Tíminn - 26.11.1958, Síða 8

8
hér ýtarlega upp, hvernig fé þessu
ér síðan varið í smærri atriðum,
en aðallega er því skipt milli ým-
íssa alþjóðassímbanda og stofn-
gna, sem starfa í tengslum við
IfNESCO. Af fjárveitingunni til
Ikénnslumála er t.d. lagt fram fé
til Alþjóðakennslumálaskrifstof-
unhár í Genf, til alþjóðlégra ráð-
stéfriá til áð stuðla að því, áð
skýldunámi verði sem vjðasr kom-
að á fvrir börn. Ennfremur er lagt
(fráiri fé til 'kenns'lumálastofnun-
ir 'í Hámbörg og miklu fé varið
ft'il utgáfu-, upplýsinga- og léið-
toéfniní('arstarfsem-i og til stuðn-
íngs starfsemi UNESCOnefnda í
þátftökulöndunum.
iFéð, sem ætlað er til aukinn-
ár bárnafræðslu í Suður- og Mið-
Anieríku, fer éinkuiri til áð þjáifa
kerinara og annað stárfslið. Aðal-
varidámálið þar á þessú sviði kvað
vfe'rá skortur á skólahúsriæði og
þjáífuðum kennurum. Þáttur UN-
ESCO er að veitá sérfræðiléga og
tséknilega áðstoð við að skiþu-
leggja umbariur, éri rijégih fjár-
hagsbyrðin á að korna á ríki þáú,
sérii hlut éiga að máli. Og það
Sftilst mé(r vera mfaginregla, áð
aðildárríki UNESCO fái aðeihs
Stuðning við þau verkefiíi, sem
atófnunih áíítur þess virði að
ktiítíd séu, en verði sjálf að Iéggja
fram méginkostnaðihn.
: Til náttúruvísinda eru ætlaðár
tfrii 1,9 millj. dollara. Mun meg-
irihluti þéss fjár gariga til áð
stuðla að alþjóðlégu samstarfi vís
iridamanna og greiða fvrir því
sriéð útgáfustarísemi, ráðstéfnum
o. 'fl., að árangur vísindalegra
i’ánnsökna komist greiðlega til vit
itridar þeirra, ér starfa í sömu
gröári.
-9>á veitir UNESCO ýmsum sám-
tökuiri og stofnunum vjsínda-
máriria fjárhagslegan stuðning. í
ffúirivái’pi til fjárhagsáætlunar
fyri-r árin 1959 og 1960 ér gert
s’á’ð fvrir að International Council
of Scientific Unions, sem mynd-
að Var árið 1947, njóti 350 þús.
dbHá'ra styrks frá UNESCO, Coun-
cil for International Organíza-
tfons of Medical Sciences eru ætl-
aðir 45 þúsund dollarar til útgáfu
starfseirii, alþjóðlegra ráðstefna,
tii ferðakostnaðar, framkvæmdá-
stj'órnar og skrifstofukostnáðár.
Til Union of International Engi-
neéring Associations eru ætlaðir
44 þús. dollarar, sem ganga eíga
til k'ostnaðar við alþjóðlegár ráð-
stéftíúr, til útgáfustarfsemi o. fl.
Tíl Federation of Astronomiéal
, arid Geophysical Services eru ætl-
aðir '44 þ’ú's. dollarar, til útgáfu-
stáffsemi o. fl., til Intefnational
Uíifon for Conservation of Nature
and Natural Resources eru ætlað-
ár Í0 þús. dollarar, meðal annárs
tíl ran n sókn arstarfa.
