Tíminn - 15.02.1957, Blaðsíða 2

T í MIN N, föstudaginn 15. febrúar 1917.
jórn Francos sætir nú sívax-
andi og opinberri andúð á Spáni
Mótmæla-„göngur“ í Barcelona og iVSadrid —
Eínahagsmálin á heSjarþröm — Áróðursforingi
Francos stofnar nýjan flokk - Ðreifibréf send
Erlendum fréttariturum á Spáni ber nú saman um það,
að þar í landi gæti nú mjög vaxandi ókyrrðar og óánægju
með einræðisstjórn Francos, og hann standi nú andspænis
mesta vanda í stjórnartíð sinni, vanda, sem vel geti táknað
endalok einræðis hans á Spáni.
Franco hefir verið einræðis
herra — Caudillo Spánar — í 20
ár, og er nú 64 ára að aldri. Hann
hefir staðið af sér margan storm
á þeirri tíð, en þó eru menn sam-
dóma um það, að aldrei hafi
hvesst eins og síðustu vikurnar,
og mikill vafi sé á, að honum tak-
ist að standa þetta veður af sér.
Vinsældir hans eru sagðar mjög
þverrandi og æ meira verði vart
pólitískra agabrota.
Hægri gagnrýni.
Fréttaritarar benda á, að þessi
sívaxandi gagnrýni komi yfirleitt
með Franco í borgarastyrjöldinni
og hafa síðan stutt hann. Óánægj-
an nær alla leið inn í stjórn Franc-
os, en þar bíða allmargir ráðherr-
arnir óþreyjufullir eftir lausn frá
embætti, en hefir verið meinað
það.
Jarðvegurinn undirbúinn.
Ýmsir liópar spánskra mennta
manna, sem fjörugt ímyndunar-
afl getur ekki einu sinni kallað
gagnbyltingarmenn, lialda fundi
íil þess að skeggræða um það,
sem koma skuli, þegar Franco
leggur niður völd, og hvernig
bezt sé að undirbúa jarðveg þeirra
tíma eða hraða þróuninni í þá
átt. Þeir semja greznargerðir, sem
sendar eru til leiðandi manna í
tandinu, og þar eru þeir eindregið
hvattir til að hugleiða þörf lands-
ins fyrir frjálslegra stjórnarfar.
í einu slíku dreifibréfi er skýrt
frá því, að stofnaður hafi verið
nýr stjórnmálaflokkur sam-
kvæmt lýðræðislegum reglum,
þótt allir flokkar nema Falang-
istar séu bannaðir.
iður áróðursforingi Francos.
Einn þeirra, sem stendur að
oessu dreifibréfi, er Dionesio
Ridruejeo, fyrrverandi áróðurs-
foringi Falangistaflokksins (flokks
Francos) gamall meðlimur „Bláu
deildarinnar“, sæmdur þýzkum
járnkrossi, maður um fertugt, sem
ekki reynir að dyljast. Breytt af-
staða hans hefir áður bakað hon-
um fangelsisvist, og ekki ólíklegt,
að svo veði enn. Sú slaðreynd, að
hann er enn frjáls, er talin vott-
ur þess, að hann njóti stuðnings
háttsettra embættismanna.
Óánægjan magnast óg
breiðist út.
Þar til um síðustu mánaðamót
var ókyrrðin nær eingöngu bund-
frá hægri, frá mönnum, sem stóðu in, háskólana, en síðan hefir
hun breiðzt út. Fólk á ekki marg-
ar leiðir til að láta í Ijós óánægju
FRANCO
sniði og í Barcelona, og varð þátt-
taka brátt mjög almenn. Fólk not-
aði ekki sporvagna eða neðanjarð
arlest, heldur gekk til vinnu sinn-
ar og úr. Strætisvagnarnir og lest-
ir voru mannfá. Síðustu dagana
hefir þó dregið úr „göngunni". —
Franco-stjórnin hefir setið á fund-
um þar sem ókyrrðin í landinu er
rædd.
Kunnur hljómsveitar-
stjóri
(Framhald af 12. síðu).
: báðum daglega og stundum tvisv
ir á dag.
ihðfangsefni á mánudaginn.
