Tíminn - 05.02.1958, Qupperneq 5

t'ÍMINN, miðvikudaginn 5. febrúar 1958.
5
„Það er ósk okkar að kirkja Krists
megi standa hér óbrotg jörn um
• 9f
Á s.l. ári var minnst 50 ára vígslualmælis Húsavíkurkirkiu, sem reist
var af miklum stórhug og myndarskap af fámennum söfnu'Si. — Hér
fer á eftir ræÖa Jóns H. Þorbergssonar á Laxamýri, er hann flutti í
kirkjunni á minningarhátíÖinni 2. júní s.I.
Þa3 hefir komið í minn
hlut, sem sýslunefndar-
manns, aS minnast kirkjunn-
ar, þessa vegfega Drottins
húss, þegar nú í dag er
minnzt hálfrar aldar afmælis
hennar.
■ Undirs'taða aCOirar menningar er
fcrMiu Irú og siðlfræði. Háleiitasta
lia.r.tak cfekiar a&a er að ástiunda
(toúna að boði Drottins. Lang
im'erikiileguistu og naiuOsyn'liegustu
ttélagaisaimtök mieðal fólfkisdnis 'er fé-
tliagssflraipiuninn uim tréaiileg mál.
(Það, seim nefndur er söfnuður. Til
þess að söfnuðurinn sé staðlfastar
og satfn a ð a rfé iags s'k a pu r i n n heiil
cg flitfandi, verður fóltkáð, sem
■myndar féiagækapinn, að tiilheyra
eötfniuði trúaðra. Kirkjan er félags-
'h'e’iimili safnaðarinis til trúarflegra
ifiitihafna. ,Hún er Droittins húis og
Oklkar hús, reitet og viðhaidið itil
■þj ónuiStu við Drottinn og til sam-
bandis oflckar við ihann. Kirkjan er
■okik'ar sameiginlega vígi til sóknar
og vSl-nar imlálefni Drottins gegn
flbieiimsvaidinu. Honium er þóknan-
>5leg trúifesti fól'ksinis við sig, atf
því að isú 'trútfesiti rniðar ofckur tii
'blessunar. Guðs viflji er að við meg
um werða aðnjótandi blessunar
ibanis. En itil þess verðum við að
tfyila okfkur trú Á aflimiáitbugan Guð,
vera móttækileg fyrir andann frá
þcnum og fyflltet bænaranda., En
þænin er leiðin okkar til Guðs.
Kirkjan er okkar sameiginflega
.írtóttökustöð tfyrir anda Drottins
og til að fyíliaist bændaranda.
Húsavíkurkirkja, sé3 frá alhafnasvæSinu við hcfnina'.
samanborin við fóflkis'tai Baínaðar-
ins líkfliega mieiri en niotkk.uns Btað-
ar annans staðar á flandiniu.
Helgi kirkjunnar
. Ulm iþúsund árúm fyrir Kriists- ...* „ i • . . „
tfæðiingu reiisti Saflómon konungur i ^ í
Ihið tfyrsta kirkjiuhús, er sögur fara! Arið 1S80 eru fliér í Húisavik
aif, „Mustieri Dnottins‘. 'Þess er þá rúlmfliega 100 manms cg 19 íbúðir,
'getóð, að andi Drottins hafi fyllit! en afldamó.taiárið er ílóflkimi fjöflgað
húsóð — MuiSterið — þegar mikifll «PP í 300 raannts raieð 49 fbúðum,
íóflk’sfjöldi var þar saman kominn er mæimegniis voru tonílbæir. Þá
tií þjónustu við Drottinn og til að' var ffl miáfltfundatféilag hér í bæn-
Miýða á vígsiluræðu Salómons. Hún «mi- Á fundum þass er fyrst farið
er toirt á tyeimur stö®um í heiflagri aö ræða wm að byggja þurtfá nýja
ritmngu: í fyrri fconungabók og í kirkju í stað hinr.ar gc'mOu litlu
íáðári kroniikutoók. Það er isagt frá kirkju, er istóð í grafreit upp við
því í Nýja-Testaanentinu, að Krist- J Hésav&urbæ, seraj þá var pmþ
ur gekk inn í ihefljgidóm Drottins J setrið. Vafurinn 1904—1905 fl'eitar
’og b'ratf um borSum víxflarahna og S'óknarmeifndin í Húisaviilk tjíl ibúisa-
feitófliuim dúfnasalanna og sagði við meistara rílkiis'imis, . Rögnvafldar
'þá: „Ritað er: Hús mitt á að hefn-fÓMsspnar um iteftiningiu fyrir
'ast bænahús, en þið gjörið það að > hinm vænttanfagu- riýju kirkju. Var
ræningjabæilí" (Matt. 21. 12—14). j teikning - og toostnaðar'áiæfSun i
'Kiríkj'an er (helgidómur. Hún er J íynstu m-rklu minni heádua? en nið-
htíiguð Dnot'tni. Inn í 'þá flielgi má urstaðan varð að fliokuim. Vcrið
eflck'ert óíhreinit kcma, ekkcrt sem 1908 var hér mjgg íbar't. Standandi
"getiur fleitt aí sér synd. Ekki ljótar1 norðanátt cg kuMar moð snjó-
ihiugisanir, 'ekflci ijótt M, ekki flétt-1 kemu fram undir maoloflc. En það
úðugar skieimmtanir, ekki tómlæti. j vor var kirflcjútoyggingin haíin hér.
