Tíminn - 10.10.1958, Qupperneq 6

6
TÍMINN, föstudaginn 16. oktöber 185«
Útgefandi : FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
SJcrifstofur 1 Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(ritstjórn og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323
Prentsmiðjan Edda ihf.
Sálmurinn um dýrtíðarblómiS
MORGUNÖLAÐIÐ syng-
ur nú að minnsta kosti ann-
an hvern dag sálm sinn um
öngþveitið í efnahagsmálum
lan'dsmanna, og eftir því sem
hann er oftar sunginn, er
hann tileinkaður Framsókn-
arflokknum æ meira. í fyrra
dag birtist nýtt tilbrigði
sálmsins en iþó harla líkt hin
um fyrri og hljóðar svo:
,AIdrei hefir annað eins
öngþveiti ríkt í íslenzkum
efnáhagsmálum og einmitt
nú. Aldrei hefir annað eins
kapphlaup verið háð milli
kaupgjalds og verölags,
aidrei hefir dýrtíð og verð-
bólga magnast eins hröðum
skrefum“.
Þessi sálmur er kyrjaður í
trausti þess, að þjóðin sé ekki
langminnug. En svo langt
muna flestir fullorðnir menn
að í efnahags- og dýrtíðar-
málum eiga Sjálfstæðismenn
slíkt afreksmet, að því verð-
ur varla hnekkt fyrst um
sinn, nema til kæmi sú ó-
gæfa þjóðarinnar að þeir
hafí einir völd í landinu. í
eyrum þeirra, sem á þennan
söng hlusta nú, hljómar
hann sem biturt háð um
Sjátfstæðismenn sjálfa.
Rffenn eru varla búnir að
gleyma því, þegar Sjálfstæðis
flokknum tókst að hleypa
vísitölunni upp um 80—90
stig á þremur mánuðum. Það
met stendur óhaggað sem ó-
brotgj arn minnisvarði um
efnahagsmálastjórn Sjálf-
stæðismanna, þegar þeir eru
eipráðir. Og þetta eru einu
„bjargráð" sem þeir hafa að
eindæmi lagt til íslenzkra
efnahagsmála síðustu tvo
áratugina. En þeir hafa svo
sem verið fúsir til þess, og
sýnt fullan lit á því að bæta
metið, svo óðfúsir, að það
hefir jafnan verið eitt erfið
asta viðfangsefni þeirra
flokka, sem setið hafa í sam
stjórn með þeim síðan, aö
haida aftur af köppunum.
ALDREI hefir dýrtíðar-
blómið verið svo „sólvermt í
hlýjum garði“, sem á þessari
flokksstj órnartíð Sj álfstæðis
flokksins og það náði undra-
verðum þroska, svo að hun-
ang draup af í kollur gróða-
klíkunnar 1 Sjálfstæðisflokkn
um, en þjóðinni blæddi. Sálm
ur Sjálfstæðismanna sem nú
er sunginn sýknt og heilagt,
og hefst á orðunum: „Aldrei
hefir annað eins öngþveiti
ríkt í íslenzkum efnahags-
málum“, er því sálmurinn
um það blóm og ekkert ann-
að. Þess vegna hljómar hann
sem biturt sjálfsháð Sjálf-
stæðismanna.
En umhyggjan fyrir dýr-
tíðarblóminu er svo mikil, að
jafnvel þegar þjóðin hefir
gefið þeim hvíld frá blóma-
rækt í ríkisgarði, halda þeir
áfram í sjálfboðavinnu. Af
veikum mætti grípa þeir
hvert tækifæri til þess að
hlúa að blómi sínu og færa
miklar fórnir og dýrar. Þeir
gerast meira að segja verka-
lýðshetjur, jafnvel reiðubún-
ir til þess að standa verlr-
fallsvörð, og vilji fólk ekki
hlíta herkvaðningu þeirra
um að heimta hærra kaup,
þá bjóða þeir bara kaup-
hækkun. Blóm blómanna má
ekki svelta eða visna.
En einhvern pata hafa þeir
af því, að þessi blómarækt sé
ekki dáð af öllum landsmönn
um, og því er stundum reynt
að láta líta svo út, að þeir
vilji uppræta blómið — eigin
lega sé öll þeirra viðleitni í
þá átt. En þegar spurt er um
ráð Sjálfstæðismanna til
þess, verður fátt um svör.
