Tíminn - 23.04.1958, Blaðsíða 8

8
T í MIN N, miðvikuáagiim 23. aprí! 1958,
Með Gullfaxa til Afríku
(Framhald af 7. síðu). ,
I»eir eru þeim mun verri við-
fangs en 'hrossin í kring um sum-
ar flugbrautir hér á landi, að í
AfxÆkoj kœrir sig enginn um að
reka vilta fíla. Það er ekkert á-
hlaupaverk. Þeir eru hinir verstu
viðfangs, og mannskæðir ef því er
að skiþta. Þarna varð því verk-
fail,' unz fílarnir sjálfir tóku upp
Zambesiáin var mjög vatnsmikil,
eins og ég sagði fyrr, og úðinn því
óvenjumikiLl og drunurnar ferleg
ar. Þetta er stórkostlegir fossar.
Jafnvel Niagarafossarnir verða
smáir í samanburði við þá. Við
undum lengi kvölds við að skoða
fossana, hóldum svo heim á hótel-
ið. Það er mjög geðslegt að sjá,
hreinlegir blökkumenn unnu að
Minningarorð:
Hallfríður Þórðardóttir frá Yztabæ
Séð úr flugvélfnni yfir gljúfur Zambesiárinnar þar sem úðinn frá Viktor-
tufossunum stígur til himins, yit tll vinstri á myndinni
á því að labba af brautinni. Fíl-
arnir í Rhodesíu _eru taldir sérstak
iega illvígir. Ómögulegt er að
tomja þá. Þeir liafa ráðizt á fólk
og íagt saman bíla fulla af fólki
eins og blikkdósir. Þau urðu ör-
lög pólsfcra ferðamanna þarna
ntrickru sunnar.
Jœja, þetta var nú útúrdúr með
fíiana, en við vorum þó að hugsa
um fíla og önnur dýr þegar við
nálguðumst flugbrautina í Living-
stone og kærðum okkur ekki um
að hafa sJíkar tálmanir í vegi. Við
sáum að vísu fíl nokkuð frá braut
inni, en ekki skipti hann sér af
okácur. Við lentum á logni og bjart
viðrr.
Það er gott fyrir útlendmga að
koma til Rhodesíu. Það er ekki
verið að tefja þá með útlendinga-
eftirliíi eða tollskoðun. Okkur var
sagt að útlendingaeftirlitið í Liv-
ingstone væri á barnum á hótel-
inu og menn. afgreiddu pappírana
þar venjulega yfir kollu af Rhodes
öli.
Vtf Viktoríufossa
Við íók.um okkur gistingu á
fiugvuíLarhételinu. Þá var næst að
fá að skoða fossana. Okkur var
boðið til kvöldverðar í veitinga-
húsi, sem byggt er út við fossana.
Við ókum þangað í glampandi
tunglsljósi og virtum fossana fyrir
okkur. Það var ógleymanleg sjón.
Happdrættislán ríkissjóSs
(Framh. af 5. síðu.)
90613
91783
96198
98268
102104
102745
104752
105766.
107255
109240
110612
111770
114008
115284
117285
118920
120969
123850
126202
128108
129097
132252
135898
137586
141186
146060
148101
148562
91064
94722
96252
99430
102345
102776
104844
106158
107718
109627
110709
111859
114365
116133
117411
119504
122607
124144
126674
128748
129545
135351
135937
138840
142816
146477
148283
148769
91125
95268
96690
99704
102380
103585
104877
106805
108798
109867
110822
112126
114383
116344
117960
119725
123000
124193
126846
128798
131356
135386
136084
140090
144202
147382
148414
148938
91539
95510
97138
99744
102690
104040
104888
106991
103895
110488
111732
113522
114985
116385
118555
120298
123303
124825
126850
129063
132051
135804
136484
140109
145044
148042
148515
149457
(Birt án ábyrgðar biaðsins)
því öllum stundum að fægja og
pússa og halda öllu hreinu. Okkur
var isamt sagt, að við mættum
búast við þvi að fyrirhitta allstór-
ar kóngulær í herbergjunum, og
fannst okkur það lítið tilhlökkun
arefni. Huggun var samt, að það
fylgdi fróttinni að þær væru mein
lausar. Þetta kalla þeir kakka-
lakkakóngulær og er nafnið ekki
sérlega aðlaðandi.