Á tónleikum þeim er dr. Smetá-
oek stjórnar næst komandi mánu-
iagskvöld í Þjóðleikhúsinu verða
íingöngu verkefni eftir tékkneska
höíunda. Fyrst verður flutt sin-
.Tónía eftir J. W. Stanits sem stund
im hefir verið nefndur íaðir sin-
'óníunnar. Hann var Tékki en
.starfaði í Mannheim í Þýzkalandi
og er tónlistarskóli þar í borg
■tenndur við hann. Þá verður leik-
:ln nútímatónlist. Serenade eftir
Isa Krejci og forleikurinn Nótt í
Karlsteinkastala eftir Fiblich. Fib-
!lich var samtíðarmaður Dvoráks og
er jafnan talinn einn hinna þriggja
stóru í tónlistarlífi Tékka á síð-
iri hluta nítjándu aldar. Hinir
tveir eru Smetana og Dvorák. Síð-
ast á efnisskránni er sinfónía í
G-dúr op. 88 eftir Dvorák. Jón
Þórarinsson gat þess til skýring-
ar, að búið væri að tölusetja all-
ar sinfóníur Dvoráks að nýju, því
að í Ijós hefði komið að hann
hefði samið fjórar fullkomnar sin-
fóníur áður en þá, sem til þessa
hefir verið talin nr. eitt.
Dr. Smetácek mun dveljast hér
á landi um nokkurt skeið og síð-
ar stjórna öðrum tónleikum Sin-
fóníuhljórnsveitar íslands.
sína. Barcelonabúar fundu upp á
því að ganga nær alveg fram hjá
opinberum flutningatækjum í 12
daga. Það sem merkilegast var við
það „verkfall" var að allur almenn
ingur tók þátt í því, jafnt anark-
istar og yfirstéttarmenn, verka-
menn og atvinnurekendur. Þannig
létu Barcelona-búar í ljós óánægju
sína með Franco, innan ramma,
sem hlaut að teljast löglegur. Það
kom ekki til neinna uppþota.
Efnahagsmál í öngþveitz.
En hvað var fólkið óánægt með?
Fyrst og fremst verðlagið og launa
kjörin. Verðbólgan fer hraðvax-
andi, og fólk er kvíðið. Síðan í jan-
úar 1956 hefir framfærslukostnað-
ur í Barcelona vaxið um 30%, þar
af 20% síðan í ágúst. En atvinnu-
rekstur eru líka óánægðir, því að
framleiðsluaðstaða þeirra fer versn
andi.
Minnisatriði í efnahagsmálum.
Fréttaritararnir segja, að nokkr
ar ískyggilegar staðreyndir um þró
unina í efnahagsmálum Spánar
megi nefna:
Verðbólgan magnast og leggst
með fullum þunga á almenning.
Gullforðinn er nær eyddur.
Hann var 94 millj. 1955.
Verðgildi peninganna rýrnar
sífellt. Á frjálsum markaði þarf
52 peseta fyrir dollar í dag, en
þurfti aðeins 43 í sumar.
Peningar í umferð voru 28%
meiri árið 1956 en árið 1955.
Hallinn á fjárlögunum er 16
milljarðar peseta.
Ávaxtaútflutningurinn, sem gef
ur meginhluta gjaldeyristekn-
anna, minnkar, því að uppsker-
an beið hnekki af kuldakasti í
febrúar 1956.
Þurrkar hafa skaðað vetrar-, Fær S á vegum mjólkur-
hveitið, svo að Spann hefir orðið , ,, „
að biðja Bandaríkin um 500 þús. Dlla allgOO
lestir af korni. Selfossi í gær. Veðráttan er á-
Meiri lijálp frá Bandaríkjunum. gæt þessa dagana, og færð er nú
Franco hefir leitað til Banda- orðin allgóð á leiðum mjólkurbíl-
ríkjanna um meiri hjálp, beðið anna. Þó skefur við og við í traðir,
um að auka efnahagsaðstoðina um' og sums staðar er nokkuð áslétt,
30 millj. dollara fyrri hluta þessa1 en síðustu tvo dagana má heita,
árs, og um 130 millj. árin 1957— að greiðfært hafi verið. Þó fara
1958. Efnahagshjálp Bandaríkj- bílarnir aðeins aðalleiðir enn, en
anna" hófst 1954 og er nú orðin sleppa öllum krókum, sem þeir
451 millj. dollara, og þar við bæt- fara, þegar gott er. Færð um Krísu
ist aðstoð vegna nýbúnaðar hers-' víkurveg er sæmileg. Ekki hefir
ins. Franco reynir nú einnig að heyrzt talað um, að reynt verði
Dunsan Sandys:
Lokið smiði hrezkrar
vatnsefnissprengju
IVIáttur og eining Atlantshafsbandalagsins
hefir fjarlægt stríðshættuna
LONDON - NTB, 13. febr. — Um
ræ'ður um landvarnamál fóru
fram í neðri deild brezka þings-
ins í dag. Duncan Sandys land-
varnaráðherra upplýsti það við
umræðurnar, að senn yrði full-
lokið smíði fyrstu brezku vatns-
efnissprengjunnar, en eyðingar-
máttur hennar jafngildir milljón
smálestum af öflugu sprengiefni.
