Alþýðublaðið - 25.08.1927, Blaðsíða 3

ALPV tJUöLAlílÐ
Látið Libhjf-mjólk
airei vanta á
búrhillana. "’Wí
Fæst í flestum verzlunum.
fatnabar í landinu. Og þá væri
auðveldara að sjá, hvort nolfcun
út'.ends fatnaðarefnis er ekki ó-
parflega mikil. Tilraunir mínar til
að grafast fyrir þetta hafa engan
árangur borið. Ég hugði um sinn,
að nærri þessu mætti komast, ef
vituð væri tala sauðfjár í landinu
og meðalþungi ul'ar af hverri
sauðfcind. Um fyrra atxiðið leit-
aði ég til búnaðarskýrslna Hag-
stofunnar og fékk það svar, að
sauðfjáreignin í landinu hefði
verið á árunum 1915—1924
579 956 kindur á ári að meðal-
tali. Um síðara atriðið leitaði ég
tj! sérfræðings í búnaðarmálum
og fékk það svar, að búfróðir,
menn teldu alment 1 kg. meðal-
ullarfall af sauðkind á ári. Þeg-
ar ég bar svo þetta saman, sá ég,
að meðal-ullarframleiðsla lands-
ins þessi 10 ár átti að vera um
580 000 kg. á ári. en það er 200000
kg. minrn á ári en útflutta ull-
in, sem var að meðaltali 780 000
kg. Þetta hlaut að vera röng nið-
urstaða og dæmið reiknað með
röngum tölum. En því iskyggi-
legra var þetta, þar 'sem ég reifcn-
aði með tölum, sem eru almennur
mælikvarði á þessa hluti. Al-
menni mælikvarðinn hlýtur þvi
að vera rangur. Gizka má á, hvar
skekkjan liggur, en ekki sanna.
Þrent getur komið til greina:
1. Ullarútflutningurinn er minni
en skýrslur greána.
2. Ullarfallið er meira en bú-
fróðir menn telja.
3. Sauðf járeignin er meiri en
slkýrslur greina.
Um 1. atriðið er það að segja,
að sterkar ljkur eru 'til, að skýrsl-
urnar telji ullarútflutninginn
minni en hann er í raun og veru.
1 yfirlitinu hér að framan er út-
ffutt prjónles ekki talið með. Það
er líka ull, og það gerir nokkur
þúsund kg. á ári til jafnaðar. í
verzlunarskýrslum mun yfirleitt
vera fremur um vanhöld að ræða
heldur en of mikið frnmtal.
Um 2. atriðið er þess að gæta,
að þar mun vera átt við vor-
ull. En haustull fellur mikil til
(af sláturfé). Að eins lítill hluti
hemiar er ta’inn i útflutningi hér
að framan. Hitt er þó ekki notað
ialt í landjnu.
Mjög mikið er flutt út af gær-
um — á 10 áia tímabili sem næst
940 þús. kg. á ári að meðaltali.
Meðaltala 10 áranna er, sam-
kvæmt verzlunarskýrslum, 408 800
gærur á ári. Og þó að ullin á
þeim sé ekki metm meira en %
kg., gerir hún þó yfir 300 þús.
kg. á ári. Verður þá varla mik-
ið eftir til heimanotkunar, — sér-
stakliega ef það skyldi koma á
daginn, að þessar útfluttu gær-
ur væru nokkuð fleiri en alt fé,
sem slátrað er í landinu.
Ær eru taldar í búnaðarskýrsl-
um 390 þús. á ári, og lömb geta
því ekki fæðst miklu fleiri. Fjár-
stofninn helzt nálega öbreyttur,
og samsvara því vanhöldin við-
komunni á hverju ári. En hvaðan
koma þá 20 þús. gærurnar, sem
umfram eru og þær, Sem notaðar
e.ru í landinu? Nei, mælikvarði’nn
1 kg. af kind er of lágur. En
það bendir aftur til þess, að bú-
reikningar séu yfirleitt reistir é
röngum tölum í þessu falli og
arður búanna talinn minni en
hann er í raun og veru. Ef reikn-
að væri með alt að þriðjungi
hærri tölu, þá næði ullarfallið alt
útflutningsmagninu, — og minna
verður ekki heimtað.