Hroðasögur undir
svefninn
Annars bætti ungur Breti á hót-
elinu um þessar sögur með því að
segja okkur af eitursnákum, sem
þarna væru á hverju strái.
Hann sagði að þetta væru stór-
hættuleg kvikindi, einkum þó sú
tegundin, sem spýtrr eitri í augu
manna og er sögð þrælhittin. Má
viðkomandi þá alls ekki nudda á
sér augun. Hefir stundum orðið að
binda hendur manna, sem hafa
orðið fyrir svona árás, unz næst í
mjólk eða vatn til að skola augun.
Við fórujn í háttinn með þessar
sögur í vegarnesti, hugðum vand-
lega að skorkvikindanetunum sem
fylgja svefnstæðum á þessum
slóðum og sváfum svo af nóttina,
án þess að verða fyrir ónæði.
Um morguninn fórum við aftur
til fossanna og sáum þá í björtu
og var það ógleymanleg sjón. Þeir
eru 365 fet á hæð og breiddin er
1,5 míla. Vatnsmagnið sem þar
steypist fram af er svo mikið, að
maður óttar sig engan veginn á
því þó að maður heyri einhverja
stærðfræðilega skilgreiningu. Við
lögðtim svo af stað suður á bóg-
inn enn í síðasta áfangann kl. 10
um morguninn.
(Frá þeirri ferð og dvölinni í
Suður-Afríku verður sagt í blað-
inu á morgun.)
Rússar stytta vinnu-
tíma
NTB—‘MOSKVU, 21. apríL —
Rússar munu á þessu árl taka upp
sjö stunda vinnudag í þungaiðnað-
inum og sex stunda vinnudag fyrir
þá verkamenn, sem verða að
vinna neðanjarðar. Samtimis þessu
verða launin hækkuð verulega til
þeiiTa, sem nú bera minnst úr
býtum í þungaiðnaðinum. í til-
kynningunni segir, að orsökin til
þessa sé hin mikla aukning fram-
leiðslunnar í Ráðstjórnarríkjunum
á síðustu árum, og ef framleiðsl-
an haidi enn áfram að aukazt,
verði vinnutíminn styttur einnig
í öðrum atvinnugreinum.
Þann 24. marz s. 1. lézt á Sigtu-
firði frú Hall'fríður Þórðardóttir
frá Yztabæ í HrLsey á áttugasta og
áttunda aldursári. Með henni er
horfin á braut merk kona og mik-
Llhæf, sem allir minnast með hlýj-
um hug og virðingu, er höfðu af
henni einhver kynni.
Hallfriður var fædd að Hólum
í Öxnadal 12. júli 1870. Faðir
hennar var Þórður Pálsson, Þórðar
ionar frá Kjarna, en móðir henn-
ir var Guðrún Magnúsdóttir frá
Hólum í Eyjafirði.
ILallfriður fluttist 4 ára gömul
með foreldrum sinum til Skaga-
fjarðar, en þau bjuggu allmörg ár
að Breiðagerði í Tungusveit og
Þorljótsstöðum i Vesturdal, og þar
dvaldist hún hjá þeim síðustu árin,
er hún var í foreldrahúsum. En
þaðan fór hún til prófastshjónanna
í Viðvík, þeirra sr. Zóphóníasar
Halldórssonar og Jóhönnu Jóns-
dóttur, Péturssonar, háyfirdómara.
