Tíminn - 04.11.1956, Blaðsíða 8
3
Sextug: GuSfimia Stefánsdóttir
í Vogura i Mývatussveit
Hún Guðfinna í Vogum er sextug.
Hún er fæd4 að Múla í Aðaldal
5. nóv. 1896. Foreldrar hennar voru
ftefán Jónsson, elsti sonur Jóns
Hinrikssonar, skálds á Helluvaði og
Guðfinna Sigurðardóttir, Magnús-
sonar bónda á Arnarvatni um lang-
an aldur. Foreldrar hennar fluttu
að Örnólfsstöðum í Reykjadal og
bjuggu þar til hárrar elli. Þar ólst
Guðfinna upp í stórum systkina-
hópi, og fór eigi að heiman nema
t,l að vinna fyrir sér, fyrr en hún
giftist vorið 1915 Jónasi Pétri Hall-
grímssyni bónda í Vogum. Settu
þau saman bú þar af litlum efnum,
en eignuðust 9 börn, sem þau ólu
öll upp og komu til manns. Mátti
segja að þar ætti heima gamla mál-
tækið: „blessun eykst með barni
hverju“.
Mann sinn, Jónas Pétur missti
Guðfinna 5. des. 1945. Voru þá elstu
börnin flutt til Reykjavíkur og
Akureyrar, en hún hefur búið síð-
an með yngri systkinunum hinu
mesta blómabúi. Hafa á því tíma-
bili öll hús verið byggð upp, úr
steinsteypu og eru hin vönduð-
ustu. Grjóti rutt úr hálfgerðu
hrauni og það gert að véltæku túni.
Ilefur jafnan verið fjölmennt heim
ili hjá henni og hún veitt því hina
beztu forstöðu, bæði með kappi og
forsjá. Börn hennar eru Ólöf Val-
gerður húsfreyja á Akureyri, gift
Torfa Vilhjálmssyni, Jón vélsmiður
í Reykjavík, giftur Þóru Eiríksdótt-
ur; Stefán bílstjóri í Reykjavík,
giftur Aðalheiði Hannesdóttur;
Sigurgeir, ógiftur heima; Þorlákur
ógiftur heima; Friðrika ógift heima,
Iiristín, ógift heima; Hallgrímur
bílstjóri í Vogum, giftur Hjördísi
Albertsdóttur, og Pétur trésmiður
í Reykjavík, giítur Valgerði Stein-
grímsdóttur.
Enn er fjölmennt heimili hjá
Guðfinnu á sumrum, er barnabörn-
in dvelja hjá ömmu sinni. Þrátt
fyrir allar heimilisannir hefur Guð
finna tekið þátt í félagsstarfsemi.
verið hinn bezti félagi í kvenfélagi
og kirkjukór Reykjahiíðarkirkju og
stundum verið formaður hans. —
Sendar verða henni hugheilar ham
ingjuóslcir á sextugsafmælinu, því
hún er um allt hin mesta ágætis-
kona.
P. J.
DÁNARMINNING:
Bolli Sigtryggsson,
Sunnudaginn 21. október s. 1.
andaðist í Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri Bolli Sigtryggsson
bóndi á Stóra-Hamri, rúmlega sjö-
tugur að aldri, eftir langvarandi
vanheilsu. Við fráfall hans hverf-
ur af sjónarsviðinu einn af hinum
kunnari Eyfirðingum, vinsæll mað-
ur og vel metinn, glaður og góður
f jlagsmaður og hvers manns hug-
ljúfi.
Fæddur var hann að Stóra-Hamri
í Eyjafirði 21. janúar 1884 og átti
þar heima alla ævi. Foreldrar hans
voru: Sigtryggur Jónasson og Rann
veig Jónsdóttir frá Ytra-Laugalandi
líalldórssonar. Voru þau bæði af
nerkum og mikilhæfum ættstofni
homin langt í ættir fram. Faðir
Bolla, afi og langafi, bjuggu allir
á Stóra-Hamri, og með nokkrum
iíkindum má rekja föðurætt hans
í beinan legg til Auðuns Þórólfs-
sonar landnámsmanns í Saurbæ.
Bendir það til, að ætt hans hafi
unað sér vel í Eyjafirðinum, enda
stóð gæfa forfeðra hans þar jafnan
styrkum fótum.
