Tíminn - 16.10.1958, Blaðsíða 5

T í M; I N N, fimmtudaginn 16. október 1958.
5
OfgefandR
Samband ungt;a
Framsóknari
Ritstjórar;
Hjörtur Hjartar^in,
Sibyl Urbancie '
„Píanóið á hug minn allan”
Spjallað við Þórunni Jóhannsdóttur, píanóleikkonu
Ung og grannvaxin, snotur ljós-
hærð stúlka, sem býður af sér sér-
lega góðan þokka, heilsar mér
blátt afram og glaðlega, þegar ég
kem inn í Útvarpssalinn, þar sem
hún er að aefingu. 19 ára gömul
yngismær, — hver skyldi trúa því,
að hún hefði 14 ára frægðarferil á
hljómleikapallinum að baki sér?
— Jú, ég var víst 5 eða 6 ára,
þegar cg hélt fyrstu hljómleikana,
með pabba mínum að vísu. Það var
hér heima. Síðan hef ég oft komið
fram, bæði hér og erlendis.
Nervös? Jú, nú orðið. Og það áger-
ist alltaf meir og meir. Mér var
alveg sama, þegar ég var lítii, —
nema í fyrsta skipti, sem ég átti að
koma fxam. Þá var ég þriggja ára,
Og þegar mér var sýnt allt fólkið
í salnum, þá harðneitaði ég að fara
fram. Annars fann ég ekki til
taugaóstyrks, þar til ég var orðin
svona 15 ára. Síðan hefir það farið
versnandi. Samt er þetta misjafnt.
Stundum fer það af mér, um leið
og ég byrja, en það hefur líka
eyðilagt fyrir mér, þá flýti ég mér
allt of mikið, hef ekki vald yfir
höndunum.
Eg hef mikla ánægju af að ieika
með hljómsveit, hef leikið með
Halle hljómsveitinni og Royal Phil-
harmonika, og tveim skozkum, sem
lítið eru þekktar, önnur þeirra
fannst mér skínandi góð. Hljóm-
Ssveitarstjórar? T. d. Ðarbirolli, og
Rayboit, hann er hljómsveitar-
stjóri við B.B.C.-sjónvarpið.
— Ilvenær heldurðu tónleika
liæst? —
— Þegar ég kem til London
núna, á ég að leika í B.B.C. Til
þess að komast að við það, þarf að .
ganga í gegnum reynslupróf. Ég
var tæplega 17 ára, þegar ég spil-
aði fyrst til reynslu fyrir B.B.C.
Þeir tóku mig strax. Síðast spilaði
ég þar í ágúst í sumar.
Námið
— Og hvað tekur svo við?
— Ja, það er nú ekki endanlegá
ákveðið enn. Mig langar mikið til
að fara til Rússlands til framhalds-
náms, ef því verður við komið,
annars til Parísar.
— Er þá námi þínu í London
lokið? —
— Já, ég lauk burtafarprófi frá
Rayol Aacademy of Music í vor,
&n þar hef ég slundað nám siðan
ég kom til London, 7 ára gömúl,
sé .íunior-deildin talin með.
— F.r ekki. óvenjulega snemmt,
að byrja nám svo ung? —
— Ég var 5 árúm yngri cn
venjulegt er, þegar ég var tákin
lipp í hana, og við loKapróf í vor
var ég líka lang-yngst. Hvernig
gekk? Eg fékk gullmedalíu fyrir
Bcéthovén-sónötun-a, sem ég spil-
aði emmg á hjómleikunum hér
núna í haust. Það eru veittar þrjár
gull-medaliur á ári, ein fyrir beztu
stúlkuna og ein fyrir bezta karl-
niannmn, og ein fyrir hezta píanó-
íeikinn yfirleitt. Ég fékk þá síðast-
nefndu. i
sónatan op. 109 var einmitt meðal
þess, sem þeir völdu af mínu pi’ó-
gramrni. Ég hef lengst af lítinn á-
huga haft fyrir Beethoven, það er
ekki fyrr en núna nýlega, að hann
hefur náð einhverjum tökum á
mér, þess vegna kom það mér eig-
inlega á óvart, að mér skyldi tak-
ast svona með hann á prófinu.
