Tíminn - 11.12.1956, Blaðsíða 2

2
T í M I N N, þriðjudaginn 11. desember 1956.
í heimsókn um borci í HamrafeiHi á sur.nudaginn. Ásgeir fyrsti vélstjóri
sýnir Erlentíi Einarssyni forstjóra, Eystein; Jónssyni ráSherra og Hirti
Hjarfar framkvæmdastjóra stjórnborð í véiarsal skipsins.
(Ljósm. GuSni Þóraðarson.)
Eysteinn Jónsson vi<S mótiöku olíuskipsins:
íslenæk sjémaisiiastéii iék MManst
viS stjóm 17000 lesia olíu-
íslenzk siglinga- og ílnglijónusta
á fyrir sér að eflast og aukast
Það er eitt hið stærsta merki um hæfni og ágæti íslenzkrar
sjómannastétfar, að hún skuli hafa afrekað fyrirvara- og und-
irbúningslítið, að taka við stjórn og rekstri þessa stóra olíu-
flutningaskips. Þetta sagði Eysteinn Jánsson ráðherra í mót-
tökuhátið þeirri, sem eigendur „Hamrafells" efndu til í Þjóð-
leikhúskjallaranum í gær.
Meðal Norðmanna, þeirrar
miklu og þaulreyndu siglinga-
þjóðar, er það sífellt vandamál
að fá mannskap á allan flotann.
En þetta stóra olíuskip. alger
nýung í íslenzkum siglingum,
er í upphafi undir íslenzkri
stjórn, og er skipið kemur í
fyrsta sinn til íslands ,hefur svo
skipazt, að aðeins 1 útlending-
ur er um borð til leiðbeininga
um hin sérhæfðu og vandasömu
störf, og hann fer frá borði hér
í Reykjavík, og er þá áhöfnin
alíslenzk.
skipshöfnina velkomna heim með
stærsta skip íslendinga.
Sverrir Þór, skipstjóri, og menn
hans tóku á móti gestum, sem
skoðuðu skipið.
Mikilvægt að íslendingar
eiga sjálfir olíuskip
Við þetta tækifæri flutti Hauk-
ur Hvannberg, íramkvæmdastjóri,
ræðu og fagnaði komu skipsins
fyrir hönd eigenda. Þakkaði hann
skipstjóra og skipshöfn allri og
rakti í fáum orðum, hvers virði
það er fyrir alla íslenzku þjóðina,
að þetta skip skuli nú vera í eigu
íslendinga og geta séð landi og
þjóð fyrir torsóttum flutningum á
Hin nýja bck Kristjáns Eidjárns þp'ÍMínia-
varíar um kum! og haugíé í heilSiium sið et
höfatSrit íslenzkrar fornleiíaköimanar
Kristján Eldjárn hefir ritaS mjög ítarlega bck ura kuml og
haugfé í heiðnum sið á íslandi og ber bókin bað nafn. Norðri
hefir gefið verkið út, en í janúar n. k. ver Kristján Eidjárn
þessa stóru ritgerð á doktorsprófi, sem háð verður í Háskóla
íslands og verða andmælendur Jan Petersen, forstöðumaður
þjóðminjasafnsins í Stavanger, einn kunnasti vísindamaður
samtímans um sögu og minjar víkingaaldar, og prófessor
Jón Jóhannesson, sagnfræðingur.
Norðri hefur gefið þetta verk listsögu vikingaaidar og stílsögu
út í mjög veglegri og mynd-
skreyttri útgáfu, en Prentverk
Odds Björnssonar hefur prentað
með mikium ágætum. Er þetta að
öllu samanlögðu ein hin vandað-
asta bók, sem gerð hefur verið hér
í almennri bókagerð.
Höfuðþættir verksins.
Efnið skiptir þó að sjálfsögðu
mestu máli. Á blaðamannafundi
í gær, skýrðu útgefendur og höf-
undur nokkuð frá höfuðdráttum
þess tímabils, og er hið íslenzka
efni fellt inn í samnnrrsp^-in
ramma, og að iokum er yfirlit, þar
sem dregnar cru saman höfuð-
niðurstöður bókarinnar. Eins og
fyrr segir, eru fjclmargar rnyndir
til skýringar. Heimildír og atriða-
skrá er ítarleg.