; 'Þánriig rhætti lengi telja fram-
lög 'tíl ýmissa alþjóðlegra sam-
fearida, sem vinna í tengslum við
UNESCO hveft á sínu sviði. —
J>á má einnig nefná að gert er
ráð 'fyrir að verja 1,2 millj. doll-
ata á næstu 2 árum af fé til ttátt
ufUVísinda til þátttöku í ýmis
koriar starfsemi aðildarríkja UN-
ESCO á þéssu sviði. Sém dæmi
niá nefna, að kóstaður er fyrir-
lesari við háskólann í Kabúl í Af-
ganistan. Háskólinn í Rangoon í
Bux’ma er studdur til kaupa á vís-
örfdatækjum og til að koma á fót
rannsóknarstofu. Chile og Ceylon
fá svipaða aðstoð. Háskólar og
tækniskólar í Indlandi fá ýmis
konar sérfræðilega aðstoð. Sendir
hafa verið þangað sérfræðingar í
glergerð og „keram,ik“5 s'érfræð-
ingar í gerð fyrirhleðslna og á-
veítuframkvæmdum, sérfræðingar
á svlði járnvinnslu o.s.frv. Indó^
nesla fær sérfræðinga til kennsiu
í háskólum landsins, íran sérfræð-
inga til aðstoðar við skipulagning
rannsókna á olíu, ísrael hefir not-
lið margvíslegrar sééft'æðilegrar
að'stoðar, Líbería hefir fengið
séflda sérfræðinga til háskóla-
Ikennslu, Pakistan og Paraguay
sömuleiðis og ýmis önnur lönd.
Þá er varið fé til að þjálfa menn
tií ýmissa sérfræðilegra starfa ,t.
d. í rannsóknarstofum.
UNESCO stefnir að því að auka
gagnkvæman skilning milli Aust-
ur- og Vésturlanda á menningar-
verðmætum hvorra um sig.
Ér ráðgert að vinna að þessu
verkefni næstu 10 ár, m.a. með
því að gefa út upplýsingarit (al-
fiæðiorðabók) um menningu, trú-
T í M I N N, miðvikuaágirin 2o. nóvehxbér 1958.
arbrögð og heimspeki Asíuþjóða.
Árin 1957—58 álti að hefjast
handa um undirbúning þessa
verks í samráði við fjölmarga
sérfræðinga. Þá er fyrirhugað að
gefa út rit, er veiti upplýsingar
um heimsbókmenntir, m.a. til af-
nota fyrir útgefendur, þýðendur,
kennara, nemendur og bókasöfn.
Styrkir munu verða veittir sér-
fræðingum. á Vesturlöndum til
þess að kynna sér austræna menn
ingu, og sérfræðingum í Austur-
löndum til þess að kynnast vest-
rænni menningu.
í nánu samstarfi við aðildarík-
in ög UNESCO-nefndirnar þar, er
reyni að útbreiða þekkingu á starfi
Sameinu'ðu þjóðanna og sérstofn-
ana þeirra, einkum UNESCO. Er
lögð mikil áherzla á, að auka á-
-huga og skilning á starfsemi stofn
unarinnar, svo að hún njóti vel-
vilja og stuðnings sem víðast.
Mun UNESCO leitast við að láta
blöðum og tímaritum er fjalla um
meriningarmál, í té efni. Ritið,
,,E1 Corréo“ kem.ur út mánaðar-
lega á spænsku, ensku og frönsku
og fjallar um ýmis efni á sviði
kennslumála, vísinda og annarra
menningarmála. UNESCO CRON-
ICLE, mánaðarlegt fréttarit um
athafnir UNESCO, er gefið út á
ensku, spænsku og frönsku. Gefið
verður út rit um Sameinuðu þjóð
irnar og sérstofnanir þeirra, og á
það að verða handhægt til notk-
uriar fyrir þá, sem vilja fræðast
um stofriánir þessar.
UNESCO mun reyna að örva
kvikmyndagerð um efni, sem
stofnunin telur mikilsverð, en
sakir kostnaðar getur hún þó ein-
ungis lítið gert að því sjálf að
verja fé til kvikmyndagerðar. Þó
ír.un takmarkaður fjöldi kvik-
mynda verða gerður til að lýsa
framkvæmdum UNESCO meðal
aðildarríkjanna.
Kvikmyndir þessar verða gerð-
ar til sýningar í sjónvarpi, kvik-
myndahúsum og annars staðar.
Tal og texti verða væntanlega ó
fieiri tungumálum en „starfsmál-
um“ stofnunarinnar, sem eru
er.ska, spænska, franska og rúss-
neska. Hefir þegar verið rætt um
að gera kvikmyndir um sand-
auðnir, hafrannsóknir og fræðslu-
störf.