Um tvítugsaldur fór Hallfríður
til Reykjiavíkur til þess að læra
fatasaum og hannyrðir, og dvaldist
hún þá hjá föðursystur sinni Guð-
rúnu Pálsdóttur, móður sr. Frið-
riks Friðrikssonar. Minntist hún oft
á dvöl sína í Reykjavík með
ánægju.
Eftir skamma dvöl í Reykjavík
hélt hún aftur til Eyjafjarðar og
réðst þá kaupakona að Yztabæ í
Hrísey, en Yztibær var þá eitt af
stærstu heimiium þar í eyjunni,
en dvölin þar varð lengri en hún
ætlaði í fyrstu, því að þar trúlof-
aðist hún Jóni Kristinssyni, er var
elzti sonur hins alkunna útvegs-
bónda og dugnaðarmanns Kristins
Stefánssonar og Kristínar Hólmfríð
ar ÞorvaldsdÓttur frá Krossum í
Eyjafirði.
DvaldLst Hallfríður nú við nám í
kvennaskólanum á Laugalandi
næsta vetur, en 3. sept. 1893 héldu
þau Jón og Halifríður brúðkaup
sitt og settust að á Yztabæ.
Jón tók síðar við búi á Yztabæ
eftir föður sinn og þar bjuggu þau
síðan í 26 ár rausnarbúi eða þar
til þau fluttu til Siglufjarðar 1919.
Af níu börnum þeirra hjóna eru
5 á lífi, Guðrún f. húsfreyja, nú
búsett á Selfossi, Þóra húsfreyja í
Siglufirði, Gunnlaugur véistjóri í
Sigiufirði, Vilhjálmur og Ti-yggvi,
bifvélavirkjar á Akureyri. Fjórir
synir þeirra eru látnir, einn lézt í
æsku, en Þórður, Páli og Stefán
létust uppkomnir. Mann sinn missti
Hallfríður vorið 1949. Er stór ætt-
bogi kominn frá þeim Yztabæjar-
hjónum.
Frú Hallfríðui' Þórðardóttir var
hin mesta fríðleikskona og vann
hugi allra með sinni mildu og hóg-
væru framkomu, sem þó bar í öllu
vot;t um festu og virðuleik.
Heimiii þeirra hjóna í Hrísey
var lengst af bæði mannmargt og
umsvifamikið, en öllum ber sam-
an um, að hún hafi leyst heimilis-
störfin af hendi með hinni mestu
prýði, ekki með hávaða og bægsla-
gangi, heldur nreð hógværð og
mildi, sem mjög hefir einkennt
allt hennar líf.
Heimiiisstörfin voru lengi fram
eftir ævinni hennar aðalstörf, en
eftir að börnin komust upp, gat
’hún meira gefið sig að 'hugðarefn-
um sínum, eins og hannyrðum og
blómaræfct.
Hún var mjög listhneigð að eðlis-
fari og bar öll handavinna hennar
vott um smekikvísi og fagurt hand-
bragð. Ekki vann hún að þessu
til fjár eða frama, en margan
gladdi hún xneð smáhiutum þeim,
er hún bjó til.
í blómaræktinni kom fram hin
meðfædda löngun hennar að hlúa
að öllu því, sem fagurt var og fín-
gert. Þegar hún kom tii Sigluf jarð-
ar, var lítið fengizt þar við blóma
og trjárækt, töidu víst flestir, að
þeir hefðu öðru þarfara að sinna
um síldartimann en að vera að
fást við slikan hégóma. En Hall-
fríður lét það ekki á sig fá og
ekki leið á löngu áður en blóma-
garðurinn hennar fór að vekja at-
hygli og niargar ferðir átti hún upp
í kirkjugarð til þess að gróðursetja
og liirða um plöntur á leiðum í
kii’kjugarðinum.
Þegar ég hugsa um ævi frú Hall-
fríðar, finnst mér henni einna bezt
lýst með þessu erindi úr kvæði
eftir Bj. Thorarensen:
Þá eik í stormi hrynur háa
hamra því beltin skýra fxá —
en þegar fjólan feliur bláa
fallið það enginn heyra má
en angan horfin innir fyrst
urtabyggðin hvers hefir misst.