Þeir eiga engin úrræði í efna
hagsmálunum og geta aðeins
hrópað: Aldrei hefir . . . . “
JÓN Pálmason talaði
samt drjúglega á fundi norð-
anlands um það, .að Sjálf-
stæðismenn mundu beita
„sínum aðferðum", og þær
mundu segja sex, þegar þeir
kæmust til valda. Þá mundi
ekki skorta ráðin, en hver
þau eru er auövitað fullkom
ið hernaðarleyndarmál. En
þjóðin þekkir ekki af reynd
nein önnur efnahagsráð
Sjálfstæðismanna en að
hækka vísitöluna um 80—90
stig, og hún veit að þau yrðu
endurtekin.
Og mennirnir, sem engin
önnur efnahagsráð kunna
ráðast heiftúðlega á ráðstaf
anir núverandi ríkisstjórnar
í efnahagsmálum og til efl-
ingar atvinnulífinu. En einn
mikilhæfasti hagfræðingur
landsins, dr. Jóhannes Nor-
adl, sagði svo um efnahags-
málafrumvarpið í grein í
Fjármálatíðindum i vor:
„Óhætt er að fullyrða, að
sú stefnubreyting, sem hér
hefir átt sér stað, horíir
mjög til bóta. Vænta má að
jafnari útflutningsuppbætur
muni stuðia að betri nýtingu
og dreifingu framleiðsluafl-
ans milli mismunandi greina
útflutningsframleiðslunnar.
Hitt er ekki síður mikilvægt,
að dregið er úr hinu geysi-
lega misræmi, sem orðið var
í verðlagi innflutnings vegna
mismunandi innflutnings-
álaga. Var ljóst orðið, að
þetta misræmi hafði í för
með sér óhóflegan innflutn-
ing og notkun þeirra vöru-
tegunda, einkum rekstrar-
vara og atvinnutækja, sem
haldið var óeðiilega ódýrum,
í samanburði við vöruverð al
mennt og innlendan tilkostn
að. Þegar til lengdar lætur
hlýtur hagkvæm nýting
framleiðsluafla þjóðarbúsins
að hafa mest að segja varð-
andi aukningu þjóðartekn-
anna og almenna velmegun“.
ÞETTA er dómur hlut-
lauss fræðimanns, og h'ann
segir annað en upphrópanir
Sjálfstæðismanna. Sannleik-
urinn er sá, að hamgangur
íhaldsins stafar fyrst ag
fremst að því, aö verðbólgu-
braskarar þess hafa ekki
fengið að endurtaka afrek
sín um ofurvöxt dýrtíðar-
blómsins. Þvi miður hafa
ísland hefír brýna ástæðu til að
láta rödd sína heyrast á þessu þingi
Herra forseti!
íslaad 'hefur ekki tekið þátt í
allsherjar umræðum hér nokkur
undanfarin ár. Við höfum hlýtt
með athygli á alla þá sem hafa
borið fram tillögur til iausnar á
hinum margvíslegu, aiþjóðiegu
vandamálum, eða hafa flutf veg-
villtu og kvíðnu mannkyni heil-
ræði eða vísao því veginn. Sendi-
nefnd íslands hefur venjulega kos
ið að gera grein fyrir afstöðu sinni
við meðferð Ihinna ýmsu mala í
nefndunum, vel vitandi þess, að
smáþjóðir eins og íslendingar
geta lítið lagt af mörkum til ab
leysa i orði eða á borði hin ai
þjóðlegu vandamál, eða til að íjai-
lægja þá miklu og geigvænlegu
hættu, sem vofir ýfir öllu mann-
kyni eins og sverð Damoklesar.
Það er verkefni stórveldar.na að
leysa slík stórmál. Þau eru oft
völd að þessum vandamálmn. og
þau ein geta og verða að leysa
þau. Allt mannkynið, aliar þjóðir
heims, mannfólkið allt, beinir sjón
um sínum til stórveldanna og
krefst þess, að þau jafni ágreh,
ingsmál sín, svo að mannkynib
megi anda og lifa í friði og njóta
frelsis án ótta við tortímingu.
Að þessu sinni hefur ísland
btýna ástæðu til að Iáfa rödd
sína heyrast hér í þinginu við
þessar almennu umræður, og ég
skal skýra vegna hvers síðar.