Bolli ólst upp með foreldrum
sínúm og tók ungur að aldri við
búi af þeim á hálfri jörðinni, þeg-
rr faðir hans andaðist árið 1907.
Haustið áður, hinn 4. nóvember,
hafði hann kvænzt eftirlifandi
konu sinni: Guðrúnu Jónsdóttur,
sem reyndist honum hinn bezti
förunautur á lífsleiðinni. Eru börn
þeirra: Eyþór Bolli, starfsmaður
hjá Mjólkursamlagi KEA, Akur-
eyri; Bryndís, kona Eiríks Skapta-
ronar bónda á Stóra-Hamri og Jón
Ragnar bifreiðastjóri á Önguls-
stöðum.
Þau Bolli og Guðrún bjuggu sam
fleytt á Stóra-Hamri um þrjátíu
éra skeið, eða til ársins 1937, er
börn þeirra tóku við. Á þessum ár-
um byggði hann steinsteypt íbúð-
arhús á jörðinni og gerði margvís-
logar fra.mkvæmdir aðrar, enda var
hann stakur iðjumaður og féll
sjaldan verk úr hendi.
Ekki lagði hann heldur árar í
bát, þótt hann léti af búskapnum,
því að alla stund síðan hefir hann
verið sívinnandi, einkum að liúsa-
byggingum, sem hann var laginn
við og hafði yndi af. Enda þótt
hann lærði aldrei smíðar, hafði
: hann til þeirra mikið upplag -6g
J var hagur til hvers er hann tók
höndTmTtiL' Um mörg 'ár var hann
verkstjóri við vegagerð í sveitinni
bóndi, Stóra-Hamri
og fórst það einkar vel úr hendi.
Greind hans og verkhyggni kenndu
honum brátt góð tök á öllu, er
hann reyndi við. Þannig lærði
hann t. d. bókband af sjálfum sér,
og batt til margra ára allar lestr-
arfélagsbækur í Munkaþverársókn
fyrir lítið gjald, og mun það vera
orðið allmikið bókasafn, sem hann
hefir þannig bundið í hjáverkum
sínum frá heimilisstörfum, sem
mörgum mundi hafa þótt vera ær-
in fyrir
Enda þótt Bolli væri þannig góð-
ur verkmaður og sívinnandi, skorti
hann þó aldrei tíma til félagsmála
þeirra, sem hann var kvaddur til,
og vann hvað eina, sem honum var
á hendur falið með einstakri trú-
mennsku og lifandi áhuga. Þannig
var hann lengi í stjórn Lestrarfé-
lags Munkaþverársóknar, sá um
fjárhag þess, valdi bækur þess og
batt þær, eins og áður er getið.
Hann var einn aðalhvatamaður að
stofnun ungmennafélagsins Ársól
1918, formaður þess um skeið og
ávallt einn af ötulustu starfsmönn-
um þess. Og það var einkennandi
fyrir allt viðhorf hans til lífsins, að
úr því félagi gekk hann aldrei, þótt
árin færðust yfir og hárin tækju að
grána. Hann undi sér hvergi betur
en með ungu fólki, og unga fólkið
undi sér engu síður vil með hon-
um þessum samvinnuþýða og glað-
lynda manni.
Lengst og bezt vann hann þó að
safnaðarmálum Munkaþverár-
kirkju. Rúmlega tvítugur að aldri
tók hann við forsöngvarastarfi í
kirkjunni árið 1905 og skömmu síð
ar einnig í Grundarkirkju og
gegndi hvoru t.veggja starfinu um
langt árabil. Einhverja lítils háttar
tilsögn mun hann hafa fengið í org-
elleik, en numið hann þó mest af
eigin æfingu vegna þess yndis, sem
hann hafði alla ævi af sönglist.
Hann hafði iðulega söngæfingar og
sparaði enga fyrirhöfn til þess, að
söngurinn mætti takast sem bezt. i
Var þetta á þeim árum, þegar sam-
göngur voru ekki jafngreiðar og
nú, og menn urðu að leggja það á
sig að fara fótgangandi langan veg
til æfinga í lítt hituðum húsum
Jafnan voru þó þessir fundir vel
sóttir, því að söngstjórinn kom öll-
utn í gött skap með fjöri sínu ög
gleði.
v "Þói'að'aðriri tœkju við orgahleik-
arastarfinu, átti hann þó síðar
T í MI N N, sunnudaginn 4. nóvember 1956.