Mér gekk líka vel með a-moll són-
ötuna eftir Prokofíeff á prófinu,
ars staðar. f utvarpi skipar klass-
ísk tónlist fyrsta sæti, svo koma
þjóðlög og dansar, en jazz heyrist
sjaldan. Þetta gerir það að verkum,
að fólk hefur mikið meiri áhuga
á góðri tónlist en annars staðar,
þar sem lét tónlist og jazz eru látin
dómínera á öllum dagskrám, Hkt
og í Keflavíkurstöðinni hér. Það
verður örvandi að vinna í um-
hverfi, þar sem ekki er litið á að-
— Hvað taka niargir próf í
einu? —
— Það voru um 60, sem gengust
undir prófið í vor, næstum 40 stúlk
ur, má eg segja, hitt piltar. Prófið
er tekið í áföngum, prófdómararnir
velja úr heilu prógrammi. Á því
þarf meðal annars að vera ein af
seinni sónötum Beethovens, oig
Þórunn Johunnscaottir
hins yegar fannst mér 2 Chopin-
etýður mistakast, Kennari minn
við Royal Academy, Craxton, hef-
ur verið mér ómetanlega mikils
virði. Hann er tvímælalaust bezti
píanókennari Bretlands, og ég hef
notið góðs af átta ára leiðsögn
hans. Þó segja surnir, að ég beri
ekki sama svip og nemendur hans
yfirleitt, • — en óneitanlega setu’r
kennari svip á þá nemendur sína,
sem lengi læra hjá honurn. Sé það
rétt, að leikur minn beri annan
svip, þá er það eflaust pabba min-
um að kenna — eða þakka, en
hann hefur frá því fyrstá leiðbeint
mér við píanónámið og reynt að
fá mig til að ná ákveðnum tónblæ.
— Þó ég hafi haldið mikið upþ á
Craxton, þá hlakka ég samt til að
skipta um kennara xxúna. —
Já, það lilýtur nð hafa þrosk-
andi áhrif. Hver verður næsti
kennari þinn? —
— Kennari-minn í Moskvu verð-
ur Oborin, hann er mikils- metinn
þar austurfrá. Ég hitti hafin á pían-
istamótinu í Moskvu í vor, og hann
hefur líka heyrt mig spila í Lond-
on. —
Tónlistaráhugi almennings
— Hv'tð veldur því, að þú vitt
stunda framhaldsnám í Moskvu,
frekar en annars staðar? —
— Andrúmsloftið. Ég kunni á-
kaflega vel við mig þar í vor. Þar
er klassísk músík á hvers manns
vörum ,og unga fóikið þar er henni
jafn kunnugt og léttri músík ann-
dáendur klassiískrar tónlistar eins
og þeir séu eitthvað skrítnir og
öðruvísi en annön fóík.—
— Ekki er það svo slæmt í
London, er það? —
— Jú, það liggur við. Mér finnst
tónlistaráhugi almennings hafa far-
ið hraðminnkandi undanfarin ár.
í útvarpi og sjónvarpi er létt tón-
list óðum að í'ýðja klassískri úr
vegi, og í „Third Program“ í ITA-
sjónvarpinu, sem áður var bezta
prógrammið þeirra, hefur tími
klassískrar tónlistar verið slytlur
að mun og fluttur yfir á þann tíma,
er sem fæstir hlusta. Þannig ýta
þeir undir þessa öfugþróun, vegna
þess eins, að það er auðvelt að fá
fólk til að hafa ánægju af þeirri
tegund tónlistar, sem ekki þarf að
beita athygli sinni að til
að njóta hennar. Og
nú er svo koniið, að þeir, sem
helga sig klassískri tónlist, eru und-
ai’legir í augum .almennings.
