Tíminn - 25.05.1956, Blaðsíða 4

A
T í MIN N, föstudaginn 25, maí 1956.
Franski skáldjöfurinn Victor Hugo var
æðsti postuli romantísku stefnunnar
Hann tók mikinn þátt í stiórnmálum og var
j kalIaÓur spámaóur IýÓveIdisins {jar til eftir
útlegtSina a'ð hann lékk nalniíi f,aíi~4ýíiWld
isins“ og þótti lítil sæmd
Árið 1822 var Frakkland ekki reiðubúið til að taka__við
rómantísku stefnunni. Á því ári kom brezkur leikfÍQkkuF ti]
Parísar og sýndi Othello, en áhorfendur hrópuðu: Niður með
Shakespeare. En §ex árum síðar hafði andrúmsloftið tekið
algerum stakkaskiptum. Bylting í listum hafði breytt Frakk-
landi úr útverði klassískrar skáldskaparstefhu í fÉamherja
rómantísku stefnunnar. Shakespeare var i hávegum og í
kjölfarið sigldu þeir Byron, sir Walter Scott og Schiller.
Frönsk skáld, málarar, myndhöggvarar og rithöfundar tóku*
höndum saman við snillingana handan sundsins, en leiðtogi
þeirra var maður, sem er eftirtektarverðastur allra í bók-
menntasögunni, Victor-Marie Hugo; - ...
Victor Hugo var fæddur leiðtogi f „Matarskálin, grenið og hlekkirnir, :
og Frakkland stynur enn undir leið það eru mínar eignir“, sagði Juli-
sögn hans. Hann stóð á tvítugu,
þegar Shakespeare var hrópaður
niður í París og var þá þegar orð-
inn frægt og mikið siiáld. Þrátt
fyrir það að Frakkland á mikil goð
skáldskapar, situr Hugo krýndur
ofar þeim öllum.
„Afi lýðveldisins“.
Hugo var öðrum þræði friðar-
sinni sem orti nokkur ágætustu
darraðarljóð Frakklands; hann var
góður fjölskyldufaðir, virtist stund-
um vera hin mersn aurasál, þótt
hann væri mjög gjafmildur ef þvi
vár að skipta. Hugo hafði mikil af-
skipti af stjórnmálum. Hann var
konungssinni, Bonapartisti og að
lokum uppreisnarmaður í útlegð
■ og kallaður „afi lýðveldisins“ eftir
heimkomuna. „Þetta er vont lof á
mann, sem aldrei hefir skipt um
í 40 ár
ette, en hún tilbað þennan harð-
lynda meistara, sem bjó að henni
á þennan hátt.
Freskó-ævintýrið.
Hugo var nú orðinn forustumað-
ur skáldskapar í Frakklandi, en
hann vildi frekari heiður. Næst
var að hafa rétt til að bera græn
einkennisklæði frönsku akademí-
unnar. Hann varð sér úti um þau
réttindi án nokkurrar andstöðu.
Næst kom hann Lúðvík konungi
til að aðla sig. En þremur mánuð-
um síðar var hinn nýbakaði aðals-
maður gripinn í rútó'iilu hjá eigin-
konú freskómálara og þar með
varð úti um hugsanlega' ráðherra-
tign. í þann tíma var tekið mjög
hart á svona brotum. Hugo hefði
verið lögsóttur • .ef konungurinn
hefði ekki hlaupið. undir bagga og
pólitíska skoðun í 40 ár“, sagði I keypt töluvert af. fréskómyndum,
Hugo. „Þetta er engu betra en j sem varð til þess að .konunni var
•prísa yatn fyrir aS vera fúlt; tré fyrirgefið. Hugo • var.,.útskúfaður,
fyrií -áð vera dautt“. En þótt hann en •var á sömu skoðun.og einn vina
værí óánægður með þessa afa-nafn- hans. sem sagðiu,Menn geta risið
upp að nýju, jafnvel upp úr dívan“.
