Bryn-
jólfi til að bola sér úr áhrifastöð-
um, ræðir síðan um Einar og póli-
tíska 'sögu hans. Farast Áka orð á
þessa leið:
„Annars er Einar Olgeirsson und
arlegt fyrirbrigði í íslenzkum
stjórnmálum, sem hægt væri að
! skrifa langt mál um. Það ætla ég
■ekki að gera. Þó get ég ekki látið
hjá líða að segja hér nokkur orð
! um hann, fyrst hann gerðist svo
! djarfur að takast ferð á hendur
i til Siglufjarðar til að lýsa mig
svikara fyrir fullu húsi. Þegar
Kommúnistaflokkurinn var stofn-
aöur, var Einar Olgcirsson einn af
stofnendum hans. Gáfur hans,
glæsileiki og kraftur var það, sem
gaf þeim flokki möguleika til að
rótfesta sig í ísL stjórnmálum.
Brynjólfur Bjarnason var þá eins
og hann hefir ætíð verið, inn-
liverfur, ofstækisfullur kreddu-
nieistari, sem aldrei hefði getað
skapað flokk um sig. En Brynjólf-
(Framhald á 8. síðu).