Við Mjiótam l'ika að tfinna, að inn'Unnið að grunninum p-g var hann
í Ikjirkju erum við alfllt öðru'vísi en!nær titoúánn uon miðjan jrúöá tsm
í löðnwn fliúsurri. Helgi DrottinsJ siímarið. Hinn 12. júri það Euraar
verflcar á oflckur þar og er styrkj- kwan það fynsta aí tWnbránía t:l
ándá að gera sér grein fyrix því. j byggin.garinnar, eem pantað vzt
Sú tjflfinning verður oflckiur skýrari,' eftir útre±ningi húsameiisitara. Var
etf vi'ð um fleið o<g við setjumst inn Þá strax hafin smíði kirflcjunnar
1 lcirlkjuna, sendiutm hljóða bæn til
Dnot'tinis itifl þess að leita samtoands
'váðto'ann.
Við hötfum marigar sögur af því,
Ibtvað saín.aðartfólk (hefir flagt mikið
á isig fil að neisa sínar kirkjur,
eflcreyta þær og viðflialda þeim.
' Eóinin kemur eins og aí sjáltfu sér
' ötft og tiíðium. Má'ttur Drotitins v'erk
;ár í tfóflíkin'U. Þessi máKtur toeíir
áreiðanléga átt sinn þátt í atlhöfn-
nm satfnaðariniS hér í Húsavik, þeg
þá
og var
var hér géður þeign bæjarin'S, en
nú íGuttur itifl Rieyikjanúflcur. En
staddur hér í' ki'iflcjunni í dsg.
Éig heíii 'ökiki getað néð í gerða-
bæficur satfnaðarins n'eima aiftuir titf
ársinis 1921. En mér er tjiáð atf
eilKtiu mönnuim, að uim þettá bifl
hatfi sóiknarnefnd skipað þeir: A3-
alsteinn KrMjiánssion, toróðir Páfls
yifirctmiðs, PMfl Siigurðsaon og Siig-
tryggur Pétunsson. Bn evo var kos
in byggir.garr.'stfnd. Er mér ekki
iijós't, 'hverjir hafla verið í sóknar-
nafnd cg byiggir.garnefnd, er þessi
irjikfla framk'V'æand vax tfeyst af
bendi. En mott flooma þar við sögu
Aðaiateinn KrMjánsson kaupimað-
ux, Stetfián Gn'ðjönssion kaupimsð-
ur, Steingxúi.T.ur Jónsson sýsðumað-
ux og Jaikiob HláCiídlánarson sööu-'
stjóri. Séra Jón Arason eóikr.ar-
prestur mun að' sjflciáfltfs-ögðu haifa
hatft miflcmn álhuga fyrir kirkju-
byggir.igunni. Voru þassir menn
alfl'ir hiugisjónaanenn m;Mir og sér-
ieg.a traiutstir í eta-rfi. En aililir nú
kioannir yfl'ix flandaimiænin.
Gamaill m&ður hér í bænutm
tjáði mér, að kixkjan 'befðd vexið
viítgð á 'bvá'taisunnuháitið 1907. En
nú' -er það vást, að vdgölan h-etf'ir
farið fram sunr.U'daginn 2. júní
það ár. En það toefir verið háftfum
n'.'áwuði efl'tix hivífasunnu. BkCrup
lcr.ur Sveinsson, þá
írmr.
ar þeissi vegflega kirkja var byggð hal,d,;ð eig vd að Ytffemiður,
fyriir 50 áruim. Þá var hér sjávar-
þorip anleð um 500 manns. En kirkj-
an var iátin rúma 400 manns í
ÉJætium. og toverju sæti voru fláitin
íyflgj'a 100 rúmif'et eða innanrúm
kiíkjiunnar alflis 40 þúsund rúmfet.