hót, virtúst Parísarbúar ekki erfa
þáð við hann. Sex hundruð þús-
und manns gengu fram hjá heim- útlegrin bjargaði skáldinu
• ili hans, er hann var 79 ára og j manninum
þegan harjn dó fyrir sjötíu og emu j Huga fóx ekki varhluta
an t þessum manuði fylgdu tvsr | af þeirri seigedrepandi breytni við
-múbomr manna kistu hans xra fræga raenn> sem iýsir. sér í stöð-
6 6 ugum boðum, hatiðum og veizlu-
.... *. . höldum, og Maurois heldur því
Logfræðmgur a m«gun, I fram> að Hug0 hafi verið að fletj-
■■ Hugo var þnðji s*nur eins af ... _____ j
hershöfðingjum Napóleons. Dreng-
urinn hafði mikið sjálfsöryggi
ast út sem skáld vegna veizluhald-
anna og það hefði mátt búast við
því, að ekkert markvert hefði kom-
ið frá honum á efri árum, ef bar-
átta skáldsins við Lúðyík Napóleon
hefði ekki orðið þess valdandi, aó
hann varð að fara i útlegð. Fyrst
VICTOR-MARIE HUGO
læstar dyr eftir 9 ára sambúð
dvaldist hann í Belgíu, en þaðan
fór hann til Ermarsundseyja. Þar
lauk hann við Vesalingana og önn-
ur verk. Hugo bjó á eyjunum í
átján ár ásamt konu sinni, börnum
og Juliette Drouet. Þegar saman-
lagður aldur kvennanna var 125
ár, töluðust frúin og hjákonan við
í fyrsta sinn og urðu að lokum hin-
ar beztu vinkonur. Þegar Napóleon
litli féll, sneri „spámaður lýðveld-
isins“ heim úr útlegðinni og ól
með sér þær vonir, að lýðveldið
myndi skipa hann í æðsta sess.
Þeíta varð þó ekki. Meðan Prússar
sátu um París og stóð á blóðugri
uppreist Kommúnunnar, hélt Hugo
áfram að skrifa og elska. Ein af
síðustu vinkonum hans var Sarah
Bernhardt, leikkona, sem þá var
tuttugu og átta ára en skáldjöfur-
inn sjötugur. Eftir því sem æviár
hans urðu fleiri varð hann mót-
fallnari beim ræðuhöldum, sem
þakklát þjóð krafðist af honum.
„Að halda ræðu er meira þreyt-
andi en elska þrisvar sinnum“, og
bætti síðan við eftir andartaks-
þögn, „eða jafnvel fjórum' sinn-
um“, sagði Hugo. Hann dó 83 ára
að aldri eftir að hafa skrifað heill-
andi bók, sem nefndist Listin að
vera afi. Síðustu mánuði lífs síns
helgaði hann sex ástarævintýrum.
Hugo á langlifi í skáldskap að
þakka hve hann er sérstæður og
ennfremur segir Maurois í niður-
lagsorðum, að aldrei hafi nokkur
þjóð verið í eins nánum íengslum
við eitt skáld. „París, öll og alger,
er einn stöðugur óður Victor Hugo
til heiðurs“.
strax í byrjun og mun hann hafa
látið þau orð falla, að væri hann
í nokkrum minnsta vafa um hæfni
sína til að verða bókmenntalegur
'leiðtogi og hæfni sína til að standa
ofar .feppinautum sínum, myndi
hann hætta að skrifa á stundinni
og gerast lögfræðingur „á morg-
• un(‘.--j :'
- Þegar hann var fimmtán ára,
• tók hann þátt í ljóðakeppni, sem
franska akademían stofnaði til.
.Ljóð hans var upp á 334 línur og
.tryggði honum níunda sæti. Sextán
ára fékk hann fyrstu verðlaun aka-
demíunnar í Toulouse og tvítugur
gaf hann út fyrstu ljóðabókina,
komst á skáldalaun og giftist æsku Aðalfundur Norræna félagsins var haldinn í Tiarnar-
var hann orðinn allt í einu: bvlt- kffl S' L fostuúag. Var hann fjolmennur, sotti hann nokk-
ingarmaður, aðdáandi konunga og u0 a annað hundrað manns. Gunnar Thoroddsen, borgar-
stjóri, var endurkjörinn formaður félagsins.