Mikill fengur fyrir ferðamean.
Á blaðamannaíundinum í gær
voru m.a. viðstaddir rektor há-
skólans, próf. Þorkell Jóhannes-
bókarinnar og gerð hennar. Albert son, og prófessorarnir Einar Ólafur
Siglinga- og flugþjóð.
Um leið og fjármálaráðherra (
fagnaði þessu mikla framtaki j umbrotasömum tímum.
samvinnufélaganna, lét hann í j Benti hann á þá staðreynd, að
ljósi sérstaka ánægju meðjvegna erfiðleika á olíuflutningum
frammistöðu íslenzkrar sjó-1 yrði hér alvarlegur hörgull á olí-
mannastéttar á þessum tíma-! um og benzíni, ef ekki nyti við
mótum. Þar væru hlutir að ger í þms íslenzka olíuflutningaskips,
ast, sagði hann, sem vert væri j sem flutt getur til landsins helm-
eftir að taka, hluti, sem vekurjinginn af allri olíu, sem þjóðin
bjartsýni og trú á þá, að óhætt i þarf nú að nota. Er ræða Hauks
væri að ráðast í stórvirki fram
vegis.
Fjármálaráðherra ræddi líka
um það, hvert gildi það hefði
fyrir íslendinga, að stefna að
því, að verða ekki aðeins sigl-
ingaþjóð, af því að þeir hefðu
mannskap og kunnáttu til þess,
heldur líka flugþjóð. Á þessum
sviðum væri mikil framtíð fyrir
íslenzkt framtak. Á þessum svið i
um báðum hefði íslenzkt fram-
tak lílca dugað sérlega vel. —
Ráðherrann ræddi síðan nokkuð
um þá þjóðhagslegu þýðingu,
sem íslenzkt olíuskip hefur. Var
gerður hinn bezti rómur að
ræðu hans.
Finnbogason lýsti ánægju forlags-
ins að hafa fengið tækifæri til að
gefa bókina út, en Gunnar Stein-
dórsson sagði frá útgáfunni, prent
un og myndakosti.
Kristján Eldjárn þjóðminjavörð
ur skýrði í nokkrum orðum frá
aðdraganda þess, að hann hóf þetta
verk, og drap á höfuðdrætti þess.
Hefur hann unnið að því, með
nokkrum hléum, síðan 1941.
Bók Kristjáns er vísindaleg
greinargerð um kuml og haugfé,
er fundizt hafa á íslandi frá upp-
hafi vega, eftir því sem heimildir
telja, og um rannsóknir seinni tíma
fræðimanna á minjunum og í þeim
rannsóknum hefur þjóðminjavörð-
ur sjálfur^ átt mikinn hlut hin
seinni ár. í bókinni eru taldir 123
fundarstaðir kumla á íslandi, og
er þeim raðað landfræðilega og
lýst, og eru myndir til skýringar.
Áður en kumla-talið hefst, er
greint frá líkum fyrir því að manna
byggð hafi verið á íslandi áður
en landnámssögur hefjast og er
helzta ábending rómverskir
silfurpeningarnir, sem fundust í
Hamarsfirði og grennd fyrir nokkr
um árum. Er þessi inngangskafli
mjög skemmtilegur og fróðlegur,
enda er Kristján Eldjárn einn
snjallasti ritgerðarhöfundur þjóðar
innar.
Fellt inn í samnorrænan
ramraa.
Að kumla-tali loknu er kafli um
haugfé, en svo nefnir þjóðminja-
vörður allt, er fundizt hefur í gröf
um fornmanna. Síðan er kafli um
Sveinsson, Jón Jóhannesson, Jón
Hamrafel!
(Franaii. af 1. síðu.)
hreint og málað, hvar setn farið
er um þetta stóra kip.
Á sunnudaginn fóru stjórnir
Sambandsins og Olíafélagsins
ásamt forstöðumönnum þessara
fyrirtækja um borð í skipið til
þess að veita því viðtöku og bjóða
birt í heild á öðrum stað í blaðinu.