MINNI STRÍÐSHÆTTA.
George Brov/n þingmaður verka
mannaflokksins hóf umræðurnar
og gagnrýndi landvarnastefnu
stjórnarinnar. Kvað Brown miklu
fjármagni hafi verið eytt til einsk-
is.
Sandys svaraði ásökunum verka
mannaflokksþingmanna fyrir hönd
stjórnarinnar. Ekki vildi hann
ræða mikið um hina væntanlega
minnkun í brezka hernum.
Sandys kvaðst í því sambandi
vilja taka fram, að sú staðreynd
að stríðshættan væri nú án nokk
Slysavamadeildin Ingólfur í Reykja-
vík minnist 15 ára afmælis i dag
í dag eru rétt 15 ár liðin síðan slysavarnardeildin „Ing-
ólfur“ var stofnuð í Reykjavík, en þá var Slysavarnafélaginu
breytt í landssamband og því stofnuð sérdeild í Reykjavík.
Hinn 15. febrúar 1942 var, að
tilhlutan Slysavarnafélags íslands
haldinn fundur í kaupþingssalnum
til þess að stofna deildina. Forseti
Slysavarnafélagsins, Guðbjartur
Ólafsson, stjórnaði fundinum, en
Árni Árnason kaupm. var ritari
fundarins.
Fyrsti formaður deildarinnar var
kosinn séra Sigurbjörn Einarsson,
sem var það í nokkur ár.
Aðalverkefni deildarinnar hefir
jafnan verið það að safna fé til
slysavarnastarfseminnar og hefir
hún, á liðnum 15 árum, alls lagt
rúmlega hálfa miljón króna til höf
uðstöðva Slysavarnafélagsins, en
sjálf haldið eftir 14 teknanna til
reksturskostnaðar o. fl., samkvæmt
lögum Slysavarnafélagsins, hefir
fé þetta einkum safnazt á merkja-
söludaginn, 11. maí en einnig á
sýningum í Tívólí og á björgunar-
sýningum, sem deildin hefir geng-
izt fyrir.
„Ingólfur“ liefir gengizt fyrir út-
varpskvöldum fyrir SVFÍ, látið
halda fræðslunámskeið, slysa-
varnavikur o. fl. Ennfremur er
starfandi björgunarsveit á vegum
deildarinnar, sem oft hefir veitt
hjálp þegar skip hafa strandað hér
í nágrenninu. Þá hefir og stjórn
deildarinnar stutt mjög að bygg-
ingu björgunarskýlis hér í Reykja-
vík.
Séra Jakob Jónsson var formað-
ur deildarinnar um árabil, en nú-
verandi formaður er séra Óskar J.
Þorláksson.
í tilefni afmælisins gengst slysa-
varnadeildin „Ingólfur" fyrir kvik-
myndasýningu í Gamla bíói á
morgun (laugardag). Þar verður
m. a. sýnd hin vinsæla Látrabjargs
mynd í þýzkri útgáfu. Formaður
deildarinnar mun flytja stutt ávarp
á undan sýningunni.
urs vafa fjarlægari en fyrr, ætti
fyrst og fremst rætur sínar að
rekja til aukins máttar og ein-
ingar Atlantshafsþjóðanna.
ÁRÁS SVARAÐ MEÐ
GAGNÁRÁS.
Sandys sagði, að trygging og ör-
yggi um næstu framtíð væri ef til
vill undir því komin, að árásar-
ríkin vissu það fyrir fram, að árás
yrði skilyrðislaust svarað með gagn
árás, þar sem öllum tiltækilegunx
eyðingarmætti yrði beitt til að gjör
eyða árásarríkinu.