Verndun mannréttinda
Látum okkur fyrst líta á nokk-
ur af ihinum 72 dagskráratriðum
þessa allsherjarþings. Sum þeirra
eru gamlir kunningjar, sem rædd
hafa verið á inörgum fyrri þing-
um, og þau eru jafn óleyst og ó
leysanleg nú I dag og þau voru
fyrir mörgum árum. Þetta á sér-
staklega við um slík atriði eins og
meðferð Indverja í Suður-Afríku,
sem rætt 'hefur verið um hér sið-
an 1952. íslenzka sendinefndin hef
ur alltaf verið á þeirri skoðun, að
allsherjarþingið eigi rétt á að
láta þessi mál til sín taka, og að
við verðum að finna lausn sam-
kvæmt 55. grein, C-lið, stofnskrár
okkar, þar sem allar þjóðir innan
S. Þ. heita því að efla „almenna
virðingu fyrir og gæzlu mannrétl'-
inda og frelsis fyrir alla án tillits
til kynþáttar, kyns, tungu eða trú-
arbragða". íslenzka þjóðin, sem
er öll af einum og sama stofni á
erfilt með að skilja nokkra stjórn-
arstefnu eða framkvæmd, sem mis
munar mönnum vegna kynþáttar.
Við viljum aðhyllast mannúð og
viljum fylg,ja henni, og við leyf-
um okkur enn að vona, að víkis-
st'jórn 'Suður-Afríku sjái bað, að
viturlegt er að endurskoða stefnu
sína með það fyrir augum að út-
rýma óréttlæti til að forðast ar
varlegar afleiðingar og hættuleg-
ar deilur.
Afvopnunarmálið
Eins og undanfarín ár. mun af-
vopnunarmálið nú í ár verða aðal-
efiiið í umræðum okkar. Fi'á því
að S.Þ. hófu verulega starfsemi
sína árið 1946, hafa þær ætið látið
sig miklu skipta afvopnunnrmál-
in — eða réttara sagt það að
draga úr vígbúnaðinum. Þett.i mál
hefui' verið rætt þar mánuðum
saman. í meira en heilt ár sam-
tals hefur málið verið rætt í alls-
herjarþinginu einu þessi undanfar-
in 12 ár, en þar viS bætasf svo
garðyrkjustörfin í sjálfboða
vinnunni þó borið nokkurn
árangur, og þjóðin sýpur nú
seyðið af því í meiri verð-
hækkunum en æskilegt væri.
Dýrtíðarblómið hefir því vax
iö nokkuð mikið, þótt
sá-lmurinn, sem hefst á orð-
unum „Aldrei hefir“ o.s.frv.
geti, sem hetur fer, ekki átt
við vöxt þess nú, heldur
hljóti enn að syngjast upp
það dýrtíðarmet sem frægast
er orðið í sögu landsins á
þessari öld.
r
Fyrri hluti ræðu Guðmundar I Guðínitnds-
sonar, utanríkisráðh. á allsherjarþingi S. Þ.
Utanrikisráðherra flytur ræðu sína á allsherjarþinginu,
allir þeir mánuðir, sem hinaf
ýmsu afvopnunarnefnd'r hafa átt
í meðferð málsins. Mikill fjöldi
ályktana, þar sem fram hafa kom
ig frómar og fallegar óskir um
minnkun vígbúnaðar, um að draga
úr viðsjám í alþjóðamálum, og
um .friðsamlega sambúð og vin-
gjarnlega samvinnu þjóðanna, haf
ur hlaðizt upp ár eftir ár. Heil
biblía góðs ásetnings. En því mið-
ur, árangur hefur enginn sézt enn-
þá. Vígbúnaðar kapphlaupifl lief-
ur haldið áfram, það hefur aukizi
og magnazt. Nýjar og stöðugr. stór
virkari drápsvélar hafa verið
fundnar upp. Það er vitað, að
á árunum 1948—1856 höfðu þjóðir
heimsins eytt meira en 420 billj-
ónum dollara í vígbúnað, og árið
1957 voru herna'ðarútgjöldin tals-
vert yfir 100 billjón dollara. Allur
heimurinn undrast nú og spyr,
hvert er verið að íeyma okkur,
hvert er leiðinni haldið, hvað kem
ur næst? Eg vil þó með ánægju
viðurkenna það, að undanfarna
máuuði hafa spor verið stigin
fram á við á leiðinni til alikins
skilnings og samviiinu meðal stói
þjóðanna. Eg á hér við þrjú atriði.