Samræmdar aSgerðir við ref aeyðingu
á ölliim Reykjanesskaga
Fjáreigendafélag Reykjavíkur hefir forustu um
samtök yfirvalda og bænda
Fjáreigendafélag Reykjavíkur hefir haft forgöngu um
samræmdar aðgerðir til refaeyðingar á stóru landssvæði til
verndar sauðfjárbúskap bænda. Hefir bitvargur verið að-
gangsharður að undanförnu og þykir sýnt, að ekki dugi
minna en samræmd sókn til að halda honum í skefjum. í
greinargerð um þetta mál, sem Fjáreigendafélagið hefir birt,
segir á þessa leið:
Refurinn hefir löngum verið ís-
lenzkum bændum og bústofni
þeirra þungur í skauti,
Um aldamótin unnu bændur á
Re.ykjanesskaganum úrslitasigur
á refnum. Svo að fyrstu tugi ald
arinnar var refur mjög fáséður
hér um slóðir og gerði lítinn
sem engan skaða.
Nú hetur þetta tekið breytingum
til hins verra, refur veður nú uppi
um allar jarðir, og veldur miklu
tjóni .á sauðfé, þó tilfinnanlegast
um sauðburðinn og framan af
sumri. Miklu fé hefur að undan-
förnu verið varið til útrýmingar
á refum. — Grenja hefur verið leit
að á vorin og sum unnin, sem fund
ist hafa. Á haustin hefur verið eitr
að í afréttarlöndin á víð og dreif.
Þrátt fyrir þessar aðgerðir virðist
refum ekki fækka og tjón af hans
völdum var mjög tilfinnanlegt s. 1.
vor og sumar. Nokkuð mun hafa
skort á að refaeyðingarnar hafi ver
ið framkvæmdar nógu skipulega,
með þeim afleiðingum að rpfir hafa
nokkur hætta. Menn eru því strang
lega varaðir við að snerta ekkert
matarkyns, sem þeir finna út á
víðavangi. Bein eitraðra, dýra eru
banvæn í mörg ár. Hrafnar, Veiði-
bjöllur, Fálkar og fleiri fuglar éta
eitrið og bíða bana af. Fuglar fljúga
stundum langt frá eiturstaðnum
áður en þeir drepast.Dýr, sem bíða
bana af eitri eru einnig eitruð, og
getur því verið hættulegt að snerta
þau.
j
Eitur hreinsað burt.
Á útmánuðum verður allt eitur
hreinsað af afréttum og það grafið
í jörð til frekara öryggis. — Þrátt
fyrir það þótt allar varúðar sé gætt
við meðferð eiturs, er það þó alltaf
hættulegt. Það er því sameiginleg
áskorun allra þeirra, sem að eitrun-
inni vinna, beint eða óbeint, til
allra, sem leið eiga um afréttar-
lönd og heimahaga í landnámi
Ingólfs, að forðast að snerta á hvers
konar rifjum af fuglum eða öðrum
dýrum, og að brýna fyrir börnum
og unglingum, sem um svæðið fara,
að slíkt getur verið eitrað og ban-
vænt.
Af illri nauðsyn verðum við að
eitra fyrir refinn, sem annars
myndi eyða ailri sauðfjárrækt á
Reykjanesskaga. Við skulum sam-
einast um að gera refaeitrunina
hættulausa með skynsamlegri og
góðri umgengni.
ASför borgaríógeta
Vegna auglýsingar borgarfóget-
ans í Reykjavík daganna 25 til
27. okt. um sölu á húseign minni
Lindargötu 50, þá vil ég að gefnu
tilefni taka það fram, að skattkrafa
tollstjórans, sem auglýst var upp-
haflega í Lögbirtingarblaðinu var
vegna fyrirtækis þess, sem ég er
framkvæmdarstjóri fyrir, þær aug-
lýsingar eru því ekki samhljóða
auglýsingum dagblaðanna. Hér eru
því brögð í tafli og fógeti hefir ekk
ert leyfi til að selja húseign mína
fest í grenjum, sem ékiu 'hafa.fyrir kröfú tóllstjórans. 'Þetta þrætu
mál hefúr tekið eitt ár. Hinsvegar
áJ fyrirtækiÖ nægar eig’nir til að
gera fjárnám í ef á byrí-ti að halda
til tryggingar nokkur þúsund króna
skuld. En það sem er mest athyglis
vert í þessu öllu er það, að fógeti
virðist hafa áberandi áhuga fyrir
því að selja ekki minna en heila
húseign og eignarlóð fyrir nokkur
þúsund krónur til lúkningar gjöld-
um sem annar aðili á að borga.