Þá hefir UNESCO hug á að
stuðla að gerð kvikmynda fyrir
börn. Til þess að kvikmyndirnar
veki sem mestan áhuga og sem
víðast, mun verða leitað samstarfs
við aðildarríkin um gerð þeirra.
Á ráðstefnunni í Delhi ríkti á-
hugi á að auka skiptiferðir og
styrkveitingár. Var álitið, að
skipti á námsmönnum, kennurum
og starfsmannahópum ýmsum yki
þekkingu og starfsgetu, og að per-
sónuleg kynni efldu samhug og
vináttu milli þjóða. Eftirgreind
rit, er að þessu lúta, eru gefin
út: „Vacations abroad“, upplýs-
ir.gar um námskeið og náms-
ferðir, „Travel abroad“, upplýs-
ingar um sitt hvað, er lýtur að
ferðalögum eriendis, „Study
-abroad“ upplýsingar um náms-
styrki víðs vegar um heim’nn,
„Teaching abroad“, upplýsingar
um háskólakennara o. f 1., sem
reiðubúnir eru að takast á hendur
kennslustörf erlendis1, „Workeirs
abroad“, uppiýsingar varðandi
skiptiferðir verkamanna o.fl.
Eins og ég tók fram áðan, er
ekki auðvelt að kynna sér að
nokkru ráði á. stuttum tíma starf
svo umfangsmikillar stofnunar
sem UNESCO er, og veitir það,
sem hér hefir verið drepið á, þvj
næs'ta ófullkomna hugmynd um
starfið.
Eftir mínum kynnum af stofn-
uninni virðist mér augljóst, að
hún er geysiþýðingarmikil fyrir
hin vanræktu miiijónalönd, sem í
raun og veru skortir allt til alls.
Fátækt almennings í þessum lönd
um verður manni fyrst Ijós, þeg-
ar maður sór hana. Meðal Austur-
landaþjóða, þar sem meginþöm
manna ér ólæs og óskrifandi og
býr við aumustu kjör sem hugs-
ast getur, er starf UNESCO ómet-
anlegt. En þvi aðeins er þetta þýð
ingarmikla starf framkvæman-
legt, að þjóðir, sem betur eru á
vegi staddar, styðji það.
ísland er nú þegar aðili að
ýmis konar alþjóðasamtökum, og
hefir kostn. við þá þátttöku á ár-
unum 1953—1957 numið frá 1,9—
2,7 milljónum, króna á ári, og fer
hér á eftir yfirlit um þennan
kostnað, þótt vera megi að eitt-
hvað sé þar vantalið:
Erlent yfirlit
Kostnaður vegna aðildar íslands aff ýmsum alþjóðlegum stofnunum og samtökum árin 1953—1957:
Til alþj. berklarannsókna, tillag Ferðastyrkur Til alþjóðabarnahjálpar- 1953 . 61.313,00 1954 56.133,00 10.000,00 1955 75.503,00 10.876,00 1956 11.819,00 1957
sjóðsins, framlag Til alþjóðlegu verkamálaskrif- 50.408,00 150.000,00 100.000,00 174.000,00
stofunnar, árgjald Ferðakostnaður sendinefndar 117.037,00 125.408,00 133.792,00 84.029,00 129.187,00 162.849,00 76.729,00
Sameinuðu þjóðirnar, árgjald 290.341,00 269.606,00 260387,00 285.529,00 346.062,00
Fei-ðakostnaður sendinefndar 354.231,00 355.433,00 214.989,00 168.500,00 403.517,00
Alþjóðl. matvælastofnunin, tillag 42.533,00 48.654,00 38.110,00 37.055,00 55.133,00
Ferðakostnaður sendinefndar 20.346,00 84.337.00 13.500,00 15.989,00
Alþj.heilbrigðism.stofnunin, tillag 56.728,00 56.968,00 66.020,00 84.737,00 82.997,00
Fei’ðastyrkur Efnahagssamvinnustofnunin, 11.708,00 19.078,00 12.000,00 5.000,00 16.326,00
tillag OEEC og EPA 99.837,00 48.584,00 50.089,00 22.611,00 151.424,00
Ferðakostnaður sendinefndar 88.467,00 49.329,00 35.000,00 ' 84.692,00