H:ð fyrsta er ráðstefnan í Genf
þar sem mættir voru sérfræðinga,
frá 8 þjóðum, þar á meðal frá
Bandaríkjunum og Sovétríkjunum,
til að kynaa sér tæknilega mögit-
leika um brot á eftÍTliti gegn vænt
anlegu samkomulagi um fresttin
kjarnorkusprenginga. Sérfræðing-
arnir urðu á. einu máli um það
hvers krafizt væri til þess tækni-
lega, og létu í Ijós þá skoðun,
að eftirlit með k.iarnorkuspreng
Framhald á 8. síðu.
Leikhúsgestur hefir sent blaðinu
eftirfarandi:
„Nú þegar leiksýningar eru hafnar
á ný í Þjóðleikhúsinu, væri ekki
úr vegi að minnast. lítillega á eitt
atriði í sambandi við umferðina
við Þjóðleikhúsið á sýningarkvöld
um. Svo er um marga að þeir
þurfa að fara í leigubíl á leiksýn-
ingar og leigubíla þarf að borga
eins og aliir vita. Venjulega er sá
háttur hafður á að menn bíða
með nieð að greiða fargjaldið þar
til bíllinn er kominn upp að hús-
dyrum Þjóðleikhússins, draga þar
fram úr pússi sínu 500 kr. seðil
til þess að greiða fargjaid sem e.
t. v. nemur kr. 23,50, og bíða þar
til hílstjórinn hefir gefið til baka,
sem oft og tiðum tekur nokkra
stund.
Þetta veldur þráfaldlega töfum og
ringulreið fyrir framan leikhúsið,
flautur eru þeyttar og allt geng-
ur miklu hægar en ella. Þetta á-
stand er með öllu óþolandi fyrir
alla aðila og ætti ekki að vera ;
miklum vandkvæðum bundið að
ráða þar bót á. Til dæmis má
benda á að Konunglega leikhúsið
í Kaupmarmahöfn hefir átt við
sömu erfiðleika að stríða, en fund
ið ágæta lausn á vandanum. Bíl-
ar, jafnt leigubílar sem aðrir stað
næmast ekki fvrir utan leikhúsið
nema andartak, svo að farþegar
komist út, og er harðlega bann-
að að hafa þar lengri viðdvöl. —
Leigubílstjórar þar hafa því tekið'
upp þann há.tt að nema staðar
nokkuð frá leiklhúsinu og láta
farþega greiða gjald sitt þar, aka
þeim siðan alveg heim fið hús-
dyrum og þar er ekki numið stað-
ar nema rétt til þess að hleypa
farþegunum út. Reynslan hcfir
sýnt að ef farþegar eiga að
greiða fargjaldið fyrir utan leik-
húsið, þarf hver b'ill að hafa þar
helmingi i'engri viðdvöl en e!la
og stíkt skapar óþarfa þrengsli
og seinagang.
Væri ekki ráð að Þjóðleikhúsið færi
að dæmi Konung'ega leikbússins
og bannaði bilum að nema stað-
ar á Hverfisgöturmi nema andar-
tak. Leigubilstjórar gætu þá háft
á sama háttinn og starf&bræSur
þeirra í Kaupmannahöfn, numið
staðar í nokkurri fjarlægð frá
leikbúsinu og látið farþegar
greiða fargjaid sitt. þar, yfirreikn
að það um tvær til þrjár krónur
eítir atvikum, og ekið síðan sém
leið liggur að inngangi Þjóðle'ik-
hússins. Þetta mundi vafalatist
verða til þess að draga úr troðn-
ingnum og seinagangi sem jafn-
an er á Hverfisgötunni fyrir leik-
sýningar og væri æskilegt að hiut
aðeingandi áðii'ar víldu taka þejta
til greina. Það ætti ekki að vera
svo erfitt að greiða úr þessum
vanda .. Leikhúsgestui."
Svo fara Leikhúsgesli orð, og lýk
ur þar ineð baðsÉofuspjalli í dág.