Slíka græðgi, sem felst í því að
ætla að selja griðastað hvers borg-
ara, hús manns og heimili fyrir
nokkrar krónur, verður að stöðva
með breyttri löggjöf, ef aðför fó-
geta er lögleg, fyrr en annað er
reynt.
fundist fyrr éh of sei’nt eða eklki,
Aldrei hefur verið eitrað skipu-
lega á öllu fjárskiptasvæðinu.
Fundur að frumkvæði
Reykvíkinga.
Vegna þessara aðstæðna boðaði
Fjáreigendafélag Reykjavíkur til
fundar með öllum oddvitum, bæjar
stjórum, sveitarstjórum og refa-
skyttum á fjárskiftasvæðinu, sem
afmarkast af Ölfusá og Sogi að
austan og Hvalfirði að vestan, og
var fundurinn haldinn í Reykjavík
14. okt. s. 1. — Á fundinum var
ákveðið að beita sér fyrir samræmd
um aðgerðum til refaeyðinga. í
framhaldi af þessum ákvörðunum
var ákveðið að eitra fyrir ref á öll
afréttarlönd fjárskiptasvæðisins frá
Hvalfjarðarbotni vestur á Reykja-
nestá. — Eitrun er þegar hafin og
verður henni haldið áfram enn um
hríð. Aðailega er eitruð rjúpa, hún
er auðkennd með því að sníða af
henni hægri vænginn. Fiskur er
einnig eitraður og kjötstykki, smá
og stór og í einstaka tilfeilum kinda
hræ. Oftast eru það hræ kinda, sem
refur hefur drepið.
Af hinni víðtæku eitrun stafar
meir eftir að eiga góðan hlut að
söngmálum Munkaþverársóknar,
þegar stofnaður var þar kirkjukór,
því að þá var hann um mörg ár
formaður hans og gekk ötullega í
því að hann héldi reglulegar æf-
ingar, og leiðbeindi sjálfur við
sönginn. Var það mikils virði fyrir
söngflokkinn að hafa-þennan ósér-
hlífna áhugamann í broddi fylk-
ingar fyrir starfsemi sinni.
Auk þessa var Bolli langa hríð
meðhjálpari í kirkjunni, formaður
sóknarnefndar, fjárhaldari og safn
aðarfulltrúi og sótti stundum
kirkjulega fundi. í hvert skipti,
sem eitthvað þurfti að hlynna að
kirkjunni, vann hann það verk
annað hvort sjálfur, eða sá um að
það væri gert. Þannig starfaði
hann að því með lifandi áhuga að
láta fegra kirkjuna fyrir hundrað
ára afmæli hennar árið 1944, og
var sjálfur byrjaður á að klæða
hana að utan með asbesti og járni,
er hann lagðist banaleguna. Var
honum ekki um annað meira hugs-
að síðustu ævistundirnar en að því
verki yrði farsællega lokið.
Bolli hefði getað sagt með sáima
skáldinu forna: „Ég varð glaður,
er menn sögðu við mig: Göngum
í hús drottins" Hann sá ekki eftir
neinu starfi í þágu þeirrar stofn-
unar. Hann var hugsjónamaður og
valmenni.
Eyfirðingar kveðja hann með
virðingu og þökk. — B. K.
Eitthvert skynsamlegt mat verð-
ur að ráða því hvað þessir herrar
telja sig mega selja fyrir kröfum
sínum áður en svo langt er gengið.
Hvort hin háu uppboðslaun af
sölu á húseignum ráða þessum að-
gerðum eða gamall hefndarhugur,
það læt ég ósagt.