En það var þá roeira innanrúm í
lcirlkju en nokkurs staðar annars
títaðar á flandinu, nema í dómkirkj-
unni í Reykjavik. En sætatalan,
*.............. kirkjunnar “*-'*™*»
því Cokið í aprii 1907 eða Z*™® maðurjoom ekki ffl vsg)>
eftir tæpa lOmánaða vinr.u að því. J^om pnotfastar að
Venkslæðið Fjaflar, eem þá var fkutostd&un,- aam tíSU að fram-
tekið ffl sitarfa, 'a&itoðaði við heffl- .^æraa v;®: una moð soxnarprœa,
ingu og sögun tiimtounsins, en % mer að hail vfrð *>?“*
gflugiga aflfla cg hurðir, nema útá- f&ur c® * 1^?*
hurð við aðafl'dyr ©erðu kirkjutamið ^ Beped M KrMjknsson
- ' ° ■ praxfux að Gnenjaðans'tað.
Kirkjan ér 24%'' alin fxá áu'Stri
tflfl veniané, en 24 álnix frá norðri
tifl euíuxs. Veggibæðin er 10 áflnir,
en hæð uipp i íurnlkxosis er 40 áln-
ir. Innan imiáliaði. kinkjuna Fney-
méður Jólhanneason. Var hann íát-
inn ráða irrjifl'nir.gunni og er hún
sú >sem’ við r;ú sjláuim. Sú miáflnimg
'fór ©k&i íram fyrr en 15 érum eít-
ht sð kjxkjan v:ar toyiggð og það aí
íjárhag'slegu'm ástæ’ðum.
Bygging kirkjunnar
Að kirkjutoygginigunni unnu 7
menn, mun.u þeir áreiðaniega hatfa
var Páll KrMjámsson frá Áflí'ta-
gerði i Mývaitnssvieiit. Hann vafldi
með sér í Húsávíflc þassa smiði:
Jón Eyjóflfisson, Uppsöflum, Aðafl-
stieiin Jóhannesson, Harðangri,
Bj'örn S. Björmsson, Miefluim, HaM-
dór Sigurjónisison, Traðagieirði og
Páil Jómsison frá Haiga i Aðafldafl.
Af þessum mönnuim lilir nú að-einis
PáM Krist'jánsson, sem um áratugi
Margir EögSu EiS
Byggir.g kijikjunnar kostaði 22
þúsund krónur. Þar aí átti gamfl'a
kirkjan, seim Jiögð var niður, þeg-
Eyðing illgresis
Undanfarin tvö sumur hefir Bún
aðarfræðsla Búnaðarféfliags íslandis
toeitt sér fyrir að gerðar væru at-
huganir með iligresiseyðingarlyf.
Eítirtalin ]yf hatfa verið reynd:
j Herbatox M25, Hertoatox D50, Wee
j hormon 50 AD, Herbazol, Aatox
og síðastliðið sumar var reynt nýtt
lyf Karmex DWT og Karmex W,
síðast töldu tv'ö lyfin eru flutt inn
af Ineifldverzlun Friðriks Bertel-
sen, en hin öflO hafa verið seld hjá
Sölufélagi garðyrkjumanna og Á-
burðarsölunni.
Hormónalyf. í þesssum fflokki eru
lyfin Herbatfox og Wee hormon.
Eyðingarhætfni þeirra byggist á
því að fflestar tvikímtolaða jurtir
drekka flyíin í sig i gegnum ræt-
urnar, lyiið veldur röskun á efna-
skiptum jurtarinnar, otft með þeim
afleiðingum ða hún deyr. Með at-
hugun okfcar hetfir það komið í
Ijós, að engum vandflcvæðum er
bundið að útrýma ílestum tegund-
um tvíkítntoflaða ifllgreis með þess-
um lyfjum. En hvimfleiðasta tún-
illgresinu, en svo nefni ég heim-
uluna (njóflar.n), hefir gengið mis-
jpfnlega með.