F.vrópuráðið, tillag 81.366,00 82.745.00 74.308,00 69.538,00 80.405,00
Ferðakostnaður sendinefndar 156.076,00 255.814,00 264.591,00 150.000,00 184.317,00
Alþjóðahveitiráðið, árgjald 868,00 914,00 914,00 228,00 265,00
Alþj. veðurrannsóknarstofan,tiliag Ferðakostnaður sendinefndar 14.847,00 31.931,00 14.860,00 8.000,00 14.731,00 11.450,00 14.280,00
Atlantshafsbandalagið, tillag .... 116.394,00 151.724,00 79.951,00 237.634,00 212.963.00
Ferðakostnaður sendinefndar 49.225,00 35.700,00 38.000,00 89.318,00
Árgj. þjóðk. til kirkjusamb. erl. Ferðakostnaður 8.940,00 9.750,00 14.409,00 8.425,00 14.398,00 12.500,00 6.799,00
Tæknihjálp Sameinuðu þjóðanna 45.600,00 87.696,00 45.700,00 54.700,00 71.100,00
Bernarsambandið árin 1952—1956 Álþjóðafiskveiðinefndin, tillag .. 4.587,00 4.596,00 4.615,00 8.767,00 4.615,00 6.598,00
Til alþjóðahafrannsókna, árgjald 44.216,00 56.134,00 47.260,00 55.257,00 54.822,00
Ferðakostnaður sendinefndar Aiþjóðlega hvalveiðiráðið 8.000,00 19.636,00 6.855,00 42.519,00 13.710,00 6.855,00 19.813,00
Alþjóða-flugmálastofnunin, framl. 95.797,00 56.869,00 56.878,00 58.451,00 69.581,00
Ferðakostnaður sendinefndar o.fl. Alþjóðl. fastan. um möskvastærð Ferðakostnaður Alþjóðleg nefnd um kjarnorkumál Ferðakostnaður 107.253,00 222.888,00 17.997,00 162.317,00 288.545,00 7.997,00 11.398,00 305.606,00 18.021,00 15.066,00
Kr. 1.908.824,00 2.084.886,00 2.054.927,00 1.902.004,00 2.731.172,00
Framhald af 6. síðuj.
tið lýðræðisins í Argentíuu og
jafnvel Suðúr-Ameríku allri —
velti á því, að stjórn ha(ns geti
leyst þetta verkefni, því að hún
verði ekki leyst af hólmi nema af
einræði í einni eða annarri mynd.
Frondizi segist af þessum ástæð
um reiðubúinn lil að grípa til rót
tækra ráðstafana til þess að hefta
verðbólguna, en helzt vilji hann
komast hjá því og geía leyst þessi
mál í samráði við stéttarsamtokin.
Vafalaust er það rétt, að þa'ð
getur -haft mikil áhi-if á alla stjórn
málaþróunina í Suður-Ameríku,
hvernig stjörn Frondizi reiðir af,
þess vcgna er atburðunum 'í Arg
entínu nú gefinn mikill gaúmur'
um allan heim. Þ.Þ.
Á safni og sýningtu
(Framhald af 5. síðu).
eða gátu hennar að engu. Þar með
var þessari kurteisisheimsókn
myndlistarmanna frá Ráðstojrnar-
ríkjunum til íslands, lokið.
„Sýningin í heild er mjög langt
frá þvi að vera skemmtileg", segir
Morgunblaðið, slærsta og Víðlesn-
asta blað landsins, í hinni ólúndar-
legu og ruddalegu grein henra V.
P., —en Þjóðviljinn þagði til hins
síðasta.
Þetta þýðir, á góðri íslenzku:
Hingað áttuð þið ekkert erindi og
hafið þið skömm fyrir komuna, og
er það köld kveðja til hinná ágætu
myndlistannanna Ráðst'jórnarríkj-
anna. Er þjóðarskömm að slíkri
j fr'ámkomu ábyrgra blaða.
En þétta er aðeins fyrri þátlur-
inn í því að Ráðstjórnarríkin og'
ísland skiptist á listsýningum. Nú
eiga íslendingar ieikinn: Að senda
til Ráðstjórnarríkjanna verk mynd-
listarmannanna okkar. Það þarf
ekki að efast um hvernig sú sýn-
ing verður ef herra Valtýr Péturs-'
son og aðrir úr þeim söfnuði verða-
látnir éinráðir um að velja Verkih.
