Tíminn - 27.05.1956, Síða 8

JB
.'A^DadaDaDaOaDaOaOaOcClaQaQcCiaOaaaOaQaOnOQOaÖaDonaO
a o
o ..□
p r • - - D
o
IS
la
tl
G
IslendingaþætÍLr f
j]DaaoaaaDaDaDaQ p]aDaaaDaaaaaaap|
Minning: Ólafur Stephénsen Péturss.
F. 11. nóv. 1932, D. 26. des. 1955.
Sumarið 1955 var eitt af þeim
eólríkustu, sem yfir Fljótsdals-
liórað rennur. Haustið var gott.
Vetur gekk í garð, mildur og kyrr.
En desember kom og dagar stytt-
ust. Allra veðra von. Hreif þá líka
váveður einn af glæsilegustu son-
xim Fljótsdalshéraðs og dreng á-
gætan, Ólaf Stephensen Pétursson
á Egilsstöðum.
Árið rann því í aldanna skaut
í óvenju skugga yfir þetta byggð-
arlag.
Ætt Ólafs heitins rek ég ekki,
en fæddur var hann að Egilsstöð-
um fl nóvember 1932, sonur hjón-
annd; frú Elínborgar Stephensen
Ólafsdóttur og Péturs Jónssonar
bónda. Egilsstaðir og húsráðendur
þar eru flestum landsmönnum, um
marærf'fca skeið, að góðu kunn.
Þégár svo óvænt skörð eru
liöggvin í ástvinahóp, svíður sárt í
])á IJen og einlægt verður við-
kværtit* örið eftir.
ÞjóSin öll hryggist, þegar slíkt
ber aö'-höndum. Ungir menn og
lconuk; efu hinn gillni farmur þjóð
arskútúnnar, framtíð hennar og
von.
Ólafur. heitinn var einn með
glæsilegústu mönnum, sem fyrir
augu bar, og drengur ágætur í
raun, sem beið starfsglaður kom-
andi dags, að leggja hönd á plóg
athafna.
Ungur að árum leysti hann víð-
tæk þjónustustörf af höndum með
ágætum. Hann var einn af þeim
*nönnum, sem gaman var að biðja
bónar, og leysti ef nokkur kostur
var, og alltaf fékk maður með
l . . -1«', .tt&JMnMNMHRH
kvabbinu, meinlaust gamanyrði,
með brósi barnsins og splbliki í
augum. - ~
Försjóninni er ég þakklátur fyr-
ir þá samleið, sem ég hefi haft
með þessum ágæta __og efnilega
manni, verðuf það mér öldruðum
sumarauki .í minningarnar.
Eg trúi að uppsekran fari eftir
sáðmanninum.
Páll Árdal skáld sagði:
Að hryggjast og gleðjast
hér um fáa daga,
að heilsast og kveðjast,
það er lífsins saga.
f Guðs friði vinur minn.
Sigfús Jóhannesson.
Andrés í Síðumúla
(Framhald af 4. síðu.)
strax, að þau Kirkjubólshj.ótl
hafa verið komin af einum
fjölmennustu og kunnustu
bændaættum í Árnes- og
Rangárþingi. Hinn 28. sept.
1919 kvæntist Andrés Ingi-
björgu Guðmundsdóttur,
bónda í Mjóadal, Erlendsson-
ar bónda í Tungunesi, Pálma-
sonar. Eiga þau Andrés og
Ingibjörg 5 börn, sem upp
hafa komizt, og eru nöfn
þeirra: Þorbjörg, Ingibjörg,
Eyjólfur, Magnús, Guðrún.
Auk þess hafa þau Síðumúla-
hjón alið upp stúlku, sem Sig-
ríður heitir Guðmundsdóttir.
