Alþýðublaðið - 05.09.1927, Blaðsíða 2

ALP VÖUijíiAölÐ
!ALÞÝÐUBLAÐIÐ
j kemur út á hverjum virkum degi.
J Afgreiðsla í Alþýðuhúsinu við
< Hverfisgötu 8 opin irá kl. 9 árd.
J til kl. 7 siðd.
< Skrifstofa á sama stað opin ki.
J 9Vs— lO'/a árd. og kl. 8—9 siðd.
j Simar: 988 (afgreiðsian) og 1294
J (skrifstofan).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
J mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
3 hver mm. eindálka.
J Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
j (í sama húsi, sömu simar).
Sildarkaup Rússa
AUir, sem ant er um, að síld-
veiðin hér við land geti orðið
lanclsmönnum gagnsamlegur at-
vinnuvegur, fagna Jrví, að tekist
hefir nú að selja Rússum ís-
lenzka síld. Þott salan sé ekki
mikil né verðið hátt, má kalla
þetta góða byrjun. sem mönnum
sýnist gæti staðið til mikils, ef
vel væri á haldið. Jafnvel „Mg-
bl.“, sem af kvikindislegu flaðri
við auðvaldið fjandskapast sífelt
við Rússa yegna þjóðskipulags
‘peirra. géttii' ékk'i ánnað en viÖur-
kent, að þessi sala, þótt lítil sé,
muni verða til þess að hækka
verð á íslenzkri síld, en þeim,
sem reynt hafa sífeldan ótta við
verðfall ú síldinni, mun ekki
þykja svo Ijtilsvirði, að nú sé
meiri von um verðhækkun.
„Smiður er ég nefndur“.
Sagan , Smiður er ég nefndur"
eftir Upton Sinclair, sem var neð-
anmáls í Alþýðub'aðinu siðast
liðinn vetur, er nú komin út sér-
prentuð. í eftirmála, er þýðand-
inn, séra Ragnar E. Kvaran í
Winnipeg, hefir skrifað, segir hann
m. a. svo um bókina og tilgang
sinn með þýðingu hennar:
„Mér hefir um langt skeið leikið
hugur á að þýða þessa bók,
„Smiður er ég nefndur", er ég
loks fékk næði til þsss í sumar-
íeyfi mínu á ísiandi síðast liöið
sumar. Ég var að því kominn að
sækja ,um leyfi til þess til höf-
undarins, er mér barst til eyma,
að Alþýðublaðið hefði trygt sér
einkarétt til útgáfu á öllum bók-
um Uptons Sinclairs á íslemzku.
Eg hitti því ritstjóra blaðsins að
má!i, og varð það að samkomu-
lagi með okkur, að ég þýddi bók-
ina, en hann sæi um útgáfuna.
Ástæður mínar til þess að vilja
sjá bókina á íslenzku voru fleiri
en ein. Fyrst og fremst virði ég
höfund henr.ar. Par næst er bókin
vel rituð. Og að lokum tel ég
hana vel til þess fallna að vekja
athygli íslendinga á því máli, sem
með öllu hefir verið vanrækt'að
skýra fyrir þeim, — sambandi
kristinna hugsjóna og þjóðfélags-
mála. —
Mér þykir ekki ólíklegt, að ýms-
Um, er bók þessa lesa, kunni að
detta í hug, að iýsing höfundar-
ins á því ófrelsi, er þeir menn
sæti, er flytji óvinsælt mál í stór-
borgum Bandaríkjanna, sé röng
eða ýkt að mun. Ýmsir hafa lært
að Iíta tál þess lands í Ijósi þess
bjarma, sem yfir því hvíldi, er
það var vagga glæsilegra póli-
tjskra hugsjóna. En mannfélags-
þróumn hefir á ýmsa lund tekið
aðra stefnu þar, en i löndum
Norðurálfunnar. Hið feykilega
landrými og gnægð auðiTnda
landsins, hið mikla rúm, er ein-
staklingurinn gat leitað sér nýs
færis í, ef krepti að honum á
einum stað, hefir innrætt þjóð-
inni þá einstaklingshyggju, sem
naumast á sinn líka með menn-
ingarþjóðum. Þaö er ekki af
skorti af hugsjónahneigð, sem t. d.