Formaður stjórnaði fundi. Magn- J arkosningin hafi verið meira en lít-
ús Gíslason, framkvæmdastjóri fé- j ið athugaverð. Fundarstjóri lýsti
lagsins, flutti skýrslu um störf þess | ekki eftir neinum uppástungum. í
r ■
A aðalfundi Norræna félagsins voru
þverbrotnar viðteknar félagsreglur
Engra félagsskírteina krafizt og ekkert eftir-
lit meS því, hvort þeir væru félagsmenn, sem
neyttu atkvæðisréttar
yfirstéttarsinni, ofstækisfullur sið-
ferðisprédikari og óseðjandi mun-
aðarseggur.
Eftir níu ára hjónaband.
í bók um Hugo eftir André
Maurois segir, að hann hafi engin
a ármu. Þau hafa verið allmikil
og m. a. verið stofnaðar nokkrar
afskipti haft af konum áður en' feildir félagsins í kaupstöðum og
hann giftist og aldrei litið á aðrar í áauptunum. Nokkrar lagabreyting
konur fyrr en eftir níu ár í hjóna- j ar voru gerðar a f*mdinum, m. a.
bandi, þegar húsbóndakröfur hans *su’,að formaður félagsins skyldi
höfðu gengið svo nærri konunni, j kosinn til tveggja ára í senn, svo
að hún læsti svefnherbergisdyrum . °S stjórn félagsins og gangi þrír
sínum. meðstjórnendur úr stjórninni á ári.
Cervantes sýndi að sú hætta er Andmæli komu fram gegn þessari
alltaf fyrir hendi, hvað snertir lagabreytingu, en hún var sam-
rómantíska stefnu sem spennt er Þykkt-
til hins ýtrasta, að hún verði hlægi-
leg, og það hlægilega er alltaf á
næsta leiti við allt sem Hugo gerði.
Þegar eiginkonan hafði lokað hann
úti, fékk hann sér hjákonu, Juli-
ette Drouet. Hann skipaði henni
að halda kyrru fyrir í herbergi
hennar og lét hana selja fötin.
Auk formanns voru kjörnir í
stjórn frú Arnheiður Jónsdóttir,
dr. Páll ísólfsson, Sigurður Magnús
son, Thorolf Smith, Sveinn Ásgeirs
son og Vilhjálmur Þ. Gíslason.
Á þessu ári hefúr félagið hafið
útgáfu ársrits.
Ekki verður annað séð en stjórn
miðjum klíðum er verið var að út-
býta kosningaseðlum kallaði fram-
kvæmdastjórinn, að stungið væri
upp á Gunnari Thoroddsen. Einn
fundarmanna stakk þá upp á Guð-
laugi Rósinkranz, þjóðleikhús-
stjóra. Hlaut Gunnar 88 atkv. en
Guðlaugur 44. Eftir það stakk
Gunnar upp á því að meðstjórn-
endur sínir væru endurkjörnir, en
nokkrar fleiri uppástungur komu
fram.
Frá sjónarmiði fundarmanns.
sem er því vanastur, að fundar-
sköpum og almennum félagsregl-
um sé hlítt, var harla margt at-
hugavert við þessa kosningu, en
hið helzta er þetta:
Fundurinn var mjög fjölmennur,
en samt var ekki krafizt félags-
Traust samstarf Alþýðuflokksins og w
Framsóknarflokksins í Vestmannaeyjum
Skóíaslít og skólabygging — ufsi á öllum öngl-
um hjá færabátum — kartöfluhnúðormur vá-
gestur í Eyjum
Vestmannaeyjum, 20. maí 1956.
f gær ræddi fulltrúaráð Fram-
sóknarfélags Vestmannacyja um
framboð Ólafs Þ. Kristjánssonar
skólastjóra fyrir hina sameinuðu
flokka, Aíþýðuflokkinn og l ram-
sóknarflokkinn, hér í bæ. Mikil
eining ríkti á fundi þessum og
allir sammála um að styðja ólaf
ai fremsta megni. Framsóknarfé-
Jag Vestmannaeyja mun lána sam
ttkunum skrifstofu sína til sam-
eiginlegra kosningastarfa.