En eitthvað er þó notað í land-
inu af ull. Og hvaðan kemur hún?
Það verður varla skilið á fleiri
vegu en einn: Fjárstofn Jands-
manna er meiri en skýrslur sýna.
Ullin af öllu því fé, sem búnað-
arskýrslur telja, er flutt út úr
Iandinu. Landsmenn sjálfir láta
sér nægja lagðinn af skjátunum,
sem bœndurnir draga undan í
framtali. Og sá lagður getur ekki
verið mjög lftill. Enn er nokkuð
unnið til vaðmála, og prjónles
ér mikið notað. ULIarveifcsmiðj-
urnar nota talsvert af ull. Ein
þeirra, Gefjun við Akureyri, mun
vinna úr 50 þús. kg. ullar á ári.
Ætli það sé ekki lágt áætlað, að
unnið sé úr 300 þús. kg. é ári
að jafnaði? Sú ull ætti að vera
af 100 þús. sauðkindum. Hitt get-
ur líka verið, að ullarfallið sé
ekki svo langt fra venjulegum
mælikvarða, sem getið er til hér
að framan. En þá er líka und-
andrátturinn þeim mun meiri.
En hvernig sem þetta er, má
fuiiyrða, að vjð höfum nóga ull
til fatnaðar í landinu og meira en
það, séum aflögufærir.
Einhverjir kunna nú ef til vill
að álykta svo, að ef þjóðin er af-
lögufær um fatnaðarefni, þá sé
óráð að kaupa fatnaðarefni af
öðrum þjóðum. Það þarf þó ekki
að vera. í fyr'sta lagi er hugs-
anlegt, að það væri ráð að selja
ull dýru verði og kaupa fyrir
hana ödýrt fataeíni, jafngott til
notkunar ullarflfkum. 1 öðru lagi
kemur fleira til greina uni fatnað
en skjólgæði og haldgæði. Al-
mennur fegurðarsmekkur og per-
sónulegur geðþótti heimtar lika
fullnægju í þessum efnum. En sú
fullnægja næst ekki ætíð ‘með ull-
arvefnaði, sízt þeim, sem unnínn
er innanlands. Svo mikils senr það
er vert að gæta búhyggju og lík-
amlegra hagsmuna, verður þó
jöfnum höndum að gæta andlegra
hagsmuna. En fullnægju fegurðar-
smekks og tizkufylgis (að nokkru
leyti) verður að telja andlega
hagsmuni.
En finnist eitthvað það í inn-
flutningi fatnaðarefna, sem enga
þörf bætir, þá er þar um ráð-
leysi að ræða, sem þörf er að
menn geri sér grein fyrir.
(Frh.)
JafnaðíirmannaflQkkrmn
í Argentínu.
Khöfn, í ágúst 1927.
Árið 1890 hófst verkamannafé-
lagsskapurinn í Argentínu og 1.
maí sama ár fór hin 'fyrsta kröfu-
ganga fram þar í landi, en fyrst
,1896 myndaðist þó fastur félags-
skapur með verkamönnum þar, á
allsherjarfundi, er haldinn var
tneðal verkamanna. Þá voru gerð-
ar samþyktir fyrir félag jafnað-
armanna. Hér var Iagður grund-
völlur að fé’agsskap verkamanna
í Axgentinu, sém nú stendur í
blóma sínum. Maður nokkur, dr.
Jean B. Justo, var meðal stofn-
enda félagsins og sá, sem mestu
réði um stefnuskrá fiokksins.
Hann starfar enn með lífi og sál
x flokknum og er fulltrúi jafnað-
prmanna í öldungadeildinni.