Borgarfógetaembættið er virðu-
legt embætti en fógetinn er ekki
friðhelgur, sízt ef það er rétt að
hann hafi prósentur af öllum upp-
boðum í lögsagnarumdæmi Reykja-
víkur. Eg vildi að þe.ssi orðsending
yrði borgarfógeta ekki óþægilegri
en auglýsing hans hefur orðið mínu
heimili. •
Eg vona að þessari aðför borgar-
fógeta að mér verði ekki til þess
að varpa skugga á það straust. sem
fyrirtæki og einstaklingar um land
alit hafa sýnt mér í sambandi við
atvinnurekstur minn í nærfeilt 20
ár. 1
Reykjavík, 1. nóv. 1956.
Björgvin Frederiksen. 1
Imre Nagy
Krúsjeff ákvað að reyna að friða
títóista með því að upphefja í
gröfum sínum þá Rajk (drepinn
af Stalín 1947) og Bela Kun (drep
inn af Stalín í Moskvu 1938). Radd
ir um afnám stjórnar, sem stydd-
ist við erlendan her og óbærilegt
skriffinnskukerfi, fóru að heyrast
meðal ungra menntamanna. Milc-
oyan flaug til Búdapest og stakk
upp á því að Rakosi færi sér til
hressingar suður á Krím. í júlí
settu Rússar Ernö Gerö til æðstu
metorða í stað Rakosis, og hon-
um var skipað að ávinna sér
traust Títós.
Gerö fór í Kanossagöngu íil Bel
grad, en þegar hann kom heim
aftur, var Búdapestborg í upp-
námi. !lafnskjótt brauzt uppreisn-
in út. Nú var þörf á broshýru og
góðlegu andliti fremur en nokkru
sinni. Nóttina, sem Gerö kallaði
á rússneska herinn, var Nagy sótt-
ur og settur í forsætisráðherrastól
á ný. Að þessu sinni virtist hann
vera of seint á ferð. En e. t. v.
nógu snemma til þess að eiga enn
tækifæri til að sanna, að jafnvel
kommúnistum er ekki alls varn-
að. Næstu daga reynir á, hvort
Nagy er maður til að taka á móti
Rússum, hvort hann lætur slag
standa og heldur fast á málstað
Ungverja við sitt hlutskipti, og þjóðar sinnar, eða hvort hann beyg
hann átti að vera íákn „þjóðfylk- jir sig og horfir á járntjaldið falla
ingarinnar“ svonefndu. Nagy réð- á nýjan leik.
ist hart gegn efnahagsmálastefnu '___________________________________
Rakosis, kallaði hana ganga brjál-1
semi næst, kvað alltof mikla á-'
herzlu hafa verið lagða á þunga-
iðnað, en of litla á neyzluvarning
fyrir almenning. Þetta var Malen-
kovslínan, og Nagy var kallaður
litli Malenkov. En þegar Malenkov
féll, leið ekki á löngu unz ásýnd
Rakosis birtist á ný í Búdapest. I
Nagy var sagður „hjartabilaður“
og sagði af sér í febrúar 1955. Ra-
kosi hélt innreið sína í stjórnar-
ráðið og var nú harðsvíraðri en
nokkru sinni fyrr.
Hreinsun Rajks og Bela Kun
Pólitískir sviptivindar gengu yfir
Ungverjaland með vaxandi ör-
birgð, og urðu að stormi þegar
(Framhald af 6. síðu)
yfirbragð samningamannsins, og
lét í það skína, að e. t. v. mætti
finna heppilegri leið til að fram-
kvæma kommúnisma í Ungverja-
landi en þeir notuðu, Rakosi og
rússneskir yfirboðarar hans. Þrátt.
fyrir þetta slapp Nagy þegar ógn-
arstjórn Stalíns greip í taumana
í Ungverjalandi 1947 og lét drepa
Laslo Rajk utanríkisráðherra og
fjölda annarra háttsettra kommún-
ista, sem ekki voru taldir nægi-
lega traustir fylgismenn Rússa og
Rakosis.
Nagy notaSur 1953
Rússar óttuðust þegar árið 1953,
eftir dauða Stalíns og uppþotin í
Austur-Berlín, að til meiri tíðinda
kynni að draga í leppríkjunum.
Þá var slegið undan í bili í Ung-
verjalandi. Rakosi, sem öll þjóðin
hataði, var kvaddur til Moskvu, en
Nagy settur upp á stjórnarstól.
Hin broshýra ásýnd átti að sætta
TRICHLORHREINSUN
(ÞURR HR tlNBUN )
BJ0RQ
SÓLVALLAGOTU 7A * SÍMI 3237
BARMAHLÍ€ G