Eitt sinn hlaut Alþyðuílokkur’nn
uppbótarþingmann 'néöen úr Eyj-
uin Ekki er loku fyni’ það skotið,
að nú náum við uppbotarþingmanni
heðan út úr kosningunum, og það
vorði Ólafur Kristjánsson skóla-
stjóri. Ólafur er ekki aiveg óþekkt-
ur hér í Eyjum. Við, scm höfum
haft kynni af honum, vitum, að
hann er hinn mesti drengskapar-
maður, stálgáfaður og harðdugleg-
ur. Slíkir menn eru cinmitt að
skapi Eyjabúa. Veri Ólafur velkom
inn til samstarfs.
Gagnfræðaskóla kaupstaðarins
var slitið 18. þ. m. í vetur stund-
uðu alls 147 nemendur nám í skól
anum. Aðeins einn nemandi hætti
námi á vertíð. Hinir þreyttu próf
og stóðust það allir nema einn.
Skólastjóri úthlutaði nemendum
bókaverðlaunum við skólaslitin.
Hjón í bænum, sem ekki óska að
láta nafna sinna getið, gáfu skól-
anum kr. 1000,00 til þess að kaupa
fyrir bækur til verðlaunaveitinga
nemendum. Þessir nemendur hlutu
bókaverðlaun fj'rir góðan árangur
í náminu, enda hæstir hver í sín-
um bekk: Lilja Sigurðardóttir, 1.
C, sem var hæst yfir skólann að
þessu sinni með ágætiseinkunn, 9,
53, Haraldur Gíslason einnig í sama
bekk, lika með ágætiseinkunn, 9,22
Hæstu einkunn í 1. B hlaut Þor-
kell Sigurjónsson 8,23. 1. bekkur
skólans^ þannig tvískiptur. í 2.
bekk verknámsdeildar hlaut hæstu
einkunn Grétar Þórarinsson 8.15 f
2. bekk bóknámsdeildar varð Ás-
q:s Ástþórsdóttir hæst með 8,76. í
skírteina við innganginn, og gat
hver gengið inn sem vildi. Vitað
er, að þarna neyttu menn atkvæðis
réttar, sem ekki voru félagsbundn-
ir. Engir nýir félagar voru upp
bornir á fundinum. Fundarmenn
voru látnir skrifa nöfn sín í bók,
en sú undirskrift var ekki undir
inntökubeiðni.
Stjórnin lét breyta félagslögum
í það horf, sem er nijög óvenju-
legt í íslenzkum félögum á borð
við Norræna félagið, á þá lund, að
formaður og stjórn skyldi kosin
til tveggja ára. Slíkt fyrirkomu-
lag á sér varla stað nema í hluta-
félögum, verzlunarfélögum, eða
öðrum félögum af líku tagi, en
nær aldrei í almennum félögum
eins og Norræna félaginu. Tilgang
urinn virðist augljóslega sá einn
að losa formanninn við að smala
fylgiliði sínu á fund til þess að
tryggja sér kosningu, á sama hátt
og nú var augljóslega gert, nema
annað hvort ár.
Á fundinn var augljóslega smal-
að ýmiss konar lausungarliði sem
annað hvort hefir ekkert starfað
í félaginu í mörg ár eða var ófélags
bundið. Nokkur hluti þessa fólks
var á öðrum fundi á annarri hæð
hússins meðan helztu fundarstörf
fóru fram, en var kallað á vettvang,
er kosning skyldi hefjast.
Það er í sannleika sagt óhugn-
anlegt, þegar menningarfélag á
borð við Norræna félagið tekur á
sig slíka mynd. Það er ekki félag,
sem menn búast við að gangi á
undan með að brjóta almennar
félagsreglur. Hér hefir átt sér stað
athæfi, sem er til smánar fyrir
félagslega þroskað fólk. Væri ósk-
andi, að forystumenn norræns sam
starfs hér á landi létu persónu-
lega valdafýkn ekki hlaupa með
sig framar í þær gönur að níðast
á viðteknum félagsreglum.
— Fundarmaður.
3. bekk, miðskóladeild, var Ásta
Jóhannsdóttir hlutskörpust með 8,
15. — Nemendur þreyta nú prót
í landsprófsdeild. Þeim prófum Jýk
ur 31. þ. m. eins og kunnugt er.