Félögin voru í fyrstu nokkrar
smádeildir með um 100 félaga,
mest Þjóðverjar, Frakkar og ít-
alir. Nú telur flokkurinn 300 fé-
lög víðs vegar í þessu víðfeðma
landi, er standa á verði fyrir jafn-
aðarmenn í stjómmálum og fé-
lagsmálum.
Verkamenn hafa nú fuiltrúa é
þingi og í bæjar- og sveitar-
stjórnum víðs vegar i landinu og
fullan meiri hluta í 5 bæjum og
hafa á þeim stöðum einnig borg-
arstjóra úr sínum flokki. í höf-
uðstaðnum, Buenos Aires, hafa
Íafnaðarmenn 10 fulltrúa í bæj-
arstjóminni af 30.
Við kosningar til ríkisþingsitis
1924 fengu jaínaðarmenin 120 000
atkv. eða 18(Vo af kosningabærum
mönnum. Jafnaðarmrrm hafa
mesten styrk sinn í akuryrkju-
3
Austurfepðir frá
"I0ir verzl. Vaðnes
Til Torfastaða mánudaga og
föstudaga frá Rvík kl. 10 árd. og frá
TorfastSðum daginn eftír ki. 10 árd.
I FTjdtshfíðina og Garðsanka mið-
vikudaga frá Rvik ki. 10 árd. og
heim daginn eftir.
B|opn Bl. Jónsson.
— Sími 228. — - Simi 1852 —
og iðn-héruðum, en mótstaða
.þeirra er skæðust í kvikfjárrækt-
ar-héruðunum.
Við síðustu kosningar fengu
jafnaðarmemx 80 543 atkv. í höf-
uðstaðnum eða 47o/o allra at-
kvæða.
Barátta verkamanna hefir ver-
ið hörð, en þeir Ixafa unnið á
með gætni og heppni. Þeir hafa
nýlega stofnað verkamannasam-
band og er tala félagsmanha í fé-
lögum innan sambamdsins 80 000.
Jafnaðarmannafétagið vinnur
mjög að því að auka þekkingu
meðal verkamanna með bókasöfn-
um og skólum víðs vegar i land-
inu; lýðháskóli fyrir verkamenn
hefir starfað síðan 1890. Flokk-
urinn hefir dagblað, „La Vangar-
dia“ (Áfram), er hefir komið út
síðan 1890. Fleiri dagblöð hefir
hann einnig og vikuhlöð.
Innan skamms verður tekið til
notkunar stórt og mikið hús, er
félögin eru að láta byggja. Verð-
ur þar meðal annars bókasafn
(20 000 bindi) og stjórn flokksins
fær einnig skrifstofur þar; þá
verður þar að sjálfsögðu ritstjóm
blaðsins og prentsmiðja þess, aufc
þess fundasalur og kvikmyndahús
o. fl. Bygging þessi hefir kostað
13/4 rnillj. danskar kr., og féð er
að mestu samsfcotafé innan flokks-
ins og verka mann af él agan n a.
Þorf. Kr.
Um dagissii @g veginn.
Næturíæknir
er í nótt Konráð R. Konráðsson,.
Þingholtsstræti 21, simi 575.
Kveikja ber
á bífreiðum og reiðhjólum kk_
8“A i kvöld, en kl. 81/* annað
kvöld.
Þenna dag
• árið 1776 andaðist enski heim-
spekingurinn David Hume.
Skipafréttir.
„Botnia" fór utan i gærkvöldi,.
Línuveiðarinn „Fjölnir" kom í dag
úr Englandsför. „Goðafoss" fer-
héðan i kvöld kl. 10 vestur og;
norður um land til útlanda.
Jarðarför
Guðmundar heitins Jónssonar
fór fram í gær, og fylgdi rnargt
rnanna honum tál grafar. Menn
úr stjómum „Dagsbrúnar", full-
trúaráði verkfýðsfélaganna og Al-
>f!{ nxnq spunis] spuequíusupýd