Ég mun leitast við að gera í
stuttu máfli grein íyrir aflgengustu
mistökumrm í notkun hormóna-
Ijtfja gegn njóflanum.
1. Herbato-x M25 befjr stunduim
verið r.otað, en það er gagnslítið.
2. Úðað 'hetfir verið of seint.
3. Úðað heíir verið í eða rétt
á undan rigningu.
4. Notað hefir verið aflítof mikið
vatn, sérstaklega á þetta við þar
sern ekki er völ á öðru dreifingar-
tæki cn ’garðflcönnu.
ÚtrýmÍEg Djólans mistekst o£t-
ast af því af. ©f seint er úðað.
Hvernig á að nota flyíin á njól-
ann?
1. Úða ber Herbatox D500 eða
Wee hormon 50 AD.
' 2. Nota sflcal um 2 flítra á 1000
fermetra.
3. ÚSa sn'emmia á vaxtarskeiði
njólans, harm rná eflcki vera kom-
inn með fleiri en 4 toflöð og um
10 rm_ n hæð.
4. Úða í þurru veðri, með út-
lit fyrir áíramlhaldandi þurrk
hæsta EÓlarhring.
5. Nota ekki meira en 100 lítra
a-f vathi á ferm., og ekki minna en
60 flitra, ef bakúðadæfla er notuð.
Nitrolyf. Aatox og Herbazol til-
heyra þessum flokki flyfja. Þau eru
notuð tifl að útrý'ma ifllgresisfræi.
Drepa þau haugarfann, ef hægt er
að úða á hann á réttum tíma. Lyf-
in eru skaðlaus túngrösum, ef arfi
er í sáð’slétfunni getur verið hga-
kvæmt að nota njtrofyf-
Mjög eru dórnar misjafnir um
notagiidi nitroflyíjanna, fjölda
niargjr' bæhdur haía haldið görð-
um sínum hreinum með lyfjunum,
en öðrum hetfir mistekizt þaff. Þessi
misraupyr stafar að nokkru leyti
af rangri notflcun. E'kki er fyl'gt leið
beiningum sem birzt. hafa um með
férð iflflgresiseyðingarflyfja. Veður-
far hefir einnig miflcil áhrif á nota-
gfldi lyfjanna. Ef miflcið er af ó-
spíruðu aríafræi í garðinum og
ar þassi var byggð, 8 þýisund krón
ur í sjóð'i. Öruim & W'ulÆs verzflun
hér í Húsavík gaf tifl byggingar.
innar 1000 kiér.ur cg Þárfur Guð-
johnisen, isiarn fl'engi veitti þeirri
verziflun f'orriJ'öðu, gaf úitihurði-r
kiciflvjur.nar, «sgn kiootuðu 500 krón
úr. Annsi flrygiginigarkoisitnaður var
írökinh að Ðáni. Það íán er fl'önigu
að tfufflu tgreitft. V-egna forrrjs ikirkj-
úr.nar éig byiggirjgarefniis hennar
þarí 'hún milkiið'tfé' tiifl vó'ðlhalids. Miá
þar tofitfna, að nýfleg viðgsrð á
turni kirEcjunnar; ósEimt nýjum
k'u.flckam í fcann, kiOstEði um 70'
þú und krónur. Rafhjtu'harfleiðtC'a i
kinkjuna, secn framkværad var
1943, k'Ci.-tEfii 20 þúsund Icrónur.
flVíála þartf flcirkjúna 'Eiflfa u'tan, að
mir.r.'Sta ItooE'ti 10. hvert ár og suma
hflrj'ta hennar lotftar. Söimufleiðiis hef
ir bu'rfit að altouga og gera við íúa,
I aSaOfl'aga á niorðuxfcilið >eig m:á búaist
j við þeiirn kcstnaði hvenær 92011
I fúa verffur vart, Fyrir tveim árum
| var tgerð girðinig sú, sem er um
j kirkjuflóðina. Hún kostaði 43 þúis.
(Fraimhafld á 8. síðu).
það þakið þykku moldarlagi þeg-
ar úðun er frarakvæmd, má búast
vði að það drepist ekki. Nitrolyf-
in verka ekki lengi, svo komið
getur fyrir að í úðuðum garði fari
arfinn að skjóta upp kollinum 3
vikum eftir úðun og hann vaxið
upp fyrir kartöflugrösin. Með því
að nota töfluvert meira magn en
ráðlagt hefir verið, má halda görð
unum nookkurn veginn hreinum
yfir vax-tartímann, þ.e.a.s., ef
ekki rignir skömmu eftir úðun.
