Alþýðublaðið - 22.08.1927, Blaðsíða 3

ALPVt)U£SuAiJiÐ
3
Dr. Oettker’s Bökunardropar.
Citron,
Vanilli.
Möndlu.
Dr. Oetker’s Búðingsefni.
Citron,
Vaniile,
Möndlu,
Rom,
Cakao.
Þegar á miðöldunum finnast
skiíríki fyrir pví, að menn hafi
haft allan hug á að komast hjá
opinberri hjálp frá sveitasjóðum
eða ölmusu. í gömlum skrám um
félagsskap verkamanna og /ðnrek-
enda, sem á þessum tíma nefnd-
ust gildi og seinna Haandværker-
laugene, finnast fastar reglur um
hjálp eða styrkveiting til ,,bræðra'‘
eða ,,systra“ innan íélaganna í
sjúkdómum, vinnuleysi og til
greftrunar. í félagsskap bakara í
Kaupmannahöfn (1403) finnast á-
kvæði um þetta. Deyi félagi, hafa
,,bræðumir“ skyldu til pess að
vaka yfir líkinu nóttina eftir and-
látið, síðan að bera það í kirkju
og annast útförina. Yrðu einhverj-
ir félagar ekki við þessum ákvæð-
um, voru þeim öæmdar háar sekt-
ir, 'og var þetta oft góð tekju-
lind fyrir félögin. Yrði einhver
félaganna veikur, höfðu hinir
vinnandi félagar þá skyldu á
höndum að sjá fyrir honum á
meðan á sjúkdóminum stóð. Er
hann svo varð heill heilsu aftur,
bar honum þó skylda til að end-
urgreiða styrkinn. En dæi hann,
féll endurgreiðslan niðuT í „guðs-
þakkaskyni við hinn framliðna
bróður*1.
Þó það sé fróðlegt að lesa um,
hvernig 'verkamenn reyna að
hjálpa hverir öðrum á þessum
tímum, þegar félagsskapur var
enn þó svo að segja öþektur
og öfullkominn, leyfir fúmið ekki
að farið sé lengra út í þá sálma.
Þess skal þó getið, að menn
reyndu að bjarga sér á þessu
sviði öllum vonum framar. Það
var á þeirra tíma mælikvarða ekk-
ert smáræði, sem verkamenn og
iðnrekendur lögðu af mörkum til
félagsskapar síns, sem mest fór
til hjálpar þurfandi bræðrum og
systrum. Mikið kom inn í sektum
fyrir ýmsar vanrækslur, en menn
urðu þó einnig að greiða fast
gjald til félagsins, oft 1 mark á
dag, auk styrks til sjúkra og fá-
tækra, og það er eftirtektarvert,
hve fast þeir halda að því marki,
að koma á föstu fyrirkomulagi
fyrir allri hjálp til stéttarbræðra
sinna. En margir voru þó ekki í
neinum félagsskap af ýmsum á-
stæðum, og höfðu því ekki annað
að flýja til, er eitthvað ábjátaði,
en opinbert fé eða liknsemi ná-
ungans.
Árið 1861 iagðist þsssi félags-
skapur niður, og töldu þó ýms-
ar iðngreinir 4000 félaga. Oft
munu þó einstök félög hafa att
erfitt uppdráttar, því að í mörg
horn var að líta. Og upp af þess-
um félagsskap, þessu „bröiti"
hinna vinnandi stétta, spruttu
sjúkrasjóðir og það sem vér nú
köllum fé’agsmál. Læknir nokkur,
L. I. Brandes próf. (yfirlæknir við
Almannasjúkrahúsið, dáinn 1894),
tók nú að berjast fyrir sjúkra-
sjoðum sem meðali til þess að
útrýma fátæktinni. Hafði hann
kynt sér þessi mál á Frakklandi
og barðist nú ótrauður fyrir þeirn.
Hann er talinn hvatamaður sjóð-
anna, enda gerði hann stofnun
þeirra að lífsstarfi sínu. Skal ég
í næstu grein lýsa þessum sjóð-
um, eins og þéir eru nú, enda
hafa þeir haf’t mikla þýðingu fyr-
ir heilbrigði verkamanna.
Þorf. Kr.
[Framhaldið ætlar höf. að senda
blaðinu með næstu ferðum.]
Hástuðlun.
Fullkomið rim.
IV. Bending.
Aukum dygðir; að eins þá
andinn göfgi saínar;
vísar öllum viti sá
veg til gæfuhafnar.
G. G.
E^Ieisd sfisnskeyti.
Khöfn, FB., 20. ágúst.
Sacco- og Vanzetti-málið.
Dómendur þeirra vita upp á
sig skömmina.