Það er eðlilegt, að frú Hallfríðar
sé saknað innilega af ölíum, er
þekktu hana. Börnin hennar elsk-
uðu hana og virtu, og vissulega
máttu þau líta upp til hennar, sök-
um mannkosta herníar og þeirrar
fyrirmyndar, er hún var þeim í öllu
góðu.
Frú Hallfríður bar lengi aldur
sinn vel, en síðustu tvö árin var
hún farin að heilsu og kröftum, en
naut þá frábærrar umönnunar á
heimili Þóru, dóttur sinnar og
tengdasonar síns Péturs Björnsson-
ar, kaupmanns í Siglufirði.
Á fáum árum hafa nú foreldrar
hjónanna heggja kvatt þennan
heim og er það aðdáunarvert, live
vel þau Þóra og Pétur reyndust
þeim á ævikvöldi þeirra.
Við, sem þek'ktum frú Hallfríði
Þórðardóttur frá Yztabæ, blessum
minningu hennar og teljum okkur
stórum ríkari að hafa átt vináttu
þeirrar mætu og merku konu.
Oskar J. Þorláksson.
Dönum meinað áætl-
unarflug um Rússl.
Rússneska Aeroflot-fIu~félagið
hefir fengiö rétt til að fljúga yfir
Danmörku og áfram. til vestms, en
það er þeim nauösynlegt, er þeir
hefja áætlunarflug milli Moskva og'
London, og ef til vill síöar til
Bandaríkjanna. En á hinn bógmn
hafa Rússar synjaö Dönurn um
leyfi til að fljúga yfú Rússland, en
þeir hugöust hefja áætlunarflug til
Tókýó meö viðkomu í Moskvu.
Skemmtun Berkla-
varnar í Sjálf-
stæðishúsinu
f dag, 23. apríl, síðasta
vetrardag, verður skemmtun
Berklavarnar í Reykjavík haldin
í Sjálfstæðishúsinu kl. 8,30 e.h.
Félagið heldur þessa.skemmtun
með það fyrir augum að efla sjóði
S.Í.B.S. til styrktar berklasjúkl-
ingum.
Eins og menn vita hafa kjör
berklasjúklinga, sem útskrifast
hafa af berklahælum mjög batn-
að við tilkomu Reykjalundar. —
Ýmsir eru þó þannig á vegi stadd
ir að gcta ckki notfært sér vist þar,
einkum fólk, scm á fyrir fjölskyld-
um ag sjá. Þcim er þessi skemmt-
un til styrktar haldinn.
Revian ,,TungIið, lunglið, taktu
mig“ hefir verið fengin til sýn-
ingar. Ennfrennir verður dansað
til kl. 1, hJjómsveit Svavars Gests
leikur.
Er þess að vænta að fólk fjöl-
menni í Sjálfstæðishúsið siðasta
vetrardag kl. 8,30 og geri tvennt
í senn: Styrkja gott málefni og
skemmti sér og öðrum.
Ungmennin og vélamar
iFramh. af 5. síðu.)
in af þessum samskiptum ein, sern
fellur bændum í skauí? Það imm
flestum sýnast ótrúlegt. Hitt mun
talið sönnu nær, að börnin sæki
þangað drjúgan lilut, þótt hann
verði ekki mældur máli né veginn
á vog. Hann er fólginn í þroska,
— auknu manngildi — þroska sem
viðráðanleg viðfangsefni ein geta
skapað vaxandi æsku. Það. er
henni gróði að eignást aðstöðu til
að fá að ráðast til fangs við fíeira
en götulíf þéttbýlisins. þegar skóla
dyrnar lokast að baki hennar með
vordögum.' Það éitt er -ekki.ærið
til fullrar þroskunar, að troða á-
kveðnum skammti af fræðum í
barnssálina, — og þó að fræðuh-
um alveg ólastuðum, Þar þarf
fleira til. Margir munu líta öðrujn
auguin á þessi mál. Þeir munu
teljá að nokkúr hluti þess; sem
nema. skal ,sé fyrat og fremst eíg-
in giíma við þau viðfangsefni. sérn
• fyrir hendi éru. Er það ekki ern-
mitt það, sem börn og unglingar
sækja i switina?