Það er vitað mál, að allir
þeir, sem unnið hafa á búi
Andrésar 1 Síðumúla og veriö
heimilismenn þar, ljúka upp
einum munni um það, að þar
hafi verið gott að dv'elja. Er
það reyndar ekkert einsdæmi
um íslenzk fyrirmyndarheim-
ili. Hitt er miklu fátíðara, en
hefir gerzt á hverju ári hjá
þeim Síðumúla hjónum síðan
þau hófu búskap, að þeir, sem
unnu þar eða dvöldu þar á
annan 1iátt, bundu svo sterka
vináttu við heimilið, að þótt
þeir hyrfu brott, töldu þeir
eftir sem áður Síðumúloheim-
ilið sitt. Langflestir, ef ekki
allir, sem verið hafa heimilis-
menn í Síðumúla hafa orðið
góðir vinir húsbóndans þar og
fjölskyldu hans. Kunnugir
vita, að þetta er rétt og hvers
vegna það er svona.
Fyrir þá, sem ókunnugri
eru, en gjarnan vilja eitthvað
vita um þá menn sem flesta,
er borið hefir hátt í samtíð
þeirra og gegnt þar virðulegu
hlutverki, getur framangreind
umsögn verið nokkur heimild
um einn þeira. Hér má svo
því við bæta, að gestrisni Síðu
múlahjónana hefur alla tíð
verið svo mikil, að helzt mætti
líkja við það, sem sagt var um
gestrisnina á Eyri á dögum
Hrafns Sveinbjarnarsonar.
Greiðvikni Andrésar í Siðu-
múla og hjálpsemi hans við
nágranna er fyrir löngu þekkt
og viðurkennd í heimbyggð
hans.
Þau eru nú orðin nokkru
fleiri en fjörutíu árin, sem ég
hef þekkt Andrés í Síðumúla.
Eftir þessa löngu kynningu
kemur mér það fyrst til hug-
ar í þetta sinn, sem ég segi
þó síðast: Enginn óviðkom-
andi hefir reynst mér — og
þó einkum þeim, sem mér er
skyldastur, betur en þessi
maður.
Stefán Jónsson.
þeirra. Hins verða þær líka að
vera minnugar, að hin andlega
aðbúð skiptir ekki minna máli, en
þar um er erfitt fyrir aðra að
sctja fastar reglur.
Ýms önnur merkileg þjónusta
sem æskilegt væri að fá að kynn
ast, er veitt í Heilsuvernadarslöð
l inni, en það bíður betri tínia.
Að endingu vil ég þakka for-
stöðukonunni og lækninum fyrir
viðtökurnar og óska þeim og öðrum
starfsmönnum stofnunarinnar góðs
árangurs af hinu þýðingarmikla
starfi þeirra. S. Th.
Berklapréfun á Cræn-
landi miðar vel áfram
Kaupmannahöfn í gær: — Danir
hafa skip í förum við Grænland
og kalla það röntgénskipið, því að
þar um borð er röntgenskoðunar-
stofa og fer fram allsherjar berkla-
skoðun á íbúunum. Skipið heitir
„Missigsut" og hafa nú um 20.000
manns verið skoðaðir og er það
að kalla allt fólk á Vestur-Græn-
landi. Til skoðunar hafa mætt 98
—100% íbúanna.
,T.ílVi
SKRIFAÐ OG
j (Framhald af 7. sfðu.)
Hín íslenzka stefna
Gegn þessari leppríkis-
stefnu Sjálfstæðisflokksins
verður.þjóðin að rísa einhuga.
Hún vérður að gera það svo
eftirminnilega, að erlent vald
telja það ekki fýsilegt að seil-
ast hér eftir völdum.
Það getur hún ekki gert
með því að efla Alþýðu-
bandalagið, því að þeir for-
ustumenn þess, er játa hina
kommúnistisku trú, eru á-
líka undirlægjur Sovétríkj-
anna og forkólfar Sjálfstæð
isflokksins eru undirlægjur
Bandaríkjanna. Þjóðhollir
kjórendur mega hvorki
fylkja sér um amerískar eða
rússneskar undirlægjur.