Sverrir Þór þakkaði fvrir með
fáum orðum og sagði, að ánægja
væri að koma með þetta glæsi-
lega skip heim til íslands og ís-
lenzkir sjómenn hefðu nú að
fullu og öllu tekið við sérhæfð-
um og vandasömum störfum um
borð í skipinu og væra þegar
búnir að tileinka sér þá þekk-
ingu, sem farmenn þurfa að afla
sér viðvíkjandi stjórn og siglingu
slíkra skipa.
Komu skipsins fagnað
í gær efndu eigendur skipsins
til móttökufagnaðar í Þjóðleikhús-
kjallaranum og var þar samankom-
inn mikill mannfjöldi. Voru þar
forsætisráðherra, fjármálaráðherra
og íélagsmálaráðherra. Borgarstjór
ar Reykjavíkur og Hafnarfjarðar
og forráðamenn Sambandsins, Olíu
félagsins og kaupfélaga.
Voru við þetta tækifæri ííuttar
margar ræður og kom þar vel í
Ijós, að almennur fögnuður er yfir
því að ísiendingar skuli nu vera
búnir að oignast stórt oliuflutn-
ingaádp.
Sverrir Þór skipstjóri sendi sam
komunni kveðjur sínar og skip-
verja sinna, sem bundnir voru við
skyldustörfin á sjónum, þar sem
skipið lá veðurteppt út á sundum
í gær, þar sem töf varð að gera á
losun skipsins sökum fárviðris í
fyrrinótt.
Hjörtur Hjartar, framkvæmda-
stjóri skipadeildar Sambandsins,
bauð gesti velkoinna og rakti ýtar
lega sögu skipakaupanna og þá
þýffingu, sem þetta stóra átak
hefir fyrir atvinnulífið í landinu
og hag landsmanna allra, ckki
sízt á tímum eins og nú. Við
komu þessa skips ltingað til lands
vill einmitt svo til í heimsmál-
um, að vel kemur í ljós hvers
virði það er fyrir landsmenn alla
að eiga slíkt flutningatæki. Verð-
ur ræðu Hjartar, sem erindi á
til lesenda, nánar getið hér í blað
inu síðar.
Þá tóku til máls Eysteinn Jóns-
son, fjármálaráðherra, Guðmundur
Gissurarson, forseti bæjarstjórnar
Hafnarfjarðar, Kristján Helgason
og Kristján Breiðdal flutti kvæði.
Örn Stemsson, formaður Vélstjóra-
félags íslands, Guðmundur Vil-
hjálmsson, forstj. Eimskipafélags
íslands og Vilhjálmuí:,Þór, banka-
stjóri.
Steffensen og Steingrímur J. Þor-
steinsson. Það kom fram á fund-
inum, að vísindamenn, er einkum
stunda íslenzk fræði, telja verk
þjóðminjavarðar hinn mesta feng
og hina beztu heimild. Nú er á ein
um stað að fá upplýsingar um ís-
lenzkra fornminjar og nákvæma
heimildarskrá mjög til hægðarauka
þeim, sem vinna t.d. að rannsókn-
um á fornsögunum. Fyrir útler.da
vísindamenn er þessi bók og hinn
mesti fengur. Kom það fram í um-
mælum þjóðminjavarðar og ann-
arra, er um þossi efni mega ræða
af þekkingu, að þetta verk hafi
verið hin mesta nauðsyn til þess
að fylla út í ramma þekkingar um
þetta tímabil sögunnar og stöðu
(Framh. af 1. síðu.)
geri að forsætisráðherra fram-
kvæmdarstjóra ungverska komm
únistaflokksins, Erdei, að nafni,
sem hefir verið tryggar fylgis-
niaður þeirra frá fyrstu tíð. —
Erdei var liandtekinn af rússn-
eskmn yfirvöldum þann 4. nóv.
en látinn laus aftur þann 1. des.
Ástæðan fyrir því að hann var
fangeisaður cr sú, að hann neit-
aði að eiga nokkuð sanistarf við
ríkisstjórn Inire Nagy.