TilboS frá sjónvarpi
— Ég hef heyrí, að þú Iiafir
fengið eitthvert tilboð frá ITA-sjón
varpinu, hvað geturðu sagt mér
um það? —
— Jú, þeir vildu fastráða mig
til að fá að gera úr mér „stjörnu“
á sína vísu, — fá mig lil að leika
aðgengilega tónlist, (þ. e. a. s.
verk, sem eru orðin svo útjöskuð,
að enginn almennilegur listamaður
fæst til að setja þau á efnisskrá
sína). Svo vildu þeir lita á mér
hárið og auglýsa rnig í blöðunum,
o. s. frv. A þennan liátt væri hægt
að verða x-íkur og frægur á nokki'-
um vikum, og ég viðurkenni, að
tilboðið freistaði mín í fyrstu. En
þegar ég fór að hugsa málið,
sá ég strax, að þetta mundi á
skömmum tíma drepa niður allt,
sem kemur frá manni sjálfum,
gera „show-fígúru“ úr hverjum
listamanni. Ég afþakkaði því til-
| boðið.
Jazz og klassísk tónlist
j — Einn þekktur, evrópskur pí-
: anóleikari, sem sérstaklega er við-
urkenndur Beethoven-leikari, tók
nýlega að leika jazz á næturklúbb-
um í heimaborg sinni. Hvað finnst
þér um það? —
Ég álít, að það tvennt geti ekki
fai'ið saman. Það er hægt
að hafa - gaman af hvoru
tveggja, en ekki að stunda það. Á-
sláttur allur og tækni er allt öðru-
vísi i jazz en í klassískri tónlist,
það sannast á þvi einu, að ekki er
hægt að nota sama hljóðfæri til
jafnaðar fyrir hvort tveggja. Hitt
er svo annað mál, að ég t. d. hefi
mikla ánægju af léttri tónlist, þeg-
ar hún á við, t. d. þegar ég er að
skemmta mér. — En það eiga
þeir, sem álíta mig og mína líka
„skrítna", erfitt með að skilja.
— En þú hefur sennilega ekki
mikinn tíma aflögu til þess að
skemmta þér. Hvað æfirðu þig
lengi á dag að jafnaði? —
— Það er mjög misjafnt, eftir
því hvernig ég er upplögð. Yfir-
léitt svona 3—4 tíma, en stundum
meira. Þannig hef ég t. d. æft mig
6 tíma á dag jafnvel í heila viku.
— Hefurðu nokkur sérstök á-
hugamál, sem þú sinnir þess á
milli? —
— Nei, píanóið á hug minn all-
an. Þegar ég ekki er að æfa mig,
hjalpa ég til á heimilinu. Við er-
um 6 systkinin, svo að þar er alltaf
nóg að gera.
— Segðu mér, hvort finnst þér
þú frekar eiga heima hér eða í
London? —
— Hér, held ég. Þó finnst mér
ég eiga heima í London Hka, en
það er allt annað. Ég held, að það
stafi bara af því, að fjölskyldan
býr þar, og að mér finnist ég því
vera að fara heim, þegar ég fer
þangað. En ef ég ætti að kjósa mér
samastað, þar sem ég vildi setjast
að, mundi ég frekar velja ísland.
Ifér er svo fallegt, — það hefur
utikið að segja, hvernig mamii
finnst umhverfið. Að vísu er fallegt
í Englandi líka, en ekki eins
ósnortið og náttúrulegt og lxér.
Svo er fóíkið hér svo dásamlegt,
ek'ki nærri því eins þröngsýnt og
mér faiinst það vera síðast, þegar
ég kom hingað heim. Já, hér á ég
heima, — en þó ekki til að sitja
hér um kyrrt um aldur og æfi, því
að ég hef yndi af því að ferðast.