20.11.
Ragnar Ásgei'rssön.
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuniiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiim
CR» mKI Si vs
Nauðsynlegt er, að full aðgát sé
höfð, áður en slík gjöld eru auk-
in. En á hitt er einnig að-líta að
fáum þjóðum er meiri nauðsyn
en þeim, sem fámennar eru og
afskekktar, að vera í tengslum
við UNESCO, sem er miðstöð fjöl-
þætts' starfs á sviði fræðslu, lista
og vísinda, sem flestar menning-
arþjóðir heimsins taka þátt í.
Meginhugsunin, sem liggur til
grundvallar stofnun og starfi UN-
ESCO, — efling friðar, frelsis,
réttlætis, öryggis og framfara með
aukinni menntun og menningu,
varðar allar þjóðir svo mjög, að
meira en vafas'amt virðist að
sitja hjá, þótt segja megi, að lítið
muni þar um liðveizlu íslands. En
fáa skiptir aftur á móti jafnmiklu,
að þær hugsjónir, sem UNESCO
berst fyrir, séu í heiðri haldnar.
Það er því álit mitt, að þótt
eigi sé rétt að svo komnu að
vænta mikilla einkahagsmuna af
því fyrir ísland að gerast aðili að
UNESCO, þá beri að styðja hið
víðtæka menningarsíarf stofnun-
ariimar með þátttöku íslanéi, en
um þátttöku hefir enn engin á-
kvörðun verið tekin.
Hver kunni að verða ávinning-
ur íslands sérstaklega við að ger-
ast aðili að UNESCO fer eftir því,
hvernig mál skipast á aðalþing-
um stofnunarinnar hverju sinni
og á öðrum ráðstefnum hennar.
Er ekki rétt að gera sér of mikl-
ai vonir um fjárhagslegan ávinn
ing af þátttöku í starfinu. Virtist
mér líka greinilega koma fram í
samtölum, sem ég átti við full-
trúa frá Norðui-löndum á ráð-
stefnunni, að þau lönd væru fyrst
úiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiiimíiiiimiift
og fremst þátttakendur til þess
að styðja hið mikla menningar-
starf stofnunarinnai’, en ekki af
því að það væri .sérslaklega hág:
kvæmt fyrir þau fjárhagslega.
Áskriftarsími
TÍMANS er 1-23-23
„Skjaiúbreið"
vestur um land til Aku'reyrar
hinn 1. dös. — Tekið á móti flutn
irigi til Húriafióá- og Skagafjárðar
hafna og Ólafsfjarðar í da'g.
Farseðlar seidir árdegis á laug-
ardag.
iiiiimiiimimnimiiiiimmiiifnmiiiiiimmmimnmii
fiiiiminiimmiinmiiiitiimiiíniiuiiniiiiininiiiinine
Diesel Ijósavél
fyrir sveítaheimili, óskast
til kaups. Tu^oS er greini
tegund, stærð, aldtlr og
verð sendist blaðinu merkt
„Þriggja 'Msa".
nniiiniiiiiiiiuiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiimiiiiiimimmiiiiiiiiii
eaæmsmtniimiuimmiimimmnuiiufummaim

Skrifstofustúlka
óskast í stórt fyrirtæki um eða fyrir næstu cára- :
mót. Þarf að kunna vélritun og hafa nokkra !
| þekkingu á ensku og Norðurlandamálum. Tilboð i
| ásamt upplýsingum og e. t. v. meðmælum send- j§
ist með utanáskrift: „Skrifstofustúlka“, Pósthólf i
543, Reykjavík. §
= 3
= §
yfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii(iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiinjiimiiiiiiiiiiiiu]iiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii,in,i,ii,„„iii,i
Ásglýsingasími TÍMANS er 195231
IÞROTTiR
NÝTT
Handboltar
(18 stykkja) og xótböltar
með „patentventli“, reim-
aðir með nælonreirh, gefa
reimlausu boltunurrt lítið
eftir. Tilvaldir æfihgabolt-
ar. •— Póstsendum.
AUSTURSTR l
Sími 13508.
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiniiiiiiiiniiuiniiiiiiiimmuiiiiiii