Rússar leifa vopna
Sömu fréttaskeyti herma, að 80
manns hafi beðið bana í norður-
hluta Ungverjalands er til átaka
kom á milli námuverkamanna og
hermanna kommúnista. Leppsíjórn
in og rússnesku hernaðaryfirvöld-
in hafa byrjað allsherjarleit að
vopnum. Er skorað á landsmenn
að afhenda stjórninni öll vopn og
er dauðarefsingu hótað hverjum
þeim er ekki afhendir ropn sía
ianan 24 klukkustnnda. Herlög
eru nú í gildi um gjörvaUt ¥ng-
verjaland.
Kristján Eldjárn
Islands í norrænni menningar-
sögu. Fjmir almenning er verkið
i senn fróðleikur og skemmtun.
Nánar verður rætt um þessa
merku bók hér í blaðinu síðar.
ÓSympíufararnir
Framhald af 12. síðu).
þróttafulltrúa ríkisins, ákveðið að
reyna að glæða enn íþróttaáhuga
i skólum landsins með því að láta
gera sérstök íþróttamerki, úr
bronzi, silfri og gulli, er vera skulu
tákn tiitekins árangurs í hinum
ýrnsu greinum skólaiþróttanna, en
tilhögun þessi tíðkast á öllum hin-
um Norðurlöndunum og víðar og
hefur haft mikið gildi fyrir íþrótta
starf skólanna. Það er von mín,
að þessi nýjung stuðli að því, að
íslendingar eignist enn fleiri ágæta
íþróttamenn.
Ég vil að síðustu óska íslenzkri
íþróttahreyfingu til hamingju með
afrek Vilhjálms Einarssonar.
Vilhjálmur Einarsson- Ríkis-
stjórn íslands þakkar afrek yðar.
Bið ég yður því að veita viðtöku
þessum bikar um leið og ég færi
yður innilegar árnaðaróskir“.
Boð mennfamálaráðherra
Afreksmerki
Á sunnudagskvöldið hafði
menntamálaráðherra og kona hans
boð inni fyrir Olympíufarana í ráð
herrabústaðnum við Tjarnargötu.
Var þar margt manna samankom-
ið m. a. Eysteinn Jónsson fjármála
ráðherra, Ben. G. Waage, forseti
ÍSÍ, Bragi Kristjánsson, formaður
Olympíunefndar, foreldrar Vil-
hjálms Einarssonar og Hilmar Þor
björnsson, Þórarinn Sveinsson,
íþróttakennari, Eiðum, og flestir
forustumenn iþróttasamtakanna.
í hófinu töluðu Ben. G. Waage,
sem færði Vilhjálmi afreksmerki
ÍSÍ úr gulli, og er Vilhjálmur
fyrsti íslendingurinn, sem merkið
hlýtur. Þá þakknði Benedikt ríkis
stjórn fyrir stuðning til Olympíu-
ferða fyrr og síðar. Næstur talaði
Brynjólfur Ingólfssoon, formaður
FRI, sem færði þeim félögum, Vil-
jhjálmi og Kilmari bikara fyrir
j unnin afrek á þessu ári. Jakob
j Hafstein, formaður íþróttafélags
I Reykjavíkur, félags Vilhjálms, hélt
! stutta ræðu og einnig Ólafur Sveins
: son, fararstjóri.
j Þá mælti Vilhjálmur Einarsson
1 nokkur orð, þakkaði velvild í sinn
! garð og góðar móttökur, sem þeir
félagar hefðu hlotið. Einnig þakk-
j aði hann Ólafi góða fararstjórn og
: sagði að lokum: Ég er mjög þakk-
I átur fyrir að hafa fengið að vera
! fulltrúi þjóðarinnar á Olympíu-
Isikunum og bið þess, að mér tak-
ist að koma einhverju góðu til
leiðar fyrir ísland í framtíðinni.
Að lokum talaði menntamála-
ráðherra. í hófinu var Þórarinn
j Jónsson, tónskáld, en hann vann
| önnur verðlaun fyrir lag við Olym-
! píusönginn, en keppni þar var afar
hörð því 400 lög bárust. Færði
menntamálaráðherra Þórarni blóm
vönd frá ríkisstjórninni í þakklæt-
isskyni.
V.V.V.V.V.V.V.VV.V.VAV
Útbreiðið Tímann
VAV.WAV.VAVWtftWW