ÞjóðhoIIir kjósendur geta
því aðeins hnekkt leppríkis-
stefnunni, að þeir fylki sér
um hinn íslenzka málstað,
sem er borinn fram af banda
lagi umbótaflokkanna. Hann
er fólgin í því að leyfa hér
ekki hersetu á friðartímum,
en standa við öll fyrirheit og
skuldbindingar, sem gefnar
voru við inngöngu í At-
lantshafsbandalagið. Eins
nauðsynlegt og það er að
halda fast við þá stefnu, að
herseta sé ekki Ieyfð á frið-
artímum, eins mikilvægt er
það að gæta þess vel, að
Lífið í kringum okkur
(Framhald af 5. síðu.)
væri aðeins örfá fet
frá helsingjasteggnum, sem
stóð vörðinn við hreiðrið og
aðeins 10 metra frá okkur.
Veiðibjallan flaug með ung-
ann nokkur hundruð metra
og át hann síðan — en ekki
hafði hún mikinn matfrið,
því að kjóinn réðist sífellt
á hana á meðan. En að mál-
tíð lokinni sneri hún aftur
til tjarnarinnar. Nú var hinn
unginn kominn út á miðjan
pollinn og þar var örgrunnt.
Veiðibjallan stóð þar
skammt frá. Fyrst leit hinn
stóri fugl út eins og vinur
og verndari í augum ungans,
og hann hljóp nær honum,
en brátt varð hann hikandi
og forðaði sér þar næst á
bak við lítinn hólma. En
veiðibjallan var ekki svöng.
Hún þvoði gogginn, drakk
af tjarnarvatninu, rölti í átt
til ungans einu sinni eða
tvisvar, en lét hann svo
eiga sig. Á meðan þessu fór
fram höfðu tvær heiðagæsir
komið í fylgd með einum
stegg. Þau stóðu þrjú í hin-
um enda tjarnarinnar, um
það bil 60 metra frá okkur.
Fjórir unganna leituðu þar
skjóls, en tveir voru eftir.
Ég gekk að öðrum þeirra,
greip hann og brá merki um
fót hans og sleppti honum
svo. Fyrst vildi hann hvergi
fara heldur kúrði og ég varð
að ýta honum út á vatnið,
en gæsirnar byrjuðu nú að
kalla blíðlega til hans. Þá
hélt hann af stað og gæsa-
hjónin héldu áfram að kalla
á hann allan tímann. Þegar
unginn : vár kominn heim
hélt fjölskyldan af stað, en
við biðum átekta unz húr.
var komi.n í hæfilega fjar-
lægð. Þá héldum við líka al'
stað
ÞÁNXl'G ! VAR ' lífið í
Oddkelsveri þessa dagstund
■ íýfir;fáújn’’árum. Þannig er
það enn í dag. Allan daginn
er eitthvað að gerast, þar
sem fuglamir búa einir og
óhindraðir.*Hin dauða nátt:
úra öræfanna, sem svo er
stundum nefnd, er ekki dauð
heídur lífándi og full af fjöl
breytni óg fegurð.
Ungbarnaeftirlit
i (Framhald af 5. síðu.)
rín Thoroddsen fer höndum um
litla, glóþærða telpu. Hún réttir
henni leikfang að skemmta henni
á meðan hún hlustar hana, skoðar
upp í hana og framkvæmir aðrar
þær athuganir, sem nauðsynlegar
eru. En hvað stoðar liftagurt leik
fang, þegar manni'er hvolft á mag
ann og sprautu stungið í bakhlut
ann? Sú athöfn stendur þó stutt,
s^m, hétur fer. „Huggið hana
fljótt", segir Katrín læknir við
mömmuna. Gráturinn hljóðnar
jafn skyndilega og hann byrjaði.
f þ'éssdri einu sprautu var bólu
efni gegn barnaveiki, kíghósta og
stífkrampa. Af þessu efni fá börn
in fjórar sprautur alls — þá fyrstu
'þégar 1 þaú eru 2—3 mánaða, þá
næstu eftir 5—6 vikur, þá þriðju
eftir 7—8 vikur en þá eru þau
5—6 mánaða gömul og fjórðu þeg
íir þau eru ársgömul. Þá eiga þau
líka að vera orðin ónæm fyrir
þesúm sjúkdómum.