Það virðist því koima úr hörð-
ustu átt, ef það hljómar frá sölum
Alþingis, að rétt sé að leggja stein
í götu þessa, en annan veg verðá
þessi ummæli trauða sk-ilin, séu
þau þau rétt hermd. Þ.a-u gcfa
ótvírætt í skyn, að börri og ungl-
ingar séu.h'afðir að féþúfu í sveít-
um. En ijiála sannast mún það, að
börri þurfa sinna muna með, ekki
aðeins í mat, sem mun kosta. tais-
vert, sé hann miðaður við það,
sem þeir telja sig þurfa að haia
íyrir hann, sem framreiða hann’ á
hinum virðulegri stöðum í Reykja-
vík. Og væri hann metinn effir
þeirri verðlagsskrá, mundi koma í
ljós, að nokkuð væri af hendi látið
til barnanna af hendi búandliða.
Talað er um að húsaieiga sc nokk-
urs virði, en ekki mun hún hátt
metin til barnanna áð jafnaði. Og
þó þcssir þættir væru metnir ’ á
annan veg og viðráðanlegri, kemiir
enn fleira tll. Márgt af börnmn
'kemur á fámenn heimili, þar sein
húsmæðttr eru svo önnum hlaðn-
ar, :að illa er á bætandi. En börn
þurfá ærna umhirðu ef vel 'er, óg
munu þau störf er þar að lúta oft
að litiu metin, og þó að mestit
unuin af margri húsfreyj'unni á
þeim tímum sólarhringsins, sem
er talsvert hátt metinn í þétfbýii,
þegar á handtökum þarf áð halda
þar. Sé þetta athugað má ljóst
vera, hér hefir hvorki verið géngið
erinda þeirra bjargráða þjóðarinn-
ar, sem bundin eru höfuðatvmnu-
vegum vortun né þeirra mál i, sem
fólgin eru i uppeldi og þaroskun
barna og ungiinga.
Þær setiningar, sem hér hafa
verið gerðar að umtaLsefni eru því
illa sagðar, séu þær í aðalatriðum
rétt hermdar, einkum þó í garð
þeirra, sent til þess klífa þrítugan
hamar, að hjarga börnum sínúin
frá biklagðri götu og þvi, ssm i'é-
lags Iíf hennar og freistiagar rétta
að óráðnum ungmennum þegar
skóianuin sleppir, — ef hann þarf
þá að sleppa svo míklu til þess að
þessa gæti. Það mundi þjóðinni í
heild hollara að aðstandendum
barna yrði auðvelduð leiðin til
þessarar þálttöku þeirra í önn
þjóðarinnar. Þar verður hlutur
ungmennanna drýgstur þegar til
skipta kemnr, enda ekki fjarri lagi
að þegar sé kominn tími til end-
urskoðunar á þeim reglum, ef nú
gilda í reynd um þáttöku þeirra í
höfuðatvinnuvegum vorum. Þar er
landbúnaður ckki einn um hitu.
Af þeim kynnum munu flest uug-
menni vaxa, og sá vaxbarauki: í
fullu gildí, hvert sem leið þeirra
annars kann að liggja síðar. —
Eldur í bát við
I Vatnagarða
Laust éftir hádegi i gær var
slckkviliðið kallað inn i Vatna-
garða en þ'ar' hafði kviknað i vél-
bátnurn Leó II. Höfðu menn verið
að skara i ofn og neistar hrokkið
i olíubrák. Tr.lsverður reýkur várð
af því, en litill eldur enda búið
að slökkva þegar slökkviliðið koin
á vcttvang.