jafnaðarstefnan hefir fengið svo
lítið bergmál í Bandaríkjunum,
heldur af hinu, að allar ástæður
hafa verið því andvígar, að sá
hugsanaferill gæti fest þar ræt-
ur nema hjá tiltölulega fáum
mönnum. Auk þess — eða ef til
vill af sömu orsök — hefir á-
bugi almennings á stjóramálum
ekki verið mikill. Tal manna
berst ekki ösjálfrátt að stjórn-
málum, eins og margir fullyrða
t ,d. um Englandinga. Menn tala
um viðskiftahorfur, en ekki stjórn-
málahorfur. Þetta hefir orðið til
þess, að þau völd, sem í land-
inu hafa bezt vitað, hvað þau
vilclu, hafa orðið að miklum mun
voldugri heldur en ætla mætti
hjá þjóð, sem annars er eins
frjálslynd að eðlisfari og erfðum
eins og Bandaríkjaþjóðin. Og sér-
staklega fór svo, meðan á ófriðn-
um stóð, og fyrstu árin eftir hann,
að öll andúð gegn féflettingum
og ofbeldi auðmanna landsins var
launuð með barsmíð, atvinnumissi
og fangelsisvist, ef ekki öðru
verra. Ég held ekki, að sú nrynd',
sem dregin er upp af ástand-
inu í landinu fyrstu árin eftir
ófriðinn, sé fjarri sanni.
Um myndina, sem dregin er
upp af Smiði, kynnu að veröa
skiftari skoðanir. Fyrst og fremst
er myndin af smiðnum, sem sagt
er frá í Nýja testamentinu, þess
eöiis, að hún getur virzt með ó-
likum hætti, eftir því, hvernig á
hana er horft. Eins og allir vita,
þá eru frásögur guðspjallanna
ekki nein heildar-æfisaga þessar-
ar persónu, heldur smámyndir af
atburðum, sem hún hefir verið
við riðin. Allir, sem fengist hafa
við lestur þessara rita að mun,
vita, að enn er ógerlegt að skera
úr því til fullnustu, hvar per-
sonan sést óhuh'n, og hvar ni'æja
safnaðartrúar fyrstu aldarinnar
hefir fært drættina úr lagi. Auk
þess er ávait örðugt að átta sig
á mprgbreytni andans hjá mikil-
tenglegustu persónum, er á jörð-
inni hafa dvalið. Þótt guðspjöllin
séu ekki Iöng rit, þá eru þau drög
að öllurn þeim myndum, sem ald-
irnar hafa séð af Kristi. Það er
löng leið á milli hins mikla,
stranga dómara, sem móðirin ein,
heilög María, gat mýkt til mis-
kunnsemdar, og hins auðmjúka
vinar fátækra, hins þolinmóða
krossbera. En báðar þessar mynd-
ir og alt, sem þar er á milli, er
að einhverju leyti réttlættar í íguð-
spjöllunum. Dæmisagan um freist-
inguna virðist segja frá manþi,
sem fann hjá sér þrótt og snild
til þess að geta lagt undir sig
gervallan heiminn. Sumum verður
mest starsýnt á þennan þrótt og
karlmensku. Öðrum eru Ijósari
ýmsir aðrir eiginleikar, — yndis-
þokki, mildi, göfgi og kærleik-
ur. En óalgengara er, að mönnum
sé Ijóst magn hans til þess að
þrýsta sér í gegnurn hugsanaþoku
samtiðar sinnar. Fjallræðan er
Voldugur vindblær, er sveipar
þeirri þoku til hliðar á stórum
sviðum. Sökum þess áreksturs,
sem varð á Jífsskoðun hans og
samtiðar hans, lét hann lífið.
Ég' úygg, að í þessari bók sé
bent á hliðar á skapferli því, sem
of lítill gaumur hefir verið gef-
inn. Lýsingin er að sumu leyti
einhliða, en svo er um allar til-
raunir til þess að lýsa þessari
persónu, sem virðist 'eins og
brennidepill mannkynsþrárinnar.
Hann virðist fulltrúi svo marg-
víslegrar tilhneigingar til þess aö
teygja sig í áttina til Ijóss og
til lífs. Fyrir þá sök sjá menn
Ijósast þær hliðar hans, sem
þairra eigin skapferli eru skyld-
astar. Unton Sinclair hefir séð
sumar hliðar hans vel* en það
væri fásinna að telja þetta full-
nægjandi mynd.