TAKA Á SIG HLUTA
BYRGÐANNA.
Ráðherrann sagði, að Bretar
myndu taka á sig réttlátan hluta
fjárhagsbyrgðanna í sambandi við
hinar sameiginlegu varnir Atlants
hafsþjóðanna og brezka stjórnin
myndi ráðfæra sig við bandamenn
sína í NATO áður en nokkuð væri
ákveðið í þessu sambandi.
\«n
’0¥‘
HRINGUNUM
FRÁ
L/ (7 MAFNARSTR A
1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII||||||||||||||||||||||||||||||||,|||,||,||,|||||
I Fermingaföt!
Drengjajakkaföt
Stakir jakkar og buxur |
Kuldaúlpur á börn og
i unglinga |
Ullarsportsokkar, ullar- |
sokkar karla, kvenna og |
1 barna i
Kvenskíðabuxur
Telpuskíðabuxur
Æðai-dúnssængur
Twink-heimapermanent §
I Sendum í póstkröfu.
i Vesturgötu 12 — Sími 3570 I
iiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiiiiitiitiiiii
að opna leiðina yfir fjallið, enda
mun vera þar mikill snjór. ÁG
Góð fær<S um Þing-
eyjarsýslu
Húsavík í gær. Lítill snjór er
hverju tagi. Það er ekki auðsótt hér í lágsveitum og færð góð á
gull í greipar Rússa. vegum. Þó er nokkur þæfingur í
Mývatnssveit en gott þegar kemur
niður á heiðina eða niður í dal-
ina. Ófært er þó yfir Vaðlaheiði,
ná gulli úr greipum Rússa. Hér er
um að ræða 560 millj. dollara, sem
lýðveldisstjórnin flutti til Rúss-
lands í borgarastyrjöldinni. En tím
inn er naumur. Meðan hann líður
ber ráð atburðanna Spán nær og
nær stjórnarbreytingum af ein-
Mótmæla-„ganga'‘ í Madrid.
í byrjun febrúar liófst mótmæla
„ganga“ í Madrid með svipuðu og lögðust áætlunarferðir niður
fyrir nokkrum dögum, en hafa
annars verið reglulegar í allan vet-
ur. ÞF
Fékk háhyrning á Iínu
Vestmannaeyjum 12. febr. Það
má segja, að hlaupið hafi á „snær-
ið“ hjá Benóný Friðrikssyni, hin-
um kunna aflamanni, skipstjóra á
Gullborgu, er hann fékk fullvax-
inn háhyrning á fiskilínu sína og
tókst að innbyrða liann og vinna
á honum. Hafði hvalurinn vafið
línunni um sporð sér.
Áfmæli kunnra borgara
í Eyjafirði
Akureyri: Erlingur Friðjónsson
fyrrverandi alþm., varð áttræður
; fimmtudaginn 7. febrúar. Hann
hefir átt heima hér í bæ síðan
skömrnu fyrir aldamót og verið
kaupfélagsstjóri Kaupfélags verka
manna lengst af síðan 1915 og
gegnir starfinu enn. Hinn 8. þ. m.
var sjötugur Jónas Rafnar, fyrrv.
yfirlæknir á Kristnesi. Hinn þjóð-
kunni læknir hefir fyrir nokkru
látið af embætti í Kristnesi og
flutzt til Akureyrar. Hinn 8. þ. m.
varð sjötug Sigríður Jónsdóttir,
fyrrv. húsfreyja í Miklagarði í
Eyjafirði.
IVfannalát í Húsavík
Húsavík: — Sigríður Sigtryggs-
dóttir frá Húsavík andaðist í Fjórð
ungssjúkrahúsinu á Akureyri 6.
janúar s. 1., 74 ára að aldri.
Ennfremur andaðist þar nýlega
Björg Sigurjónsdóttir einnig frá
Húsavík. Hún var 14 ára. — Ný-
látinn er í Húsavík Kristinn Tóm-
asson, 98 ára.
DágótSur afli Húsa-
víkurbáta
Ilúsavík í gær. — Dágóður afli
er hjá þeim bátum, sem róa, en
trillubátar eru ekki byrjaðir róðra
enn, en munu senn hefja þá, ef
gæftir haldast. Menn hér í Húsa-
vík eru byrjaðir að leggja hrogn-
kelsanet, og hefir þegar orðið
veiði vart. ÞF