Þá hlutu 7 nemendur úr 3. b :kkj
ardeilfdum viðurkenmngarskírtemi
skólans fyrir sérstaka trúmenuska
í störfum fyrir hann, svo sém um-
sjón í l ekkjardeildum, tímagæ/lu,
áslundun, prúðmannlega he'ðun
o. s. frv. Þau voru þessi: Árný Guð
jónsdófir. María Njálsdóttir, Ásla
Jóhannesdóttir, Sigrún Eymunds-
dóttir, Rósa Gunnarsdóttir, allar
úr Eyjum, — Birgir Sveinsson, Nes
kaupstað, og Jóhanna Kristjáns-
dóttir, frá Flateyri í Önundarfirði.
Nýtt skólahús.
Frá því í febrúar 1955 má segja,
að unnið hafi verið sleitulaust að
gagnfræðaskólabyggingunni hér.
Nú í sumar verður að fullu lokið
við fimleikasal skólans, sem er
hmn glæsilegasti, 200 fermetra
gólíflötur, með tveim búningsher-
bergjum, böðum, kennaraskrifstofu
og svelum handa áhorfendum.
Þá er einnig verið að ljúlca við
sryrtiherbergi skólans, skrifstofu,
kernarastofu, náttúrufræðistofu og
tvæi aðrar kennslustofur. Aðeins
gólí eru ómúruð á efstu hæð bygg-
ingarinnar. Gagnfræðaskólinn hef-
ir nú stariað.ú 4 ár. í byggipgunni
við að ýmsu leyti fruíustæð skú-
yrði og um sumt tjaldað þar til
cinnar nætur, en nú.er ætlunin, að
skólinn geti tekið bygginguna að
fullu til aínota í haust.
Skólabyggingunni var valinn
staðui á hæð suður af Landakirkj u
Staðurinn er hinn glæsilegasti, og
góð skilyrði til þess að búa vel að
umliverfi skólans, méð bvx að þarnu
voru tún, sem skólirih'hefir keypt
og verða lendur háns m. a. til af-
nota nemendum í' stUndahléum
við íþróttaiðkanir o. fl.
Aflabrögð.
Nokkrir bátar bafa stundað hér
færaveiðar að undanförnu en aili
hefir verið tregur. Þó fengu tveir
bátar góðan afla í gær, Emma 12
smálestir og Erlingur IV. 15,5 smá
lestir. Á nælonfærum sínum hafa
sjómenn 6—10 öngla og stendur
stundum ufsi á öllum önglunum,
þegar upp er dregið, en aflinn nú
er næstum einvörðungu ufsi. Hann
er ótrúlega gráðugur fiskur, þegar
hann vill það við hafa. Til garnans
skal ég segja hér tvö dærni, sem
trúverðugir skipstjórar hafa sagt
mér. Háseti annars hefir 10 ör.gla
á færi sínu. Hann notar blýklump
að sökku. Eitt sinn dró hann 11
ufsa í cinum drætti, þó að hann
hefði ekki nema 10 öngla. Ellefti
ufsinn hafði gert sér litið fyrir og
magagleypt blýklumpinn.
Háseti einn hjá hinum skipstjór
anum hefir 8 öngla á færi sínu.
Hann notar sökku, sem sérstaklega
er gerð við nælonfæri. Á sökkunni
eru þrír krókar fastzr. Eitt sinn
dró hásetinn 10 ufsa í eina með
því að tveir höfðu krækt sig á krók
ana, sem út úr sökkunni standa.
Sauðfjárbændur í Eyjum.
Sauðfjárburður stendur nú yfir
hér í Eyjum. Ég veit ekki, hvort
nokkur einn veit nákvæmlega, hve
margt sauðfé er hér, en gizkað er
á 10—1100 fjár. Tún eru nú tekin
að gróa um alla Heimaey, og farið
er að yrkja garða.
Kartöfluhnúðormurinn hefir lagt
undir sig meginið af görðum Eyja-
búa, svo að nú ríður á, að þeir taki
þekkingu á lifnaðarháttum orms
þessa til greina og hagi sér skyn-
samlega um val útsæðis og val
garðalands samkv. þeim skrifum,
sem Ingólfur Davíðsson og Geir
Gígja hafa miðlað þjóðinpi um
meindýr þetta. Gagnfræðaskólinn
sá um að dreifa hér fræðsluriti
Búnaðarfélags íslands um hnúð-
orminn til margra garðeigenda.
Með beztu kveðjum,
Eyverji.