Eins og bókin ber með sér, er
ádeiluskeytum hennar stefnt í
ýrnsar áttir. En hvergi koma þau
óvægara niður heldur en er þau
skella á kirkjunni. Þetta er ekk-
ert unclarlegt, því að bókin fjallar
um það, hvaða árekstur óhjá-
kvæmilega verði, er trúarlegu
innsýni sé beitt við menningu og
ástancl álfunnar, og því er haldið
fram, að hinar miklu trúarlegu
$iofnanir hafi brugðist blutverki
sinu.“
Skemtiferð í gær.
Alþýðublaðið og Alþýðuprent-
smiðjan buðu í gær starfsfólki
Ssítru í skemtiferð austur yfir fjall.
Klukkan rúmlega sjö í gærmorg-
un var lagt af stað frá Alþýðu-
húsinu. Véður var þá gott, og leit
ekki út fyrir rigningu. Nær 40
manns voru í förinni, þár af urn
20 börn, sem bera blaðið út eða
selja það, og rnörg af þeim höfðu
aldrei komið austur yfir fjall fyrr.
Fyrst var staðnæinst við Grýlu
í Ölfusi. Varð að bíða þar í
klukkustund eftir því, að hún gysi,
en þá gaus hún mjög fagurlega
hátt í loft upp, og tókst að ná
mynd áf því. Þaðan var haldið
áustur í Þrastaskóg, og var þar
snætt, skógurinn skoðaður pg
nokkrar myndir teknar. Kl. um
.edtt var haldið niður að Ölfusá.
Þnr var drukkið kaffi og síðan
sungið og danzað til kl. um fjög-
ur. Var þá haldið af stað heim,
fen staðnæmst á „Hólnum“ ein®
stund. Kl. rúmlega sjö var svo
komið niður í bæinn. Skemtu allir
sér mjög vel, þó sérstaklega
börnin ágætlega, eins og vænta
mátti.
Khöfn, FB„ 3. sept.
Árangurslaus leit að flugvél-
inni sem ætlaði til Kanada.
Frá Lundúnum er símað: Flug-
vélar frá Kanada hafa leitað að
flugvél þeirra Minchins og Hamil-
tons. Leitin bar engan árangur.
Nýtt tilræði við sendimann
frá ráðstjórnar-Rússlandi
i Póllandi.
Frá Varsjá er símað: Maður,
sem menn vita engin deili á, hef-
ir verið skotinn í bústað sendi-
herra Rússa hér í borg. Sagt er,
að maður þessi hafi sýnt emb-
ættismanni sendiherrans banatil-
ræði í sendiherraskrifstofunni.
Gerði hann því næst tilraun til
þess að flýja, en var þá skotinn
af einum þjóna sendiherrans.
Stjórnin í Póllandi hefir látið
hefja rannsókn í málinu.
Frá styrjöldinni i Kina.
Suðurherinn vinnur á.
Frá Shanghai er símað: Suður-
herinn hefir 'tekið Pukow. Norð-
urherinn heldur undan.
Khöfn, FB„ 4. sept.
Landamæri Póllands og Rúss«
lands.
Frá Berlín er simað: Menn ætla,
að Pólverjar áformi að leggja
fyrir þing Þjóðabandalagsins til-
lögur um almennan, óáleitinn
samning í þeim tilgangi að
tryggja lanclamæri Póllands og
Rússlands.
Byltingaróttinn i byltinga-
landinu.
Frá París er símað: Ot af (í-
halds)blaöaárásum um aðgerðar-
leysi frakknesku stjórnarinnar
gagnvart sameignarsinnum hefir
stjórnin lýst yfir því, að síðan
í fyrra sumar hafi hún rekið úr
landi átta þúsund og fimm hundr-
uð útlendinga og handtekið eitt
hundrað frakknekka sameignar-
sinna. [Frakkland auðvaldsins er
bersýnilega ekki lengur neitt hælx
byltingamanna.j
Undirbúningur ofbeldisverka
gegn ráðstjórninni.
Frá Moskva er símað: Rúss-
neska lögreglan hefir handtekið
nokkra fyrr verandi liðsforingja,
sem allir eru keisaraveldissinnar,-
og sakar hún þá um undirbúning
ofbeldisverka gegn ráðstjórninnL