Cildi bólusetninga.
Bæði Katrín læknir og ungfrú
Sigrún leggja mikla áherzlu á hve
þýðingarmikil þessi bólusetning ,—
og bólusetning gegn bólu — sé.
Barnaveikinn, þessum voðalega
sjúkdómi, sem stráfelldi slóra
barnahópa, hefir verið svo til út-
xýmt með bólusetningu. Þó að bóla
sé fjarlægt hugtak fyrir okl.ur
nútíma íslendinga, þá á það ekki
við uiii öll lönd. Hún er voðaíeg
veiki, sem árlega geysar sem drep
sótt í mörgum austiægum lönd-
um og hennar verður iðúlega várt
hæði í Frakklandi ög Englandi.
Eins og samgöngum er nú háttað,
er aldrei hægt að fúllyrða, að hún
geti ekki borizt hingað. Því er
mjiög mikilsvert að vanrækja ekki
að láta bólusetja börn við bólu
og þau verða lasin af bólusetning
unni, éf hún er gerð á þeim ungum.
' Þó að kíghósti sé ekki talinn
skæður sjúkdómur, þá fylgja lion-
um stundum slæmir kvillar og lang
vinn eftirköst, einkum á ungum
börnum, og því er tvírnælalaúöt
vinning ir, að börn séu gerð ónæm
.fyrir honum.
Nefna má eina tegund bólusetn
ingar, sem framkvæmd ér í Heilsu
vernadarstöðinni, þó að hún heyri
ekki undir ungbarnaeftirlitið. Það
er berklabólusetning. Verði læknar
varir við berkiasýkingu í umhverfi
barns, sem ekki hefir tekið berkla
smit, þá uáðleggja þeir fólki að
láta bólusetja bamið og fylgja
flestir því raði.
Ljósböðin.
1 stofunni, sem ég kom fyrst inn
í, voru tvær aðstoðarstúlkur, sem
annast afgreiðslu og vigta börnin
áður en þau fara í læknisskoðun-
ina. Þar útfrá eru búningsher-
bergi og ljósþaðstofa. Fjöldi barna
fær þar ljósböð. Þau íiggja á mjúk
um bekkjum úr svampgúmmí,
klæddum plastákíæði, sem má þvo.
Þannig áklæði er á öllum bekkj-
um og sætum þarna inni og eykur
nijög hreinlæti.
Reglulegt eftirlit er með börii-
unum þangað til þau eru orðin
5 mánaða gömyl, en heimilt er að
koma ineð þáu I læknisskoðun á
stöðina þangað til þau ná skóla
skyldualdri. Þá taka skólalæknarn
ir við. Er ekki annað hægt að sjá
en að þettá sé mjög gott fvrir
komulag og vonandi nær hliðstætt
eftirlit smátt og smátt til allra
barna landsins.
Fyrirhúgáð er að bæta enn
einni grein við þessa þjónustu við
börnin, grein, sem nú er talin
nauðsynleg meðal helztu menning
arþjóða, þó. skammt ,sé síðan hún
varð viðurkennd sém sjálfstæð vís
indagrein. Þáð er þjóriusta sálfræð
ings. Sannreynt þykir að.sálarfræð
in sé ekki veigaminnst þeirra vís
indagreina ,sem beitt er til áð
styðjá börrtih trl lféilbrigðs þroska.
Velmenntaður sálfræðingur getur
veitt bæði böfnum og foreldrum
leiðbeiningar og aðstoð, sem víða
er brýn h.örf fyrir. - ; ;
Sigurjpn Björnsson, sálfræðing-
ur, er við framhaldsnám í Dán-
mörku og'átánda voriir tíl að hann
starfi hjá IleilsuverriadárStöðinni
að námi loknum.