Frá Boston er símað: Hæsti-
réttur Massachusetts hefir synjað
þess, að máli þeirra Sacco ^g
Vanzetti sé áfrýjað. Búast menn
við því, að verjendur þeirra reyni
enn til þrautar að fá hæstarétt
Bandarikjanna til þess að skerast
i málið, en alment er álitið, að
slík tilraun muni misheppnast.
Sagt er, að Vanzetti sé orðinn
sturlaður.
Hræðslan við Rússa.
Frá Paris er símað: Blaðið „Le
Matin“ birtir bréf, 6em það segir
að farið hafi milli þjónustumanna.
rússneska utanríkisráðuneytisiös,
og beri þau með sér, að ráð-
stjórnin rússneska hafi í vor
reynt að koma því til leiðar, að
uppreisn yrði hafin S Marokko.
Khöfn, FB., 21. ágúst.
„Illur á sér iíls von.“
Frá Lundúnum er símað: Lög-
reglan í París og Lundúnum
hefir sett öflugan lögregluvörð
við sendisveitarskrifstofur Banda-
ríkjanna í þessum borgum.
Frá New-York-borg er símað:
Lögreglan í Bandaríkjunum hefir
gert enn öflugri variiðarráðstaf-
anir en áður til þess að hindra
spellvirki af hálfu þeirra, sem
haft hafa í hótunum út af Sacco-
og Vanzetti-málinu.
Móímælakröfur.
Frá Boston ex símað: Verjenda-
nefnd Sacco og Vanzetti hvetur
til þess, að verkalýðurinn um
heim allan gangist fyrir mótmæia-
verkfalli í öllúm löndum og krefj-
ist þess, að Sacco og Vanzetti
verði náðaðir skilyrðislaust.
Einveldissýning.
Frá Berlín er símað: Rivera,
einræðismaður á Spáni, ráðgerr
ir að kaila saman þjóðfund í
september, á þeim degi, er fjögur
ár eru liðin síðan stjórnlagarofið
fór fram.
Stephan G. Síephansson.
Þankann særir þrautaband,
þagnar hörpustrengur.
Bráðum átt þú, Isaland!
ekkert skáldið lengur.
Öl. V.
Mikil eftirsjá er að St. G. St.,
en nokkur góðskáld á þá íslenzka
þjóðin eftir á lífi, sem betur, fer.
(Jm daginn og veglnn*
Næturlæknir
er í nótt ’ÓIafur Þorsteinsson,
— sem er kominn heim aftur—,
Skólabrú 2, simi 181.
Kveikja ber
á bifreiðum og reiðhjólum kl.
8% e. m. í dag og þrjá næstu
daga.
Þenna dag
árið 1647 fæddist Denin Papin,
franskur hugvitsmaður, er gerði
tilraun með smiði eimskips
snemma á 18. öldinni.
Prófastar
í Eyjafirði hefir séra Stefán B.
Kristinsson á Völlum í Svarfað-
ardal verið settur fyrst um sinn.
Nýtt Engeyjarsund.
Guðný Jóhannesdóttir, Lauga-
vegi 54, synti í gær frá Engey
að steinbryggjunni á 1 klst. og
13 mín. Verður sagt nánara frá
því síðar.
Árni Sigurðsson
frikirkjuprestur er kominn heim
aftur úr austurferðinni.
C. Jinarajadasa
hinn indverski, varaforseti guð-
spekifélagsins, — sá, sem getið
var um hér í blaðinu um dag-
inn —, kom í gær með „Goða-
fossi“. Hann ffytur erindi í kvöld
kl. 8V2 stunrhdslega. Fétegsmenn
einir fá aðgang.
Kappróður
var í gær milii Islendinga og
Prjéoanimskelð
fer fram hér í Reykjavik i haust, eins og undanfarin ár.
Kent verður að prjóna á prjónavélar, þar á meðal á hinar heims-
frægu Claes-prjónavélar, sem ég hefi umboð fyrir ag alþektar eru
hér á landi.
Kenslan hefst íðari hluta septembermánaðar, og stendur yfir til ára-
móta, og ef til vill lengur.
Hverjum nemanda eru ætlaðar 120 kenslustundir, en þeir geta
fengið skemri tima eða lengri, eftir þörfum og samkomulagi; einnig
má það vera eftir ástæðum nemenda, hve margar kenslustundir þeir
taka á degi hverjum.
Námskeiðið leggur til vélar þeim, er þurfa en nemendur leggja til
band og eiga vinnu sina sjálfír.
Frú Valgerður Gisladóttir hefir á hendi yfirumsjón með kensl-
unni, eins og að undanförnu.
Þeir, sem hafa i hyggju, að nota þetta tækifæri til að læra að fara
með prjónavél, geri svo vel og tilkynni þátttöku sína eða sendi um-
sóknir í verzlun rnína sem fyrst.