Magnaravörðurinn er kominn
inn fyrir nokkru og hefir verið
að fikta við hljóðnemana, og nú
er hann tekinn að ræskja sig held-
ur hressilega, svo að ég sé, að bezt
er að tefja ekki Iengur fyrir upp-
tökunni, og hef mig því á burt,
eftir að Þórunn hefur áminnt mig
um að fara nú rétt með. „Ég þol:
ekki blaðamenn“, segir hún mér i
trúnaði, „þeir svífast einskis, þegar
þeir þykjast sjá sér leik á borði,
og hafa farið illa með mig eins og
aðra.’En ég treysti þér til að segja
rétt frá, — og ,þú skrifar ekki þetta
um blaðamennina, er það?“
Hver á eitihvað
aflögy?
Vettvangur Æskunnar hefur
reynt að flytja sem fjölbreyttast
efni, þannig, að sem flestir geti
notið hans. Til þess að aúka á
fjölbreyttnina væri hægt að birta
greinar, sem sendar væru utan af
landi. Oftlega hafa lesenduv Vett-
vangsins út um byggðir landsins
veiúð hvattir til að senda greinar.
Greinar um heimahagana, atvinnu-
lífið eða hugmyndir og skoðanir á
málum, sem ofarlega eru á baugi
eða einhverja þýðingu liafa fyrir
land og þjóð.
Um tómstundai($ju
í fyrradag lauk svonefndri „Ev
býla- og tómstundasýningu“, seai
haldin var á vegum Æskulýðsráðr
Reykjavikui'. Sýningin vár í alla
staði hin merkilegasta og átti er«
indi bæði til ungra og gamalla,
þó að hún hefði einkurn verið hug.'S
uð til þess að hvelja ungt fólk tT.
holli-ar tómstundaiðju.
Margt var þarna nýstárlegro
hluta, sem ungt fólk hafði sjálfí:
gert. Er sannariega gaman til þesgi
að vita, að til er ungt fólk, sem.
ver frístundum sínum í annað e.a
ómerkilegar skemmtanir eða reik-
ar um göturnar í leit að nýjustu,
framförum skinnjakkatízkunna'.
Það er orðið blöskrunarlegt, a'ð
Reykjavík og allar kúvíkur, semi
telja fleiri en tvö hundruð íbúa,
eigi sínar sjoppur og sína æsk'.
sem elst upp við aðstæður, seiru
þekkjast aðallega í stórborgum;e'.
lendis. En vera má' að ekki sé á-
stæða að ræða þessa hluti á þes-
um vettvangi, en þó á þetta erindk
til allra og alls staðar.
Tómstundaiðja, er ákaflega þrosd:
andi fyrir unglinga og væri sann-
arlega til þess vinandi að hefja á=
róður meðal ungs fólks fyrir tóm-
stundaiðju. En nútímaþjóðfélag.?-
þegninn er brynjaður gegn áróðrií
sem stuðlar að endurbótum á ein-
hverju því, sem aflaga hefir far-
ið ,en nauðsyn er á að lagist. —
Þessi sýning hefir vonandi orkað
einhverj unglinga og örfað þá ti.L
framkvæmda og ef hægt væri affi
koma tómstundaiðju í tizku værá
öllu borgið. Því tízkan myndi hrífa
marga og þeir, sem færu síðan ad
leggja stund á baslvefnað, útslcurd'
smíðar eða þess háttar myndu koir-
ast að raun um gildi þessara nyt»
sömu skemmtunar.
En gleðilegt er að enn er lil v.ng.:
fólk, sem föndrar.
Ritstjórar
kvaddir
Um síðast liðin mána'ðams''
ui'ðu ritstjóraskipti hjá Vett
vangi Æskunnar. Létu þá aC
störfum þeir ritstjórarnir Sverr
ir Bergmann, stud. med., og'
Eysteinn Sigurðsson, verzlunaii
skólanemi, en þeir höfðu veri’.
ritstjórar Vettvangsins frá 1,
júli s. 1. Vettvangurinn vill hér
með færa þeim þakkir sínar fyr-
ir vel unnin störf, og óskar þeia
allra lieilla.
I
Eysteinn Sigurðsson
Svernr bergmann