Ungbarnaeftirlitið er mikilvæg-
ur þáttur í góðrí aðhlynningu
barna, mæðurnar, fá- þar greinar-
góðar leiðbeiningar um. alft, iém
stuðlar að líkamlegri velierð
IN N, gunnudaginn 27. mav. 1956.
SKRAFAÐ
samningsrof verffi aldrei bor
in á íslendinga.
Hinn íslenzki málstaffur,
er bandalag umbótaflokk-
anna ber fram, er svo sá, aff
endurreisa heilbrigt efna-
hagskerfi og efla atvinriu-
vegina, svo aff þjóðin þurfi
ekki að vera neitt háð hern-
affarvinnuÁÞaff er bjargföst
trú bandalagsins, að ísland
sé svo gott land, aff fslend-
ingar geti lifað þar góffu lífi,
án nokkrar erleridrár'hjáíp-
ar, ef þeir affeins sýna hug
og dug til aff nytja landff.
Það er tvímælalaust þessi
íslenzka stefna, er liver þjóð-
hollur íslendingur kýs að
styðja og styrkja. Ðaglega
bætist líka fleiri og flelri þjóð
hollir menn, er áður hafa
fylgt andstæðingunum; undir
merki bandalags umbóta-
flokkanna.
Það er víst, að augu fjöl-
margra erlendra þjóða hvíla
nú á íslendingum og úrslitum
kosninganna verði mikil at-
hygli veitt vegna deilunnar
um varnarmálin. Skipa ís-
lendingar sér undir merki
amerískra eða rússneskra
leppa eða fylkja þeir sér um
hinn íslenzka málstað? Það
mun vissulega auka álit ís-
lendinga út á við og skapa
þeim bætta samningsaðstöðu
við önnur ríki, ef hinn íslenzki
málstaður sigrar glæsilega í
kosningunum.
Gerum 24. júní 1956 a$
sigurdegi íslenzks
málsstaíar
Sennilega hafa aldrei síðan
1908 farið fram örlagaríkari
kosningar en þær, sem verða
háðar 24. júní næstkomandi.
Ef þjóffin vill, getur hún
nú losnaff viff glundroffa
stjórnmálanna, er hefir graf
iff grunninn undan efna-
hagskerfi hennar seinustu
áratugina, og eflt til valda
samhentan og traustan þing
meirihluta.
Ef þjóðin vill getur hún
tryggt bandalagi, er styffst
fyrst og fremst viff launafólk
og bændur, forustu og fram-
kvæmd um réttláta lausn
efnahagsmálanna,
Ef þjóffin vill, getur hún
hafnaff eftirminnilega ame-
rískum og rússneskum lepp-
um og látiff hinn íslenzka
málstaff í utanríkismálum
sigra svo glæsilega, að það
auki hróður íslendinga víffa
um lönd og skapi þeim
sterka samningsaffstöffu út á
viff.
Þetta getur þjóffin gert
meff því aff fylkja sér um
bandalag umbótaflokkanna
en vísa á bug íhaldinu og
smáflokkunum tveimur, sem
aðeins eru til að auka á
glunroffa, kommúnistum og
þjóðvörn.
Vaxandi líkur benda til þess
að þjóðin muni gera þetta.
Þessvegna ærást nú þeir flokk
ar, sem lifa á glundrbðanum
og þjónustuseminni við ei’lént
vald. Þessvegiýa verða líka all
ir þjóðhollir og frfálslýiídir
menn að sækja hart fram og
láta ekkert ógert til að gera
sigur bandalags úmbótáflokk-
anna sem glæsilegastan og
vinna með því jafnframt bug
á glundroðanum og leppstefn-
unum. — Þessum sjúku fyr-
irbrigðum, sem íslenzku þjóð
inni stendur nú mest hættá
af. Með því yröi 24. júní 1956
gerður að miklum sigurdegi
hins íslenzka málstaðar.