Ef mikiir þurrkar eru fyrst eftir
niðursetningu kartaflnanna má
reikr.a með að arfinn komi seinna
upp en kartöflugrösin, en þegar
grösin eru komin upp í garðinum
er of seint að úða með nitrolyfi
(Herbazol eða Aatox) þvi flyfið
svíður grösin. Af þessum sökum er
það ljóst að þrátt fyrir að bjarg-
ast mætti við nitrolyf í kartöflu-
görðum til að haflda arfanum niðri,
eru þau ekki ótorigðul gegn hon-
um. Þar af fleiðandi höfum við
reynt að fyflgjast með hafi einhver
ný lyf borizt á markaðinn í þeirri
von, að tafcast mætti að fá veruf-
flega 'hentugt lyf í kartöflugarða.
Siðast fliðið vor bauð heildverzlun
Friðriks Bertelsen okkur nokkrar
dósir af lyfinu Karmex DW. Við
þáSum það imieð þökkum og ákváð-
um að gera nokkuð víðtækar at-
huganir með þetta lyf og til sam-
anburðar notuðum við nitrolyfið
Aatox.
Karmex BW.
Gerðar voru athuganir með lyficj
víðs vegar um landið, í gömlum.
og nýjum kartöflugörðum, mýrar-,
móa-, sandtolöndiium moldargörð-
um, hreinum sand- og malargörð-
um. Reyndir voru 3 misstórir
skammtar 100, 200 og 300 g miðað
við 1000 ferm. Úðað var á reit-
ina í þeirri viku sem fyrstu kart-
öfflugrösin sáust koma upp i þeim.
Skammtarnir voru leystir upp í
100 flitrum af vaíni, notuð var bak-
úðadæla, hieð þessu vatnsmagni
var hægt &S dreifa lyfjum ágæt-
]ega yíir reitina. Árangurinn var
mjög góður, að undanskildum ein-
um stað, drapst arfinn nær allur,
sama hvort úðað var 100 eða 300
g. Beztur árangur var í gömlum
moldargörðiun, sem í liöfðu verið
ræktaðar kartöflur um áratugi,
sannkölluð arfabæli, í þannig görð
um drapst arfinn og engar
skemmdir urðu á kartöflugrösun-
um.
í sar.dbtönduðuni moldargörðum
voru \nða skeramdir á kartöflugrös-
um í reitanum, sem á var úðað
200 o,g'300 g, en ekki nema á ör-
tfáum stöðúm sást áð 100 g liöfðu
sákað' flcartöfj'urnar. í hreinum
sand'görðum voru kartöflugrösin
mjög mikið skenand og mikil upp-
skerurýrnun. í 3 görðum á jarð-
hitasvæði, jarðvegur: sandur og
möfl, drapst allt í reitunum, bæði
iRgriesi og karíöflugrös.
Út írá þessum athugunum síðast
liðið sumar, er hægt að draga þá
áflyktan, að Rarmex DW er ör-
uggt ]yf til að drepa flestallt, ef
■ek'ki allt ilflgresi í kartöflugörð-
um. En ekki má nota nieira en
200 g af lyfinu i moldargarða, í
sandtolandna moldargarða 100—
150 g, í nijög mikið sandbl. garða
75—100, í gsrða sem lcalla mætti
hreina sandgarða er varasamt að
n'ot alyfið að einhyerju ráði, nema
fyrir þá sem vilja gera smá til-
raunir fyrst, og þá ætti ekki að
úða meira en 50 g. Allar tölurnar
miðast við 1000 ferm.
- Najsta suinar mun þessum at-
hugunum verða haldið áfrani og
þá verða reyr.dir minni skanimt-
ar í sandgarðana, þvi þar sem þess
ar athuganir frá í sumar sýndu,
að 100 g drepa örugglega illgresið,
þá er ekki óhugsandi að helmingi
minni skammtur hafi töluverð á-
hrif á það, án þess að saka kart-
öflurnar.
Við erum alltaf að þokast nær
því marki að geta sagt kartöflu-
rækfendum, úðið á garðana og
losnið þannig við óhyggjur og erf-
iði af völdum arfans.
(Ýtarlegri sfcýrsla um árangur
a'lhugana þessara mun birtast í
Búnaðarritimu 1958.)
Agnar Guðnason ,